1
00:00:01,957 --> 00:00:03,518
Tôi sẽ kể cho bạn một câu chuyện

2
00:00:03,518 --> 00:00:06,724
về một bé gái tên là Naghma.

3
00:00:06,724 --> 00:00:08,546
Naghma sống tại một trại tỵ nạn

4
00:00:08,546 --> 00:00:11,425
với bố mẹ và 8 anh chị em

5
00:00:11,425 --> 00:00:13,361
Vào mỗi sáng, bố cô thức dậy

6
00:00:13,361 --> 00:00:15,801
cùng hi vọng sẽ được nhận làm thợ xây

7
00:00:15,801 --> 00:00:19,367
và vào một tháng đẹp trời, ông có thể 
kiếm được 50 đô la.

8
00:00:19,367 --> 00:00:20,755
Mùa đông năm ấy khắc nghiệt,

9
00:00:20,755 --> 00:00:23,439
và không may, anh trai của Nagma chết

10
00:00:23,439 --> 00:00:25,359
và mẹ của em đổ bệnh nặng.

11
00:00:25,359 --> 00:00:27,939
Trong tuyệt vọng, bố em đi sang láng giềng

12
00:00:27,939 --> 00:00:30,336
để vay 2,500 đô la.

13
00:00:30,336 --> 00:00:32,250
Sau vài tháng chờ đợi,

14
00:00:32,250 --> 00:00:33,767
người láng giếng mất kiên nhẫn

15
00:00:33,767 --> 00:00:36,485
và yêu cầu số tiền phải được trả lại.

16
00:00:36,485 --> 00:00:38,929
Run rủi thay, bố Naghma không có đủ tiền

17
00:00:38,929 --> 00:00:41,764
và hai người đàn ông đã đồng ý 
theo lệ làng "jirga"

18
00:00:41,764 --> 00:00:44,294
Jirga đơn giản là một tập tục hòa giải

19
00:00:44,294 --> 00:00:47,534
được sử dụng tùy nghi tại Afghanistan.

20
00:00:47,534 --> 00:00:50,988
Nó thường được quy định bởi những lãnh đạo
tôn giáo

21
00:00:50,988 --> 00:00:52,686
và những già làng

22
00:00:52,686 --> 00:00:55,886
Jirgas thường được sử dụng ở những 
miền quê như Afghanistan,

23
00:00:55,886 --> 00:00:57,737
nơi có sự thù ghét sâu sắc

24
00:00:57,737 --> 00:00:59,999
đối với hệ thống (pháp luật) chính thống.

25
00:00:59,999 --> 00:01:02,337
Tại buổi Jirga, 2 người đàn ông ngồi cạnh nhau

26
00:01:02,337 --> 00:01:05,251
và họ quyết định
cách tốt nhất để giải quyết món nợ

27
00:01:05,251 --> 00:01:09,840
là gả Naghma cho con trai 21 tuổi
của người láng giềng.

28
00:01:09,840 --> 00:01:12,500
Em Nagma mới 6 tuổi.

29
00:01:12,500 --> 00:01:14,565
Những câu chuyện tương tự như Naghma

30
00:01:14,565 --> 00:01:16,253
không may lại quá phổ biến

31
00:01:16,253 --> 00:01:17,748
và từ những mái ấm ở nơi khác,

32
00:01:17,748 --> 00:01:19,503
chúng ta có thể xem những chuyện này

33
00:01:19,503 --> 00:01:21,763
đe dọa nghiêm trọng tới quyền phụ nữ.

34
00:01:21,763 --> 00:01:24,294
Và nếu bạn theo dõi tin tức về Afghanistan

35
00:01:24,294 --> 00:01:27,993
bạn có thể cho rằng rằng
đây là một nhà nước thất bại.

36
00:01:27,993 --> 00:01:31,809
Tuy nhiên Afghanistan có một hệ thống
pháp luật chính thống

37
00:01:31,809 --> 00:01:35,671
và cho dù jirgas được xây dựng trên 
thông lệ lâu đời của các bộ lạc

38
00:01:35,671 --> 00:01:39,034
thì cũng phải tuân theo pháp luật,

39
00:01:39,034 --> 00:01:40,962
và một điều không phải bàn cãi là

40
00:01:40,962 --> 00:01:43,583
dùng con mình để trả nợ không chỉ

41
00:01:43,583 --> 00:01:47,649
vô đạo đức mà còn trái pháp luật.

42
00:01:47,649 --> 00:01:50,176
Vào năm 2008, tôi đến Afghanistan

43
00:01:50,176 --> 00:01:52,496
trong một chương trình hỗ trợ pháp lý

44
00:01:52,496 --> 00:01:55,203
Ban đầu, tôi đến đó trong chương trình
kéo dài 9 tháng

45
00:01:55,203 --> 00:01:57,115
để đào tạo luật sư Afghanistan.

