1
00:00:01,660 --> 00:00:03,500
♪ (müzik) ♪

2
00:00:03,500 --> 00:00:08,500
İnternet: Şifreleme ve Genel Anahtarlar

3
00:00:08,850 --> 00:00:12,410
Merhaba, ismim Mia Gil-Epner.
Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley'de

4
00:00:12,410 --> 00:00:15,760
Bilgisayar Bilimleri eğitimi alıyorum
ve Savunma Bakanlığında

5
00:00:15,760 --> 00:00:18,190
bilgiyi güvenli tutmaya çalışıyorum.

6
00:00:18,940 --> 00:00:21,950
İnternet açık ve genel bir sistemdir.

7
00:00:21,950 --> 00:00:26,610
Bilgiyi, paylaşımlı kablo ve bağlantılar
üzerinden alır ve göndeririz.

8
00:00:26,610 --> 00:00:30,989
Fakat açık bir sistem olmasına karşın
pek çok özel veri alışverişi de yaparız.

9
00:00:30,989 --> 00:00:35,890
Örneğin kredi kartı ve banka bilgileri,
parolalar ve e-postalar.

10
00:00:35,890 --> 00:00:38,600
Peki tüm bu özel bilgiler
nasıl gizli tutuluyor?

11
00:00:38,600 --> 00:00:43,009
Her türlü veri, asıl metni gizlemek için
mesajı karıştıran veya değiştiren

12
00:00:43,009 --> 00:00:45,989
"şifreleme" adlı bir işlemle
gizli tutulur.

13
00:00:45,989 --> 00:00:51,900
"Şifre çözme", mesajı okunabilir
kılmak için çözme sürecidir.

14
00:00:51,900 --> 00:00:55,740
Fikir basittir,
insanlar bunu yüzyıllardır yapıyor.

15
00:00:55,740 --> 00:00:59,869
En bilinen şifreleme yöntemlerinden biri
"Sezar Şifrelemesi"dir.

16
00:00:59,869 --> 00:01:02,929
Adını, Romalı general
Julius Sezar'dan almıştır.

17
00:01:02,929 --> 00:01:09,120
Askeri komutlarını, düşman yakalarsa
okuyamasın diye şifrelemiştir.

18
00:01:09,120 --> 00:01:12,230
Sezar Şifrelemesi bir "algoritma"dır.

19
00:01:12,230 --> 00:01:17,159
Asıl mesajdaki her bir harf alfabedeki
belli bir sayı sonrakinin yerini tutar.

20
00:01:17,189 --> 00:01:22,231
Yalnızca gönderici ve alıcının
bildiği bir sayıysa "anahtar" olur.

21
00:01:22,231 --> 00:01:27,320
Okuyucunun gizli mesajı çözmesini sağlar.

22
00:01:27,320 --> 00:01:32,759
Asıl mesajınız "HELLO (merhaba)" olsun.
Sezar Şifreleme algoritmasını

23
00:01:32,759 --> 00:01:39,589
5 anahtarıyla kullanırsanız
şifreli mesajınız şöyle olacaktır:

24
00:01:39,589 --> 00:01:45,639
Mesajı çözmek için alıcının
işlemi geriye çevirmesi yeterlidir.

25
00:01:45,639 --> 00:01:49,157
Fakat Sezar Şifrelemesinin
önemli bir sorunu vardır. Herhangi biri,

26
00:01:49,157 --> 00:01:54,359
olası tüm anahtarları deneyerek
şifreli mesajı kolaylıkla çözebilir.

27
00:01:54,359 --> 00:01:57,089
Ve İngilizce alfabede
yalnızca 26 harf bulunur.

28
00:01:57,089 --> 00:02:02,682
Yani bir mesajı çözmek için
en fazla 26 kez denemeniz gerekir.

29
00:02:02,682 --> 00:02:08,041
26 olası anahtarı denemek
zor değildir, en çok bir iki saat alır.

30
00:02:08,041 --> 00:02:12,920
O yüzden biraz zorlaştıralım. Her harfi
aynı sayı kadar kaydırmak yerine

31
00:02:12,920 --> 00:02:15,600
her bir harfi
farklı bir sayı kadar kaydıralım.

