WEBVTT

00:00:00.697 --> 00:00:05.383
Bir iki ay önce bir konuşma 
için davet edildiğimde

00:00:05.383 --> 00:00:08.893
organizatörlerle birkaç konu
başlığını konuştuk

00:00:08.893 --> 00:00:12.308
bir çok madde üzerinde tartıştık
ve müzakere ettik.

00:00:12.308 --> 00:00:14.629
Ancak hiç kimse bu konuyu
gündeme getirmedi.

00:00:14.629 --> 00:00:17.278
Bunun sebebi, iki ay önce

00:00:17.278 --> 00:00:20.190
Ebola katlanarak hızlanıyordu

00:00:20.190 --> 00:00:24.553
ve daha önce hiç görmediğimiz geniş 
alanlara yayılıyordu.

00:00:24.553 --> 00:00:27.822
Yakın tarihte görmediğimiz
şekilde dünya

00:00:27.822 --> 00:00:32.790
bu hastalıktan korkmuş, endişeye
kapılmış ve alarma geçmişti.

NOTE Paragraph

00:00:32.790 --> 00:00:38.960
Fakat bugün burada durup 
size Lofa’da çalışan

00:00:38.960 --> 00:00:42.651
Liberyalı bir doktor olan 
Peter Clement gibi

00:00:42.656 --> 00:00:49.815
insanların sayesinde Ebolayı nasıl 
yendiğimizi anlatabiliyorum.

00:00:49.815 --> 00:00:55.294
Lofa, büyük ihtimalle pek çoğunuzun
duymadığı Liberya’da bir ilçe.

00:00:55.294 --> 00:00:57.684
Lofa ilçesinin çok önemli olması

00:00:57.684 --> 00:01:00.115
beş ay önce,

00:01:00.115 --> 00:01:04.533
salgın hızlanmaya başladığında

00:01:04.533 --> 00:01:09.477
buranın tam merkez, salgının ana 
merkezi olmasından kaynaklanıyor.

00:01:09.477 --> 00:01:13.222
O günlerde, MSF ve tedavi merkezi

00:01:13.222 --> 00:01:16.097
her gün onlarca hastayı muayene ediyordu.

00:01:16.097 --> 00:01:20.345
Zaman geçtikçe, bu hastalığın ailelerine,

00:01:20.345 --> 00:01:24.713
çocuklarına, akrabalarına, topluma
neler yaptığını gören

00:01:24.713 --> 00:01:28.329
hastaların ve insanların
korkuları daha da arttı.

00:01:28.329 --> 00:01:33.092
Peter Clement başkent Monrovia’dan 
Lofa ilçesine

00:01:33.092 --> 00:01:37.339
12 saat süren zorlu bir araba
yolculuğu ile varıp

00:01:37.339 --> 00:01:41.701
hızlanan salgını kontrol altına 
almakla görevlendirildi.

NOTE Paragraph

00:01:41.701 --> 00:01:47.063
Peter vardığında gördüğü şey, size az önce
bahsettiğim dehşet tablosuydu.

00:01:47.063 --> 00:01:51.304
Yerel liderlerle oturup onları dinledi.

00:01:51.304 --> 00:01:54.945
Duyduğu şeyler çok üzücüydü.

00:01:54.945 --> 00:01:59.279
Hastalıktan etkilenen insanların
perişanlık ve

00:01:59.279 --> 00:02:02.578
çaresizliklerini dinledi.

00:02:02.578 --> 00:02:04.656
Ebolanın sadece insanlara

00:02:04.656 --> 00:02:08.103
verdiği zararlarla ilgili üzücü
hikayeleri değil

00:02:08.103 --> 00:02:11.299
ailelere ve topluma yaptıklarını da gördü.

00:02:12.589 --> 00:02:16.999
Oradaki yerel liderleri dinledi. Ona -

00:02:16.999 --> 00:02:20.443
“Çocuklarımız hastalığa yakalandığında,
ölmeye başladığında,

00:02:20.443 --> 00:02:24.247
onlara sarılmayı istememize 
rağmen dokunamadık.

00:02:24.247 --> 00:02:28.937
Akrabalarımız öldüğünde cenaze törenlerini
adetlerimize uygun şekilde yapamadık.

00:02:28.937 --> 00:02:31.617
Toplumun ve inançlarımızın 
emrettiği şekilde

00:02:31.617 --> 00:02:34.801
gömmeden önce cesetlerini 
yıkayamadık.” diye anlattılar.

00:02:34.801 --> 00:02:38.208
Bunlardan dolayı bu insanlar bunalıma
girdi ve endişeye kapıldı

00:02:38.208 --> 00:02:41.995
ve tüm salgın önlerinde çözülüyordu.

