1
00:00:01,000 --> 00:00:04,000
Restorani i prehrambena industrija su u celini

2
00:00:04,000 --> 00:00:06,000
najveći rasipnici

3
00:00:06,000 --> 00:00:08,000
na svetu.

4
00:00:08,000 --> 00:00:11,000
Za svaku kaloriju koju konzumiramo u Britaniji danas,

5
00:00:11,000 --> 00:00:13,000
potrebno je deset da je stvore.

6
00:00:13,000 --> 00:00:15,000
To je mnogo.

7
00:00:15,000 --> 00:00:17,000
Voleo bih da razgovaramo

8
00:00:17,000 --> 00:00:19,000
o nečem skromnijem.

9
00:00:19,000 --> 00:00:21,000
Našao sam ovo danas na pijaci.

10
00:00:21,000 --> 00:00:24,000
Ako neko želi da to odnese kući i da ga zgnječi, slobodno.

11
00:00:24,000 --> 00:00:26,000
Skromni krompir.

12
00:00:26,000 --> 00:00:28,000
Proveo sam 25 godina pripremajući ovo.

13
00:00:28,000 --> 00:00:30,000
I manje više prolazi kroz

14
00:00:30,000 --> 00:00:33,000
osam različitih oblika u svom životnom veku.

15
00:00:33,000 --> 00:00:36,000
Prvo se posadi, a to zahteva energiju.

16
00:00:36,000 --> 00:00:39,000
Raste i biva negovan.

17
00:00:39,000 --> 00:00:41,000
Onda se pobere.

18
00:00:41,000 --> 00:00:43,000
Zatim se distribuira,

19
00:00:43,000 --> 00:00:45,000
a to je masovni problem.

20
00:00:45,000 --> 00:00:47,000
Onda se prodaje i kupuje,

21
00:00:47,000 --> 00:00:49,000
i tako stiže do mene.

22
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
Ja ga uzmem, pripremim

23
00:00:51,000 --> 00:00:54,000
i ljudi ga onda konzumiraju - nadam se da i uživaju.

24
00:00:54,000 --> 00:00:56,000
Poslednji korak je zapravo otpad.

25
00:00:56,000 --> 00:00:59,000
A to je tačka koju uglavnom svi zanemaruju.

26
00:00:59,000 --> 00:01:01,000
Postoje različite vrste otpada koji nastaje

27
00:01:01,000 --> 00:01:04,000
gubljenjem vremena, gubljenjem prostora, traćenjem energije,

28
00:01:04,000 --> 00:01:06,000
a i traćenjem otpada.

29
00:01:06,000 --> 00:01:08,000
I u svakom poslu u kojem sam bio

30
00:01:08,000 --> 00:01:10,000
u prethodnih pet godina,

31
00:01:10,000 --> 00:01:13,000
probao sam da smanjim svaki od navedenih elemenata.

32
00:01:13,000 --> 00:01:16,000
U redu. Pitate se kako izgleda održivi restoran.

33
00:01:16,000 --> 00:01:18,000
Zapravo je kao i svi ostali.

34
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
Ovo je restoran Ejkorn Haus (Acorn House).

35
00:01:20,000 --> 00:01:22,000
Ispred i od pozadi.

36
00:01:22,000 --> 00:01:25,000
Dozvolite da vas provedem kroz par ideja.

37
00:01:25,000 --> 00:01:27,000
Pod: održiv, može da se reciklira.

38
00:01:27,000 --> 00:01:30,000
Stolice: reciklirane, pogodne za reciklažu.

39
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
Stolovi: Napravelji od materijla dobijenog iz Organizacija za zaštitu šuma.

40
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
To je norveška Forestri Komišn organizacija.

41
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
Ova klupa, iako je mojoj mami bila neudobna -

42
00:01:37,000 --> 00:01:39,000
nije volela da sedi na njoj,

43
00:01:39,000 --> 00:01:42,000
i otišla je na tu ogromnu lokalnu rasprodaju i kupila ove jastuke -

44
00:01:42,000 --> 00:01:44,000
za ponovnu upotrebu, prilično dobar posao.

