WEBVTT

00:00:01.750 --> 00:00:05.020
Bu gün biz enantiomerləri bir-birindən
necə ayıra biləcəyimizdən

00:00:05.020 --> 00:00:05.780
danışacağıq.

00:00:05.780 --> 00:00:08.920
Enantiomerlər sizin sol və sağ
əlləriniz kimidir.

00:00:08.920 --> 00:00:10.610
Onlar bir-birinin güzgü əksidirlər,

00:00:10.610 --> 00:00:12.880
lakin demək olar ki, eyni görünürlər.

00:00:12.880 --> 00:00:16.630
Xatırlayın ki, biz sağ və solu
əllərimiz üçün istifadə etdiyimiz kimi,

00:00:16.630 --> 00:00:20.760
alimlər də bir xiral mərkəzə sahib olan

00:00:20.760 --> 00:00:23.360
enantiomerləri təyin etmək üçün

00:00:23.360 --> 00:00:26.270
S və R hərflərindən istifadə edirlər.

00:00:26.270 --> 00:00:29.260
Lakin çoxsaylı xiral mərkəz olduqda,

00:00:29.260 --> 00:00:32.310
enantiomerləri təyin etməyin
başqa yolları da var.

00:00:32.310 --> 00:00:34.320
Lakin bu gün bunun haqqında
danışmayacağıq,

00:00:34.320 --> 00:00:36.920
çünki bu daha mürəkkəbdir.

00:00:36.920 --> 00:00:39.900
Burada bir neçə enantiomerimiz var.

00:00:39.900 --> 00:00:43.380
Bu talidomidin S quruluşudur,

00:00:43.380 --> 00:00:46.320
və sağdakı da R quruluşudur.

00:00:46.320 --> 00:00:50.120
İki fərqli quruluşun olmasının
nə əhəmiyyəti var?

00:00:50.120 --> 00:00:53.170
Siz fərqin xiral mərkəzində olduğunu
aydın görə bilərsiniz,

00:00:53.170 --> 00:00:55.930
qruplardan biri şəkilə doğru

00:00:55.930 --> 00:01:00.100
digəri isə şəkildən bizə doğru yönəlib.

00:01:00.100 --> 00:01:04.319
Və quruluşdakı bu sadə 
dəyişikliyə görə

00:01:04.319 --> 00:01:08.120
S növü analar tərəfindən istifadə
olunduqda dəhşətli anadangəlmə qüsurlara

00:01:08.120 --> 00:01:09.730
gətirib çıxarır.

00:01:09.730 --> 00:01:12.660
Buna görə də dərman şirkətləri

00:01:12.660 --> 00:01:16.750
dərmanlarının tərkibinin
yalnız bir xüsusi enantiomerdən

00:01:16.750 --> 00:01:19.900
ibarət olduğuna əmin olmalıdırlar.

00:01:19.900 --> 00:01:22.740
Bəs biz bu ikisini necə ayıra bilərik?

00:01:22.740 --> 00:01:25.430
İstifadə edə biləcəyiniz metodlardan biri
xiral sütun

00:01:25.430 --> 00:01:26.770
xromatoqrafiyasıdır.

00:01:26.770 --> 00:01:30.190
Xiral olan stasionar fazaya
ehtiyacınız var, bu o deməkdir ki,

00:01:30.190 --> 00:01:32.990
bu nəsnə arzu olunan enantiomerin

00:01:32.990 --> 00:01:37.660
yalnız R və ya S quruluşuna

00:01:37.660 --> 00:01:38.970
birləşə bilər.

00:01:38.970 --> 00:01:41.980
Xiral stasionar faza necə olur ki,
enantiomerin

00:01:41.980 --> 00:01:44.820
yalnız birinə birləşir?

00:01:44.820 --> 00:01:48.450
İki enantiomeri sağ və sol əliniz kimi
təsəvvür edin.

00:01:48.450 --> 00:01:51.090
Əgər sizin sağ əliniz başqa adamın
sağ əlini sıxmağa

00:01:51.090 --> 00:01:55.230
çalışsa, bu normal görünür,
ikisi bir-birinə uyğun gəlir.

00:01:55.230 --> 00:01:58.910
Lakin əgər sağ əliniz
sol əlinizi sıxmağa çalışsa,

00:01:58.910 --> 00:02:01.660
onlar düzgün görünmürlər.

00:02:01.660 --> 00:02:03.900
Bu, xiral stasionar faza və

00:02:03.900 --> 00:02:08.280
səhv enantiomer ilə baş verən
hala bənzəyir.

00:02:08.280 --> 00:02:11.410
Növbəti edəcəyiniz şey o
enantiomerlərin qarışığını doldurmaqdır.

00:02:11.410 --> 00:02:15.430
Siz yuxarı hissədə qarışığınızdan ibarət
bir növ təbəqə

00:02:15.430 --> 00:02:19.240
olduğunu görə bilərsiniz.