NOTE Paragraph

00:02:41.995 --> 00:02:44.911
İnsanlar, birer kahraman olan

00:02:44.911 --> 00:02:48.265
ve toplumu kurtarmaya, toplumla birlikte
mücadeleye yardıma gelen

00:02:48.265 --> 00:02:53.184
sağlık çalışanlarına saldırıyordu. 
İnsanlara erişemiyorlardı.


00:02:53.184 --> 00:02:58.402
Peter onlara sonrasında,
neler olduğunu anlattı.

00:02:58.402 --> 00:03:01.137
Liderler dinledi ve durumu
tersine çevirdiler.

00:03:01.137 --> 00:03:04.744
Peter Ebolanın ne olduğunu, ne tür bir 
hastalık olduğunu açıkladı.

00:03:04.744 --> 00:03:07.019
Hastalığın topluma
neler yaptığını anlattı

00:03:07.019 --> 00:03:12.177
ve Ebolanın bizi insan yapan her şeyi 
nasıl tehdit ettiğini anlattı.

00:03:12.177 --> 00:03:16.563
Ebola, çocuklarınıza istediğiniz 
gibi dokunamamanız demek.

00:03:16.563 --> 00:03:18.873
Ölülerinizi olması gereken 
şekilde gömemezsiniz.

00:03:18.873 --> 00:03:23.516
Bunları yapacak olan, uzay elbiseli bu 
insanlara güvenmeniz gerekiyor.

NOTE Paragraph

00:03:23.516 --> 00:03:26.865
Bayanlar ve baylar, sonrasında 
olağanüstü şeyler oldu.

00:03:26.865 --> 00:03:30.111
Toplum, sağlık çalışanları ve
Peter bir araya gelip

00:03:30.111 --> 00:03:35.168
Lofa ilçesindeki Ebola salgınını kontrol
altına almak için ortaya bir plan koydu.

00:03:35.168 --> 00:03:39.642
Bunun çok önemli bir olay olmasının sebebi

00:03:39.642 --> 00:03:44.736
salgının merkezi olan bu yerde,

00:03:44.736 --> 00:03:47.563
seyrettiğiniz, gazetelerde okuduğunuz,

00:03:47.563 --> 00:03:51.306
televizyonlarda izlediğiniz üzere,

00:03:51.306 --> 00:03:57.393
Lofa sekiz haftadır tek bir Ebola
vakasının gözükmediği bir yer oldu.

00:03:57.393 --> 00:04:04.439
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:04:04.449 --> 00:04:07.872
Bu artık işin bittiğini anlamına
gelmiyor elbette.

00:04:07.872 --> 00:04:11.128
Büyük bir risk var ve yeni
vakalar görülebilir.

00:04:11.128 --> 00:04:14.392
Fakat bu bize Ebola ile baş 
edilebileceğini öğretti.

00:04:14.392 --> 00:04:16.049
Asıl önemli olan bu.

00:04:16.049 --> 00:04:17.216
Bu ölçekte,

00:04:17.216 --> 00:04:21.113
bölgede gördüğümüz bu 
hızlı artışa rağmen

00:04:21.113 --> 00:04:24.571
Ebolanın üstesinden 
gelebileceğimizi biliyoruz.

00:04:24.571 --> 00:04:28.562
Toplum, sağlık çalışanları ile bir araya
gelip, işbirliği yaptığında

00:04:28.562 --> 00:04:31.235
bu hastalık durdurulabilir.

NOTE Paragraph

00:04:31.235 --> 00:04:34.885
Ebola Lofa ilçesinde nasıl sonlandırıldı?

00:04:34.885 --> 00:04:39.577
Bunun için 12 ay öncesine, salgının 
başlangıcına dönmemiz gerek.

00:04:39.577 --> 00:04:42.828
Pek çoğunuzun bildiği gibi bu 
virüs saptanamadan ilerledi

00:04:42.828 --> 00:04:46.803
ve başlangıcından dört ay sonrasına 
kadar ortaya çıkarılamadı.

00:04:46.803 --> 00:04:49.416
Çünkü Batı Afrika’da görülen
bir hastalık değildi.

00:04:49.416 --> 00:04:52.971
Bu, kıtanın yarısı kadar uzaklıkta, 
Afrikanın ortalarında olan bir hastalıktı.

00:04:52.971 --> 00:04:55.537
İnsanlar bu hastalığı daha önce
hiç görmediği gibi, sağlık çalışanları da

00:04:55.537 --> 00:04:57.336
bu hastalığı daha 
önce görmemişti.

00:04:57.336 --> 00:04:59.474
Neyle uğraştıklarını 
bilmediklerinden,

00:04:59.474 --> 00:05:02.123
hastalığı daha komplike 
bir hale getirdiler

00:05:02.123 --> 00:05:05.951
ve virüs kendine has, belirtiler ve 
semptomlardan daha farklı belirtiler

00:05:05.951 --> 00:05:08.216
göstermeye başlamasına neden oldu.