46
00:01:57,115 --> 00:01:59,376
Trong 9 tháng ấy, tôi đi đến mọi vùng

47
00:01:59,376 --> 00:02:02,312
trò chuyện với trăm người đang bị giam,

48
00:02:02,312 --> 00:02:03,910
thảo luận với nhiều doanh nghiệp

49
00:02:03,910 --> 00:02:06,440
đang hoạt động trên lãnh thổ Afghanistan.

50
00:02:06,440 --> 00:02:07,784
Và qua những hội thoại này,

51
00:02:07,784 --> 00:02:09,655
tôi bắt đầu thấy có sự nối kết

52
00:02:09,655 --> 00:02:11,645
giữa những doanh nghiệp và người dân

53
00:02:11,645 --> 00:02:13,715
và việc luật pháp đáng ra để bảo vệ họ

54
00:02:13,715 --> 00:02:15,416
đang không được tận dụng đúng mức.

55
00:02:15,416 --> 00:02:19,474
Trong khi đó những phương pháp trừng phạt
tồi tệ và phi lý lại đang bị lạm dụng.

56
00:02:19,474 --> 00:02:22,298
Điều đó đặt tôi vào sứ mệnh tìm ra lẽ phải

57
00:02:22,298 --> 00:02:25,020
và công lý đối với tôi nghĩa là

58
00:02:25,020 --> 00:02:28,715
áp dụng luật pháp với mục đích ban đầu

59
00:02:28,715 --> 00:02:31,040
hay chính là để bảo vệ.

60
00:02:31,040 --> 00:02:34,543
Chức năng của pháp luật là bảo vệ.

61
00:02:34,543 --> 00:02:38,258
Do đó, tôi quyết định theo đuổi một
dự định cá nhân,

62
00:02:38,258 --> 00:02:40,599
trở thành người nước ngoài đầu tiên
biện hộ

63
00:02:40,599 --> 00:02:42,815
tại tòa án Afghanistan.

64
00:02:42,815 --> 00:02:45,672
Trong suốt quá trình đó, tôi nghiên cứu
rất nhiều điều luật,

65
00:02:45,672 --> 00:02:47,202
tôi nói chuyện với nhiều người

66
00:02:47,202 --> 00:02:48,373
đọc nhiều vụ kiện,

67
00:02:48,373 --> 00:02:50,763
và nhận ra rằng thiếu công lý

68
00:02:50,763 --> 00:02:52,749
không chỉ là vấn để của riêng Afghanistan

69
00:02:52,749 --> 00:02:55,070
mà là vấn đề của cả thế giới.

70
00:02:55,070 --> 00:02:56,821
Trước đây tôi vốn cố gắng tránh

71
00:02:56,821 --> 00:02:58,938
đối mặt với những trường hợp nhân quyền

72
00:02:58,938 --> 00:03:01,117
vì tôi lo lắng vì nó có thể

73
00:03:01,117 --> 00:03:03,760
ảnh hướng đến tôi cả phương diện
sự nghiệp lẫn cá nhân

74
00:03:03,760 --> 00:03:06,513
Tôi nhận ra nhu cầu đòi công lý
là quá lớn

75
00:03:06,513 --> 00:03:08,384
khiến cho tôi không thể tiếp tục
lờ đi

76
00:03:08,384 --> 00:03:10,701
Và do vậy tôi bắt đầu tình nguyện
đại diện

77
00:03:10,701 --> 00:03:13,157
cho những người như Naghma

78
00:03:13,157 --> 00:03:14,863
Đến nay, kể từ khi ở Afghanistan

79
00:03:14,863 --> 00:03:17,326
và làm luật sư hơn 10 năm,

80
00:03:17,326 --> 00:03:21,040
tôi đã làm đại diện cho nhiều CEO 
của những công ty tốp 500 Fortune

81
00:03:21,040 --> 00:03:23,368
cho đến những vị đại sứ, và những em bé
như Naghma

82
00:03:23,368 --> 00:03:24,918
và gặt hái nhiều thành công.

83
00:03:24,918 --> 00:03:27,833
Lý do thành công của tôi rất đơn giản

84
00:03:27,833 --> 00:03:29,843
Tôi thay đổi hệ thống từ trong ra

85
00:03:29,843 --> 00:03:31,262
và sử dụng luật pháp

86
00:03:31,262 --> 00:03:33,998
theo đúng cách mà nó phải được thực thi.

87
00:03:33,998 --> 00:03:36,120
Tôi nhận ra rằng

88
00:03:36,120 --> 00:03:39,536
đạt được công bằng ở những nơi
như Afganistan

89
00:03:39,536 --> 00:03:41,684
là rất khó do 3 nguyên nhân sau.