45
00:01:44,000 --> 00:01:46,000
Ja mrzim beskorisne stvari, naročito zidove.

46
00:01:46,000 --> 00:01:49,000
Ako nemaju funkciju, stavite police, kao što sam ja.

47
00:01:49,000 --> 00:01:52,000
A na njima su svi moji proizvodi dostupni kupcima.

48
00:01:52,000 --> 00:01:54,000
Čitav biznis je zasnovan na održivoj energiji.

49
00:01:54,000 --> 00:01:57,000
Ovo pokreće snaga vetra. Svetlost je prirodna.

50
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
Boja na zidovima ima nizak procenat hemikalija,

51
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
što je vrlo važno kada sve vreme radite u prostoriji.

52
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
Eksperimentisao sam sa ovim - ne znam da li vidite -

53
00:02:03,000 --> 00:02:05,000
ali tamo je radna površina.

54
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
To je plastični polimer.

55
00:02:07,000 --> 00:02:09,000
I pomislio sam kako pokušavam da sve bude prirodno.

56
00:02:09,000 --> 00:02:11,000
A onda sam sebi rekao, ne, eksperimentiši sa smolom,

57
00:02:11,000 --> 00:02:13,000
eksperimentiši sa polimerima.

58
00:02:13,000 --> 00:02:15,000
Hoće li me nadživeti? Verovatno hoće.

59
00:02:15,000 --> 00:02:17,000
U redu, ovo je obnovljeni aparat za kafu.

60
00:02:17,000 --> 00:02:20,000
Zapravo izgleda bolje od novog - dobro izgleda.

61
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
Ponovno korišćenje je ključno.

62
00:02:23,000 --> 00:02:25,000
Sami filtriramo vodu koju koristimo.

63
00:02:25,000 --> 00:02:27,000
Napunimo boce, stavimo ih u frižider,

64
00:02:27,000 --> 00:02:29,000
i iznova i iznova koristimo te boce.

65
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
Evo jednog sjajanog eksperimenta.

66
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
Ako možete da vidite ovo drvo narandže, ono raste u automobilskoj gumi,

67
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
koja je izvrnuta i zašivena.

68
00:02:35,000 --> 00:02:38,000
Tu se nalazi moj kompost iz kojeg raste drvo narandže.

69
00:02:38,000 --> 00:02:40,000
Ovo je kuhinja, što je ustvari ista soba.

70
00:02:40,000 --> 00:02:42,000
U osnovi sam kreirao jelovnik koji dozvoljava ljudima

71
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
da izaberu količinu hrane

72
00:02:44,000 --> 00:02:46,000
koju žele da pojedu;

73
00:02:46,000 --> 00:02:48,000
umesto da im ja lično odredim količinu,

74
00:02:48,000 --> 00:02:51,000
dozvoljeno im je da izaberu koliko god žele.

75
00:02:51,000 --> 00:02:54,000
Da, jeste mala kuhinja. Ima oko pet kvadratnih metara.

76
00:02:54,000 --> 00:02:56,000
Posluži oko 220 ljudi dnevno.

77
00:02:56,000 --> 00:02:58,000
Proizvodimo prilično mnogo otpada.

78
00:02:58,000 --> 00:03:00,000
Ovo je soba za otpad.

79
00:03:00,000 --> 00:03:02,000
Ne možete da se rešite otpada.

80
00:03:02,000 --> 00:03:05,000
Ali ovde se ne radi o eliminaciji, već o smanjenju otpada.

81
00:03:05,000 --> 00:03:08,000
Ovde imam povrće i kutije

82
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
koje su neizbežne.

83
00:03:10,000 --> 00:03:13,000
Ostatke hrane stavim u ovu pumpu za isušivanje,

84
00:03:13,000 --> 00:03:16,000
koja pretvara hranu na sastavne delove,

85
00:03:16,000 --> 00:03:18,000
koje mogu da sklonim i kasnije kompostiram.

86
00:03:18,000 --> 00:03:21,000
Kompostiram u ovoj bašti.