00:05:08.216 --> 00:05:12.631
Böylece Ebolayı bilen kişiler dahi 
hastalığı tanımlayamadı.

00:05:12.631 --> 00:05:16.490
Bu nedenle de hastalık belli 
bir zaman saptanamadı.

NOTE Paragraph

00:05:16.490 --> 00:05:19.660
O zamanlarda kamuoyunun 
bildiğinin tam tersine 


00:05:19.660 --> 00:05:25.175
virüs tespit edildiğinde destek 
için akın vardı.


00:05:25.175 --> 00:05:30.236
Çoğunuzun bildiği üzere, MSF bölgede bir 
Ebola tedavi merkezi kurdu.

00:05:30.236 --> 00:05:33.330
Dünya Sağlık Örgütü ve yardımcı 
kuruluşların işbirliğiyle

00:05:33.330 --> 00:05:37.005
takip eden iki ay içinde 
virüsün tespiti için

00:05:37.005 --> 00:05:39.393
yüzlerce insanı bölgeye gönderdi.

00:05:39.393 --> 00:05:43.424
Bayanlar ve baylar, o zaman problem,

00:05:43.424 --> 00:05:46.977
şimdi Ebola olduğu bilinen virüsün çok 
fazla yayılmış olmasıydı.

00:05:46.977 --> 00:05:50.186
Salgın, Ebola’ya karşı şimdiye 
kadar girişilen

00:05:50.186 --> 00:05:53.995
tüm müdahaleleri aşıp geçmişti.

NOTE Paragraph

00:05:53.995 --> 00:05:56.403
Yıl ortasına kadar sadece Gine değil

00:05:56.403 --> 00:06:00.366
Sierra Leone ve Liberya’ya da 
hastalık bulaşmıştı.

00:06:00.366 --> 00:06:05.233
Virüs coğrafi olarak yayıldığından 
hastaların sayısı da artıyordu.

00:06:05.233 --> 00:06:09.589
Bu anlarda sadece yüzlerce insan

00:06:09.589 --> 00:06:12.048
hastalığa yakalanıp ölmedi,

00:06:12.048 --> 00:06:14.907
ayrıca ön saflarda mücadele edenlerden,

00:06:14.907 --> 00:06:17.750
buralara gidip yardım etmeye çalışan

00:06:17.750 --> 00:06:20.892
sağlık çalışanları ve diğer müdahale
ekiplerinden de

00:06:20.892 --> 00:06:24.068
onlarcası hastalığa yakalandı ve öldü.

00:06:24.068 --> 00:06:26.882
Bu ülkelerin başkanları
aciliyetin farkına vardı.

00:06:26.882 --> 00:06:30.422
Bir araya gelip ortak mücadele 
etmeye karar verdiler ve Conakry’de

00:06:30.422 --> 00:06:34.640
ortak acil operasyon merkezi kurarak
bu hastalığı durdurmak ve sonlandırmak,

00:06:34.640 --> 00:06:38.960
konuştuğumuz stratejileri hayata

00:06:38.960 --> 00:06:41.712
geçirmek için birlikte çalıştılar.

NOTE Paragraph

00:06:42.242 --> 00:06:46.199
Ancak, o zamana kadar Ebola ile ilgili 
görmediğimiz bir şey oldu.

00:06:46.199 --> 00:06:49.785
Olan şey, virüs ya da virüsten
etkilenmiş biri

00:06:49.785 --> 00:06:53.181
uçakla bir başka ülkeye gitti

00:06:53.181 --> 00:06:57.323
ve ilk defa uzak bir ülkede

00:06:57.323 --> 00:06:59.879
virüs tekrar patlak verdi.

00:06:59.879 --> 00:07:03.616
Bu sefer 21 milyonluk nüfusu ile 
Nijerya’nın kalabalık metropolü

00:07:03.616 --> 00:07:06.245
Logos’ta görüldü.

00:07:06.245 --> 00:07:09.228
Artık virüs bu bölgedeydi.

00:07:09.228 --> 00:07:12.768
Tahmin edeceğiniz üzere,
uluslararası alarm verildi,

00:07:12.768 --> 00:07:16.536
Böyle bir hastalığın, bu ölçekte
uluslararası bir endişeye yol açtığını

00:07:16.536 --> 00:07:18.990
daha önce görmemiştik.

00:07:18.990 --> 00:07:23.630
Dünya Sağlık Örgütü durumun 
incelenmesi ve uluslararası

00:07:23.630 --> 00:07:27.251
acil durum ilan edilmesi için acil bir 
uzmanlar toplantısı düzenledi.

