1
00:00:00,777 --> 00:00:04,465
[owacje]

2
00:00:04,465 --> 00:00:06,813
Dziękuje.

3
00:00:06,813 --> 00:00:14,823
[owacje]

4
00:00:14,823 --> 00:00:17,055
Dziękuje

5
00:00:17,055 --> 00:00:21,164
[owacje]

6
00:00:21,164 --> 00:00:27,736
Dziękuje bardzo.

7
00:00:27,736 --> 00:00:32,398
Dziękuje.

8
00:00:32,398 --> 00:00:39,906
[owacje]

9
00:00:39,906 --> 00:00:44,410
Do Graça'y Machel i rodziny Mandeli,

10
00:00:44,410 --> 00:00:48,177
do Prezydenta Zumy i

11
00:00:48,177 --> 00:00:51,451
członków rządu;

12
00:00:51,451 --> 00:00:57,538
do głów państwa,

13
00:00:57,538 --> 00:01:00,840
szanownych gości.

14
00:01:00,840 --> 00:01:02,893
To niezwykły zaszczyt

15
00:01:02,893 --> 00:01:06,901
by być tu dzisiaj z wami i uczcić

16
00:01:06,901 --> 00:01:10,947
to nietuzinkowe życie.

17
00:01:10,947 --> 00:01:13,575
Do mieszkańców Południowej Afryki.

18
00:01:13,575 --> 00:01:23,119
[owacje]

19
00:01:23,119 --> 00:01:29,367
Niestrudzonemu narodowi

20
00:01:29,367 --> 00:01:30,592
świat dziękuje

21
00:01:30,592 --> 00:01:35,665
za podzielenie się z nami Nelsonem Mandelą.

22
00:01:35,665 --> 00:01:40,166
Jego walka była waszą walką,

23
00:01:40,166 --> 00:01:44,844
jego triumf był waszym triumfem,

24
00:01:44,844 --> 00:01:46,204
wasza godność,

25
00:01:46,204 --> 00:01:50,252
nadzieja i wolność zostały wyrażone jego życiem

26
00:01:50,252 --> 00:01:53,581
Wasza demokracja

27
00:01:53,581 --> 00:01:57,953
to jego pielęgnowana spuścizna

28
00:01:57,953 --> 00:02:04,782
Trudno jest wychwalać człowieka

29
00:02:04,782 --> 00:02:07,450
ujmując w słowa

30
00:02:07,450 --> 00:02:11,033
nie tylko fakty i daty

31
00:02:11,033 --> 00:02:14,973
z życia, ale istotną prawdę

32
00:02:14,973 --> 00:02:19,030
o osobie, chwile radości,

33
00:02:19,030 --> 00:02:22,342
smutku i ciszy,

34
00:02:22,342 --> 00:02:27,976
cechy tworzące czyjąś duszę.

35
00:02:27,976 --> 00:02:30,420
Ciężko uczynić to w przypadku kogoś,

36
00:02:30,420 --> 00:02:35,390
kto pokierował naród ku sprawiedliwości i

37
00:02:35,390 --> 00:02:42,038
poruszył miliardy ludzi na świecie.

38
00:02:42,038 --> 00:02:43,114
Spróbujmy przekroczyć fakty:

39
00:02:43,114 --> 00:02:47,033
urodzony w czasie I Wojny Światowej, 
z dala od zgiełku władzy,

40
00:02:47,033 --> 00:02:49,899
chłopiec wypasający bydło,

41
00:02:49,899 --> 00:02:54,365
uczący się od starszyzny plemienia Mambu.

42
00:02:54,365 --> 00:02:57,783
Madiba jawi się jako ostatni wielki wyzwoliciel

43
00:02:57,783 --> 00:03:01,866
minionego wieku. Jak Gandhi,

44
00:03:01,866 --> 00:03:06,420
zainicjował ruch oporu,

45
00:03:06,420 --> 00:03:11,568
który miał nikłe szanse powodzenia.

46
00:03:11,568 --> 00:03:15,838
Przemawiał w imieniu

47
00:03:15,838 --> 00:03:18,092
uciśnionych, mówiąc o

48
00:03:18,092 --> 00:03:23,204
moralnej potrzebie sprawiedliwości rasowej.

