[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.49,0:00:07.70,Default,,0000,0000,0000,,Rozpoczniemy naszą podróż po świecie statystyki,
Dialogue: 0,0:00:07.70,0:00:11.41,Default,,0000,0000,0000,,która jest sposobem na radzenie sobie z dużymi ilościami danych.
Dialogue: 0,0:00:11.41,0:00:14.53,Default,,0000,0000,0000,,W statystyce wszystko kręci się wokół danych.
Dialogue: 0,0:00:14.53,0:00:19.04,Default,,0000,0000,0000,,Na początku naszej podróży,
Dialogue: 0,0:00:19.04,0:00:23.62,Default,,0000,0000,0000,,będziemy zajmować się głównie statystyką opisową.
Dialogue: 0,0:00:23.62,0:00:29.73,Default,,0000,0000,0000,,Załóżmy, że mamy pokaźny zbiór danych i chcemy komuś je scharakteryzować bez pokazywania całego zbioru,
Dialogue: 0,0:00:29.73,0:00:34.20,Default,,0000,0000,0000,,czy możemy to zrobić za pomocą mniejszego zbioru liczb?
Dialogue: 0,0:00:34.20,0:00:35.69,Default,,0000,0000,0000,,Na tym się skupimy.
Dialogue: 0,0:00:35.69,0:00:39.10,Default,,0000,0000,0000,,W momencie gdy skompletujemy narzędzia potrzebne w statystyce opisowej,
Dialogue: 0,0:00:39.10,0:00:52.06,Default,,0000,0000,0000,,będziemy mogli wyciągać wnioski i podejmować decyzje na podstawie danych,
Dialogue: 0,0:00:52.06,0:00:55.13,Default,,0000,0000,0000,,czyli będziemy mogli się zająć wnioskowaniem statystycznym.
Dialogue: 0,0:00:55.13,0:00:56.76,Default,,0000,0000,0000,,Jak możemy opisać zbiór danych?
Dialogue: 0,0:00:56.76,0:01:03.81,Default,,0000,0000,0000,,Załóżmy, że mamy zbiór liczb - to będą nasze dane.
Dialogue: 0,0:01:03.81,0:01:06.38,Default,,0000,0000,0000,,Być może mierzyliśmy wysokości roślin w naszym ogrodzie.
Dialogue: 0,0:01:06.38,0:01:08.90,Default,,0000,0000,0000,,Załóżmy, że mamy 6 roślinek i wysokości są następujące:
Dialogue: 0,0:01:08.90,0:01:18.16,Default,,0000,0000,0000,,4 cale, 3 cale, 1 cal, 6 cali, 1 cal i 7 cali.
Dialogue: 0,0:01:18.16,0:01:23.10,Default,,0000,0000,0000,,Powiedzmy, że ktoś będąc w sąsiednim pokoju, z którego nie widać naszego ogródka spytał:
Dialogue: 0,0:01:23.10,0:01:33.83,Default,,0000,0000,0000,,"Hej, jak wysokie są twoje rośliny?" i chce usłyszeć tylko jedną liczbę. Jedną liczbę, która w pewien sposób charakteryzuje wszystkie rośliny.
Dialogue: 0,0:01:33.83,0:01:36.91,Default,,0000,0000,0000,,Jak to zrobić?
Dialogue: 0,0:01:36.91,0:01:44.43,Default,,0000,0000,0000,,Jak znaleźć taką charakterystyczną liczbę? Może środkową liczbę?
Dialogue: 0,0:01:44.43,0:01:52.71,Default,,0000,0000,0000,,Może to będzie liczba, która pojawia się najczęściej? Lub liczbę, która będzie średnią?
Dialogue: 0,0:01:52.71,0:01:57.19,Default,,0000,0000,0000,,Gdy zastanawiamy się nad takimi rzeczami, stajemy przed takimi samymy problemami
Dialogue: 0,0:01:57.19,0:01:59.11,Default,,0000,0000,0000,,które stały przed twórcami statystyki opisowej.
Dialogue: 0,0:01:59.11,0:02:01.05,Default,,0000,0000,0000,,Jak możemy coś takiego zrobić?
Dialogue: 0,0:02:01.05,0:02:15.04,Default,,0000,0000,0000,,Zaczniemy od koncepcji średniej. Zwykle mówiąc o średniej mamy na myśli średnią arytmetyczną, którą wkrótce zobaczymy.
Dialogue: 0,0:02:15.04,0:02:18.48,Default,,0000,0000,0000,,Ale w statystyce średnia ma ogólniejsze znaczenie,
Dialogue: 0,0:02:18.48,0:02:38.90,Default,,0000,0000,0000,,chcemy otrzymać wartość typową lub środkową zbioru. Konkretnie chcemy uzyskać jakąś miarę tendencji centralnej.