90
00:03:41,684 --> 00:03:44,240
Điều thứ nhất đơn giản là

91
00:03:44,240 --> 00:03:47,339
dân chúng hiểu biết rất ít
tới những quyền lợi pháp lý của họ

92
00:03:47,339 --> 00:03:49,930
và đó là vấn đề mang tính toàn cầu

93
00:03:49,930 --> 00:03:51,144
Vấn đề thứ hai là

94
00:03:51,144 --> 00:03:54,583
ngay cả khi những điều luật
được viết ra trong sách

95
00:03:54,583 --> 00:03:56,848
thì chúng cũng bị thay thế hoặc lờ đi

96
00:03:56,848 --> 00:03:59,170
bởi những tập quán làng xã, 
như thỏa thuận Jirga

97
00:03:59,170 --> 00:04:00,702
mà Naghma bị đem đi bán.

98
00:04:00,702 --> 00:04:03,404
Và vấn đề thứ ba để đạt được công lý

99
00:04:03,404 --> 00:04:06,216
là ngay cả khi tồn tại những bộ luật
cực kỳ tốt trên văn bản

100
00:04:06,216 --> 00:04:08,862
thì lại không có những con người
những luật sư sẵn sàng

101
00:04:08,862 --> 00:04:10,558
tranh đấu cho công lý.

102
00:04:10,558 --> 00:04:13,432
Và đó là những gì tôi làm: 
tôi dùng những luật hiện hành

103
00:04:13,432 --> 00:04:15,231
thường là những bộ luật bị bỏ lơ

104
00:04:15,231 --> 00:04:18,865
Tôi làm những việc đấy phục vụ lợi ích
cho thân chủ của mình.

105
00:04:18,865 --> 00:04:21,413
Tất cả chúng ta cần phải đưa nhân quyền

106
00:04:21,413 --> 00:04:23,241
trở thành một nét văn hóa toàn cầu

107
00:04:23,241 --> 00:04:25,990
và trở thành những nhà đầu tư
của một nền kinh tế nhân quyền toàn cầu

108
00:04:25,990 --> 00:04:27,757
bằng cách làm việc dựa trên thái độ đó

109
00:04:27,757 --> 00:04:30,474
chúng ta cùng nhau có thể cải thiện
công lý trên toàn cầu

110
00:04:30,474 --> 00:04:32,866
Bây giờ trở lại với Naghma

111
00:04:32,866 --> 00:04:35,265
Có một số người biết đến câu chuyện này

112
00:04:35,265 --> 00:04:36,790
họ liên lạc với tôi vì họ muốn

113
00:04:36,790 --> 00:04:39,355
trả số tiền nợ 2,500 đô la.

114
00:04:39,355 --> 00:04:41,216
Nhưng vấn đề không đơn giản như vậy

115
00:04:41,216 --> 00:04:42,998
Bạn không thể cứ đưa tiền vào vấn đề

116
00:04:42,998 --> 00:04:44,151
và cho rằng nó sẽ biến mất.

117
00:04:44,151 --> 00:04:46,632
Điều đó không có hiệu quả tại Afganistan

118
00:04:46,632 --> 00:04:50,030
Và tôi trả lời với họ rằng tôi sẽ tham gia

119
00:04:50,030 --> 00:04:52,318
Nhưng để tham gia, điều cần thiết

120
00:04:52,318 --> 00:04:55,141
là phải có một cuộc họp Jirga lần hai

121
00:04:55,141 --> 00:04:57,250
một phiên jirga kháng cáo.

122
00:04:57,250 --> 00:04:59,501
Để điều này xảy ra

123
00:04:59,501 --> 00:05:02,206
chúng tôi cần họp mặt những già làng

124
00:05:02,206 --> 00:05:04,467
và những thủ lĩnh bộ lạc

125
00:05:04,467 --> 00:05:06,056
những lãnh tụ tôn giáo với nhau.

126
00:05:06,056 --> 00:05:07,630
Bố của Naghma cần phải đồng ý,

127
00:05:07,630 --> 00:05:08,881
người láng giềng cần phải đồng ý,

128
00:05:08,881 --> 00:05:11,085
và con trai của ông cũng vậy

129
00:05:11,085 --> 00:05:15,110
Và tôi nghĩ, nếu tôi muốn tham gia

130
00:05:15,110 --> 00:05:18,765
thì họ cần thiết phải đồng ý rằng 
tôi sẽ chủ trì phiên họp.

131
00:05:18,765 --> 00:05:21,735
Và sau hàng giờ tranh luận

132
00:05:21,735 --> 00:05:22,943
tìm kiếm họ,

133
00:05:22,943 --> 00:05:25,806
và sau khoảng 30 chén trà,

134
00:05:25,806 --> 00:05:27,718
họ đồng ý rằng chúng tôi có thể có

135
00:05:27,718 --> 00:05:31,050
một phiên Jirga thứ hai, 
và chúng tôi đã thực hiện.

