1
00:00:06,938 --> 00:00:09,008
Tıptaki gelişmelere rağmen,

2
00:00:09,008 --> 00:00:14,018
kanser, hastaların alabileceği en
korkunç tanılardan biri olmayı sürdürüyor.

3
00:00:14,018 --> 00:00:18,188
Tedaviyi zorlaştıran şey ise, 
kanserin bir hastalık değil de

4
00:00:18,188 --> 00:00:23,559
farklı hücrelerde ortaya çıkan
100'den fazla hastalığın ailesi olmasıdır.

5
00:00:23,559 --> 00:00:26,452
Ve kanserin bir türü,
herhangi bir türe göre çocuklara

6
00:00:26,452 --> 00:00:29,810
daha fazla acı veren
talihsiz bir ayrım yapmakta.

7
00:00:29,810 --> 00:00:31,730
İşte bunun adı lösemi,

8
00:00:31,730 --> 00:00:35,705
kemik iliğindeki kök hücrelerinde
başlayan bir kanser.

9
00:00:35,705 --> 00:00:38,342
Bir kök hücre, 
gelişmemiş ancak

10
00:00:38,342 --> 00:00:41,651
büyük bir potansiyele 
sahip bir bebek gibidir.

11
00:00:41,651 --> 00:00:44,830
Birçok kök hücresi gelişir
ve karaciğer, beyin ve kalp gibi

12
00:00:44,830 --> 00:00:47,719
organların hücreleri hâline gelir.

13
00:00:47,719 --> 00:00:49,033
Ancak bazı dokularda,

14
00:00:49,033 --> 00:00:52,993
sık sık yeni hücreler üretmek ve
vücut ihtiyaçlarını karşılamak için

15
00:00:52,993 --> 00:00:57,189
gelişme süresince ve erişkinliğe doğru
yeni kök hücrelerine bölünmeye

16
00:00:57,189 --> 00:00:59,342
devam edebilirler.

17
00:00:59,342 --> 00:01:01,694
Bir diğer örnek ise kök hücrelerinin

18
00:01:01,694 --> 00:01:05,576
birçok kan hücresi tipine
ayrıldığı kemik iliğidir.

19
00:01:05,576 --> 00:01:07,698
Kemik iliği, oksijeni akciğerlerden

20
00:01:07,698 --> 00:01:10,491
tüm dokulara taşıyan alyuvarları,
hasarlı kan damarlarına

21
00:01:10,491 --> 00:01:14,532
yapışarak kanamayı durdurmaya 
yardımcı olan trombositleri

22
00:01:14,532 --> 00:01:16,139
ve olası zararlı istilacıları

23
00:01:16,139 --> 00:01:20,250
yok ederek vücutta 
devriye gezen akyuvarları içerir.

24
00:01:20,250 --> 00:01:21,636
Arada bir,

25
00:01:21,636 --> 00:01:25,196
bir kök hücrenin özelleşme süreci
sırasında bir şeyler yanlış gider

26
00:01:25,196 --> 00:01:28,528
ve o hücrenin DNA'sında 
zararlı mutasyonlar oluşur.

27
00:01:28,528 --> 00:01:32,421
Güvenliği bozulan DNA'lı hücrelerin
kendi kendilerini imha etmeleri gerekir

28
00:01:32,421 --> 00:01:34,962
ancak bazı hasarlı hücreler 
kontrolsüzce çoğalarak

29
00:01:34,962 --> 00:01:39,778
bu düzeni görmezden gelirler, 
hatta asıl işlevlerini yitirirler.

30
00:01:39,778 --> 00:01:42,344
İşte bunlar kanser hücreleridir.

31
00:01:42,344 --> 00:01:46,847
Löseminin neden çocuklarda en sık görülen
kanser türü olduğu henüz net değil

32
00:01:46,847 --> 00:01:48,918
ancak buna katkısı olan 
etkenlerden biri,

33
00:01:48,918 --> 00:01:53,486
çoğu kanser türüne birçok DNA'nın 
değişime uğraması neden oluyorken

34
00:01:53,486 --> 00:01:56,937
löseminin sadece bir veya iki DNA'nın
değişime uğramasından kaynaklanması

35
00:01:56,937 --> 00:02:00,841
bu yüzden de diğer kanser türlerinden
daha hızlı ortaya çıkması olabilir.

36
00:02:00,841 --> 00:02:04,815
Üstelik, akyuvarlarda 
fetal gelişim sırasında

37
00:02:04,815 --> 00:02:06,625
erken lösemi riskini ayrıca arttıran

38
00:02:06,625 --> 00:02:09,331
bazı DNA değişiklikleri oluşabilir.

39
00:02:09,331 --> 00:02:12,270
Ancak çocukları diğer kanserlere 
kıyasla daha çok etkilese de

40
00:02:12,270 --> 00:02:16,037
lösemi hastalarının çoğunu
yetişkinler oluşturur.

