1
00:00:07,294 --> 00:00:09,793
Neem nou eens een gewoon, wit T-shirt.

2
00:00:09,983 --> 00:00:13,654
Ieder jaar worden er wereldwijd
2 miljard van verhandeld;

3
00:00:13,714 --> 00:00:16,933
het is een van de meest
gangbare kledingstukken ter wereld.

4
00:00:17,483 --> 00:00:20,594
Hoe en waar wordt het gemiddelde
T-shirt eigenlijk gemaakt

5
00:00:20,634 --> 00:00:23,326
en wat is de impact daarvan op het milieu?

6
00:00:24,516 --> 00:00:26,175
Dit verschilt per kledingstuk,

7
00:00:26,175 --> 00:00:28,675
maar de meeste T-shirts
beginnen op een boerderij

8
00:00:28,675 --> 00:00:31,155
in Amerika, China of India,

9
00:00:31,385 --> 00:00:36,891
waar katoenzaad wordt gezaaid, bewaterd
en geteeld voor hun zachte bollen katoen.

10
00:00:38,901 --> 00:00:42,420
Automatische machines
oogsten de bollen voorzichtig,

11
00:00:42,740 --> 00:00:47,085
die worden vervolgens in de fabriek
gescheiden van het zaad

12
00:00:47,425 --> 00:00:51,685
en ten slotte worden de vezels
in balen van 225 kilo geperst.

13
00:00:52,145 --> 00:00:56,257
Het gewas heeft een enorme hoeveelheid
water en bestrijdingsmiddelen nodig,

14
00:00:56,857 --> 00:01:01,016
2.700 liter water
voor een gemiddeld T-shirt,

15
00:01:01,326 --> 00:01:04,216
meer dan 30 badkuipen vol.

16
00:01:05,166 --> 00:01:08,487
En voor katoen worden
meer bestrijdingsmiddelen gebruikt

17
00:01:08,487 --> 00:01:10,757
dan voor welk ander gewas dan ook.

18
00:01:11,407 --> 00:01:13,646
Die stoffen kunnen kankerverwekkend zijn,

19
00:01:13,646 --> 00:01:15,890
de gezondheid van arbeiders aantasten

20
00:01:15,890 --> 00:01:18,807
en de omringende eco-systemen beschadigen.

21
00:01:19,407 --> 00:01:24,296
Sommige T-shirts zijn van biologisch
katoen, geteeld zonder gebruik van gif,

22
00:01:24,356 --> 00:01:27,577
maar biologisch katoen
is slechts goed voor 1%

23
00:01:27,577 --> 00:01:32,677
van de 22,7 miljoen ton katoen
die wereldwijd wordt geproduceerd.

24
00:01:33,717 --> 00:01:35,699
Als de balen de boerderij verlaten,

25
00:01:35,699 --> 00:01:38,728
worden ze door textielfabrieken
naar een spinnerij gebracht,

26
00:01:38,728 --> 00:01:41,009
meestal in China of India,

27
00:01:41,479 --> 00:01:43,897
waar moderne machines de katoen mengen,

28
00:01:44,417 --> 00:01:46,739
kaarden, kammen,

29
00:01:47,088 --> 00:01:49,549
verfijnen, uitrekken

30
00:01:49,549 --> 00:01:54,618
en uiteindelijk tot een zacht garen,
de zogenaamde lonten, draaien.

31
00:01:55,688 --> 00:01:57,630
Dan gaat het garen naar de fabriek,

32
00:01:57,630 --> 00:01:59,799
waar enorme, ronde breimachines

33
00:01:59,799 --> 00:02:02,659
het tot lappen van een grove,
grijsachtige stof weven

34
00:02:02,809 --> 00:02:06,939
die met behulp van hitte en chemicaliën
zacht en wit worden gemaakt.

35
00:02:08,139 --> 00:02:12,269
Hier behandelt men de stof met industriële
bleekmiddelen en azokleurstoffen,

36
00:02:12,569 --> 00:02:16,610
die goed zijn voor de levendige kleuren
van ongeveer 70% van alle textiel.

37
00:02:16,800 --> 00:02:20,450
Helaas bevatten die soms
kankerverwekkend cadmium,

38
00:02:20,730 --> 00:02:23,299
lood, chroom en kwik.

39
00:02:24,031 --> 00:02:28,091
Andere schadelijke stoffen en chemicaliën
kunnen zware verontreiniging veroorzaken

40
00:02:28,091 --> 00:02:32,090
als ze worden gedumpt
als afvalwater in rivieren en oceanen.

41
00:02:33,350 --> 00:02:35,842
De technologie is nu
zo ver in sommige landen

42
00:02:35,992 --> 00:02:38,621
dat aan het proces van telen
en produceren van de stof

43
00:02:38,621 --> 00:02:40,773
bijna geen mens meer te pas komt.