00:02:19.240 --> 00:02:21.460
Bu rasemikdir, yəni onun

00:02:21.460 --> 00:02:24.180
50/50 enantiomer qarışığı var.

00:02:24.180 --> 00:02:26.730
Yəni burada sarı rəngdə 
gördüyünüz odur.

00:02:26.730 --> 00:02:28.580
Əgər daha yaxından baxsaq,

00:02:28.580 --> 00:02:34.600
tərkibində bir az S və
bir az da R quruluşunun

00:02:34.600 --> 00:02:36.995
olduğunu görərsiniz.

00:02:40.300 --> 00:02:44.080
Bu, stasionar faza boyunca
hərəkət etdikcə,

00:02:44.080 --> 00:02:48.220
kranı açdıqda R enantiomerin

00:02:48.220 --> 00:02:52.570
stasionar fazaya

00:02:52.570 --> 00:02:55.390
möhkəm birləşdiyini görəcəksiniz,

00:02:55.390 --> 00:02:57.950
o, sürətlə hərəkət etməyəcək.

00:02:57.950 --> 00:03:02.050
Lakin S enantiomer stasionar faza ilə

00:03:02.050 --> 00:03:03.780
o qədərdə əlaqə qurmadığından,

00:03:03.780 --> 00:03:06.130
irəli keçir

00:03:06.130 --> 00:03:09.310
və mobil faza ilə əlaqədə olmağa
üstünlük verir.

00:03:09.310 --> 00:03:14.110
Kolbada bütün S enantiomerləri 
topladıqdan sonra,

00:03:14.110 --> 00:03:16.250
sütunda qalanların hamısı

00:03:16.250 --> 00:03:19.430
R enantiomerlər olur, o da
xiral stasionar fazaya

00:03:19.430 --> 00:03:21.690
olduqca sıx bağlıdır.

00:03:21.690 --> 00:03:24.410
Bu səbəbdən sütunumuza

00:03:24.410 --> 00:03:26.660
çoxlu həlledici töksək,

00:03:26.660 --> 00:03:29.540
R enantiomerlər də çıxar.

00:03:29.540 --> 00:03:32.570
Bu, sütunu aşağı itələdikcə

00:03:32.570 --> 00:03:35.480
R enantiomeri özü ilə aparacaq,

00:03:35.480 --> 00:03:40.300
və R enantiomerlər kolbada yığılacaq.

00:03:40.300 --> 00:03:44.270
Və budur xiralı uğurla həll etdiniz.

00:03:44.270 --> 00:03:48.650
Eyni prinsip, həmçinin qaz
xromotoqrafiyasına da tətbiq oluna bilər.

00:03:48.650 --> 00:03:52.220
Gəlin qaz xromotoqrafiyasının
necə işlədiyini sürətlə nəzərdən keçirək.

00:03:52.220 --> 00:03:57.710
Siz nümunənizi buraya daxil edirsiniz,
qaz keçir və daha sonra

00:03:57.710 --> 00:04:01.070
o, tərkibində stasionar və mobil faza
olan

00:04:01.070 --> 00:04:03.910
uzun hissəyə daxil olur

00:04:03.910 --> 00:04:06.240
və detektora gedir.

00:04:06.240 --> 00:04:09.430
Əgər bunu böyütsək --

00:04:09.430 --> 00:04:12.510
bu uzun borunu çəksək--

00:04:12.510 --> 00:04:17.740
bu dəfə stasionar fazanın

00:04:17.740 --> 00:04:21.970
S enantiomerə cəzb olunduğunu 
görərsiniz,

00:04:21.970 --> 00:04:25.700
S enantiomerin yan tərəflərə
yapışdığını görəcəksiniz,

00:04:25.700 --> 00:04:27.690
yəni stasionar fazaya birləşir.

00:04:27.690 --> 00:04:32.600
R enantiomer isə mobil faza boyunca
irəliləyir.

00:04:32.600 --> 00:04:34.830
Əslində enantiomerləri ayırmağın

00:04:34.830 --> 00:04:37.400
bir neçə yolu var,

00:04:37.400 --> 00:04:39.700
lakin onlar daha mürəkkəbdir.

00:04:39.700 --> 00:04:42.590
Bunlar edə biləcəyiniz
ümumi yollardan sadəcə ikisidir.

00:04:42.590 --> 00:04:44.930
Bərk stasionar faza ilə sütun 
xromotoqrafiyasını

00:04:44.930 --> 00:04:49.050
və ya maye stasionar faza ilə

00:04:49.050 --> 00:04:52.290
qaz xromotoqrafiyasını etsəniz də,

00:04:52.290 --> 00:04:56.490
xatırlamalı olduğunuz vacib şey
stasionar fazanızın

00:04:56.490 --> 00:05:01.020
xiral olmalı olduğu və
istədiyiniz enantiomerə birləşməyidir.