41
00:02:16,037 --> 00:02:21,001
Lösemi saldırıya geçince, hasarlı hücreler
tüm kullanılabilir alanı ve kaynakları

42
00:02:21,001 --> 00:02:24,531
ele geçirene kadar kan
ve kemik iliğinde çoğalırlar.

43
00:02:24,531 --> 00:02:26,622
Kemik iliği artık gerekli miktarda

44
00:02:26,622 --> 00:02:28,898
işlevsel hücreler üretemediğinde ise

45
00:02:28,898 --> 00:02:30,671
kan tükenir.

46
00:02:30,671 --> 00:02:32,112
Alyuvarların eksikliği,

47
00:02:32,112 --> 00:02:34,841
kasların yeterli oksijeni almaması,

48
00:02:34,841 --> 00:02:38,661
sayıca azalan trombositlerin yaraları
onarmak için yeterli olmaması ve

49
00:02:38,661 --> 00:02:42,930
işlevsel akyuvar kıtlığının enfeksiyon
riskini arttırarak bağışıklık sistemini

50
00:02:42,930 --> 00:02:45,332
bozduğu anlamına gelir.

51
00:02:45,332 --> 00:02:47,484
Kanın normal işlevini kazanması 
için lösemili

52
00:02:47,484 --> 00:02:49,739
hücrelerin ortadan
kaldırılması gerekir

53
00:02:49,739 --> 00:02:52,111
fakat lösemiler katı tümörler
olmadığı için

54
00:02:52,111 --> 00:02:54,458
ameliyatla çıkarılamazlar.

55
00:02:54,458 --> 00:02:58,506
Bunun yerine hücreler, hızla çoğalan
hücreleri yok eden ilaçların

56
00:02:58,506 --> 00:03:00,490
bir bileşimi olan kemoterapiyi içeren

57
00:03:00,490 --> 00:03:04,666
çeşitli tedaviler kullanılarak
vücut içinde öldürülür.

58
00:03:04,666 --> 00:03:07,972
Ne yazık ki, bu tedavinin saç köklerinde
veya bağırsaklarda bulunan

59
00:03:07,972 --> 00:03:11,412
sağlıklı hücreleri öldürmek gibi
bir yan etkisi var.

60
00:03:11,412 --> 00:03:14,463
Bazı durumlarda, gerekli olan dozaj 
o kadar yüksektir ki

61
00:03:14,463 --> 00:03:16,683
kök hücreleri de dâhil olmak üzere

62
00:03:16,683 --> 00:03:19,047
kemik iliğindeki tüm hücreleri öldürür.

63
00:03:19,047 --> 00:03:24,285
Bu gerçekleştiğinde, vücut artık kendi
başına yeni kan hücreleri üretemez.

64
00:03:24,285 --> 00:03:28,269
Neyse ki dışarıdan gelen bir yardım
bir donörün kemik iliğinden

65
00:03:28,269 --> 00:03:30,354
gelen kök hücreler biçiminde olabilir.

66
00:03:30,354 --> 00:03:32,993
Hastaya nakledildiğinde,

67
00:03:32,993 --> 00:03:35,915
kemik iliğini ve kanı
hızla yeniden oluştururlar.

68
00:03:35,915 --> 00:03:38,997
Yine de, kemik iliği nakilleri nakledilen
hücrelerin hastanın

69
00:03:38,997 --> 00:03:43,041
kendi hücrelerine yabancı cisim olarak
saldırmasını engellemek için

70
00:03:43,041 --> 00:03:46,512
verici ve alıcı arasında antijen
uyumluluğunu gerektiren

71
00:03:46,512 --> 00:03:48,352
karmaşık bir süreçtir.

72
00:03:48,352 --> 00:03:49,836
Kan nakillerinin aksine,

73
00:03:49,836 --> 00:03:51,964
binlerce doku tipi (HLA) vardır ve

74
00:03:51,964 --> 00:03:56,529
kardeşler ve yakın akrabalar bile
uyumlu kemik iliğine sahip olmayabilir.

75
00:03:56,529 --> 00:04:00,245
Bu durumda, ilik araştırması 
milyonlarca gönüllü kemik iliği

76
00:04:00,245 --> 00:04:05,057
vericisinin genetik yapısını içeren
bir veritabanına kadar genişletilir.

77
00:04:05,057 --> 00:04:07,153
Potansiyel donör sayısı ne kadar
fazla olursa

78
00:04:07,153 --> 00:04:11,652
o kadar fazla sayıda hastanın hayatı 
başarılı nakiller yoluyla kurtulabilir.

79
00:04:11,657 --> 00:04:16,497
Lösemi korkutucu bir hastalık olabilir
fakat birlikten kuvvet doğar.