1
00:00:15,531 --> 00:00:19,163
Hình dung xem, 400 năm trước,

2
00:00:19,163 --> 00:00:21,997
việc định vị giữa đại dương
là vô cùng khó khăn

3
00:00:21,997 --> 00:00:25,713
Gió và hải lưu 
kéo đẩy tàu khỏi hải trình,

4
00:00:25,713 --> 00:00:29,514
dựa vào mốc cảng mới ghé,

5
00:00:29,514 --> 00:00:35,080
thuỷ thủ cố gắng ghi lại chính xác
hướng và khoảng cách đã đi.

6
00:00:35,080 --> 00:00:38,380
Công việc được gọi là 
"sai một ly đi một dặm"

7
00:00:38,380 --> 00:00:46,665
vì chỉ cần lệch nửa độ cũng khiến
tàu đi chệch đi hàng dặm.

8
00:00:46,665 --> 00:00:49,780
Quá dễ để phạm sai lầm.

9
00:00:49,780 --> 00:00:53,497
May thay, có ba phát minh
khiến việc định vị trở nên dễ dàng:

10
00:00:53,497 --> 00:01:00,863
kính lục phân, đồng hồ 
và các phép toán.

11
00:01:00,863 --> 00:01:08,414
Cả ba đều quan trọng. Thủy thủ sẽ chệch 
khỏi đất liền nếu thiếu công cụ cần thiết.

12
00:01:08,414 --> 00:01:11,365
John Bird, nhà sáng chế công cụ ở London,

13
00:01:11,365 --> 00:01:16,830
làm ra thiết bị đo góc mặt trời
và đường chân trời,

14
00:01:16,830 --> 00:01:19,230
gọi là kính lục phân.

15
00:01:19,230 --> 00:01:26,230
Cần biết góc này để so sánh 
với góc nước Anh tại cùng thời điểm.

16
00:01:26,230 --> 00:01:31,947
từ đó xác định kinh độ của tàu.

17
00:01:31,947 --> 00:01:33,515
Tiếp theo là đồng hồ.

18
00:01:33,515 --> 00:01:38,497
Năm 1761, tại Anh, John Harrison, 
thợ mộc và thợ đồng hồ,

19
00:01:38,497 --> 00:01:41,980
chế tạo một chiếc đồng hồ
để giữ giờ chính xác trên biển

20
00:01:41,980 --> 00:01:52,790
ngay cả khi bị sóng dồi ngoài khơi

21
00:01:52,796 --> 00:01:54,880
Nhưng có một khúc mắc:

22
00:01:54,880 --> 00:01:58,714
vì được làm thủ công,
chiếc đồng hồ này rất mắc.

23
00:01:58,714 --> 00:02:05,380
để giảm chi phí, người ta thay thế nó 
bằng việc đo lường mặt trăng, .

24
00:02:05,380 --> 00:02:10,848
Một phép toán nhằm xác định vị trí tàu
có thể mất hàng giờ.

25
00:02:10,848 --> 00:02:17,713
Kính lục phân và đồng hồ chả ích gì
nếu thuỷ thủ không có để dùng.

26
00:02:17,713 --> 00:02:24,163
Đầu thế kỉ 17, một nhà toán học nghiệp dư 
đã phát minh ra "mảnh ghép còn thiếu"

27
00:02:24,163 --> 00:02:32,947
Hơn 20 năm, trong lâu đài của mình ở Scotland 
John Napier miệt mài phát triển

28
00:02:32,947 --> 00:02:41,430
lô-ga-rít có mẫu 
một phần E và hằng số 10 mũ bảy

29
00:02:41,430 --> 00:02:45,432
Đầu thế kỳ 17, đại số vẫn 
chưa thật sự phát triển

30
00:02:45,432 --> 00:02:49,130
và lô-ga-rít một của Napier
không bằng 0.

31
00:02:49,130 --> 00:02:55,080
Việc tính toán vẫn chưa thuận tiện
như lô-ga-rít với cơ số 10.

32
00:02:55,080 --> 00:02:59,547
Henry Briggs, nhà toán học nổi tiếng 
ở Trường Đại học Gresham tại London,


33
00:02:59,547 --> 00:03:07,614
đọc công trình của Napier năm 1614,
Một năm sau đó, ông sang Edinburgh

34
00:03:07,614 --> 00:03:11,065
để gặp Napier mà không báo trước,

35
00:03:11,065 --> 00:03:18,413
ông đề nghị John đổi base 
và đơn giản hoá công thức.

36
00:03:18,413 --> 00:03:23,231
Cả hai nhất trí rằng 
log 1, với cơ số 10, bằng 0

37
00:03:23,231 --> 00:03:26,431
sẽ đơn giản hóa 
việc tính toán.

38
00:03:26,431 --> 00:03:30,797
Ngày nay, chúng ta gọi chúng là
Các Lô-ga phổ biến của Briggs.

39
00:03:30,797 --> 00:03:35,098
Mãi đến thế kỷ 20
khi máy tính điện phát triển,

40
00:03:35,098 --> 00:03:44,017
những phép nhân, chia, lũy thừa
và khai căn các số lớn nhỏ

41
00:03:44,017 --> 00:03:46,730
đều được thực hiện bằng lô-ga.

42
00:03:46,730 --> 00:03:50,181
Lịch sử của lô-ga
không chỉ là một bài toán.

43
00:03:50,181 --> 00:03:54,380
Thành công của việc định vị
có công sức của rất nhiều người

44
00:03:54,380 --> 00:03:57,913
Những nhà sáng chế,
nhà thiên văn, nhà toán học

45
00:03:57,913 --> 00:03:59,981
và đương nhiên, các thủy thủ.

46
00:03:59,981 --> 00:04:04,098
Sáng tạo không chỉ xoay quanh
việc đào sâu chuyên ngành

47
00:04:04,098 --> 00:04:08,563
mà còn đến từ 
những kết nối liên ngành.