136
00:05:31,050 --> 00:05:31,912
Và điều gì khác biệt ở phiên Jirga thứ hai

137
00:05:34,673 --> 00:05:35,466
Lần này, chúng tôi đặt luật pháp ở tâm

138
00:05:36,259 --> 00:05:37,053
và điều quan trọng với tôi

139
00:05:37,053 --> 00:05:38,811
là tất cả họ phải hiểu được rằng Naghma

140
00:05:38,811 --> 00:05:41,150
có quyền được bảo vệ.

141
00:05:41,150 --> 00:05:42,696
Khi kết thúc phiên họp Jirga,

142
00:05:42,696 --> 00:05:44,989
chủ tọa tuyên bố rằng

143
00:05:44,989 --> 00:05:48,825
quyết định đầu tiên bị bãi bỏ

144
00:05:48,825 --> 00:05:52,257
và khoản tiền 2,500 đô la được hoàn trả

145
00:05:52,257 --> 00:05:54,090
và tất cả chúng tôi cùng ký vào một
biên bản ghi nhận

146
00:05:54,090 --> 00:05:55,481
rằng hai người đàn ông đã
thừa nhận rằng

147
00:05:55,481 --> 00:05:57,601
những gì họ làm là trái pháp luật

148
00:05:57,601 --> 00:06:02,399
và nếu tái phạm, họ có thể
bị ngồi tù.

149
00:06:02,399 --> 00:06:04,168
Hầu hết ---

150
00:06:04,168 --> 00:06:05,636
(khán giả vỗ tay)

151
00:06:05,636 --> 00:06:07,483
Xin cảm ơn.

152
00:06:07,483 --> 00:06:09,299
Và điều quan trọng nhất là

153
00:06:09,299 --> 00:06:10,800
thỏa thuận đầu tiên bị loại bỏ

154
00:06:10,800 --> 00:06:12,809
và Naghma được tự do

155
00:06:12,809 --> 00:06:15,666
Bảo vệ Naghma và quyền tự do của em

156
00:06:15,666 --> 00:06:18,300
là bảo vệ chính chúng ta.

157
00:06:18,300 --> 00:06:21,270
Công việc của tôi gắn liền với

158
00:06:21,270 --> 00:06:24,240
mức rủi ro cao hơn trung bình.

159
00:06:24,240 --> 00:06:27,212
Tôi đã từng bị tạm giam

160
00:06:27,212 --> 00:06:29,805
bị cáo buộc chứa chấp gái mại dâm

161
00:06:29,805 --> 00:06:32,110
bị cáo buộc gián điệp

162
00:06:32,110 --> 00:06:34,238
đã từng nhận được một quả lựu đạn ném vào
văn phòng làm việc.

163
00:06:34,238 --> 00:06:36,937
Mặc dù nó không phát nổ

164
00:06:36,937 --> 00:06:38,537
Tôi nhận thấy công việc của tôi

165
00:06:38,537 --> 00:06:41,503
mang lại nhiều thành tựu vượt trên
cả những nguy hiểm

166
00:06:41,503 --> 00:06:43,877
và so với những nguy hiểm tôi 
phải đối diện

167
00:06:43,877 --> 00:06:45,846
thì khách hàng của tôi chịu nhiều
hiểm nguy hơn

168
00:06:45,846 --> 00:06:47,349
bởi vì họ sẽ mất mát rất nhiều

169
00:06:47,349 --> 00:06:48,839
nếu hoàn cảnh của họ không 
được biết đến

170
00:06:48,839 --> 00:06:51,962
hoặc tồi tệ hơn, nếu họ phải chịu phạt
vì để tôi làm luật sư.

171
00:06:51,962 --> 00:06:53,736
Với mỗi vụ mà tôi đảm nhận,

172
00:06:53,736 --> 00:06:56,656
tôi nhận ra rằng khi tôi ủng hộ họ,

173
00:06:56,656 --> 00:06:58,669
thì họ cũng sẽ ủng hộ tôi,

174
00:06:58,669 --> 00:07:02,462
và điều đó giúp tôi có thể tiếp tục.

175
00:07:02,462 --> 00:07:04,359
Pháp luật như một điểm bật

176
00:07:04,359 --> 00:07:06,881
rất quan trọng trong việc bảo về chúng ta

177
00:07:06,881 --> 00:07:09,517
Những nhà báo đóng vai trò
quan trọng trong việc đảm bảo

178
00:07:09,517 --> 00:07:12,791
rằng thông tin được đưa ra công luận.

179
00:07:12,791 --> 00:07:15,277
Và lẽ thường tình, chúng ta nhận 
thông tin từ báo chí

180
00:07:15,277 --> 00:07:18,921
nhưng chúng ta quên mất rằng
làm sao họ có được thông tin đó

181
00:07:18,921 --> 00:07:21,507
Đây là hình ảnh của

182
00:07:21,507 --> 00:07:23,500
những tập đoàn báo chí Anh ở Afghanistan.

