WEBVTT

00:00:15.531 --> 00:00:19.163
Tahmin edebileceğiniz gibi, 400 yıl önce,

00:00:19.163 --> 00:00:21.997
açık okyanusda gezinmek zordu.

00:00:21.997 --> 00:00:25.713
Rüzgarlar ve akıntılar gemileri
rotadan sürüklüyorlardı,

00:00:25.713 --> 00:00:29.514
bu yüzden denizciler, geminin
yönünü ve alınan yolu

00:00:29.514 --> 00:00:32.080
doğru bir şekilde elde etmeye çalışarak,

00:00:32.080 --> 00:00:35.080
yönlerini çıktıkları limana
göre belirliyorlardı.

00:00:35.080 --> 00:00:38.380
Bu süreç, ölü hesaplama
olarak biliniyordu

00:00:38.380 --> 00:00:40.605
çünkü sadece yarım derece uzakta olmak,

00:00:40.605 --> 00:00:46.665
ufkun birkaç kilometre ötesindeki
adayı pas geçmeleriyle sonuçlanabilirdi.

00:00:46.665 --> 00:00:49.780
Yapması kolay bir hataydı.

00:00:49.780 --> 00:00:53.497
Neyse ki, üç icat modern
navigasyonu mümkün kıldı:

00:00:53.497 --> 00:00:56.893
Sekanslar, saatler
ve gerekli hesaplamaları

00:00:56.893 --> 00:01:00.863
hızlı ve kolay gerçekleştirmek
için gerekli olan matematik.

00:01:00.863 --> 00:01:03.464
Her şey önemlidir. Doğru aletler olmazsa,

00:01:03.464 --> 00:01:08.414
birçok denizci karadan çok
uzakta gitmekten çekinirdi.

00:01:08.414 --> 00:01:11.365
Londra'daki alet yapımcısı John Bird,

00:01:11.365 --> 00:01:15.360
gün boyunca güneş ile ufuk
arasındaki açıyı ölçebilen

00:01:15.360 --> 00:01:16.930
ve sekstant olarak adlandırılan

00:01:16.930 --> 00:01:18.530
ilk cihazı üretti.

00:01:18.530 --> 00:01:20.480
Bu açının bilinmesi önemlidir

00:01:20.480 --> 00:01:26.230
çünkü İngiltere'ye dönüş açısıyla tam da
aynı anda karşılaştırılabilmelidir.

00:01:26.230 --> 00:01:31.947
Geminin boylamını belirlemek için bu iki
açının karşılaştırılması gerekiyordu.

00:01:31.947 --> 00:01:33.515
Sonra saatler geldi.

00:01:33.515 --> 00:01:38.497
1761'de İngiliz saat yapımcısı
ve marangoz John Harrison,

00:01:38.497 --> 00:01:41.980
denizde doğru zamanı
belirleyebilecek bir saat yaptı.

00:01:41.980 --> 00:01:46.470
Zorlu koşullarda yalpalayan,
rotasından çıkan bir güvertede

00:01:46.470 --> 00:01:48.480
doğru zamanı belirleyebilen bir saat

00:01:48.480 --> 00:01:52.796
İngiltere'ye dönüşde zamanı
bilmek için önemliydi.

00:01:52.796 --> 00:01:54.880
Gerçi bir sorun vardı:

00:01:54.880 --> 00:01:58.714
Çünkü böyle bir saat
el yapımıydı, çok pahalıydı.

00:01:58.714 --> 00:02:02.880
Ay ölçümlerini ve yoğun hesaplamaları
kullanan alternatif bir yöntem

00:02:02.880 --> 00:02:05.380
sıklıkla maliyetleri
düşürmek için kullanılırdı.

00:02:05.380 --> 00:02:08.158
Her bir ölçüm için
bir geminin yerini belirleme

00:02:08.158 --> 00:02:10.848
hesaplamaları saatler sürebilirdi.

00:02:10.848 --> 00:02:15.523
Ancak denizciler bu araçları kendi
konumlarını belirlemek için kullanamazsa,

00:02:15.523 --> 00:02:17.713
sekstantlar ve saatler yararlı değildi.

00:02:17.713 --> 00:02:24.163
Neyse ki, 1600'lerde amatör bir
matematikçi eksik parçayı icat etmişti.

00:02:24.163 --> 00:02:28.737
John Napier, hesaplama aygıtı olan
logaritmaları geliştirmek için

00:02:28.737 --> 00:02:32.947
İskoçya'daki kalesinde 20
yıldan fazla bir süre uğraştı.

00:02:32.947 --> 00:02:36.510
Napier'in logaritma üzerine düşünceleri,

00:02:36.510 --> 00:02:41.220
bir bölü E formunu ve 10'nun
yedinci kuvveti sabitini kapsıyordu.

00:02:41.220 --> 00:02:45.272
1600'lü yılların başında cebir
tam olarak gelişmemişti

00:02:45.272 --> 00:02:49.130
ve birin Napier logaritması
sıfıra eşit değildi.

00:02:49.130 --> 00:02:55.080
Bu, hesaplamaları, 10 tabanındaki
logaritmalardan daha uygunsuz yapmıştır.

00:02:55.080 --> 00:02:59.547
Londra'daki Gresham Koleji'nde
ünlü bir matematikçi olan Henry Briggs,

00:02:59.547 --> 00:03:02.324
Napier'in 1614'deki çalışmalarını okudu

00:03:02.324 --> 00:03:06.994
ve ertesi yıl, Edinburgh'a Napier'le
tanışmak için uzun bir yolculuk yaptı.

00:03:07.614 --> 00:03:13.635
Briggs, Napier'in kalesine çıkageldi
ve John'un logaritmalarının tabanını

00:03:13.635 --> 00:03:18.413
ve şeklini çok daha basit
bir hale getirmesini önerdi.

00:03:18.413 --> 00:03:23.231
İkisi de, birin logaritması sıfır olan
bir 10 tabanının, günlük hesaplamaları

00:03:23.231 --> 00:03:26.431
büyük ölçüde basitleştireceğini
kabul ettiler.

00:03:26.431 --> 00:03:30.797
Bugün bunları, Briggs Doğal
Logaritması olarak hatırlıyoruz.

00:03:30.797 --> 00:03:35.098
20. yüzyılda elektrikli hesap
makinelerinin gelişmesine kadar,

00:03:35.098 --> 00:03:40.277
büyük ve küçük sayılarla
çarpma, bölme, kuvvet alma

00:03:40.277 --> 00:03:44.017
ve kökten çıkartma ile ilgili hesaplamalar

00:03:44.017 --> 00:03:46.730
logaritmalar kullanılarak yapılıyordu.

00:03:46.730 --> 00:03:50.181
Logaritma geçmişi sadece
bir matematik dersi değildir.

00:03:50.181 --> 00:03:54.380
Başarılı navigasyon için
birçok oyuncu sorumluydu.

00:03:54.380 --> 00:03:56.673
Alet yapanlar, gökbilimciler,

00:03:56.673 --> 00:03:59.981
matematikçiler ve elbette denizciler.

00:03:59.981 --> 00:04:04.098
Yaratıcılık, sadece bir alanda
çalışmak değildir,

00:04:04.098 --> 00:04:08.563
aynı zamanda disiplinler arasındaki
ortak çalışmalarla ilgilidir.