87
00:03:21,000 --> 00:03:24,000
Sva zemlja koju ovde vidite je ustvari moja hrana,

88
00:03:24,000 --> 00:03:26,000
proizvedena u restoranu,

89
00:03:26,000 --> 00:03:28,000
odagajana u ovim kadicama, napravljenim od drveća uništenog olujom

90
00:03:28,000 --> 00:03:31,000
i vinskim buradima i sličnim stvarima.

91
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
Tri kante za kompost -

92
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
obradi se oko 70 kilograma otpada sirovog povrća nedeljno -

93
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
zaista dobro, pravi sjajan kompost.

94
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
Tu je i nekoliko crvinjaka.

95
00:03:39,000 --> 00:03:41,000
I zapravo jedan od njih

96
00:03:41,000 --> 00:03:43,000
je bio zaista veliki; imao je mnogo crva.

97
00:03:43,000 --> 00:03:45,000
Pokušao sam da crvima dam sušenu

98
00:03:45,000 --> 00:03:47,000
hranu, govoreći: " Evo večera.":

99
00:03:47,000 --> 00:03:49,000
Bilo je poput povrćne pečenice,

100
00:03:49,000 --> 00:03:51,000
koja ih je sve pobila.

101
00:03:51,000 --> 00:03:53,000
Ne znam koliko je crva tamo bilo,

102
00:03:53,000 --> 00:03:56,000
ali će me stići teška karma, kažem vam.

103
00:03:56,000 --> 00:03:58,000
( smeh )

104
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
Ovo što vidite je sistem za prečišćavanje vode.

105
00:04:01,000 --> 00:04:03,000
On uzima vodu iz restorana,

106
00:04:03,000 --> 00:04:06,000
provlači je kroz ove kamene krevete - ovo je nana -

107
00:04:06,000 --> 00:04:08,000
i daje mi vodu sa kojom zalivam baštu.

108
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
Konačno, želim da i tu vodu recikliram i vratim je u toalete,

109
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
da možda perem ruke sa tim, ko zna.

110
00:04:12,000 --> 00:04:15,000
Dakle, voda je vrlo bitna stavka.

111
00:04:15,000 --> 00:04:17,000
Meditirao sam na tu temu

112
00:04:17,000 --> 00:04:20,000
i stvorio restoran nazvan Voterhaus (Vodena kuća).

113
00:04:20,000 --> 00:04:22,000
Ako bih uspeo u tome da ovaj restoran bude nezavisan od ugljenika,

114
00:04:22,000 --> 00:04:25,000
da za početak ne koristi gas, to bi bilo sjajno.

115
00:04:25,000 --> 00:04:27,000
Uspeo sam u tome.

116
00:04:27,000 --> 00:04:29,000
Ovaj restoran liči pomalo na Ejkorn Haus -

117
00:04:29,000 --> 00:04:31,000
iste stolice i stolovi.

118
00:04:31,000 --> 00:04:34,000
One su u potpunosti iz Engleske i malo su više održive.

119
00:04:34,000 --> 00:04:36,000
Ali ovo je električni restoran.

120
00:04:36,000 --> 00:04:38,000
Čitava stvar je električna, restoran i kuhinja.

121
00:04:38,000 --> 00:04:40,000
Radi na principu hidroelektrane,

122
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
tako da sam sa vazduha prešao na vodu.

123
00:04:42,000 --> 00:04:45,000
Važno je razumeti

124
00:04:45,000 --> 00:04:47,000
da se ova soba

125
00:04:47,000 --> 00:04:49,000
hladi i greje pomoću vode,

126
00:04:49,000 --> 00:04:51,000
sama čisti svoju vodu,

127
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
i koristi snagu vode.

128
00:04:53,000 --> 00:04:55,000
U bukvalnom smislu je Voterhaus (Vodena kuća).

129
00:04:55,000 --> 00:04:57,000
Sistem za hlađenje -

130
00:04:57,000 --> 00:04:59,000
uklonio sam klima uređaje,

131
00:04:59,000 --> 00:05:01,000
jer mislim da koriste previše energije.

