1
00:00:15,531 --> 00:00:19,163
Tahmin edebileceğiniz gibi, 400 yıl önce,

2
00:00:19,163 --> 00:00:21,997
açık okyanusda gezinmek zordu.

3
00:00:21,997 --> 00:00:25,713
Rüzgarlar ve akıntılar gemileri
rotadan sürüklüyorlardı,

4
00:00:25,713 --> 00:00:29,514
bu yüzden denizciler, geminin
yönünü ve alınan yolu

5
00:00:29,514 --> 00:00:32,080
doğru bir şekilde elde etmeye çalışarak,

6
00:00:32,080 --> 00:00:35,080
yönlerini çıktıkları limana
göre belirliyorlardı.

7
00:00:35,080 --> 00:00:38,380
Bu süreç, ölü hesaplama
olarak biliniyordu

8
00:00:38,380 --> 00:00:40,605
çünkü sadece yarım derece uzakta olmak,

9
00:00:40,605 --> 00:00:46,665
ufkun birkaç kilometre ötesindeki
adayı pas geçmeleriyle sonuçlanabilirdi.

10
00:00:46,665 --> 00:00:49,780
Yapması kolay bir hataydı.

11
00:00:49,780 --> 00:00:53,497
Neyse ki, üç icat modern
navigasyonu mümkün kıldı:

12
00:00:53,497 --> 00:00:56,893
Sekanslar, saatler
ve gerekli hesaplamaları

13
00:00:56,893 --> 00:01:00,863
hızlı ve kolay gerçekleştirmek
için gerekli olan matematik.

14
00:01:00,863 --> 00:01:03,464
Her şey önemlidir. Doğru aletler olmazsa,

15
00:01:03,464 --> 00:01:08,414
birçok denizci karadan çok
uzakta gitmekten çekinirdi.

16
00:01:08,414 --> 00:01:11,365
Londra'daki alet yapımcısı John Bird,

17
00:01:11,365 --> 00:01:15,360
gün boyunca güneş ile ufuk
arasındaki açıyı ölçebilen

18
00:01:15,360 --> 00:01:16,930
ve sekstant olarak adlandırılan

19
00:01:16,930 --> 00:01:18,530
ilk cihazı üretti.

20
00:01:18,530 --> 00:01:20,480
Bu açının bilinmesi önemlidir

21
00:01:20,480 --> 00:01:26,230
çünkü İngiltere'ye dönüş açısıyla tam da
aynı anda karşılaştırılabilmelidir.

22
00:01:26,230 --> 00:01:31,947
Geminin boylamını belirlemek için bu iki
açının karşılaştırılması gerekiyordu.

23
00:01:31,947 --> 00:01:33,515
Sonra saatler geldi.

24
00:01:33,515 --> 00:01:38,497
1761'de İngiliz saat yapımcısı
ve marangoz John Harrison,

25
00:01:38,497 --> 00:01:41,980
denizde doğru zamanı
belirleyebilecek bir saat yaptı.

26
00:01:41,980 --> 00:01:46,470
Zorlu koşullarda yalpalayan,
rotasından çıkan bir güvertede

27
00:01:46,470 --> 00:01:48,480
doğru zamanı belirleyebilen bir saat

28
00:01:48,480 --> 00:01:52,796
İngiltere'ye dönüşde zamanı
bilmek için önemliydi.

29
00:01:52,796 --> 00:01:54,880
Gerçi bir sorun vardı:

30
00:01:54,880 --> 00:01:58,714
Çünkü böyle bir saat
el yapımıydı, çok pahalıydı.

31
00:01:58,714 --> 00:02:02,880
Ay ölçümlerini ve yoğun hesaplamaları
kullanan alternatif bir yöntem

32
00:02:02,880 --> 00:02:05,380
sıklıkla maliyetleri
düşürmek için kullanılırdı.

33
00:02:05,380 --> 00:02:08,158
Her bir ölçüm için
bir geminin yerini belirleme

34
00:02:08,158 --> 00:02:10,848
hesaplamaları saatler sürebilirdi.

35
00:02:10,848 --> 00:02:15,523
Ancak denizciler bu araçları kendi
konumlarını belirlemek için kullanamazsa,

36
00:02:15,523 --> 00:02:17,713
sekstantlar ve saatler yararlı değildi.

37
00:02:17,713 --> 00:02:24,163
Neyse ki, 1600'lerde amatör bir
matematikçi eksik parçayı icat etmişti.

38
00:02:24,163 --> 00:02:28,737
John Napier, hesaplama aygıtı olan
logaritmaları geliştirmek için

39
00:02:28,737 --> 00:02:32,947
İskoçya'daki kalesinde 20
yıldan fazla bir süre uğraştı.

40
00:02:32,947 --> 00:02:36,510
Napier'in logaritma üzerine düşünceleri,

41
00:02:36,510 --> 00:02:41,220
bir bölü E formunu ve 10'nun
yedinci kuvveti sabitini kapsıyordu.

42
00:02:41,220 --> 00:02:45,272
1600'lü yılların başında cebir
tam olarak gelişmemişti

43
00:02:45,272 --> 00:02:49,130
ve birin Napier logaritması
sıfıra eşit değildi.

44
00:02:49,130 --> 00:02:55,080
Bu, hesaplamaları, 10 tabanındaki
logaritmalardan daha uygunsuz yapmıştır.

45
00:02:55,080 --> 00:02:59,547
Londra'daki Gresham Koleji'nde
ünlü bir matematikçi olan Henry Briggs,

46
00:02:59,547 --> 00:03:02,324
Napier'in 1614'deki çalışmalarını okudu

47
00:03:02,324 --> 00:03:06,994
ve ertesi yıl, Edinburgh'a Napier'le
tanışmak için uzun bir yolculuk yaptı.

48
00:03:07,614 --> 00:03:13,635
Briggs, Napier'in kalesine çıkageldi
ve John'un logaritmalarının tabanını

49
00:03:13,635 --> 00:03:18,413
ve şeklini çok daha basit
bir hale getirmesini önerdi.

50
00:03:18,413 --> 00:03:23,231
İkisi de, birin logaritması sıfır olan
bir 10 tabanının, günlük hesaplamaları

51
00:03:23,231 --> 00:03:26,431
büyük ölçüde basitleştireceğini
kabul ettiler.

52
00:03:26,431 --> 00:03:30,797
Bugün bunları, Briggs Doğal
Logaritması olarak hatırlıyoruz.

53
00:03:30,797 --> 00:03:35,098
20. yüzyılda elektrikli hesap
makinelerinin gelişmesine kadar,

54
00:03:35,098 --> 00:03:40,277
büyük ve küçük sayılarla
çarpma, bölme, kuvvet alma

55
00:03:40,277 --> 00:03:44,017
ve kökten çıkartma ile ilgili hesaplamalar

56
00:03:44,017 --> 00:03:46,730
logaritmalar kullanılarak yapılıyordu.

57
00:03:46,730 --> 00:03:50,181
Logaritma geçmişi sadece
bir matematik dersi değildir.

58
00:03:50,181 --> 00:03:54,380
Başarılı navigasyon için
birçok oyuncu sorumluydu.

59
00:03:54,380 --> 00:03:56,673
Alet yapanlar, gökbilimciler,

60
00:03:56,673 --> 00:03:59,981
matematikçiler ve elbette denizciler.

61
00:03:59,981 --> 00:04:04,098
Yaratıcılık, sadece bir alanda
çalışmak değildir,

62
00:04:04,098 --> 00:04:08,563
aynı zamanda disiplinler arasındaki
ortak çalışmalarla ilgilidir.