00:07:27.256 --> 00:07:32.346
Böyle yapmakla, o zamanlarda 
büyük bir sıkıntı ve

00:07:32.346 --> 00:07:35.316
endişe içinde olan bu ülkelere 
önemli miktarda

00:07:35.316 --> 00:07:39.034
uluslararası yardımın gideceği umulmuştu.

NOTE Paragraph

00:07:39.364 --> 00:07:42.111
Fakat gördüğümüz daha farklı oldu.

00:07:42.341 --> 00:07:45.869
Çok büyük bir tepki geldi.

00:07:45.869 --> 00:07:50.630
Bir çok ülke yardıma koştu—pek çok sivil 
toplum örgütü ve diğer kuruluşlar,

00:07:50.630 --> 00:07:54.046
fakat bazı yerlerde de bunun
tam tersi oldu.

00:07:54.046 --> 00:07:58.161
Alarm yükseltildi ve kısa süre sonra 
bu ülkeler yardım almak bir yana

00:07:58.161 --> 00:08:02.556
aşırı derecede izole 
edildiklerini gördüler.

00:08:02.556 --> 00:08:07.290
Gördüğümüz şey, ticari hava yolları
bu ülkelere uçmaya başladı

00:08:07.290 --> 00:08:09.881
ve bu virüsün hiçbir zaman
bulaşmadığı insanlara

00:08:09.881 --> 00:08:12.043
seyahat engeli getirildi.

00:08:12.043 --> 00:08:15.971
Bu sadece ülkelerin kendilerine
problem yaratmakla kalmadı,

00:08:15.971 --> 00:08:18.093
ayrıca yardımları da etkiledi.

00:08:18.093 --> 00:08:21.055
Bu ülkelere yardım etmek, salgınla 
mücadele etmek için

00:08:21.055 --> 00:08:23.261
insan getirmeye çalışan örgütler

00:08:23.261 --> 00:08:25.193
insanları uçağa bindiremedi

00:08:25.193 --> 00:08:28.392
ve yardım etmek için bu
ülkelere getiremedi.

00:08:28.392 --> 00:08:30.404
Böyle bir durumda, 
bayanlar ve baylar,

00:08:30.404 --> 00:08:34.209
Ebola’ya benzer bir virüs 
avantajlı hale gelir.

NOTE Paragraph

00:08:34.209 --> 00:08:38.577
O zaman daha önce hiç görmediğimiz
bazı şeylerle karşılaştık.

00:08:38.577 --> 00:08:41.733
Virüs sadece halihazırda 
etkilediği bölgelerde

00:08:41.733 --> 00:08:45.324
devam etmedi ayrıca 
hızlanmaya da başladı.

00:08:45.324 --> 00:08:47.692
Burada gördüğünüz vaka sayıları gibi

00:08:47.692 --> 00:08:50.746
daha önce karşılaşmadığımız 
bir büyüklük gördük.

00:08:50.746 --> 00:08:53.783
Ebola vakaları sadece

00:08:53.783 --> 00:08:58.024
çoktan etkilenen bölgelerde değil ayrıca 
daha uzak ülkelerde ve bölgelere de

00:08:58.024 --> 00:09:01.883
yayıldı ve hızı katlanarak arttı.

00:09:01.883 --> 00:09:04.947
Bayanlar ve baylar, şimdiye kadar 
gördüğümüz halk sağlığını

00:09:04.947 --> 00:09:09.772
ilgilendiren endişe verici
uluslararası alarmdı.

NOTE Paragraph

00:09:10.502 --> 00:09:12.553
Bu ülkelerde neler olduğunu pek çoğunuz

00:09:12.553 --> 00:09:16.742
televizyonlarda izlediniz ve 
gazetelerde okudunuz.

00:09:16.742 --> 00:09:22.102
Sağlık sisteminin bu hastalığın ağırlığı
altında çökmeye başladığını gördük.

00:09:22.102 --> 00:09:26.722
Okulların kapandığını, 
pazarların başlamadığı ve

00:09:26.722 --> 00:09:30.042
olması gereken şekilde
işlemediklerini gördük.

00:09:30.042 --> 00:09:34.161
Yanlış bilgilendirme ve yanlış
anlaşılmaların bu toplumlarda

00:09:34.161 --> 00:09:37.645
hızlı bir şekilde yayılmaya
başladığını ve bunun da

00:09:37.645 --> 00:09:39.260
paniği artırdığını gördük.

00:09:39.260 --> 00:09:42.844
Kendilerinin çağırdığı ve yardıma gelen
bu uzay elbisesi

00:09:42.844 --> 00:09:45.091
giyinmiş bu insanlardan uzak
durmaya başladılar.