Dialogue: 0,0:02:38.90,0:02:50.66,Default,,0000,0000,0000,,Jeszcze raz: mamy zbiór liczb i chcemy zareprezentować go za pomocą jednej liczby, która na nasze potrzeby będzie nazywana średnią, która będzie w pewien sposób typowa, środkowa lub centralna dla naszego zbioru.
Dialogue: 0,0:02:50.66,0:02:55.10,Default,,0000,0000,0000,,I jak zaraz zobaczymy, jest wiele różnych średnich.
Dialogue: 0,0:02:55.10,0:03:03.86,Default,,0000,0000,0000,,Pierwsza, z którą prawdopodobnie jesteście najlepiej zaznajomieni, to średnia arytmetyczna.
Dialogue: 0,0:03:03.86,0:03:13.84,Default,,0000,0000,0000,,Zapiszę to na żółto. Średnia arytmetyczna.
Dialogue: 0,0:03:13.84,0:03:22.19,Default,,0000,0000,0000,,Arytmetyka to rzeczownik, przymiotnik od arytmetyki to arytmetyczny.
Dialogue: 0,0:03:22.19,0:03:26.76,Default,,0000,0000,0000,,To jest suma wszystkich liczb, podzielona przez
Dialogue: 0,0:03:26.76,0:03:29.76,Default,,0000,0000,0000,,- jest to skonstruowana przez nas definicja, która okazała się być przydatna -
Dialogue: 0,0:03:29.76,0:03:35.58,Default,,0000,0000,0000,,suma wszystkich liczb podzielona przez ilość wszystkich liczb, które mamy.
Dialogue: 0,0:03:35.58,0:03:39.81,Default,,0000,0000,0000,,Jaka jest średnia arytmetyczna naszego zbioru danych?
Dialogue: 0,0:03:39.81,0:03:56.16,Default,,0000,0000,0000,,To jest 4+3+1+6+1+7 podzielone przez liczbę naszych wartości. Mamy 6 wartości, więc dzielimy przez 6 i otrzymujemy:
Dialogue: 0,0:03:56.16,0:04:14.78,Default,,0000,0000,0000,,4+3=7+1=8+6=14+1=15+7=22
Dialogue: 0,0:04:14.78,0:04:29.61,Default,,0000,0000,0000,,to wszystko podzielone przez 6, daje nam 3 i cztery szóste, co można przepisać jako 3 i dwie trzecie, co można zapisać jako 3 przecinek, 6 w okresie.
Dialogue: 0,0:04:29.61,0:04:40.77,Default,,0000,0000,0000,,Możemy zapisać tą wartość w którymkolwiek z tych sposobów, niemniej jednak jest to reprezentatywna liczba określająca w pewien sposób tendencję centralną.
Dialogue: 0,0:04:40.77,0:04:44.04,Default,,0000,0000,0000,,Jak już zauważyliśmy, jest to nasz ludzki wynalazek.
Dialogue: 0,0:04:44.04,0:04:50.34,Default,,0000,0000,0000,,Nie ma żadnego świętego zwoju, gdzie objawiono nam średnią arytmetyczną.
Dialogue: 0,0:04:50.34,0:05:00.45,Default,,0000,0000,0000,,Nie jest to również wzór na obwód okręgu, który reprezentuje zależność, którą odkryliśmy podczas poznawania Wszechświata.
Dialogue: 0,0:05:00.45,0:05:04.44,Default,,0000,0000,0000,,Jest to ludzka konstrukcja, która okazała się przydatna do opisu zbiorów.
Dialogue: 0,0:05:04.44,0:05:10.76,Default,,0000,0000,0000,,Są równiez inne sposoby na wytypowanie przeciętnej, typowej czy też środkowej wartości.
Dialogue: 0,0:05:10.76,0:05:23.81,Default,,0000,0000,0000,,Innym sposobem określenia typowej wartości jest mediana, zapiszę na różowo.
Dialogue: 0,0:05:23.81,0:05:28.02,Default,,0000,0000,0000,,Mediana oznacza dokładnie wartość środkową.
Dialogue: 0,0:05:28.02,0:05:32.76,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli posortowalibyśmy wszystkie nasze liczby i wyciągnelibyśmy tą, któa znajduje się w środku ciągu, to będzie nasza mediana.
Dialogue: 0,0:05:32.76,0:05:36.54,Default,,0000,0000,0000,,Jaka jest mediana dla naszego zbioru danych?
Dialogue: 0,0:05:36.54,0:05:48.64,Default,,0000,0000,0000,,Posortujmy najpierw nasz zbiór.
Dialogue: 0,0:05:48.64,0:05:52.69,Default,,0000,0000,0000,,Mamy 1, później kolejne 1, 3, 4, 6 i 7. Jaka jest środkowa liczba?