32
00:02:15,600 --> 00:02:21,430
Bu örnekte, 10 haneli bir anahtar
daha uzun bir mesajı şifrelemek için

33
00:02:21,430 --> 00:02:25,500
bir sonraki harfin
ne kadar ilerletileceğini gösterir.

34
00:02:25,910 --> 00:02:28,500
Sanırım bu anahtar
işleri oldukça zorlaştıracak.

35
00:02:28,500 --> 00:02:34,160
10 haneli şifreleme kullandığınızda
10 milyar olası anahtar çözümü olabilir.

36
00:02:34,160 --> 00:02:39,860
Herhangi bir insanın bunu çözmesinin
olanaksız olduğu açık. Yüzyıllar sürerdi.

37
00:02:39,860 --> 00:02:43,390
Fakat günümüzde ortalama bir bilgisayarın
10 milyar olasılığı denemesi

38
00:02:43,390 --> 00:02:45,390
sadece birkaç saniye sürer.

39
00:02:45,390 --> 00:02:51,240
Yani modern dünyada kötü adamlar
kalemle değil bilgisayarla silahlanırlarsa

40
00:02:51,240 --> 00:02:56,110
mesajları kırılamayacak kadar zor biçimde
ve güvenle nasıl şifreleyebilirsiniz?

41
00:02:56,110 --> 00:03:03,285
Çok zor, makul bir sürede hesaplanamayacak
kadar çok olasılık olması anlamına gelir.

42
00:03:03,285 --> 00:03:08,470
Günümüzün güvenli iletişimleri
256 bit'lik anahtarlar ile şifrelenir.

43
00:03:08,470 --> 00:03:12,190
Kötü adamın
mesajınızı yakalayan bilgisayarının

44
00:03:12,190 --> 00:03:14,650
bunca olasılığı denemesi gerekir.

45
00:03:14,650 --> 00:03:19,580
Ta ki anahtarı bulup mesajı kırana kadar.

46
00:03:19,580 --> 00:03:28,004
100000 süper bilgisayarınız olsa, her biri
saniyede milyarlarca anahtar denese bile

47
00:03:28,004 --> 00:03:32,480
256 bit'lik bir şifrelemeyle korunan
tek bir mesajı çözmek için

48
00:03:32,480 --> 00:03:37,690
her bir seçeneği denemeleri
trilyonlarca yıl alırdı.

49
00:03:37,690 --> 00:03:43,100
Elbette bilgisayar çipleri her yıl iki kat
hızlanıyor ve boyutları yarıya iniyor.

50
00:03:43,100 --> 00:03:48,080
Bu üstel gelişim hızı devam ederse
günümüzün çözülmesi imkansız problemleri

51
00:03:48,080 --> 00:03:50,860
önümüzdeki birkaç yüzyılda
çözülebilir hale gelecek

52
00:03:50,860 --> 00:03:54,260
ve 256 bit, güvenli olmaktan
çok uzak olacak.

53
00:03:54,260 --> 00:03:58,260
Aslında, mevcut durumda bile
bilgisayarların hızına yetişmek için

54
00:03:58,260 --> 00:04:01,070
standart anahtar uzunluğunu
artırmak zorundayız.

55
00:04:01,070 --> 00:04:05,540
İyi haber! Daha uzun bir anahtar kullanmak
şifreli mesajları çözmeyi zorlaştırmıyor

56
00:04:05,540 --> 00:04:11,660
fakat bir şifreyi çözmek için gereken
tahmin sayısını üstel olarak artırıyor.

57
00:04:11,660 --> 00:04:15,929
Göndericinin ve alıcının bir mesajı
karıştırmak ve çözmek için

58
00:04:15,929 --> 00:04:18,969
aynı anahtarı paylaşmasına
"Simetrik Şifreleme" denir.

59
00:04:18,969 --> 00:04:22,299
Simetrik Şifrelemeyle,
Sezar Şifrelemesinde olduğu gibi

60
00:04:22,299 --> 00:04:27,460
gizli anahtar iki kişi arasında
özel olarak önceden kararlaştırılmalıdır.

61
00:04:27,460 --> 00:04:31,100
İnsanlar için harika bir çözüm
fakat intenet açık ve geneldir.