49
00:03:23,204 --> 00:03:25,364
W okresie Kennedy'ego i Chruszczowa

50
00:03:25,364 --> 00:03:30,576
przeszedł brutalne zniewolenie,

51
00:03:30,576 --> 00:03:35,477
które trwało do ostatnich dni Zimnej Wojny.

52
00:03:35,477 --> 00:03:37,415
Po wyjściu z więzienia, podobnie jak Abraham Lincoln,

53
00:03:37,415 --> 00:03:41,373
utrzymał kraj w jedności bez użycia siły,

54
00:03:41,373 --> 00:03:45,355
pomimo zagrażającego mu rozpadu.

55
00:03:45,355 --> 00:03:47,661
Jak amerykańscy ojcowie założyciele ustanowił

56
00:03:47,661 --> 00:03:55,230
konstytucyjne prawo dbające o wolność przyszłych pokoleń.

57
00:03:55,230 --> 00:03:57,617
Oddanie demokracji,

58
00:03:57,617 --> 00:04:01,009
rządy prawa, 
zostały usankcjonowane nie tylko dzięki

59
00:04:01,009 --> 00:04:04,975
jego elekcji, ale również gotowości do oddania

60
00:04:04,975 --> 00:04:15,427
władzy po jednej kadencji.

61
00:04:15,427 --> 00:04:17,219
Rozmach

62
00:04:17,219 --> 00:04:21,116
jego życia,

63
00:04:21,116 --> 00:04:26,900
zakres osiągnięć, powszechne uznanie,

64
00:04:26,900 --> 00:04:29,173
kuszą, aby wspominać Nelsona Mandelę

65
00:04:29,173 --> 00:04:33,803
jako ikonę, radosną i pogodną,

66
00:04:33,803 --> 00:04:37,078
oderwaną od przyziemnych spraw małych ludzi,

67
00:04:37,078 --> 00:04:40,811
ale Madiba oparł się

68
00:04:40,811 --> 00:04:43,525
takiemu bezdusznemu portretowi.

69
00:04:43,525 --> 00:04:54,204
[owacje]

70
00:04:54,204 --> 00:04:57,958
Zamiast tego, dzielił się

71
00:04:57,958 --> 00:05:01,951
wątpliwościami i obawami,

72
00:05:01,951 --> 00:05:07,147
pomyłkami, jak również zwycięstwami.

73
00:05:07,147 --> 00:05:09,002
Mówił, że nie jest świętym,

74
00:05:09,002 --> 00:05:12,530
o ile nie myśli się o świętym jak o grzeszniku,

75
00:05:12,530 --> 00:05:17,081
który wciąż próbuje.

76
00:05:17,081 --> 00:05:21,871
Potrafił przyznać się do niedoskonałości,

77
00:05:21,871 --> 00:05:24,951
zawsze towarzyszył mu dobry humor,

78
00:05:24,951 --> 00:05:29,996
nawet figlarność, pomimo ciężaru jaki dźwigał,

79
00:05:29,996 --> 00:05:32,950
za co go kochaliśmy.

80
00:05:32,950 --> 00:05:37,902
Nie był z marmuru, był człowiekiem z krwi i kości,

81
00:05:37,902 --> 00:05:41,236
synem i mężem, ojcem

82
00:05:41,236 --> 00:05:44,199
i przyjacielem, dlatego tak wiele

83
00:05:44,199 --> 00:05:49,153
nas nauczył, i wciąż uczy,

84
00:05:49,153 --> 00:05:52,585
Nie wszystko co osiągnął było nieuniknione,

85
00:05:52,585 --> 00:05:56,206
w jego wzniosłym życiu, widzimy człowieka

86
00:05:56,206 --> 00:05:59,550
który zasłużył na miejsce w historii dzięki walce

87
00:05:59,550 --> 00:06:05,537
i sprytowi, a także wytrwałości i wierze.

88
00:06:05,537 --> 00:06:08,063
Mówi nam, co jest możliwe,

89
00:06:08,063 --> 00:06:12,406
nie tylko na kartach historii, ale także

90
00:06:12,406 --> 00:06:16,781
w naszym życiu.