00:09:45.091 --> 00:09:48.118
Durum daha da kötüleşti.

00:09:48.118 --> 00:09:50.800
Ülkeler acil durum ilan
etmek zorunda kaldı.

00:09:50.800 --> 00:09:56.205
Kalabalıkların karantinaya alınması
gerekti ve ayaklanmalar patlak verdi.

00:09:56.205 --> 00:09:59.975
Bu çok korkutucu bir durumdu.

NOTE Paragraph

00:09:59.975 --> 00:10:03.074
Dünyanın her yanından
insanlar sormaya başladı:

00:10:03.074 --> 00:10:07.163
Ebola bu şekilde yayılmaya başlarsa
durdurabilir miyiz?

00:10:07.163 --> 00:10:11.255
Bu virüsü ne kadar iyi tanıyoruz
diye sormaya başladılar.

00:10:11.585 --> 00:10:14.740
Gerçek şu ki Ebolayı çok iyi tanımıyoruz.

00:10:14.740 --> 00:10:18.735
Hakkında bildiklerimize bakarak yeni
bir hastalık olduğunu söyleyebiliriz.

00:10:18.735 --> 00:10:21.020
Hastalığı sadece 40 yıldır,

00:10:21.020 --> 00:10:24.502
Orta Afrikada ilk patlak verdiği 1976 
yılından beri biliyoruz.

00:10:24.502 --> 00:10:27.582
Bunlara rağmen, pek çok şey biliyoruz:

00:10:27.582 --> 00:10:31.805
Bu virüsün bir çeşit yarasa gibi
hayatta kaldığını biliyoruz.

00:10:31.805 --> 00:10:34.921
Virüsü taşıyan ve büyük
ihtimal hastalanmış

00:10:34.921 --> 00:10:37.528
vahşi hayvanlarla temas eden

00:10:37.528 --> 00:10:41.086
insanlara hastalığın
bulaştığını biliyoruz.

00:10:41.086 --> 00:10:44.307
Sonra, virüsün insanlar
arasında mikroplu

00:10:44.307 --> 00:10:46.580
vücut sıvısıyla yayıldığını biliyoruz.

00:10:46.580 --> 00:10:48.071
Hepiniz gördüğü gibi

00:10:48.071 --> 00:10:51.553
bu korkunç hastalık insanlarda

00:10:51.553 --> 00:10:56.071
yüksek ateş, ishal, kusma ve 
sonrasında maalesef

00:10:56.071 --> 00:11:02.541
vakaların %70’i ve daha fazlasında
ölüme neden olmaktadır.

00:11:02.541 --> 00:11:07.884
Bu çok tehlikeli, güçten düşürücü
ve ölümcül bir hastalık.

NOTE Paragraph

00:11:08.344 --> 00:11:12.517
Uzunca bir dönem hastalığı bilmememize,

00:11:12.517 --> 00:11:17.394
hastalık hakkında her şeyi bilmememize
rağmen, nasıl durduracağımızı biliyoruz.

00:11:17.394 --> 00:11:20.608
Ebolayı durdurmak için dört 
kritik nokta var.

00:11:20.608 --> 00:11:24.922
Birincisi ve en önde geleni, 
hastalığı anlamalıyız.

00:11:24.922 --> 00:11:28.443
Hastalığın nasıl yayıldığını ve nasıl 
durdurulacağını bilmeliyiz.

NOTE Paragraph

00:11:28.443 --> 00:11:32.519
İkinci olarak, hastalıkla ilgili her bir
vakayı ve bunlarla temas edenleri tespit

00:11:32.519 --> 00:11:34.525
edebilecek bir sisteme sahip olmalı

00:11:34.525 --> 00:11:38.682
ve intikal noktalarını bulup
engellemeliyiz.

00:11:38.682 --> 00:11:42.304
Tedavi merkezleri, uzmanlaşmış Ebola
tedavi merkezleri kurmalıyız

00:11:42.304 --> 00:11:44.527
ve burada çalışanları,

00:11:44.527 --> 00:11:49.519
hastalığa yakalananlara yardım etmek
için uğraşanları korumalıyız,

00:11:49.519 --> 00:11:52.134
böylece hastalığı atlatabilsinler.

00:11:52.134 --> 00:11:54.334
Ölenlere gelince,

00:11:54.334 --> 00:12:00.192
onları güvenli fakat aynı zamanda onurlu
bir şekilde gömmeliyiz ki

00:12:00.192 --> 00:12:04.088
bu anlarda da herhangi bir hastalık
bulaşması olmasın.

NOTE Paragraph

00:12:04.798 --> 00:12:09.299
Ebolayı nasıl durduracağımızı biliyoruz
ve stratejilerimiz işe yarıyor.