183
00:07:23,500 --> 00:07:26,649
Nó được bạn tôi David Grill
chụp vài năm về trước.

184
00:07:26,649 --> 00:07:28,517
Theo Ủy ban bảo vệ các nhà báo,

185
00:07:28,517 --> 00:07:31,363
từ năm 2010, có hàng ngàn nhà báo

186
00:07:31,363 --> 00:07:33,241
bị đe dọa, đánh đập,

187
00:07:33,241 --> 00:07:35,873
giết hại, giam giữ.

188
00:07:35,873 --> 00:07:38,112
Hẳn nhiên, khi chúng ta có được thông tin,

189
00:07:38,112 --> 00:07:39,336
chúng ta quên mất nó ảnh hưởng đến ai

190
00:07:39,336 --> 00:07:42,634
hoặc làm thế nào thông tin ấy đến được
với chúng ta.

191
00:07:42,634 --> 00:07:45,244
Những gì nhiều nhà báo có thế làm,
cả trong và ngoài nước

192
00:07:45,244 --> 00:07:49,315
rất đáng nói, đặc biệt
ở những nơi như Afghanistan,

193
00:07:49,315 --> 00:07:50,887
và quan trọng là chúng ta không
bao giờ quên điều đó

194
00:07:50,887 --> 00:07:52,243
bởi những gì họ đang bảo vệ

195
00:07:52,243 --> 00:07:54,525
không chỉ là quyền của chúng ta được
tiếp nhận thông tin đó

196
00:07:54,525 --> 00:07:56,582
mà còn bởi quyền tự do báo chí, thứ rất

197
00:07:56,582 --> 00:07:59,458
quan trọng đối với xã hội dân chủ.

198
00:07:59,458 --> 00:08:03,343
Matt Rosenberg là nhà báo ở Afghanistan.

199
00:08:03,343 --> 00:08:05,233
Anh ấy làm cho tạp chí New York Times,

200
00:08:05,233 --> 00:08:06,850
và trớ trêu thay, vài tháng trước

201
00:08:06,850 --> 00:08:08,990
anh ấy có viết một bài đụng chạm đến

202
00:08:08,990 --> 00:08:10,296
người trong chính phủ.

203
00:08:10,296 --> 00:08:13,546
Kết quả là anh ấy bị giam giữ tạm thời

204
00:08:13,546 --> 00:08:17,859
và sau đó là bị trục xuất trái pháp luật
ra khỏi quốc gia.

205
00:08:17,859 --> 00:08:19,911
Tôi là luật sư đại diện cho Matt,

206
00:08:19,911 --> 00:08:22,039
và sau khi làm việc với chính quyền,

207
00:08:22,039 --> 00:08:23,719
Tôi được xác nhận pháp lý rằng

208
00:08:23,719 --> 00:08:26,780
anh ấy đã bị trục xuất trái luật,

209
00:08:26,780 --> 00:08:29,840
và quyền tự do báo chí mà ta nói
chẳng tồn tại ở Afghanistan,

210
00:08:29,840 --> 00:08:32,372
và có những hậu quả nếu quyền đó
không được xem xét.

211
00:08:32,372 --> 00:08:34,118
Và tôi vui mừng thông báo rằng

212
00:08:34,118 --> 00:08:36,206
vài ngày trước,

213
00:08:36,206 --> 00:08:37,532
chính quyền Afghanistan

214
00:08:37,532 --> 00:08:39,744
đã chính thức mời anh ấy trở lại đất nước

215
00:08:39,744 --> 00:08:43,377
và họ hủy bỏ lệnh trục xuất anh ấy.

216
00:08:43,377 --> 00:08:47,016
(Vỗ tay)

217
00:08:48,049 --> 00:08:51,252
Nếu cấm đoán một nhà báo,
thì sẽ đánh động đến những người khác

218
00:08:51,252 --> 00:08:53,224
và chẳng chóng quốc gia bị buộc câm lặng.

219
00:08:53,224 --> 00:08:55,942
Việc chúng ta bảo vệ các nhà báo

220
00:08:55,942 --> 00:08:57,719
và quyền tự do báo chí rất quan trọng

221
00:08:57,719 --> 00:08:59,778
bởi điều đó sẽ khiến chính quyền
có trách nhiệm hơn với chúng ta

222
00:08:59,778 --> 00:09:01,763
và trở nên minh bạch hơn.

223
00:09:01,763 --> 00:09:03,670
Bảo vệ nhà báo và quyền tiếp nhận

224
00:09:03,670 --> 00:09:07,844
thông tin của chúng ta sẽ bảo vệ chúng ta.

