[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.29,0:00:09.96,Default,,0000,0000,0000,,Klasik beyaz bir tişört düşün.
Dialogue: 0,0:00:09.96,0:00:14.19,Default,,0000,0000,0000,,Dünyada her yıl iki milyar\Ntişört alınıp satılıyor.
Dialogue: 0,0:00:14.19,0:00:17.44,Default,,0000,0000,0000,,Bu da onu dünyada en çok bulunan\Ngiyim eşyalarından biri yapıyor.
Dialogue: 0,0:00:17.44,0:00:20.83,Default,,0000,0000,0000,,Peki, basit bir tişört nerede ve \Nnasıl yapılıyor?
Dialogue: 0,0:00:20.83,0:00:24.52,Default,,0000,0000,0000,,Bunun çevreye olan etkisi nedir?
Dialogue: 0,0:00:24.52,0:00:26.70,Default,,0000,0000,0000,,Giyim eşyaları için süreç farklılaşabilir
Dialogue: 0,0:00:26.70,0:00:31.60,Default,,0000,0000,0000,,ama tipik bir tişört hayatına Amerika, \NÇin ya da Hindistan'da bir tarlada başlar.
Dialogue: 0,0:00:31.60,0:00:38.90,Default,,0000,0000,0000,,Buralarda pamuk tohumları ekilir, sulanır\Nve yumuşacık pamuk kozaları yetiştirilir.
Dialogue: 0,0:00:38.90,0:00:42.71,Default,,0000,0000,0000,,Otomatik makinalar pamuk \Nkozalarını dikkatlice toplar,
Dialogue: 0,0:00:42.71,0:00:47.42,Default,,0000,0000,0000,,endüstriyel pamuk çırçırı pamuk \Nkozalarını tohumlardan ayırır
Dialogue: 0,0:00:47.42,0:00:52.10,Default,,0000,0000,0000,,ve pamuk tiftiği preslenerek\N225 kiloluk balyalar oluşturulur.
Dialogue: 0,0:00:52.10,0:00:56.86,Default,,0000,0000,0000,,Pamuk fidanları büyük miktarda sulama \Nve tarım ilacı kullanımı gerektirir.
Dialogue: 0,0:00:56.86,0:01:01.60,Default,,0000,0000,0000,,Bir sıradan tişört üretmek için \N2.700 litre su gerekir.
Dialogue: 0,0:01:01.60,0:01:05.17,Default,,0000,0000,0000,,Bu miktardaki su 30'dan fazla\Nküveti doldurmaya yeter.
Dialogue: 0,0:01:05.17,0:01:08.49,Default,,0000,0000,0000,,Bu arada pamuk dünyadaki \Nherhangi bir ekinden
Dialogue: 0,0:01:08.49,0:01:11.41,Default,,0000,0000,0000,,daha fazla böcek ilacı \Nve tarım ilacı kullanır.
Dialogue: 0,0:01:11.41,0:01:13.65,Default,,0000,0000,0000,,Bu kirleticiler kanserojen olabilir,
Dialogue: 0,0:01:13.65,0:01:15.89,Default,,0000,0000,0000,,tarım işçilerinin sağlığını bozabilir
Dialogue: 0,0:01:15.89,0:01:19.49,Default,,0000,0000,0000,,ve çevredeki ekosisteme zarar verebilir.
Dialogue: 0,0:01:19.49,0:01:24.36,Default,,0000,0000,0000,,Bazı tişörtler tarım ilacı ve böcek ilacı \Nolmadan büyüyen organik pamuktan yapılır
Dialogue: 0,0:01:24.36,0:01:27.58,Default,,0000,0000,0000,,ama organik pamuk dünya çapında üretilen
Dialogue: 0,0:01:27.58,0:01:33.95,Default,,0000,0000,0000,,22,7 milyon metrik ton pamuğun \N%1'den azına denk gelmektedir.
Dialogue: 0,0:01:33.95,0:01:36.03,Default,,0000,0000,0000,,Pamuk balyaları tarlayı terk edince,
Dialogue: 0,0:01:36.03,0:01:39.08,Default,,0000,0000,0000,,tekstil atölyeleri onları genelde \NÇin veya Hindistan'da bulunan
Dialogue: 0,0:01:39.08,0:01:41.69,Default,,0000,0000,0000,,bükümhanelere yollar,
Dialogue: 0,0:01:41.69,0:01:44.42,Default,,0000,0000,0000,,burada yüksek teknolojili makineler \Npamuğu karıştırıp
Dialogue: 0,0:01:44.42,0:01:45.74,Default,,0000,0000,0000,,taraklar,
Dialogue: 0,0:01:45.74,0:01:47.09,Default,,0000,0000,0000,,tarar,
Dialogue: 0,0:01:47.09,0:01:48.46,Default,,0000,0000,0000,,çeker,
Dialogue: 0,0:01:48.46,0:01:49.98,Default,,0000,0000,0000,,uzatır
Dialogue: 0,0:01:49.98,0:01:55.84,Default,,0000,0000,0000,,ve sonunda kordon adı verilen \Nkar gibi ip halatlarına kıvırır.