91
00:06:16,781 --> 00:06:20,532
Mandela pokazał nam moc działania

92
00:06:20,532 --> 00:06:25,391
w podejmowaniu ryzyka w imię idei.

93
00:06:25,391 --> 00:06:27,917
Był prawy, bo po ojcu odziedziczył

94
00:06:27,917 --> 00:06:31,896
dumną niepokorność,

95
00:06:31,896 --> 00:06:35,891
silne poczucie uczciwości.

96
00:06:35,891 --> 00:06:39,866
Podzielał z milionami czarnych i kolorowych Południowoafrykańczyków

97
00:06:39,866 --> 00:06:43,543
złość zrodzoną z tysięcy upokorzeń

98
00:06:43,543 --> 00:06:49,173
zniewag, niezapamiętanych chwil

99
00:06:49,173 --> 00:06:52,345
chęci walki z systemem, który zniewolił,

100
00:06:52,345 --> 00:06:55,310
jak mawiał, mój lud

101
00:06:55,310 --> 00:06:59,260
jak inni wielcy Afrykańskiego Kongresu Narodowego,

102
00:06:59,260 --> 00:07:02,896
Zulusi i Tambosi,

103
00:07:02,896 --> 00:07:08,400
[owacje]

104
00:07:08,400 --> 00:07:11,366
Madiba poskromił swój gniew

105
00:07:11,366 --> 00:07:14,373
kierując pragnienie walki na stworzenie

106
00:07:14,373 --> 00:07:18,622
programów i strategii działań,

107
00:07:18,622 --> 00:07:23,186
pozwalające mężczyznom i kobietom upomnieć się

108
00:07:23,186 --> 00:07:26,709
o godność daną od Boga.

109
00:07:26,709 --> 00:07:29,872
Zaakceptował również konsekwencje swoich działań,

110
00:07:29,872 --> 00:07:35,290
wiedząc, że stając przeciw potężnej niesprawiedliwości

111
00:07:35,290 --> 00:07:38,954
ponosi wysoką cenę.

112
00:07:38,954 --> 00:07:41,708
Walczyłem przeciwko dominacji białych i dominacji

113
00:07:41,708 --> 00:07:46,108
czarnych

114
00:07:46,108 --> 00:07:50,536
Ceniłem ideę demokratycznego i wolnego społeczeństwa,

115
00:07:50,536 --> 00:07:53,540
w którym wszyscy żyją razem w harmonii i

116
00:07:53,540 --> 00:07:59,982
na równych zasadach, jest to ideał,
dla którego pragnę żyć

117
00:07:59,982 --> 00:08:02,083
i go osiągnąć, a jeśli zajdzie potrzeba

118
00:08:02,083 --> 00:08:04,374
jestem gotów za niego umrzeć.

119
00:08:04,374 --> 00:08:15,401
[owacje]

120
00:08:15,401 --> 00:08:17,793
Mandela nauczył nas siły działania

121
00:08:17,793 --> 00:08:21,873
ale również siły idei,

122
00:08:21,873 --> 00:08:25,791
znaczenia rozsądku i debaty,

123
00:08:25,791 --> 00:08:30,757
potrzeby nauki od zwolenników,

124
00:08:30,757 --> 00:08:33,653
jak i opozycjonistów,

125
00:08:33,653 --> 00:08:37,374
rozumiał, 
że idei nie zatrzymają więzienne mury

126
00:08:37,374 --> 00:08:41,214
lub kula snajpera.

127
00:08:41,214 --> 00:08:44,375
Jego proces stał się aktem oskarżenia przeciwko apartheidowi,

128
00:08:44,375 --> 00:08:46,731
nie tylko dzięki jego elokwencji i zaciekłości,

129
00:08:46,731 --> 00:08:51,396
ale właśnie jego prawniczego przygotowania.

