1
00:00:06,629 --> 00:00:09,070
Tưởng tượng một hòn đảo có một trăm người,

2
00:00:09,070 --> 00:00:14,150
tất cả đều là nhà logic học tài năng,
bị cầm tù bởi một kẻ độc tài điên loạn.

3
00:00:14,150 --> 00:00:18,291
Không ai có thể thoát ra,
trừ một luật lệ lạ lùng.

4
00:00:18,291 --> 00:00:23,051
Vào ban đêm, mọi tù nhân đều có thể
yêu cầu lính gác cho ra khỏi đảo.

5
00:00:23,051 --> 00:00:26,392
Nếu họ có mắt màu xanh,
họ sẽ được thả ra.

6
00:00:26,392 --> 00:00:30,342
Nếu không, họ sẽ bị quẳng
vào núi lửa.

7
00:00:30,342 --> 00:00:34,103
Sự thật là
tất cả 100 tù nhân đều có mắt màu xanh,

8
00:00:34,103 --> 00:00:36,676
nhưng họ đã sống ở đây từ lúc sinh ra,

9
00:00:36,676 --> 00:00:41,491
và kẻ độc tài đảm bảo rằng họ
không thể biết màu mắt của chính mình.

10
00:00:41,491 --> 00:00:43,446
Không có bề mặt phản chiếu ánh sáng,

11
00:00:43,446 --> 00:00:46,155
tất cả nước được chứa bằng 
các thùng chứa mờ đục,

12
00:00:46,155 --> 00:00:47,663
và quan trọng nhất là,

13
00:00:47,663 --> 00:00:50,780
họ không được giao tiếp với nhau.

14
00:00:50,780 --> 00:00:54,754
Dù được nhìn thấy nhau
tại buổi điểm danh mỗi sáng,

15
00:00:54,754 --> 00:00:59,196
nhưng họ đều biết rằng không ai sẽ
mạo hiểm cố rời khỏi nơi này

16
00:00:59,196 --> 00:01:02,607
khi chưa chắc chắn sẽ thành công.

17
00:01:02,607 --> 00:01:05,008
Sau nhiều áp lực từ các nhóm
bảo vệ quyền con người,

18
00:01:05,008 --> 00:01:09,048
kẻ độc tài miễn cưỡng cho phép
bạn thăm đảo

19
00:01:09,048 --> 00:01:12,465
và nói chuyện với các tù nhân
với điều kiện là:

20
00:01:12,465 --> 00:01:14,549
bạn chỉ được nói một câu duy nhất,

21
00:01:14,549 --> 00:01:17,858
và bạn không được
cho họ bất kì thông tin mới.

22
00:01:17,858 --> 00:01:20,582
Bạn sẽ nói gì để giải cứu 
cho các tù nhân

23
00:01:20,582 --> 00:01:24,246
mà không làm kẻ độc tài nổi giận?

24
00:01:24,246 --> 00:01:25,979
Sau một hồi suy nghĩ nát óc,

25
00:01:25,979 --> 00:01:31,381
bạn nói với đám đông rằng,
"Ít nhất một người ở đây có mắt màu xanh."

26
00:01:31,381 --> 00:01:33,269
Kẻ độc tài rất đa nghi

27
00:01:33,269 --> 00:01:37,652
nhưng tự nhủ rằng câu nói của bạn
chẳng thể thay đổi gì cả.

28
00:01:37,652 --> 00:01:42,401
Bạn rời đảo, và cuộc sống trên đảo
có vẻ sẽ tiếp tục như xưa.

29
00:01:42,401 --> 00:01:44,656
Nhưng vào buổi sáng thứ 100,
sau chuyến ghé thăm của bạn,

30
00:01:44,656 --> 00:01:47,183
tất cả tù nhân đã đi hết,

31
00:01:47,183 --> 00:01:50,881
mỗi người đều đã yêu cầu rời đảo
vào đêm hôm trước.

32
00:01:50,881 --> 00:01:53,933
Làm thế nào mà bạn lừa được kẻ độc tài?

33
00:01:53,933 --> 00:01:59,108
Có thể có ích khi nhận ra rằng
số lượng tù nhân là tùy ý.

34
00:01:59,108 --> 00:02:04,178
Hãy đơn giản vấn đề bằng việc giả sử 
chỉ có hai người, Adria và Bill.

35
00:02:04,178 --> 00:02:06,498
Cả hai đều thấy người kia mắt màu xanh,

36
00:02:06,498 --> 00:02:09,744
và với tất cả điều mà họ biết,
đó có thể là người duy nhất.

37
00:02:09,744 --> 00:02:12,310
Ở đêm đầu tiên, ai cũng im ắng.

38
00:02:12,310 --> 00:02:15,231
Nhưng khi thấy người còn lại vẫn
ở trên đảo vào sáng hôm sau,

39
00:02:15,231 --> 00:02:17,641
họ có được thông tin mới.