225
00:09:07,844 --> 00:09:10,860
Thế giới chúng ta đang đổi thay. Hiện
chúng ta sống trong một thế giới khác

226
00:09:10,860 --> 00:09:13,243
và những gì từng chỉ là vấn đề của cá nhân

227
00:09:13,243 --> 00:09:16,061
nay trở thành vấn đề của tất cả chúng ta.

228
00:09:16,061 --> 00:09:19,700
Hai tuần trước, Afghanistan đã có sự

229
00:09:19,700 --> 00:09:21,691
chuyển giao quyền lực dân chủ đầu tiên

230
00:09:21,691 --> 00:09:24,943
và bầu ra tổng thống Ashraf Ghani, rất 
quan trọng,

231
00:09:24,943 --> 00:09:27,440
và tôi rất lạc quan về ông ấy,

232
00:09:27,440 --> 00:09:29,419
và tôi hy vọng rằng ông ấy có thể đem đến

233
00:09:29,419 --> 00:09:30,690
cho Afghanistan sự thay đổi mà nó cần,

234
00:09:30,690 --> 00:09:33,187
đặc biệt là trong lĩnh vực pháp lý.

235
00:09:33,187 --> 00:09:35,090
Chúng ta sống trong thế giới khác hẳn

236
00:09:35,090 --> 00:09:37,439
Chúng ta đang sống trong thế giới mà
đứa con gái 8 tuổi của tôi

237
00:09:37,439 --> 00:09:40,153
chỉ biết mỗi một vị tổng thống người da màu.

238
00:09:40,153 --> 00:09:42,861
Có khả năng cao rằng tổng thống kế nhiệm

239
00:09:42,861 --> 00:09:44,197
sẽ là một phụ nữ,

240
00:09:44,197 --> 00:09:47,100
và khi con bé lớn lên, nó có thể tự hỏi,

241
00:09:47,100 --> 00:09:48,845
liệu một người da trắng có thể là
tổng thống chăng?

242
00:09:48,845 --> 00:09:50,619
(Cười)

243
00:09:50,619 --> 00:09:53,730
(Vỗ tay)

244
00:09:53,730 --> 00:09:56,910
Thế giới đang đổi thay, và chúng ta 
cần phải thay đổi theo,

245
00:09:56,910 --> 00:09:58,542
và những gì từng là vấn đề cá nhân

246
00:09:58,542 --> 00:10:01,390
nay trở thành vấn đề của tất cả chúng ta.

247
00:10:01,390 --> 00:10:03,468
Theo Quỹ nhi đồng LHQ,

248
00:10:03,468 --> 00:10:09,509
hiện nay có khoảng hơn 280 triệu

249
00:10:09,509 --> 00:10:11,394
người nam và nữ kết hôn

250
00:10:11,394 --> 00:10:13,176
khi còn dưới 15 tuổi.

251
00:10:13,176 --> 00:10:15,219
Hai trăm tám mươi triệu.

252
00:10:15,219 --> 00:10:17,761
Tảo hôn làm dài thêm cái vòng lẩn quẩn

253
00:10:17,761 --> 00:10:22,181
của nghèo đói, ốm yếu, mù chữ.

254
00:10:22,181 --> 00:10:26,868
Ở độ tuổi 12, Sahar đã kết hôn.

255
00:10:26,868 --> 00:10:28,717
Cô bé bị ép hôn

256
00:10:28,717 --> 00:10:30,417
và bị chính anh trai mình bán đi.

257
00:10:30,417 --> 00:10:32,485
Khi cô bé về nhà chồng,

258
00:10:32,485 --> 00:10:35,173
họ bắt cô bé hành nghề mại dâm.

259
00:10:35,173 --> 00:10:38,986
Khi cô bé từ chối, cô bé đã bị tra tấn.

260
00:10:38,986 --> 00:10:43,011
Cô bé bị đánh đập dã man bằng roi kim loại

261
00:10:43,011 --> 00:10:45,803
Chúng thiêu cô bé.

262
00:10:45,803 --> 00:10:49,293
Chúng trói cô bé dưới tầng hầm và bỏ đói.

263
00:10:49,293 --> 00:10:53,503
Chúng dùng kiềm để rút móng cô bé.

264
00:10:53,503 --> 00:10:55,332
Đến lúc,

265
00:10:55,332 --> 00:10:58,537
cô bé tìm cách trốn thoát khỏi 
phòng tra tấn

266
00:10:58,537 --> 00:11:00,910
đến nhà hàng xóm,

267
00:11:00,910 --> 00:11:04,206
và khi đến đó, thay thì bảo vệ cô bé,

268
00:11:04,206 --> 00:11:06,221
họ lại lôi cô bé

269
00:11:06,221 --> 00:11:07,857
về lại nhà chồng,

270
00:11:07,857 --> 00:11:11,638
cô bé thậm chí còn bị tra tấn dã man hơn

271
00:11:13,864 --> 00:11:16,975
Vào lần đầu gặp Sahar, ơn trời,

272
00:11:16,975 --> 00:11:18,206
tổ chức Phụ nữ vì Phụ nữ Afghanistan

273
00:11:18,206 --> 00:11:21,534
đã cho cô bé chỗ ẩn náu an toàn.