Dialogue: 0,0:05:52.69,0:06:02.76,Default,,0000,0000,0000,,Mamy parzystą ilość liczb, nie ma żadnej środkowej liczby, mamy dwie środkowe liczby.
Dialogue: 0,0:06:02.76,0:06:04.76,Default,,0000,0000,0000,,3 i 4.
Dialogue: 0,0:06:04.76,0:06:10.86,Default,,0000,0000,0000,,W przypadku gdy mamy dwie środkowe liczby, za medianę uznajemy liczbę leżącą w połowie odległości między nimi,
Dialogue: 0,0:06:10.86,0:06:14.84,Default,,0000,0000,0000,,średnią arymetyczną dwóch środkowych liczb.
Dialogue: 0,0:06:14.84,0:06:25.10,Default,,0000,0000,0000,,Tutaj medianą jest liczba pomiędzy 3 i 4, czyli 3.5.
Dialogue: 0,0:06:25.10,0:06:31.95,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli mamy parzystą ilość liczb, medianą jest średnia arytmetyczna dwóch środkowych liczb.
Dialogue: 0,0:06:31.95,0:06:35.76,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli mamy nieparzystą ilość liczb, to medianę łatwiej obliczyć.
Dialogue: 0,0:06:35.76,0:06:38.73,Default,,0000,0000,0000,,Zilustruję to przykładem.
Dialogue: 0,0:06:38.73,0:06:41.83,Default,,0000,0000,0000,,Załóżmy, że nasz posortowany zbiór danych wygląda następująco:
Dialogue: 0,0:06:41.83,0:06:57.72,Default,,0000,0000,0000,,0, 7, 50, 10 000, 1 000 000
Dialogue: 0,0:06:57.72,0:07:02.94,Default,,0000,0000,0000,,Trochę szalony zbiór danych, ale w tej sytuacji, co jest naszą medianą?
Dialogue: 0,0:07:02.94,0:07:08.25,Default,,0000,0000,0000,,Mamy 5 liczb, nieparzysta ilość, więc łatwiej jest wybrać środkową.
Dialogue: 0,0:07:08.25,0:07:14.48,Default,,0000,0000,0000,,Środkowa wartość jest większa od dwóch początkowych liczb i mniejsza od dwóch ostatnich.
Dialogue: 0,0:07:14.48,0:07:19.48,Default,,0000,0000,0000,,Jest dokładnie w środku, przez to naszą medianą jest 50.
Dialogue: 0,0:07:19.48,0:07:28.63,Default,,0000,0000,0000,,Trzecią miarą tendencji centralnej, prawdopodobnie najrzadziej używana miara to dominanta (moda).
Dialogue: 0,0:07:28.63,0:07:43.71,Default,,0000,0000,0000,,Brzmi jak coś bardzo złożonego, ale jak zobaczymy pod wieloma względami jest najprostsza z dzisiaj poznanych. Dominanta to najczęściej spotykana wartość w zbiorze danych.
Dialogue: 0,0:07:43.71,0:07:47.88,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli taka liczba istnieje. Jeżeli wszystkich liczb jest po tyle samo, wtedy nie ma dominanty.
Dialogue: 0,0:07:47.88,0:08:05.28,Default,,0000,0000,0000,,Co jest dominantą w naszym zbiorze? Mamy jedną 4, jedną 3, mamy dwie 1 oraz po jednej 6 i 7.
Dialogue: 0,0:08:05.28,0:08:17.69,Default,,0000,0000,0000,,Najczęściej pojawiającą się liczbą jest 1. Naszą dominantą jest więc 1.
Dialogue: 0,0:08:17.69,0:08:28.31,Default,,0000,0000,0000,,Widać, że są to różne sposoby na oszacowanie tendencji centralnej, wykorzystujące różne podejścia,
Dialogue: 0,0:08:28.31,0:08:31.01,Default,,0000,0000,0000,,każde sprawdzające się lepiej w innych zastosowaniach.
Dialogue: 0,0:08:31.01,0:08:33.51,Default,,0000,0000,0000,,Średnia arytmetyczna jest używana bardzo często,
Dialogue: 0,0:08:33.51,0:08:38.15,Default,,0000,0000,0000,,mediana jest przydatna gdy w zbiorze może się nam pojawić ogromna liczba, która może zdominować nam średnią arytmetyczną.
Dialogue: 0,0:08:38.15,0:08:45.65,Default,,0000,0000,0000,,Dominanta również może być przydatna w takich sytuacjach, szczególnie jeżeli mamy w zbiorze liczbę, która występuje wyraźnie częściej od pozostałych.
Dialogue: 0,0:08:45.65,0:08:52.70,Default,,0000,0000,0000,,Zostawię was tutaj, w następnym filmie zagłębimy się jeszcze bardziej w świat statystyki.