WEBVTT

00:00:06.598 --> 00:00:09.008
Bất chấp những tiến bộ trong y học,

00:00:09.008 --> 00:00:14.018
ung thư vẫn là một trong những chẩn đoán
khủng khiếp nhất đối với một bệnh nhân.

00:00:14.018 --> 00:00:18.188
Nguyên nhân khiến ung thư rất khó chữa 
là bởi nó không phải một bệnh,

00:00:18.188 --> 00:00:23.559
mà là một nhóm bệnh gồm hơn 100 loại bệnh
xuất hiện ở nhiều loại tế bào khác nhau.

00:00:23.559 --> 00:00:26.452
Và có một loại ung thư
mang lại rủi ro nhiễm bệnh

00:00:26.452 --> 00:00:29.810
cho trẻ em cao hơn các loại khác.

00:00:29.810 --> 00:00:31.730
Đó là "ung thư bạch cầu"
(ung thư máu),

00:00:31.730 --> 00:00:35.705
một loại ung thư bắt nguồn
từ các tế bào gốc trong tuỳ xương.

00:00:35.705 --> 00:00:38.342
Một tế bào gốc cũng giống như
một em bé sơ sinh,

00:00:38.342 --> 00:00:41.651
tuy chưa phát triển nhưng
mang trong mình một tiềm năng lớn.

00:00:41.651 --> 00:00:44.830
Nhiều tế bào gốc được phân chia
và trở thành tế bào của các cơ quan

00:00:44.830 --> 00:00:47.619
như gan, não, và tim.

00:00:47.619 --> 00:00:49.033
Nhưng trong một số mô tế bào,

00:00:49.033 --> 00:00:52.993
chúng có thể tiếp tục phân chia 
thành tế bào gốc mới khi cơ thể lớn lên,

00:00:52.993 --> 00:00:57.189
cho tới lúc trưởng thành để có thể
tiếp tục phân chia thành các tế bào mới,

00:00:57.189 --> 00:00:59.342
phục vụ cho nhu cầu của cơ thể.

00:00:59.342 --> 00:01:01.694
Tuỷ xương là một ví dụ,

00:01:01.694 --> 00:01:05.576
đó là nơi các tế bào gốc phân chia
thành nhiều loại tế bào máu khác nhau.

00:01:05.576 --> 00:01:07.698
Tuỷ xương bao gồm các hồng cầu.

00:01:07.698 --> 00:01:10.491
đóng vai trò mang ô-xi từ phổi
tới tất cả các mô tế bào,

00:01:10.491 --> 00:01:14.532
và tiểu cầu, có thể giúp máu ngừng chảy
nhờ băng lại các mạch máu bị tổn thương

00:01:14.532 --> 00:01:16.139
và bạch cầu,

00:01:16.139 --> 00:01:20.250
đóng vai trò bảo vệ cơ thể, chống lại 
những kẻ xâm nhập mang nguy cơ tiềm tàng.

00:01:20.250 --> 00:01:21.636
Tới một lúc nào đó,

00:01:21.636 --> 00:01:25.196
quá trình phân chia tể bào gốc
xảy ra lỗi

00:01:25.196 --> 00:01:28.528
và những đột biến có hại
xuất hiện trong DNA của các tế bào.

00:01:28.528 --> 00:01:32.421
Các tế bào mang DNA thường tự tiêu huỷ,

00:01:32.421 --> 00:01:34.962
nhưng một số tế bào lỗi
thường bỏ qua chu trình này,

00:01:34.962 --> 00:01:39.778
mà nhân đôi một cách mất kiểm soát,
kể cả khi chúng mất đi chức năng ban đầu.

00:01:39.778 --> 00:01:42.344
Đây là thứ chúng ta biết đến dưới tên
"tế bào ung thư".

00:01:42.344 --> 00:01:46.747
Lí do ung thư máu là loại ung thư 
thường gặp nhất ở trẻ em vẫn chưa rõ

00:01:46.747 --> 00:01:48.668
nhưng một yếu tổ 
đóng góp có thể vì

00:01:48.668 --> 00:01:53.486
chỉ cần một hoặc hai biến thể DNA
đã có thể gây ra ung thư máu,

00:01:53.486 --> 00:01:56.377
trong khi đa số các loại ung thư khác
cần rất nhiều biến thể,

00:01:56.377 --> 00:02:00.611
điều này cho phép ung thư bạch cầu
xuất hiện nhanh hơn các loại khác.

00:02:00.611 --> 00:02:04.815
Hơn nữa, một số biến thể DNA
có thể xuất hiện ở các tế bào bạch cầu

00:02:04.815 --> 00:02:06.625
trong quá trình phát triển bào thai

00:02:06.625 --> 00:02:09.171
làm gia tăng nguy cơ xảy ra
ung thư máu giai đoạn đầu.

00:02:09.171 --> 00:02:12.280
Mặc dù bệnh này dễ ảnh hưởng tới trẻ em
hơn các loại ung thư khác,

00:02:12.280 --> 00:02:16.037
đa số các ca mắc ung thư bạch cầu
vẫn là người trưởng thành.