Dialogue: 0,0:01:55.84,0:01:57.63,Default,,0000,0000,0000,,Sonra ipler atölyeye gönderilir,
Dialogue: 0,0:01:57.63,0:01:59.80,Default,,0000,0000,0000,,burada büyük dairesel örgü makineleri
Dialogue: 0,0:01:59.80,0:02:02.98,Default,,0000,0000,0000,,bunları kaba, grimsi bezler olarak dokur,
Dialogue: 0,0:02:02.98,0:02:08.26,Default,,0000,0000,0000,,bu bezler yumuşak ve beyaz \Noluncaya dek ısı ve kimyasallardan geçer.
Dialogue: 0,0:02:08.26,0:02:12.57,Default,,0000,0000,0000,,Burada bez tekstilin %70'nin \Ncanlı renklerinin oluştuğu
Dialogue: 0,0:02:12.57,0:02:17.06,Default,,0000,0000,0000,,ticari açıcılar ile \Nazo boyalarına batırılır.
Dialogue: 0,0:02:17.06,0:02:20.73,Default,,0000,0000,0000,,Ne yazık ki bunların bazıları kansere \Nsebep olan kadmiyum,
Dialogue: 0,0:02:20.73,0:02:21.48,Default,,0000,0000,0000,,kurşun,
Dialogue: 0,0:02:21.48,0:02:22.30,Default,,0000,0000,0000,,krom
Dialogue: 0,0:02:22.30,0:02:24.21,Default,,0000,0000,0000,,ve civa içermektedir.
Dialogue: 0,0:02:24.21,0:02:28.21,Default,,0000,0000,0000,,Diğer zararlı bileşik ve kimyasallar \Nnehirlere ve okyanuslara
Dialogue: 0,0:02:28.21,0:02:33.52,Default,,0000,0000,0000,,toksik atık su olarak bırakıldıklarında \Nyaygın kirliliğe sebep olabilirler.
Dialogue: 0,0:02:33.52,0:02:36.06,Default,,0000,0000,0000,,Bazı ülkelerde teknoloji \Nartık öylesine ilerledi ki
Dialogue: 0,0:02:36.06,0:02:38.71,Default,,0000,0000,0000,,tüm yetiştirme ve kumaş üretme sürecine
Dialogue: 0,0:02:38.71,0:02:41.26,Default,,0000,0000,0000,,nadiren insan eli dokunuyor.
Dialogue: 0,0:02:41.26,0:02:43.97,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu noktaya dek.
Dialogue: 0,0:02:43.97,0:02:46.42,Default,,0000,0000,0000,,Bitmiş bez çoğunlukla \NBangladeş, Çin, Hindistan
Dialogue: 0,0:02:46.42,0:02:50.41,Default,,0000,0000,0000,,veya Türkiye'deki \Nfabrikalara ulaştıktan sonra,
Dialogue: 0,0:02:50.41,0:02:55.07,Default,,0000,0000,0000,,bunları sadece makinelerin \Nyapamayacağı karışık bir iş olan
Dialogue: 0,0:02:55.07,0:02:58.19,Default,,0000,0000,0000,,tişört olarak dikmek için \Nhâlâ insan emeği gerekmektedir.
Dialogue: 0,0:02:58.19,0:03:00.84,Default,,0000,0000,0000,,Bir sürecin kendine has sorunları vardır.
Dialogue: 0,0:03:00.84,0:03:02.40,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin Çin'i geçerek
Dialogue: 0,0:03:02.40,0:03:06.44,Default,,0000,0000,0000,,dünyada pamuk tişört ihracatında \Nen büyük olan Bangladeş
Dialogue: 0,0:03:06.44,0:03:11.31,Default,,0000,0000,0000,,tişört sanayinde 4,5 milyon kişiyi \Nistihdam ediyor
Dialogue: 0,0:03:11.31,0:03:16.15,Default,,0000,0000,0000,,ama genelde kötü koşullar ve düşük \Nücretlerle karşı karşıyalar.
Dialogue: 0,0:03:16.15,0:03:20.67,Default,,0000,0000,0000,,Üretimden sonra bütün bu tişörtler \Nyüksek gelirli ülkelerde satılmak üzere
Dialogue: 0,0:03:20.67,0:03:23.19,Default,,0000,0000,0000,,gemi, tren ve tırlarla seyahat ederler,
Dialogue: 0,0:03:23.19,0:03:27.30,Default,,0000,0000,0000,,bu süreç pamuğa devasa \Nbir karbon ayak izi getirir.