00:12:09.299 --> 00:12:13.098
Virüs, Nijerya’da bu dört 
strateji ve insanların

00:12:13.098 --> 00:12:15.562
bunları uygulaması sayesinde
virüs durduruldu.

00:12:15.562 --> 00:12:19.584
Virüs yayıldığı ve patlak verdiğinde 
etkisi altına aldığı

00:12:19.584 --> 00:12:23.177
Senegal ve diğer ülkelerde durduruldu.

00:12:23.177 --> 00:12:27.018
Böylece, bu stratejilerin gerçekten işe 
yaradığına dair soru işareti kalmadı.

00:12:27.018 --> 00:12:31.506
Bayanlar ve baylar asıl sorun, 
bu stratejilerin

00:12:31.506 --> 00:12:36.170
bu ölçekte, pek çok ülkenin etkilendiği
ve hastalığın katlanarak büyüdüğü

00:12:36.170 --> 00:12:40.206
bu durumda başarılı olup olmayacağıydı.

NOTE Paragraph

00:12:40.206 --> 00:12:44.757
İki ya da üç ay önce yüz yüze 
kaldığımız asıl soru buydu.

00:12:44.757 --> 00:12:48.801
Bugün bu sorunun cevabını biliyoruz.

00:12:48.801 --> 00:12:51.779
Harika sivil toplum örgütleri,
hükümetler, yerel liderler,

00:12:51.779 --> 00:12:56.546
B.M.’ye bağlı örgütler ve pek çok yardım
örgütünün gelip

00:12:56.546 --> 00:13:00.932
Batı Afrika’da Ebolayı durdurmak için

00:13:00.932 --> 00:13:04.850
mücadeleleri ve olağanüstü çalışmaları 
sayesinde bu cevabı biliyoruz.

NOTE Paragraph

00:13:04.850 --> 00:13:08.293
Fakat orada yapılması gerekenler
biraz daha farklıydı.

00:13:08.293 --> 00:13:11.218
Bu ülkeler az önce size gösterdiğim
stratejileri aldılar;

00:13:11.218 --> 00:13:16.624
toplumsal katılım, vaka tespiti ve 
temas takibi, vs.,

00:13:16.624 --> 00:13:18.548
kendilerine göre uyguladılar.

00:13:18.548 --> 00:13:21.791
Çok fazla hastalık vardı, hastalığı
farklı şekilde ele aldılar.

00:13:21.791 --> 00:13:26.912
Yapmaya karar verdikleri şey, mümkün
olduğunca çok yataklı

00:13:26.912 --> 00:13:31.899
uzmanlaşmış tedavi merkezleri inşa ederek
ilk önce hastalığın yayılmasını

00:13:31.899 --> 00:13:37.203
yavaşlatmak ve böylece hastalığın 
başkalarına bulaşmasını önlemekti.

00:13:37.203 --> 00:13:39.652
Hızlıca çok sayıda defin ekibi oluşturarak

00:13:39.652 --> 00:13:41.967
ölülerin güvenli bir şekilde 
gömülmesi sağlandı.

00:13:41.967 --> 00:13:44.774
Buna ek olarak, salgının klasik
yaklaşım ile kontrol

00:13:44.774 --> 00:13:48.613
altına alınıp alınamadığını görmek için
vaka tespiti ve temas takibi ile

00:13:48.613 --> 00:13:51.364
hastalığın yavaşlatılmasına uğraştılar.

00:13:51.364 --> 00:13:54.657
Üç ay önce Batı Afrika’ya gittiğimde

00:13:54.657 --> 00:13:57.669
gördüklerim olağanüstünüydü.

00:13:57.669 --> 00:14:02.595
Devlet Başkanlarının acil operasyon 
merkezlerini bizzat açtıklarını gördüm.

00:14:02.595 --> 00:14:06.363
Böylelikle hastalığın durdurulması için 
uluslararası yardım kampanyalarını

00:14:06.363 --> 00:14:10.450
şahsen koordine edebilecek
ve destekleyebileceklerdi.

00:14:10.450 --> 00:14:14.001
Bu ülkelerden ve diğer ülkelerden 
askeri birliklerin gelerek

00:14:14.001 --> 00:14:17.481
hastalığa yakalananların karantinaya 
alınacağı Ebola tedavi merkezlerinin

00:14:17.481 --> 00:14:19.991
inşasına yardıma ettiğini gördük.

00:14:19.991 --> 00:14:24.417
Kızılhaç’ın ve bağlı kuruluşlarının
bu bölgelerde

00:14:24.417 --> 00:14:29.574
toplumu, ölülerini güvenli ve onurlu 
bir şekilde kendilerinin

00:14:29.574 --> 00:14:32.132
nasıl defnedeceklerini öğrettiğini gördük.