00:02:16.037 --> 00:02:21.001
Khi ung thư máu tấn công, các tế bào lỗi
sẽ nhân rộng trong máu và tuỷ xương,

00:02:21.001 --> 00:02:24.531
cho tới khi chúng chiếm trọn toàn bộ
chỗ trống và năng lượng còn sót lại.

00:02:24.531 --> 00:02:26.622
Tới khi tuỷ xương 
không thể sản sinh được

00:02:26.622 --> 00:02:28.898
số lượng tế bào khoẻ mạnh cần thiết

00:02:28.898 --> 00:02:30.671
máu sẽ cạn kiệt.

00:02:30.671 --> 00:02:32.112
Sự thiếu hụt tế bào hồng cầu

00:02:32.112 --> 00:02:34.841
đồng nghĩa với các cơ bắp
không được cung cấp đủ ô-xi,

00:02:34.841 --> 00:02:38.661
số lượng tiểu cầu sụt giảm khiến
chúng không thể chữa lành các vết thương

00:02:38.661 --> 00:02:42.930
và sự khan hiếm của các tế bào bạch cầu
khiến hệ thống miễn dịch suy yếu,

00:02:42.930 --> 00:02:45.332
làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

00:02:45.332 --> 00:02:47.484
Để tái tạo lại hoạt động bình thường
của máu,

00:02:47.484 --> 00:02:49.739
các tế bào ung thư bạch cầu
cần được khử bỏ.

00:02:49.739 --> 00:02:52.231
Nhưng do ung thư máu không tồn tại 
dưới dạng u hạch,

00:02:52.231 --> 00:02:54.458
nên ta không thể loại bỏ nó
bằng phẫu thuật.

00:02:54.458 --> 00:02:58.256
Thay vào đó, các tế bào này sẽ bị diệt trừ
ngay trong cơ thể

00:02:58.256 --> 00:03:00.490
bằng nhiều biện pháp,
bao gồm trị liệu hoá học,

00:03:00.490 --> 00:03:02.656
kết hợp nhiều loại thuốc
có khả năng tiêu diệt

00:03:02.656 --> 00:03:04.666
các tế bào đang nhân đôi quá nhanh.

00:03:04.666 --> 00:03:07.832
Không may, biện pháp này đem lại
tác dụng phụ

00:03:07.832 --> 00:03:11.412
làm tiêu diệt các tế bào khỏe mạnh
như các tế bào trong nang tóc hoặc ruột.

00:03:11.412 --> 00:03:14.412
Trong một số trường hợp, liều lượng
được yêu cầu quá lớn,

00:03:14.463 --> 00:03:16.743
khiến tất cả các tế bào trong
tuỷ xương bị chết,

00:03:16.743 --> 00:03:19.047
bao gồm cả các tế bào gốc.

00:03:19.047 --> 00:03:24.285
Trong trường hợp này, cơ thể sẽ không còn
khả năng tự tái tạo tế bào máu mới.

00:03:24.285 --> 00:03:28.029
May mắn thay, các sự trợ giúp bên ngoài
có thể đưa vào cơ thể

00:03:28.029 --> 00:03:30.354
dưới dạng tế bào gốc
từ tuỷ xương được hiến tặng.

00:03:30.354 --> 00:03:32.993
Một khi được cấy ghép vào
cơ thể bệnh nhân,

00:03:32.993 --> 00:03:35.915
chúng nhanh chóng nhân rộng
số lượng trong tuỷ xương và máu.

00:03:35.915 --> 00:03:38.997
Tuy nhiên, cấy ghép tuỷ xương
là một quá trình phức tạp

00:03:38.997 --> 00:03:43.041
yêu cầu sự tương thích kháng nguyên
giữa người hiến và người nhận,

00:03:43.041 --> 00:03:46.512
để tránh tế bào được cấy ghép
tấn công các cá thể ngoại lai

00:03:46.512 --> 00:03:48.352
vốn là tế bào của chính người bệnh.

00:03:48.352 --> 00:03:49.836
Khác với truyền máu,

00:03:49.836 --> 00:03:51.964
HLA có tới hàng ngàn loại,


00:03:51.964 --> 00:03:56.529
thậm chí anh chị em ruột hoặc họ hàng
có thể không có tuỷ tương thích.

00:03:56.529 --> 00:04:00.245
Trong trường hợp này, việc tìm kiếm
được mở rộng ra một cơ sở dữ liệu,

00:04:00.245 --> 00:04:05.057
bao gồm cấu trúc gen của hàng triệu
người tình nguyện hiến tuỷ xương.

00:04:05.057 --> 00:04:07.153
Càng có nhiều người hiến tặng tiềm năng,

00:04:07.153 --> 00:04:11.652
thì sẽ có càng nhiều người bệnh
được cứu sống bằng ghép tuỷ thành công.

00:04:11.652 --> 00:04:16.912
Ung thư máu có thể là căn bệnh đáng sợ, 
nhưng ta có rất nhiều sức mạnh và hi vọng.