40
00:02:17,641 --> 00:02:22,268
Adria nhận ra rằng nếu Bill thấy người 
cạnh mình mắt không phải màu xanh,

41
00:02:22,268 --> 00:02:24,230
anh ấy sẽ rời đi vào đêm đầu tiên

42
00:02:24,230 --> 00:02:28,209
sau khi kết luận câu nói của bạn
chỉ có thể là nói về anh ấy.

43
00:02:28,209 --> 00:02:32,321
Bill cũng ngay lập tức nhận ra điều
tương tự về Adria.

44
00:02:32,321 --> 00:02:34,340
Sự thật rằng người còn lại chưa đi

45
00:02:34,340 --> 00:02:39,124
chỉ ra cho mỗi tù nhân rằng
mắt của anh ấy hay cô ấy phải là xanh.

46
00:02:39,124 --> 00:02:42,282
Và vào sáng thứ hai,
cả hai người đều đã rời đi.

47
00:02:42,282 --> 00:02:44,526
Bây giờ tưởng tượng một người tù thứ ba.

48
00:02:44,526 --> 00:02:48,795
Adria, Bill và Carl ai cũng thấy
hai người còn lại mắt xanh.

49
00:02:48,795 --> 00:02:53,905
nhưng không chắc nếu mỗi một người còn lại
cũng thấy có hai người mắt xanh hay không,

50
00:02:53,905 --> 00:02:55,512
hay là chỉ một.

51
00:02:55,512 --> 00:02:57,821
Họ đợi hết đêm đầu tiên như trước,

52
00:02:57,821 --> 00:03:01,072
nhưng ở sáng hôm sau,
họ vẫn không thể chắc.

53
00:03:01,072 --> 00:03:03,801
Carl nghĩ, "Nếu tôi không có mắt xanh,

54
00:03:03,801 --> 00:03:06,977
Andria và Bill chỉ cần để ý lẫn nhau,

55
00:03:06,977 --> 00:03:09,703
và sẽ cùng nhau rời đi
vào đêm thứ hai."

56
00:03:09,703 --> 00:03:12,468
Nhưng khi anh ấy thấy cả hai
vào buổi sáng thứ ba,

57
00:03:12,468 --> 00:03:16,226
anh ấy nhận ra rằng họ cũng
đang để ý tới anh ấy nữa.

58
00:03:16,226 --> 00:03:19,284
Adria và Bill mỗi người cũng
đang trải qua quá trình tương tự,

59
00:03:19,284 --> 00:03:22,295
và họ đều rời đi vào đêm thứ ba.

60
00:03:22,295 --> 00:03:24,255
Sử dụng loại suy diễn quy nạp này,

61
00:03:24,255 --> 00:03:28,883
ta sẽ thấy kiểu lập luận này có thể lặp lại 
cho tuỳ ý số tù nhân bạn thêm vào.

62
00:03:28,883 --> 00:03:31,900
Chìa khoá là khái niệm về
kiến thức phổ thông,

63
00:03:31,900 --> 00:03:34,539
được triết gia David Lewis đặt tên.

64
00:03:34,539 --> 00:03:38,935
Thông tin mới không nằm trong
bản thân câu nói của bạn.

65
00:03:38,935 --> 00:03:42,953
nhưng ở trong việc nói với 
tất cả mọi người cùng một lúc.

66
00:03:42,953 --> 00:03:46,680
Giờ đây, ngoài việc biết rằng ít nhất
một người trong số họ có mắt xanh,

67
00:03:46,680 --> 00:03:51,090
mỗi tù nhân còn biết rằng
mọi người khác đang để ý

68
00:03:51,090 --> 00:03:54,321
tất cả người mắt xanh mà họ có thể thấy,

69
00:03:54,321 --> 00:03:58,787
và rằng mỗi người kia
cũng biết điều này, và tiếp tục.

70
00:03:58,787 --> 00:04:00,839
Điều mà mỗi người tù không biết

71
00:04:00,839 --> 00:04:04,316
là có phải chính họ là một trong
những người mắt xanh

72
00:04:04,316 --> 00:04:06,431
mà những người khác đang để ý tới

73
00:04:06,431 --> 00:04:12,571
cho đến khi số đêm đã trôi qua bằng
với số tù nhân trên đảo.

74
00:04:12,571 --> 00:04:17,098
Tất nhiên, bạn có thể tha cho các
tù nhân 98 ngày trên đảo

75
00:04:17,098 --> 00:04:21,491
bằng cách nói với họ rằng ít nhất 99
người trong số họ có mắt xanh,

76
00:04:21,491 --> 00:04:26,251
nhưng khi dính tới kẻ độc tài điên, 
bạn tốt nhất nên cho mình lợi thế.