44
00:02:41,143 --> 00:02:43,324
Maar dat is alleen tot deze fase.

45
00:02:43,974 --> 00:02:46,422
Nadat het materiaal
aankomt bij de fabrieken,

46
00:02:46,422 --> 00:02:50,082
vaak in Bangladesh,
China, India of Turkije,

47
00:02:50,412 --> 00:02:54,361
is menselijke arbeid nog steeds nodig
om er T-shirts van te naaien;

48
00:02:54,961 --> 00:02:57,542
nauwkeurig werk dat machines
niet voor elkaar krijgen.

49
00:02:58,192 --> 00:03:00,231
Dit proces kent zijn eigen problemen.

50
00:03:00,841 --> 00:03:02,282
In Bangladesh bijvoorbeeld,

51
00:03:02,282 --> 00:03:05,981
dat China heeft ingehaald als grootste
exporteur van katoenen T-shirts,

52
00:03:06,441 --> 00:03:10,862
werken 4,5 miljoen mensen
in de T-shirt-industrie,

53
00:03:11,052 --> 00:03:14,882
vaak onder slechte omstandigheden
en tegen lage lonen.

54
00:03:15,992 --> 00:03:20,482
Van de fabriek worden al die T-shirts
vervoerd per boot, trein en vrachtwagen

55
00:03:20,672 --> 00:03:23,052
om verkocht te worden in de rijke landen,

56
00:03:23,192 --> 00:03:26,913
een proces waarvan katoen
een enorme CO2-voetafdruk krijgt.

57
00:03:27,303 --> 00:03:29,853
Sommige landen produceren
hun kleding in eigen land,

58
00:03:29,853 --> 00:03:32,213
waardoor deze vervuilende
fase komt te vervallen,

59
00:03:32,213 --> 00:03:37,613
maar al met al veroorzaakt de productie
van kleding 10% van alle CO2-uitstoot.

60
00:03:38,043 --> 00:03:39,714
En het wordt steeds erger.

61
00:03:40,214 --> 00:03:42,914
Door lagere prijzen en koopbereidheid

62
00:03:43,084 --> 00:03:49,934
nam de wereldwijde productie
tussen 1994 en 2014 toe met 400%

63
00:03:50,474 --> 00:03:54,173
tot ongeveer 80 miljard
kledingstukken per jaar.

64
00:03:55,103 --> 00:03:57,054
En dan, bij de consument thuis,

65
00:03:57,054 --> 00:04:02,014
gaat het T-shirt door een van de meest
verspillende fases van zijn leven.

66
00:04:02,664 --> 00:04:04,195
In Amerika bijvoorbeeld,

67
00:04:04,195 --> 00:04:08,345
doet een gemiddeld huishouden
bijna 400 ladingen wasgoed per jaar,

68
00:04:08,595 --> 00:04:11,114
elk met ongeveer 150 liter water.

69
00:04:12,224 --> 00:04:14,615
Wasmachines en drogers 
gebruiken beide energie,

70
00:04:14,775 --> 00:04:18,986
drogers vijf tot zes keer meer
dan wasmachines.

71
00:04:20,046 --> 00:04:23,555
Deze enorme groei in de consumptie
van kleding de laatste twintig jaar,

72
00:04:23,735 --> 00:04:27,598
gestimuleerd door de grote bedrijven
en de trend van vluchtige mode,

73
00:04:27,718 --> 00:04:30,935
is schadelijk voor het milieu
en de gezondheid van boeren,

74
00:04:31,096 --> 00:04:34,306
en veroorzaakt dubieuze praktijken
rond menselijke arbeid.

75
00:04:35,036 --> 00:04:39,726
Mode is nu de tweede grootste
vervuiler in de wereld, na olie.

76
00:04:40,376 --> 00:04:42,140
Maar wij kunnen er wel iets aan doen.

77
00:04:42,700 --> 00:04:44,646
Overweeg om tweedehands te kopen.

78
00:04:45,016 --> 00:04:48,495
Koop kleding gemaakt van gerecyclede
of biologische stoffen.

79
00:04:49,105 --> 00:04:51,406
Was kleren minder vaak
en droog ze aan de lijn

80
00:04:51,406 --> 00:04:53,086
om energie te besparen.

81
00:04:53,466 --> 00:04:55,881
In plaats van ze
uiteindelijk weg te gooien,

82
00:04:55,891 --> 00:04:59,497
kun je ze weggeven, recyclen
of hergebruiken als poetsdoek.

83
00:04:59,997 --> 00:05:01,958
En misschien moet je jezelf eens afvragen

84
00:05:02,178 --> 00:05:06,017
hoeveel T-shirts en kledingstukken
je zult gebruiken in je leven

85
00:05:06,257 --> 00:05:09,738
en wat de totale impact
daarvan is op de wereld?