62
00:04:31,100 --> 00:04:36,783
Yani iki bilgisayarın özel olarak buluşup
genel bir anahtara karar vermesi imkansız.

63
00:04:36,783 --> 00:04:39,419
Bilgisayarlar ise
asimetrik anahtarlar kullanır.

64
00:04:39,419 --> 00:04:40,669
"Asimetrik Şifreleme"

65
00:04:40,669 --> 00:04:46,660
Herkesle paylaşılabilen bir genel anahtar
ve paylaşılmayan özel bir anahtar.

66
00:04:46,660 --> 00:04:49,410
"Genel Anahtar"
veri şifrelemek için kullanılır

67
00:04:49,410 --> 00:04:52,830
ve herkes tarafından gizli bir mesaj
oluşturmak için faydalanılabilir.

68
00:04:52,830 --> 00:04:59,300
Fakat bu gizli mesaj, sadece özel anahtara
erişimi olan bir bilgisayarla çözülebilir.

69
00:04:59,300 --> 00:05:02,931
Bunu biraz matematikle halleder.
Ama o konuya hemen girmeyeceğiz.

70
00:05:02,931 --> 00:05:05,520
Şöyle düşünün, diyelim ki
herkesin posta bırakabileceği

71
00:05:05,520 --> 00:05:07,635
kişisel bir posta kutunuz var

72
00:05:07,635 --> 00:05:09,820
ama bunun için
bir anahtara ihtiyaçları var.

73
00:05:09,820 --> 00:05:13,634
Teslimat anahtarının kopyasını yaptırıp
arkadaşınıza gönderebilirsiniz

74
00:05:13,634 --> 00:05:16,509
veya herkese açık hale getirebilirsiniz.

75
00:05:16,509 --> 00:05:20,400
Arkadaşınız veya başka biri
teslimat alanına mesaj bırakmak için

76
00:05:20,400 --> 00:05:22,713
genel anahtarı kullanabilir.

77
00:05:22,713 --> 00:05:25,960
Fakat aldığınız gizli mesajlara
erişmek için posta kutunuzu

78
00:05:25,960 --> 00:05:28,721
özel anahtarınızla
sadece siz açabilirsiniz.

79
00:05:28,721 --> 00:05:33,409
Siz de arkadaşınızın posta kutusuna ait
genel teslimat anahtarını kullanarak

80
00:05:33,409 --> 00:05:35,549
ona güvenli bir mesaj gönderebilirsiniz.

81
00:05:35,549 --> 00:05:38,983
Böylece insanlar özel bir anahtar
kararlaştırmaya gerek duymadan

82
00:05:38,983 --> 00:05:40,883
güvenli mesajlar alıp gönderebilir.

83
00:05:40,883 --> 00:05:44,169
Genel Anahtar Şifrelemesi,
açık internetteki

84
00:05:44,169 --> 00:05:46,613
tüm güvenli mesajların temel taşıdır.

85
00:05:46,613 --> 00:05:54,500
Web'de gezinirken bizi koruyan
"Güvenlik Protokolleri SSL ve TLS" dahil.

86
00:05:54,500 --> 00:05:58,750
Tarayıcınızın adres çubuğunda
bu minik "kilidi" veya "https" harflerini

87
00:05:58,750 --> 00:06:02,310
gördüğünüzde bilgisayarınız
bunu kullanır.

88
00:06:02,310 --> 00:06:06,229
Bilgisayarınız, girdiğiniz web sitesiyle
güvenle veri alışverişi yapmak için

89
00:06:06,229 --> 00:06:08,979
Genel Anahtar Şifrelemesi
kullanıyor demektir.

90
00:06:08,979 --> 00:06:15,320
İnternete ne kadar insan girerse
o kadar özel veri aktarılır.

91
00:06:15,320 --> 00:06:19,080
Veriyi güvenli kılma ihtiyacı
daha da önemli hale gelir.

92
00:06:19,080 --> 00:06:23,059
Bilgisayarlar hızlandıkça
bilgisayarların kıramayacağı zorlukta

93
00:06:23,059 --> 00:06:26,089
yeni şifreleme yolları bulmak
zorunda kalacağız.

94
00:06:26,089 --> 00:06:29,599
İşte bu benim işim ve her daim değişiyor.