130
00:08:51,396 --> 00:08:55,125
Dekady spędzone w więzieniu nie tylko wyostrzyły jego argumentację,

131
00:08:55,125 --> 00:08:58,582
lecz także rozsiały jego pragnienie wiedzy
do innych w ruchu,


132
00:08:58,582 --> 00:09:03,630
tak więc nauczył się języka 
i zwyczajów swojego prześladowcy


133
00:09:03,630 --> 00:09:06,455
by pewnego dnia móc zakomunikować im

134
00:09:06,455 --> 00:09:10,708
jak zależna od niego jest ich wolność.

135
00:09:10,708 --> 00:09:18,157
[owacje]

136
00:09:18,157 --> 00:09:24,666
Mandela pokazał, że działania 
i idee nie są wystarczające


137
00:09:24,666 --> 00:09:26,539
i że jakkolwiek słuszne by nie były

138
00:09:26,539 --> 00:09:31,568
muszą zostać objęte prawem i instytucjami

139
00:09:31,568 --> 00:09:34,538
Był rozsądny, sprawdzał swoje przekonania

140
00:09:34,538 --> 00:09:37,533
wobec twardej powierzchni okoliczności i historii

141
00:09:37,533 --> 00:09:40,922


142
00:09:40,922 --> 00:09:43,917


143
00:09:43,917 --> 00:09:48,258


144
00:09:48,258 --> 00:09:53,836


145
00:09:53,836 --> 00:09:57,072


146
00:09:57,072 --> 00:10:00,438


147
00:10:00,438 --> 00:10:06,378


148
00:10:06,378 --> 00:10:11,210


149
00:10:11,210 --> 00:10:15,204


150
00:10:15,204 --> 00:10:18,584


151
00:10:18,584 --> 00:10:22,420


152
00:10:22,420 --> 00:10:29,291


153
00:10:29,291 --> 00:10:32,273


154
00:10:32,273 --> 00:10:37,179


155
00:10:37,179 --> 00:10:40,873


156
00:10:40,873 --> 00:10:43,135


157
00:10:43,135 --> 00:10:48,988


158
00:10:48,988 --> 00:10:50,876


159
00:10:50,876 --> 00:10:54,992


160
00:10:54,992 --> 00:10:58,536


161
00:10:58,536 --> 00:11:03,774


162
00:11:03,774 --> 00:11:06,676


163
00:11:06,676 --> 00:11:12,293


164
00:11:12,293 --> 00:11:15,293


165
00:11:15,293 --> 00:11:18,454


166
00:11:18,454 --> 00:11:23,256


167
00:11:23,256 --> 00:11:28,037


168
00:11:28,037 --> 00:11:30,374


169
00:11:30,374 --> 00:11:32,900


170
00:11:32,900 --> 00:11:37,960


171
00:11:37,960 --> 00:11:41,337


172
00:11:41,337 --> 00:11:45,646


173
00:11:45,646 --> 00:11:49,983


174
00:11:49,983 --> 00:11:54,302


175
00:11:54,302 --> 00:11:57,991


176
00:11:57,991 --> 00:12:00,208


177
00:12:00,208 --> 00:12:06,493


178
00:12:06,493 --> 00:12:08,623


179
00:12:08,623 --> 00:12:12,094


180
00:12:12,094 --> 00:12:16,265


181
00:12:16,265 --> 00:12:19,542


182
00:12:19,542 --> 00:12:25,957


183
00:12:25,957 --> 00:12:28,711


184
00:12:28,711 --> 00:12:33,873


185
00:12:33,873 --> 00:12:37,209


186
00:12:37,209 --> 00:12:39,425


187
00:12:39,425 --> 00:12:43,227


188
00:12:43,227 --> 00:12:51,411


189
00:12:51,411 --> 00:12:54,789


190
00:12:54,789 --> 00:12:58,305


191
00:12:58,305 --> 00:13:02,704


192
00:13:02,704 --> 00:13:05,682


193
00:13:05,682 --> 00:13:12,456


194
00:13:12,456 --> 00:13:15,294


195
00:13:15,294 --> 00:13:20,296


196
00:13:20,296 --> 00:13:22,398


197
00:13:22,398 --> 00:13:25,375


198