Dialogue: 0,0:03:27.30,0:03:30.16,Default,,0000,0000,0000,,Bazı ülkeler kendi giysilerini \Nülkelerinde üretirler
Dialogue: 0,0:03:30.16,0:03:32.56,Default,,0000,0000,0000,,ki bu bu kirletici basamağı \Nortadan kaldırır
Dialogue: 0,0:03:32.56,0:03:38.25,Default,,0000,0000,0000,,ama genelde giysi üretimi küresel \Nkarbon yayılımının %10'una denk gelir.
Dialogue: 0,0:03:38.25,0:03:40.21,Default,,0000,0000,0000,,Bu artmaya devam ediyor.
Dialogue: 0,0:03:40.21,0:03:43.18,Default,,0000,0000,0000,,Daha ucuz giysiler ve halkın alım isteği
Dialogue: 0,0:03:43.18,0:03:50.47,Default,,0000,0000,0000,,1994 ila 2004 arasında küresel \Nüretimi %400 artırarak
Dialogue: 0,0:03:50.47,0:03:55.05,Default,,0000,0000,0000,,her yıl 80 milyar giysi \Ncivarına yükseltti.
Dialogue: 0,0:03:55.05,0:03:57.15,Default,,0000,0000,0000,,Sonunda bir tüketicinin evinde
Dialogue: 0,0:03:57.15,0:04:02.66,Default,,0000,0000,0000,,tişört hayatındaki en kaynak \Nyoğun fazlardan birine girer.
Dialogue: 0,0:04:02.66,0:04:04.20,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, Amerika'da
Dialogue: 0,0:04:04.20,0:04:08.68,Default,,0000,0000,0000,,tipik bir evde yaklaşık olarak \Nyılda 400 yük çamaşır yıkanır,
Dialogue: 0,0:04:08.68,0:04:12.22,Default,,0000,0000,0000,,her birinde 151 litre su kullanılır.
Dialogue: 0,0:04:12.22,0:04:14.84,Default,,0000,0000,0000,,Çamaşır ve kurutma makineleri \Nenerji kullanır,
Dialogue: 0,0:04:14.84,0:04:20.15,Default,,0000,0000,0000,,kurutma makineleri çamaşır makinesine \Ngöre beş-altı kat fazlasını gerektirir.
Dialogue: 0,0:04:20.15,0:04:23.74,Default,,0000,0000,0000,,Büyük şirketler ve hızlı moda \Ntrendleri ile hareket eden
Dialogue: 0,0:04:23.74,0:04:27.72,Default,,0000,0000,0000,,son 20 yıldaki giysi tüketimindeki \Ndramatik değişim
Dialogue: 0,0:04:27.72,0:04:29.72,Default,,0000,0000,0000,,çevreye,
Dialogue: 0,0:04:29.72,0:04:31.35,Default,,0000,0000,0000,,çiftçilerin sağlığına mal oldu
Dialogue: 0,0:04:31.35,0:04:35.04,Default,,0000,0000,0000,,ve insanların soru işareti bırakan \Nçalışma şartlarını körükledi.
Dialogue: 0,0:04:35.04,0:04:40.48,Default,,0000,0000,0000,,Aynı zamanda modayı petrolden sonra \Ndünyadaki en büyük kirleticiye dönüştürdü.
Dialogue: 0,0:04:40.48,0:04:42.83,Default,,0000,0000,0000,,Ama yapabileceğimiz şeyler var.
Dialogue: 0,0:04:42.83,0:04:45.01,Default,,0000,0000,0000,,İkinci el satın almayı düşünün.
Dialogue: 0,0:04:45.01,0:04:49.24,Default,,0000,0000,0000,,Geri dönüşmüş veya organik kumaştan \Nyapılan tekstile bakmaya çalışın.
Dialogue: 0,0:04:49.24,0:04:53.68,Default,,0000,0000,0000,,Kaynakları harcamamak için daha az \Nçamaşır yıkayın ve çamaşırları asın.
Dialogue: 0,0:04:53.68,0:04:55.93,Default,,0000,0000,0000,,Yaşamlarının sonlarında \Nonları atmak yerine
Dialogue: 0,0:04:55.93,0:05:00.07,Default,,0000,0000,0000,,bağışlayın, geri dönüştürün veya \Ntemizlik bezi olarak kullanın.
Dialogue: 0,0:05:00.07,0:05:02.18,Default,,0000,0000,0000,,Sonunda kendinize şunu sorabilirsiniz,
Dialogue: 0,0:05:02.18,0:05:06.26,Default,,0000,0000,0000,,hayatınız boyunca kaç tane tişört \Nve giysi tüketeceksiniz
Dialogue: 0,0:05:06.26,0:05:09.96,Default,,0000,0000,0000,,ve bunların dünya üzerindeki \Ntoplam etkisi ne olacak?