132
00:05:01,000 --> 00:05:03,000
Radi se o "upravljanju" vazduhom.

133
00:05:03,000 --> 00:05:05,000
Temperatura kanala koji se nalazi spolja

134
00:05:05,000 --> 00:05:07,000
se pumpa kroz mehanizam za razmenu toplote,

135
00:05:07,000 --> 00:05:09,000
prolazi kroz ova sjajna jedra na krovu,

136
00:05:09,000 --> 00:05:12,000
i onda, nežno pada na ljude u restoranu,

137
00:05:12,000 --> 00:05:15,000
hladeći ih, ili grejući ih,u zavisnosti od potrebe.

138
00:05:15,000 --> 00:05:17,000
Ovo je engleska vrba koja služi za cirkulaciju vazduha.

139
00:05:17,000 --> 00:05:19,000
I to polako pomera

140
00:05:19,000 --> 00:05:21,000
strujanje vazduha kroz sobu.

141
00:05:21,000 --> 00:05:24,000
Vrlo napredno, bez klime - obožavam to.

142
00:05:24,000 --> 00:05:26,000
U kanalu, odmah ispred restorana,

143
00:05:26,000 --> 00:05:28,000
postoji na stotine metara cevovoda.

144
00:05:28,000 --> 00:05:30,000
To uzima temperaturu kanala

145
00:05:30,000 --> 00:05:33,000
i pretvara se u ovu četvorostepenu razmenu toplote.

146
00:05:33,000 --> 00:05:36,000
Nemam pojma kako radi, ali sam mnogo platio za to.

147
00:05:36,000 --> 00:05:38,000
( smeh )

148
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
I ono što je sjajno jeste da jedan od kuvara koji radi u restoranu

149
00:05:40,000 --> 00:05:43,000
živi na ovom brodu - van električne mreže, sam stvara svoju energiju -

150
00:05:43,000 --> 00:05:46,000
sam uzgaja svoje voće, i to je fenomenalno.

151
00:05:46,000 --> 00:05:48,000
Nema slučajnosti u nazivima ovih restorana.

152
00:05:48,000 --> 00:05:51,000
Ejkorn Haus je element drveta, Voterhaus je element vode,

153
00:05:51,000 --> 00:05:54,000
i razmišljam, zapravo praviću,

154
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
pet restorana zasnovanih

155
00:05:56,000 --> 00:06:00,000
na pet specijalizacija kineske akupunkture.

156
00:06:00,000 --> 00:06:03,000
Imam vodu i drvo. Samo što nisam završio vatru.

157
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
I još metal i zemlja treba da se urade.

158
00:06:05,000 --> 00:06:08,000
Morate da nađete svoje mesto za to.

159
00:06:08,000 --> 00:06:10,000
U redu. Ovo je moj sledeći projekt.

160
00:06:10,000 --> 00:06:12,000
Star je pet nedelja,

161
00:06:12,000 --> 00:06:15,000
moja beba, koja mnogo boli.

162
00:06:15,000 --> 00:06:17,000
"Pipls Supermarket."

163
00:06:17,000 --> 00:06:19,000
Generalno, restorani su privukli one ljude

164
00:06:19,000 --> 00:06:21,000
koji su i onako verovali u ono što radim.

165
00:06:21,000 --> 00:06:23,000
Ono što sam morao da uradim jeste da hranu približim

166
00:06:23,000 --> 00:06:25,000
većem broju ljudi.

167
00:06:25,000 --> 00:06:28,000
Ljudima koji su na primer, možda više radnička klasa -

168
00:06:28,000 --> 00:06:30,000
ili ljudima koji zaista veruju u zadrugu.

169
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
Ovo je društveno preduzeće,

170
00:06:32,000 --> 00:06:35,000
supermarket bez profita.