00:14:32.132 --> 00:14:34.933
B.M.’in yan kuruluşlarının, 
Dünya Gıda Fonu’nun

00:14:34.933 --> 00:14:37.634
ve az önce bahsettiğim 
stratejileri uygulamaya gelenleri

00:14:37.634 --> 00:14:40.736
bu ülkelerin her bir köşesine
hızlıca taşıyan

00:14:40.736 --> 00:14:44.089
devasa bir hava köprüsü 
oluşturduğunu gördük.

NOTE Paragraph

00:14:44.089 --> 00:14:47.434
Bayanlar ve baylar, gördüklerimizin
en etkileyici olanıysa,

00:14:47.434 --> 00:14:50.451
hükümetlerin ve bu ülkelerdeki liderlerin
toplumla birlikte,

00:14:50.451 --> 00:14:53.468
insanların bu hastalığı anladıklarından
emin olmalarını

00:14:53.468 --> 00:14:56.786
ve Ebolayı durdurmak için yapmak
zorunda oldukları olağanüstü şeyleri

00:14:56.786 --> 00:15:02.169
anlamalarını sağlamak için inanılmaz
çalışmalar yaptıklarını gördük.

00:15:02.169 --> 00:15:04.462
Bayanlar ve baylar sonuç olarak,

00:15:04.462 --> 00:15:08.905
iki, üç ay öncesine kadar bilmediğimiz
şeyi gördük.

00:15:08.905 --> 00:15:11.179
Mümkün olup olmadığını gördük.

00:15:11.179 --> 00:15:14.309
1 Aralıkta durumu değerlendirdiğimizde
gördüğümüz şeyi

00:15:14.309 --> 00:15:17.118
şimdi siz garfikte görüyorsunuz.

00:15:17.118 --> 00:15:20.180
Bu eğriyi daraltabileceğimiz, yani

00:15:20.180 --> 00:15:22.934
katlanarak büyümeyi değiştirebileceğimizi
gördük

00:15:22.934 --> 00:15:27.163
Bu salgını kontrol edecek kabiliyete
ulaştığımıza dair umutları artırdık.

00:15:27.163 --> 00:15:31.217
Bayanlar ve baylar bundan dolayı, şimdi 
Batı Afrika’daki salgının hızına

00:15:31.217 --> 00:15:37.018
yetişeceğimize ve Ebolanın üstesinden
geleceğimize dair soru işareti kalmadı.

NOTE Paragraph

00:15:37.785 --> 00:15:40.958
Buna rağmen, bazıları bu eğriyi
gördükleri halde

00:15:40.958 --> 00:15:42.941
şunu soruyor:

00:15:42.941 --> 00:15:45.445
"Peki, biraz bekleyin-- salgını
yavaşlatmanız harika,

00:15:45.445 --> 00:15:47.896
fakat bunu tamamen ortadan 
kaldırabilecek misiniz?”

00:15:47.896 --> 00:15:51.437
Konuşmamın başında Liberya’nın
Lofa ilçesinden

00:15:51.437 --> 00:15:55.590
bahsederken bu soruya
zaten cevap verdik.

00:15:55.590 --> 00:15:59.016
Lofa'nın nasıl bir durumda olduğunu
size anlatmıştım.

00:15:59.016 --> 00:16:01.829
Orada sekiz haftadır Ebola vakası
görülmedi.

00:16:01.829 --> 00:16:05.205
Aynı şekilde diğer ülkelerde de 
benzer hikayeler var.

00:16:05.205 --> 00:16:07.451
İlk vakanın tanımlandığı yer olan

00:16:07.451 --> 00:16:10.919
Gine’deki Gueckodu’da da

NOTE Paragraph

00:16:10.919 --> 00:16:15.373
son birkaç aydır çok nadir 
vakalarla karşılaşıyoruz.

00:16:15.373 --> 00:16:19.800
Sierra Leone’deki Kenema bölgesi bir 
diğer salgın merkeziydi

00:16:19.800 --> 00:16:23.061
ve son birkaç haftadır hiç vakayla
karşılaşmadık.

00:16:23.061 --> 00:16:25.916
Katettiğimiz mesafe zafer 
ilanı için henüz erken

00:16:25.916 --> 00:16:27.931
ancak eldeki veriler, bayanlar ve baylar,

00:16:27.931 --> 00:16:31.556
sadece hastalığı yakalamakla kalmadığımızı
aynı zamanda bunu tamamen

00:16:31.556 --> 00:16:34.722
ortadan kaldırabileceğimizi gösteriyor.

NOTE Paragraph

00:16:34.722 --> 00:16:38.878
Şimdi asıl sorun, bunu gereken
ölçekte yapabilmek.