274
00:11:21,534 --> 00:11:24,720
Với tư cách là luật sư, tôi tỏ ra mạnh mẽ

275
00:11:24,720 --> 00:11:26,379
vì thân chủ của mình,

276
00:11:26,379 --> 00:11:30,193
bởi đó là điều quan trọng với tôi,

277
00:11:30,193 --> 00:11:33,122
nhưng việc nhìn thấy cô bé,

278
00:11:33,122 --> 00:11:37,024
bị tổn thương và yếu đuối biết chừng nào,

279
00:11:37,024 --> 00:11:40,321
quả là một điều khó khăn.

280
00:11:40,321 --> 00:11:43,808
Phải mất hàng tuần để chúng tôi có thể

281
00:11:43,808 --> 00:11:47,164
chia sẻ về những gì xảy ra

282
00:11:47,164 --> 00:11:49,120
khi cô bé ở trong ngôi nhà đó,

283
00:11:49,120 --> 00:11:51,760
nhưng cuối cùng khi cô bé bắt đầu mở lòng
với tôi,

284
00:11:51,760 --> 00:11:54,080
và khi cô bé cởi mở hơn,

285
00:11:54,080 --> 00:11:55,552
những gì tôi nghe là

286
00:11:55,552 --> 00:11:58,152
cô bé không hề biết mình có những quyền gì

287
00:11:58,152 --> 00:12:00,355
nhưng cô bé biết mình có quyền
được bảo hộ nhất định

288
00:12:00,355 --> 00:12:02,982
bởi chính phủ mà đã bỏ rơi cô bé,

289
00:12:02,982 --> 00:12:04,584
vì thế khi chúng tôi có thể bàn

290
00:12:04,584 --> 00:12:07,126
những lựa chọn pháp lý mà cô bé có.

291
00:12:07,126 --> 00:12:09,134
Vì vậy chúng tôi quyết định đưa vụ án

292
00:12:09,134 --> 00:12:10,890
lên Tòa án Tối cao.

293
00:12:10,890 --> 00:12:12,760
Điều này hiện tại là cực kỳ có ý nghĩa,

294
00:12:12,760 --> 00:12:14,673
bởi đây là lần đầu tiên

295
00:12:14,673 --> 00:12:17,509
một nạn nhân của bạo hành gia đình ở
Afghanistan

296
00:12:17,509 --> 00:12:20,302
được một luật sư đại diện,

297
00:12:20,302 --> 00:12:23,037
điều luật mà còn trên sách vở
trong nhiều năm,

298
00:12:23,037 --> 00:12:26,443
nhưng cho đến Sahar, chưa bao giờ
được dùng.

299
00:12:26,443 --> 00:12:28,655
Thêm nữa, chúng tôi cũng quyết định

300
00:12:28,655 --> 00:12:30,378
kiện đòi bồi thường dân sự,

301
00:12:30,378 --> 00:12:33,325
và lần nữa một điều luật chưa từng dùng,

302
00:12:33,325 --> 00:12:36,353
được chúng tôi áp dụng vào vụ của cô bé.

303
00:12:36,353 --> 00:12:38,615
Chúng tôi tại Tòa án Tối cao

304
00:12:38,615 --> 00:12:41,857
đã tranh luận trước 12 quan tòa
người Afghanistan

305
00:12:41,857 --> 00:12:44,493
tôi với tư cách một nữ luật sư người Mỹ,

306
00:12:44,493 --> 00:12:47,980
và Sahar, một cô gái trẻ

307
00:12:47,980 --> 00:12:53,163
người mà khi tôi gặp lần đầu 
không thể nói thành tiếng.

308
00:12:53,163 --> 00:12:54,834
Cô ấy đứng dậy,

309
00:12:54,834 --> 00:12:57,120
tìm thấy tiếng nói,

310
00:12:57,120 --> 00:12:59,917
và cô gái của tôi đã nói rằng cô ấy muốn
công lý,

311
00:12:59,917 --> 00:13:02,556
và cô ấy đã có nó,

312
00:13:02,556 --> 00:13:05,385
Cuối phiên tòa, quan tòa nhất trí phán

313
00:13:05,385 --> 00:13:09,568
rằng gia đình nhà chồng sẽ bị bắt vì
những gì họ làm với cô ấy,

314
00:13:09,568 --> 00:13:12,177
và người anh trai đê tiện cũng sẽ bị bắt

315
00:13:12,177 --> 00:13:14,123
vì đã buôn bán cô ấy ---

316
00:13:14,123 --> 00:13:18,543
(Vỗ tay) ---

317
00:13:18,543 --> 00:13:20,546
và họ đồng ý rằng cô ấy có quyền

318
00:13:20,546 --> 00:13:22,964
được bồi thường dân sự.

319
00:13:22,964 --> 00:13:25,743
Những gì Sahar cho chúng ta thấy là 
chúng ta có thể tấn công

320
00:13:25,743 --> 00:13:28,521
vào những hủ lậu xấu đang tồn tại
bằng cách dùng luật

321
00:13:28,521 --> 00:13:31,459
theo cách mà chúng được định ra,

322
00:13:31,459 --> 00:13:33,940
và bằng việc bảo vệ Sahar,

323
00:13:33,940 --> 00:13:37,520
chúng ta đang bảo vệ chính mình.

324
00:13:37,520 --> 00:13:39,152
Sau khi làm việc tại Afghanistan

325
00:13:39,152 --> 00:13:41,150
được hơn sáu năm đến nay,

326
00:13:41,150 --> 00:13:43,201
nhiều người trong gia đình và bạn bè nghĩ

327
00:13:43,201 --> 00:13:45,993
rằng những gì tôi làm tương tự như thế này

328
00:13:45,993 --> 00:13:48,499
(Cười)

329
00:13:48,499 --> 00:13:53,137
Nhưng trên thực tế, những gì tôi làm
tương tự như thế này.

330
00:13:53,137 --> 00:13:55,010
Hiện tại, tất cả chúng ta có thể làm
một điều gì đó.

331
00:13:55,010 --> 00:13:57,790
Tôi không nói là chúng ta nên mua một vé
máy bay và đến Afghanistan

332
00:13:57,790 --> 00:14:00,812
nhưng tất cả chúng ta có thể đóng góp

333
00:14:00,812 --> 00:14:02,871
vào nền kinh tế nhân quyền toàn cầu.

334
00:14:02,871 --> 00:14:05,139
Chúng ta có thể tạo làn sóng
văn hóa minh bạch

335
00:14:05,139 --> 00:14:06,463
và trách nhiệm đối với pháp luật,

336
00:14:06,463 --> 00:14:08,874
và buộc chính phủ có trách nhiệm 
với chúng ta hơn,

337
00:14:08,874 --> 00:14:11,897
như chúng ta có trách nhiệm với họ.

338
00:14:11,897 --> 00:14:13,889
Vài tháng trước, một luật sư người Nam Phi

339
00:14:13,889 --> 00:14:15,644
đến gặp tôi tại văn phòng

340
00:14:15,644 --> 00:14:17,569
và bảo rằng "Tôi muốn gặp cô.

341
00:14:17,569 --> 00:14:21,563
Tôi muốn xem một người điên trông như nào"

342
00:14:21,563 --> 00:14:23,542
Luật pháp là của chúng ta,

343
00:14:23,542 --> 00:14:25,575
và bất kể bạn thuộc dân tộc nào,

344
00:14:25,575 --> 00:14:28,466
quốc gia nào, giới tính nào, chủng tộc nào

345
00:14:28,466 --> 00:14:30,585
luật đều là của chúng ta,

346
00:14:30,585 --> 00:14:35,374
và đấu tranh cho công lý không phải là
hành động điên rồ.

347
00:14:35,374 --> 00:14:37,615
Những doanh nghiệp cũng cần phải đóng góp.

348
00:14:37,615 --> 00:14:39,336
Một sự đầu tư về nhân quyền từ
doanh nghiệp

349
00:14:39,336 --> 00:14:41,214
là một nguồn thu lớn đối với kinh doanh

350
00:14:41,214 --> 00:14:43,340
và dù bạn có là doanh nghiệp, hay 
tổ chức phi chính phủ

351
00:14:43,340 --> 00:14:47,435
hay tư nhân, luật pháp đều làm lợi
tất cả chúng ta.

352
00:14:47,435 --> 00:14:49,750
Và bằng việc hợp tác phối hợp nhau,

353
00:14:49,750 --> 00:14:53,206
giữa mọi người, trong lĩnh vực công và tư,

354
00:14:53,206 --> 00:14:55,503
chúng ta có thể tạo dựng một nền kinh tế
nhân quyền toàn cầu

355
00:14:55,503 --> 00:14:59,036
và tất cả đều trở thành nhà đầu tư
về nhân quyền

356
00:14:59,036 --> 00:15:00,820
Và bằng cách thực hiện điều này,

357
00:15:00,820 --> 00:15:03,480
chúng ta có thể cùng nhau đạt được công lý

358
00:15:03,480 --> 00:15:05,573
Xin cám ơn.

359
00:15:05,573 --> 00:15:09,573
(Vỗ tay)