171
00:06:35,000 --> 00:06:37,000
Radi se o socijalnoj nepovezanosti

172
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
između hrane, zajednica

173
00:06:39,000 --> 00:06:41,000
u urbanim delovima

174
00:06:41,000 --> 00:06:43,000
i njihovom odnosu prema ruralnim uzgajivačima -

175
00:06:43,000 --> 00:06:45,000
povezivanje zajednica u Londonu sa ruralnim uzgajivačima

176
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
Zaista važno.

177
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
Dakle, obavezujem se krompiru, mleku,

178
00:06:49,000 --> 00:06:52,000
praziluku i brokoliju - sve vrlo važne stvari.

179
00:06:52,000 --> 00:06:54,000
Zadržao sam pločice, podove,

180
00:06:54,000 --> 00:06:56,000
zadržao sam kanale, imam neke reciklirane frižidere,

181
00:06:56,000 --> 00:06:59,000
nabavio sam recikirane kase, reciklirana kolica.

182
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
Mislim, čitava stvar je super održiva.

183
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
Ustvari, pokušavam i uspeću da napravim

184
00:07:03,000 --> 00:07:06,000
ovo najodrživijim supermarketom na svetu.

185
00:07:06,000 --> 00:07:08,000
Tu nema otpada od hrane.

186
00:07:08,000 --> 00:07:10,000
I to još uvek niko ne čini.

187
00:07:10,000 --> 00:07:12,000
Ustvari, Sejnburis (supemarket), ako pratite

188
00:07:12,000 --> 00:07:14,000
pokušajte.

189
00:07:14,000 --> 00:07:16,000
Uspeću pre vas.

190
00:07:16,000 --> 00:07:19,000
Priroda ne stvara otpad

191
00:07:19,000 --> 00:07:21,000
ne na taj način.

192
00:07:21,000 --> 00:07:24,000
Sve u prirodi se koristi u neprestanom kružnom ciklusu

193
00:07:24,000 --> 00:07:27,000
gde je otpad kraj početka.

194
00:07:27,000 --> 00:07:30,000
I to je nešto što me hrani već neko vreme.

195
00:07:30,000 --> 00:07:33,000
I važno je da razumemo to.

196
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
Ukoliko se ne suprotstavimo

197
00:07:35,000 --> 00:07:37,000
i ne dovedemo do promene

198
00:07:37,000 --> 00:07:40,000
i ne razmišljamo o održivoj hrani,

199
00:07:40,000 --> 00:07:42,000
o održivoj prirodi hrane,

200
00:07:42,000 --> 00:07:44,000
moguće je da ćemo propasti.

201
00:07:44,000 --> 00:07:46,000
Ali - hteo sam da izađem i da vam pokažem

202
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
da to možemo ukoliko smo odgovorniji.

203
00:07:48,000 --> 00:07:51,000
Firme sa ekološkom svešću su moguće.

204
00:07:51,000 --> 00:07:54,000
Postoje. Vidite da sam otvorio već tri.

205
00:07:54,000 --> 00:07:57,000
Imam još nekoliko.

206
00:07:57,000 --> 00:07:59,000
Ideja je tek u začetku.

207
00:07:59,000 --> 00:08:01,000
Mislim da je važna.

208
00:08:01,000 --> 00:08:04,000
Mislim da ako smanjimo, ponovo koristimo, odbijemo

209
00:08:04,000 --> 00:08:06,000
i recikliramo - na kraju.

210
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
Reciklaža je poslednja tačka kojom želim da se bavim.

211
00:08:09,000 --> 00:08:12,000
Ali to su četiri pojma u totalu, a ne samo tri.

212
00:08:12,000 --> 00:08:14,000
U tom slučaju, mislim da smo na pravom putu.

213
00:08:14,000 --> 00:08:17,000
Dakle, ova tri nisu savršena - to su ideje.

214
00:08:17,000 --> 00:08:20,000
Verujem da su pred nama mnogi problemi,

215
00:08:20,000 --> 00:08:23,000
ali uz pomoć, siguran sam da ću naći rešenja.

216
00:08:23,000 --> 00:08:25,000
I nadam se da ćete svi učestvovati.

217
00:08:25,000 --> 00:08:27,000
Mnogo vam hvala.