00:16:38.878 --> 00:16:44.244
Bu üç ülkede bunu yapabilmek, 
bu gerçekten büyük bir iş.

00:16:44.244 --> 00:16:48.949
Bu ölçekte bir şeyin üzerinde bu 
kadar zaman durunca

00:16:48.949 --> 00:16:52.949
başka iki tehlikeli şey gelip 
virüsle birleşiyor.

00:16:52.949 --> 00:16:56.052
Birincisi rehavet.

00:16:56.052 --> 00:16:59.475
Hastalığın seyrinin yavaşlamaya
başlamasıyla

00:16:59.475 --> 00:17:02.739
birlikte medyanın ve dünyanın 
dikkati buradan uzaklaşır.

00:17:02.739 --> 00:17:04.471
Rehavet her zaman büyük bir risktir.

NOTE Paragraph

00:17:04.471 --> 00:17:08.714
Diğeri ise, bunca uzun zaman yoğun
bir şekilde çalışıp

00:17:08.714 --> 00:17:12.352
aylar boyunca sadece birkaç saat uykuyla
idare ettiğinizde

00:17:12.352 --> 00:17:14.590
yorgun ve bitap düşersiniz

00:17:14.590 --> 00:17:18.660
ve yeni riskler eylemlerinizin 
içine girer.

00:17:18.660 --> 00:17:22.940
Bayanlar ve baylar, size Batı Afrika’dan
yeni döndüğümü size söyleyebilirim.

00:17:22.940 --> 00:17:26.100
Bu ülkelerin insanları ve liderleri

00:17:26.100 --> 00:17:28.136
rehavete kapılmadılar.

00:17:28.136 --> 00:17:31.879
Ebolanın ülkelerinden tamamen 
yok olmasını istiyorlar.

00:17:31.879 --> 00:17:35.664
Ve evet, bu insanlar yoruldu ama 
azimlerini bırakmadılar.

00:17:35.664 --> 00:17:37.869
Bunu bitirmek için gerekli olan enerjiye

00:17:37.869 --> 00:17:40.399
cesarete ve güce sahipler.

NOTE Paragraph

00:17:40.399 --> 00:17:43.153
Bayanlar ve baylar, bu aşamada 
ihtiyaçları olan

00:17:43.153 --> 00:17:46.781
uluslararası toplumun onların 
yanlarında olmaları

00:17:46.781 --> 00:17:48.189
ve desteklemeleri.

00:17:48.189 --> 00:17:53.047
Hatta, bu işi tamamlamak için daha fazla
yardım getirmelerine ihtiyaçları var.

00:17:53.047 --> 00:17:57.732
Çünkü Ebolayı şimdi bitirmek, her şeyi 
virüsün aleyhine çevirmek ve

00:17:57.732 --> 00:17:59.817
onu avlamak anlamına geliyor.

NOTE Paragraph

00:17:59.817 --> 00:18:05.004
Unutmayın, bu virüs, tüm bu krizler
sadece bir vaka ile başladı

00:18:05.004 --> 00:18:07.703
ve bir vakayla sona erecek.

00:18:07.703 --> 00:18:12.027
Ancak, bu ülkelerin yeterli epidemiyologa, 
yeterli sağlık çalışanına,

00:18:12.027 --> 00:18:16.644
yeterli lojistikçiye ve birlikte çalışacak
yeterli diğer personele sahip olması

00:18:16.644 --> 00:18:20.126
lazım ki, her bir vakayı ve bunlarla 
temas edenleri tespit edebilsinler

00:18:20.126 --> 00:18:24.220
ve bu hastalığı sonsuza kadar
durdursunlar.

NOTE Paragraph

00:18:24.220 --> 00:18:27.557
Bayanlar ve baylar, Ebolanın
üstesinden gelinebilir.

00:18:27.557 --> 00:18:31.905
Şimdi, bu hikayeyi sizi dinleyecek 
insanlara anlatmanız

00:18:31.905 --> 00:18:35.457
onları Ebolanın ne olduğu 
hakkında eğitmeniz

00:18:35.457 --> 00:18:38.939
ve daha da önemlisi Ebolayı yok etmek için

00:18:38.939 --> 00:18:42.743
ihtiyaç duyduğumuz kaynakları bu ülkelere
getirebilecek kişileri desteklemeniz

00:18:42.743 --> 00:18:44.517
için size ihtiyacımız var.

00:18:44.517 --> 00:18:48.699
Orada hayatta kalacak ve durumları
iyileşecek pek çok insan var.

00:18:48.699 --> 00:18:52.531
Bunda Ebolayı yenmek için yaptığınız
yardımların payı olacak.

NOTE Paragraph

00:18:52.531 --> 00:18:53.617
Teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:18:53.617 --> 00:18:57.474
(Alkış)