00:13:25,375 --> 00:13:29,881


199
00:13:29,881 --> 00:13:33,422


200
00:13:33,422 --> 00:13:39,262


201
00:13:39,262 --> 00:13:41,373


202
00:13:41,373 --> 00:13:46,923


203
00:13:46,923 --> 00:13:49,458


204
00:13:49,458 --> 00:13:53,879


205
00:13:53,879 --> 00:13:55,958


206
00:13:55,958 --> 00:14:02,205


207
00:14:02,205 --> 00:14:04,794


208
00:14:04,794 --> 00:14:08,537


209
00:14:08,537 --> 00:14:12,212


210
00:14:12,212 --> 00:14:17,548


211
00:14:17,548 --> 00:14:20,504


212
00:14:20,504 --> 00:14:24,291


213
00:14:24,291 --> 00:14:28,412


214
00:14:28,412 --> 00:14:32,631


215
00:14:32,631 --> 00:14:36,802


216
00:14:36,802 --> 00:14:37,743


217
00:14:37,743 --> 00:14:51,214


218
00:14:51,214 --> 00:14:52,210


219
00:14:52,210 --> 00:14:57,061


220
00:14:57,061 --> 00:15:01,293


221
00:15:01,293 --> 00:15:04,104


222
00:15:04,104 --> 00:15:07,626


223
00:15:07,626 --> 00:15:12,131


224
00:15:12,131 --> 00:15:17,475


225
00:15:17,475 --> 00:15:20,456


226
00:15:20,456 --> 00:15:23,795


227
00:15:23,795 --> 00:15:33,462


228
00:15:33,462 --> 00:15:35,885


229
00:15:35,885 --> 00:15:38,627


230
00:15:38,627 --> 00:15:42,742


231
00:15:42,742 --> 00:15:47,047


232
00:15:47,047 --> 00:15:50,249


233
00:15:50,249 --> 00:15:55,131


234
00:15:55,131 --> 00:15:59,001


235
00:15:59,001 --> 00:16:02,773


236
00:16:02,773 --> 00:16:06,628


237
00:16:06,628 --> 00:16:10,961


238
00:16:10,961 --> 00:16:14,713


239
00:16:14,713 --> 00:16:19,646


240
00:16:19,646 --> 00:16:23,256


241
00:16:23,256 --> 00:16:26,481


242
00:16:26,481 --> 00:16:30,538


243
00:16:30,538 --> 00:16:34,716


244
00:16:34,716 --> 00:16:45,880


245
00:16:45,880 --> 00:16:48,118


246
00:16:48,118 --> 00:16:51,958


247
00:16:51,958 --> 00:16:56,321


248
00:16:56,321 --> 00:17:00,540


249
00:17:00,540 --> 00:17:03,462


250
00:17:03,462 --> 00:17:06,261


251
00:17:06,261 --> 00:17:10,880


252
00:17:10,880 --> 00:17:14,298


253
00:17:14,298 --> 00:17:18,614


254
00:17:18,614 --> 00:17:22,820


255
00:17:22,820 --> 00:17:25,844


256
00:17:25,844 --> 00:17:30,555


257
00:17:30,555 --> 00:17:35,049


258
00:17:35,049 --> 00:17:38,043


259
00:17:38,043 --> 00:17:42,403


260
00:17:42,403 --> 00:17:45,594


261
00:17:45,594 --> 00:17:51,545


262
00:17:51,545 --> 00:17:55,841


263
00:17:55,841 --> 00:17:58,240


264
00:17:58,240 --> 00:18:03,760


265
00:18:03,760 --> 00:18:05,251


266
00:18:05,251 --> 00:18:08,662


267
00:18:08,662 --> 00:18:15,883


268
00:18:15,883 --> 00:18:18,664


269
00:18:18,664 --> 00:18:22,409


270
00:18:22,409 --> 00:18:27,072


271
00:18:27,072 --> 00:18:29,419


272
00:18:29,419 --> 00:18:32,797


273
00:18:32,797 --> 00:18:36,445


274
00:18:36,445 --> 00:18:40,042


275
00:18:40,042 --> 00:18:45,256


276
00:18:45,256 --> 00:18:48,535


277
00:18:48,535 --> 00:18:52,458


278
00:18:52,458 --> 00:18:58,078


279
00:18:58,078 --> 00:19:01,580


280
00:19:01,580 --> 00:19:07,800