0:00:00.000,0:00:03.000
Ինձ առաջարկեցին բժշկագիտության դոցենտի

0:00:03.000,0:00:06.000
և գիտական տեսաբերման գլխավոր մասնագետի պաշտոն

0:00:06.000,0:00:08.000
Յելի համալսարանում

0:00:08.000,0:00:10.000
բժշկության ֆակուլտետում:

0:00:10.000,0:00:13.000
Իմ աշխատանքն էր ալգորիթմները կոդավորել

0:00:13.000,0:00:15.000
ՆԱՍԱ-ի համար, որ վիրտուալ վիրաբուժություն իրականացնեն

0:00:15.000,0:00:18.000
տիեզերագնացներին երկարտև թռիչքի պատրաստելու համար,

0:00:18.000,0:00:20.000
որպեսզի նրանք կարողանային մնալ տիեզերական հագուստի մեջ:

0:00:20.000,0:00:22.000
Մեր աշխատանքի ապշեցնող կողմերից մեկն այն էր,

0:00:22.000,0:00:25.000
որ օգտագործելով սկանավորման նոր միջոցներ, տեսնում էինք բաներ,

0:00:25.000,0:00:27.000
որ նախքինում երբեք ոչ ոք չէր տեսել

0:00:27.000,0:00:29.000
Նկատի ունեմ ոչ միայն հիվանդության ղեկավարման ընթացքը,

0:00:29.000,0:00:33.000
այլև նաև, մեր մարմնի վերաբերյալ` շատ բաներ,

0:00:33.000,0:00:36.000
որոնք պարզապես հիացնում են:

0:00:36.000,0:00:39.000
Հիշում եմ, թե ինչպես էինք առաջին անգամ դիտարկում կոլագենը:

0:00:39.000,0:00:41.000
Եվ ձեր ամբողջ մարմինը, ամեն ինչ`

0:00:41.000,0:00:43.000
ձեր մազերը, մաշկը, ոսկորները, եղունգները

0:00:43.000,0:00:45.000
'ամեն ինչ կազմված է կոլագենից:

0:00:45.000,0:00:47.000
Այն թելանման մի կառուցվածք է,

0:00:47.000,0:00:49.000
որը պտտվելով զուգակցվում է:

0:00:49.000,0:00:53.000
Եվ միակ վայրը , որտեղ կոլագենը փոխում է իր կառուցվածքը,

0:00:53.000,0:00:55.000
աչքի եղջերաթաղանթն է:

0:00:55.000,0:00:57.000
Ձեր աչքի մեջ

0:00:57.000,0:00:59.000
այն դառնում է ցանցային կառուցվածք,

0:00:59.000,0:01:02.000
ուստի այն դառնում է թափանցիկ, որը հակադրվում է անլուսաթափանցությանը:

0:01:02.000,0:01:05.000
Այսպիսի կատարյալ կառուցվածքին

0:01:05.000,0:01:07.000
դժվար էր աստվածային բնույթ չվերագրելը:

0:01:07.000,0:01:10.000
Քանի որ մենք շարունակ տեսնում էինք այս ամենը

0:01:10.000,0:01:12.000
մարմնի տարբեր մասերում:

0:01:12.000,0:01:15.000
Իմ ունեցած հնարավորություններից մեկը

0:01:15.000,0:01:17.000
մի մարդ էր, ով աշխատում էր իսկապես հետաքրքիր

0:01:17.000,0:01:20.000
միկրոմագնիսական ռեզոնանսային պատկերավորման(ՄՌՊ) մեքենայի վրա առողջապահության ազգային ինստիտուտի հեետ միասին:

0:01:20.000,0:01:22.000
Եվ մենք պատրաստվում էինք

0:01:22.000,0:01:24.000
սկանավորել մի նոր նախագիծ

0:01:24.000,0:01:26.000
կապված պտղի զարգացմանը` բեղմնավորումից սկսած մինչև ծնունդ,

0:01:26.000,0:01:28.000
օգտագործելով այսպիսի տեխնոլոգիաներ:

0:01:28.000,0:01:30.000
Այսպիսով ես ալգորիթմները կոդավորեցի

0:01:30.000,0:01:33.000
իսկ Փոլ Լոթերբուրը,

0:01:33.000,0:01:36.000
որ Նոբելյան մրցանակի արժանացավ ՄՌՊ-ի հայտնագործման համար:

0:01:36.000,0:01:38.000
այդ նյութն ինձ մոտ է,

0:01:38.000,0:01:40.000
Եվ ես պատրաստվում եմ դրանից մի փոքր հատված ներկայացնել ձեզ:

0:01:40.000,0:01:42.000
Բեղմնավորումից մինչև ծնունդ:

0:01:42.000,0:01:48.000
Երաժշտություն:

0:01:48.000,0:01:51.000
Տեսանյութի տեքստ:Բեղմնավորումից մինչև ծնունդ:

0:01:54.000,0:01:57.000
Օօցիտ

0:01:59.000,0:02:02.000
Սպերմատոզոիդ:

0:02:05.000,0:02:09.000
բեղմնավորված ձվաբջիջ

0:02:12.000,0:02:15.000
24 ժամ` երեխայի առաջին բաժանոմը

0:02:18.000,0:02:21.000
Բեղմնավորված ձվաբջիջը կիսվում է բեղմնավորումից մի քանի ժամ անց,

0:02:23.000,0:02:26.000
և 12-15 ժամը մեկ նորից է կիսվում:

0:02:26.000,0:02:29.000
Վաղ սաղմը

0:02:29.000,0:02:32.000
դեռ սնվում է դեղնուցի պարկից,

0:02:33.000,0:02:37.000
25 օրական` սրտի պատիճն է զարգանում

0:02:41.000,0:02:48.000
32 օրական` ձեռքերն ու ոտքերն են զարգանում,

0:02:50.000,0:02:56.000
36 օրական` պարզունակ բաբախման սկիզբ:

0:02:56.000,0:03:03.000
Այս շաբաթները պտղի ամենաարագ զարգացման շրջանն է:

0:03:09.000,0:03:12.000
Եթե պտուղը ամբողջ 9 ամիսների ընթացքում զարգանար այս արագությամբ,

0:03:12.000,0:03:14.000
ծննդաբերության ժամանակ այն 1,5 տոննա կլիներ:

0:03:16.000,0:03:20.000
45 օրական`

0:03:24.000,0:03:29.000
սաղմի սիրտը 2 անգամ ավելի արագ է բաբախում, քան իր մոր սիրտը

0:03:31.000,0:03:34.000
51 օրական`

0:03:34.000,0:03:42.000
52 օրական, զարգանում է ցանցաթաղանթը, քիթ և մատերը:

0:03:48.000,0:03:53.000
Պտղի շարունակական շարժումները մոր արգանդում

0:03:53.000,0:03:58.000
անհրաժեշտ է, որպեսզի ձևավորվի պտղի մկանային և ոսկորային աճը:

0:04:10.000,0:04:12.000
12 շաբաթ, անորոշ սեռ`

0:04:12.000,0:04:14.000
աղջիկ է, թե տղա, դեռ պետք է պարզվի

0:04:16.000,0:04:20.000
8 ամսական`

0:04:46.000,0:04:52.000
Ծնունդ` հեռացման փուլ:

0:05:28.000,0:05:31.000
Ծնունդի պահ:

0:05:37.000,0:05:41.000
ծափահարություններ

0:05:41.000,0:05:43.000
Ալեքսանդր Տսիարաս` Շնորհակալություն:

0:05:43.000,0:05:45.000
Բայց ինչպես տեսնում եք,

0:05:45.000,0:05:47.000
երբ սկսում ես աշխատել այս նյութի վրա,

0:05:47.000,0:05:49.000
այն դառնում է միանգամայն գրավիչ:

0:05:49.000,0:05:51.000
մենք շարունակում էինք սկանավորել ավելի ու ավելի

0:05:51.000,0:05:53.000
սրա վրա աշխատելիս

0:05:53.000,0:05:55.000
դիտարկելով այդ պարզունակ բջիջները,

0:05:55.000,0:05:58.000
որոնք ունեն այսպիսի անհավատալի տեխնիկա,

0:05:58.000,0:06:00.000
որն էլ հետո դառնալու է ձեր հրաշքը:

0:06:00.000,0:06:02.000
Եվ մինչ մենք շարունակում էինք աշխատել այս նյութի վրա,

0:06:02.000,0:06:05.000
ուսումնասիրել մարմնիկների փոքրիկ խմբավորումերը

0:06:05.000,0:06:08.000
հյուսվածքի այս փոքրիկ մասերը,

0:06:08.000,0:06:10.000
որոնք տոֆոբլաստներից վերածվում են սաղմնաբշտիկների,

0:06:10.000,0:06:13.000
հանկարծ բնակություն են հաստատում արգանդում

0:06:13.000,0:06:15.000
և ասում են. <<Ես պետք է մնամ այստեղ>>:

0:06:15.000,0:06:17.000
Եվ հանկարծ հաղորդակցվելով և զրուցելով

0:06:17.000,0:06:19.000
էստրոգենների և պրոժեստերոնների հետ,

0:06:19.000,0:06:21.000
ասում է. <<Ես այստեղ եմ ապրելու համար, կյանք տուր ինձ>>

0:06:21.000,0:06:24.000
Այս գծային պտղի ձևավորումը,

0:06:24.000,0:06:26.000
որը 44 օրվա ընթացքում

0:06:26.000,0:06:28.000
դառնում է ճանաչելի

0:06:28.000,0:06:30.000
և 9 շաբաթականում

0:06:30.000,0:06:32.000
դառնում է մարդ արարած:

0:06:32.000,0:06:34.000
Այս տեղեկության հիացմունքն այն է`

0:06:34.000,0:06:36.000
իրականում ինչպիսի մեխանիզմներ ունենք մենք

0:06:36.000,0:06:38.000
մեր օրգանիզմում

0:06:38.000,0:06:40.000
այսպիսի տեղեկությունը ըմբռնելու համար

0:06:40.000,0:06:42.000
Ձեզ մի յուրօրինակ բան եմ ցույց տալու

0:06:42.000,0:06:44.000
Ահա մարդու սիրտը 25 շաբաթականում

0:06:44.000,0:06:46.000
Այն բաղկացած է 2 հիմնական մասից:

0:06:46.000,0:06:48.000
Եվ այս հիանալի օրիգամիի նման

0:06:48.000,0:06:50.000
բջիջները զարգանում են

0:06:50.000,0:06:53.000
չորս շաբաթվա ընթացքում վայրկյանում մեկ միլիոն բջիջ,

0:06:53.000,0:06:55.000
այն կիսվում է ինքնաբերաբար:

0:06:55.000,0:06:58.000
5-րդ շաբաթվա ընթացքում կարող եք տեսնել նախասիրտն ու փորոքները:

0:06:58.000,0:07:00.000
6-րդ շաբաթ, հիմա այս ծալքերը սկսվում են

0:07:00.000,0:07:02.000
սրտի ներսի պտուկներով,

0:07:02.000,0:07:04.000
որոնք իրականում կարող են ներքև ձգել

0:07:04.000,0:07:06.000
ձեր սրտի փականներից յուրաքանչյուրը

0:07:06.000,0:07:09.000
մինչև դուք հասուն սիրտ ունենաք

0:07:09.000,0:07:11.000
և հետո հիմնականում մարդկային ամբողջ օրգանիզմի զարգացումն է տեղի ունենում:

0:07:11.000,0:07:13.000
Այսպիսի մեխանիզմների հրաշքն այն է,

0:07:13.000,0:07:16.000
որ ցանկացած գենետիկ կառուցվածք ինքն է,

0:07:16.000,0:07:19.000
թելադրում, թե որտեղ պետք է գտնվի նյարդաբջիջը:

0:07:19.000,0:07:21.000
Այս մաթեմատիկական մոդելների բարդությունը,

0:07:21.000,0:07:23.000
ինչպես են այսպիսի բաները իրականում կատարվում,

0:07:23.000,0:07:25.000
դուրս են մարդկային գիտակցությունից:

0:07:25.000,0:07:27.000
Չնայաց որ ես մաթեմատիկոս եմ

0:07:27.000,0:07:29.000
ես հիացմունքով եմ վերաբերվում

0:07:29.000,0:07:32.000
այս հրամանների կազմին,

0:07:32.000,0:07:34.000
որ սխալներ չեն անում

0:07:34.000,0:07:36.000
մեզ կազմավորելիս:

0:07:36.000,0:07:38.000
Սա առեղծված է, սա կախարդանք է, սա Աստվածային մի բան է:

0:07:38.000,0:07:41.000
Հետո սկսում եք նայել հասուն կյանքին:

0:07:41.000,0:07:43.000
Նայեք մազանոթների այս փոքրիկ փնջին:

0:07:43.000,0:07:46.000
Սա միկրոսկոպիկ, փոքր ենթա-ենթակառուցվածք է:

0:07:46.000,0:07:50.000
Բայց իրականում, երբ 9 ամսական ես ու լույս աշխարհ ես գալիս,

0:07:50.000,0:07:53.000
մոտ 60 000 մղոն երակ կա

0:07:53.000,0:07:55.000
քո օրգանիզմում:

0:07:55.000,0:07:57.000
Բայց միայն մի մղոնն է տեսանելի:

0:07:57.000,0:08:00.000
59 999 մղոնն էլ

0:08:00.000,0:08:03.000
հիմնականում սննդանյութեր են մատակարարում և թափոններն են հեռացնում:

0:08:03.000,0:08:05.000
Այս ամենն մի համակարգում կառուցելը

0:08:05.000,0:08:07.000
գիտակցությունից կամ

0:08:07.000,0:08:09.000
գոյություն ունեցող ցանկացած մաթեմատիկայից դուրս է:

0:08:09.000,0:08:11.000
Եվ այդ հրամանների կազմը

0:08:11.000,0:08:13.000
ուղեղից դեպի մարմնի այլ մասեր

0:08:13.000,0:08:15.000
դիտարկում է շերտավորման բարդությունը:

0:08:15.000,0:08:17.000
Որտեղից է գիտենալու այս ընդունակությունը,

0:08:17.000,0:08:19.000
որ ծալքը կարող է ավելի շատ տեղեկություն պահել,

0:08:19.000,0:08:22.000
այնպես որ դու կարող ես տեսնել երեխայի ուղեղի աճը

0:08:22.000,0:08:24.000
և սա այն է, ինչ մենք ենք հիմա անում:

0:08:24.000,0:08:26.000
Մենք հիմա սկսում ենք 2 ուսումնասիրություններ,

0:08:26.000,0:08:29.000
որպեսզի սկանավորենք երեխաների ուղեղները ծնունդի պահից սկսած

0:08:29.000,0:08:31.000
Ամեն 6 ամիսը մեկ, նախքան 6 տարեկան դառնալը,

0:08:31.000,0:08:34.000
մենք պատրաստվում ենք սկանավորել 250 երեխաների,

0:08:34.000,0:08:37.000
դիտարկելով թե ինչպես են ուղեղի գալարներն ու բաժանումները համադրվում,

0:08:37.000,0:08:39.000
տեսնելու թե ինչպես է այս հոյակապ զարգացումը

0:08:39.000,0:08:42.000
վերածվում հիշողությունների և նման հրաշքի, որ մենք ենք:

0:08:42.000,0:08:44.000
Եվ միայն մեր գոյությունը չէ,

0:08:44.000,0:08:46.000
այլև թե ինչպես է կնոջ օրգանիզմը հասկանում,

0:08:46.000,0:08:49.000
որ պետք է ունենա գենետիկ կառուցվածք, որ ոչ միայն իրեն է ձևավորում,

0:08:49.000,0:08:51.000
այլև ունի պատկերացում այն մասին,

0:08:51.000,0:08:53.000
որը նրան թույլ է տալիս դառնալ

0:08:53.000,0:08:56.000
քայլող իմունաբանական սրտանոթային համակարգ,

0:08:56.000,0:08:58.000
որն ըստ էության թվային համակարգ է,

0:08:58.000,0:09:02.000
որն իրականում կարող է կերակրել, հոգ տանել երեխայի հանդեպ այնպիսի հիացմունքով,

0:09:02.000,0:09:05.000
որը նորից դուրս է մեր գիտակցությունից

0:09:05.000,0:09:08.000
հրաշք, որ գոյությունն է, այսինքն մենք:

0:09:08.000,0:09:10.000
Շնորհակալություն:

0:09:10.000,0:09:15.000
Ծափահարություններ: