[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.82,0:00:02.46,Default,,0000,0000,0000,,Haberi duydunuz mu?
Dialogue: 0,0:00:02.49,0:00:05.36,Default,,0000,0000,0000,,Temiz enerji devrimindeyiz.
Dialogue: 0,0:00:21.37,0:00:23.43,Default,,0000,0000,0000,,10 kat daha fazla güneş enerji santrali
Dialogue: 0,0:00:05.36,0:00:07.48,Default,,0000,0000,0000,,Yaşadığım yer olan Berkeley, \NKaliforniya'da,
Dialogue: 0,0:00:07.48,0:00:11.73,Default,,0000,0000,0000,,sanki her gün yeni güneş panelleri\Ntakılmış bir çatı,
Dialogue: 0,0:00:11.73,0:00:13.72,Default,,0000,0000,0000,,yollarda elektrikli arabalar görüyorum.
Dialogue: 0,0:00:13.74,0:00:17.03,Default,,0000,0000,0000,,Almanya, bazen enerjisinin yarısını\Ngüneş enerjisinden elde ediyor
Dialogue: 0,0:00:17.05,0:00:21.37,Default,,0000,0000,0000,,ve şimdi Hindistan, 2022'ye kadar\NKaliforniya'da sahip olduğumuzdan
Dialogue: 0,0:00:23.43,0:00:24.80,Default,,0000,0000,0000,,inşa etmeye kendisini adadı.
Dialogue: 0,0:00:24.90,0:00:27.35,Default,,0000,0000,0000,,Nükleer bile geri dönüş \Nyapıyor gibi görünüyor.
Dialogue: 0,0:00:27.80,0:00:30.92,Default,,0000,0000,0000,,Bill Gates Çin'de mühendislerle\Nbirlikte çalışıyor,\N
Dialogue: 0,0:00:30.94,0:00:33.74,Default,,0000,0000,0000,,dayanıklı, kömürden daha ucuz,
Dialogue: 0,0:00:33.76,0:00:37.09,Default,,0000,0000,0000,,ve atıklarla çalışan ilk reaktörü\Ninşa etmek için
Dialogue: 0,0:00:37.11,0:00:38.48,Default,,0000,0000,0000,,yarışmaya çabalayan
Dialogue: 0,0:00:38.48,0:00:40.46,Default,,0000,0000,0000,,birlikte çalışan 40 farklı firma var.
Dialogue: 0,0:00:40.49,0:00:42.80,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu nedenle sormaya başlayabilirsiniz:
Dialogue: 0,0:00:43.29,0:00:45.23,Default,,0000,0000,0000,,Bu bütün küresel ısınma\Nproblemini çözmek
Dialogue: 0,0:00:45.25,0:00:48.20,Default,,0000,0000,0000,,kimsenin tahmin etmediğinden \Nçok daha kolay olacak mı?\N
Dialogue: 0,0:00:48.50,0:00:50.20,Default,,0000,0000,0000,,Bu bilmek istediğimiz soruydu,
Dialogue: 0,0:00:50.20,0:00:53.83,Default,,0000,0000,0000,,meslektaşlarım ve ben eldeki verileri \Nderinlemesine incelemeye karar verdik.
Dialogue: 0,0:00:53.83,0:00:55.77,Default,,0000,0000,0000,,Biz temiz enerji devrimi hikayesinin
Dialogue: 0,0:00:55.80,0:00:57.80,Default,,0000,0000,0000,,bazı kısımlarına karşı biraz şüpheciydik,
Dialogue: 0,0:00:57.83,0:01:00.59,Default,,0000,0000,0000,,fakat bulduklarımız \Nbizi gerçekten şaşırttı.
Dialogue: 0,0:01:00.61,0:01:04.52,Default,,0000,0000,0000,,İlk şey temiz enerjinin \Nartmakta olduğuydu.
Dialogue: 0,0:01:04.54,0:01:08.67,Default,,0000,0000,0000,,Bu son 20 yıl boyunca temiz enerji \Nkaynaklarından gelen elektrik.
Dialogue: 0,0:01:09.02,0:01:12.70,Default,,0000,0000,0000,,Fakat temiz enerji kaynaklarından \Ngelen küresel elektiriğin
Dialogue: 0,0:01:12.70,0:01:14.10,Default,,0000,0000,0000,,yüzdesine bakarsanız,
Dialogue: 0,0:01:14.13,0:01:18.69,Default,,0000,0000,0000,,aslında yüzde 36'dan yüzde \N31'e düşmüş durumdadır.
Dialogue: 0,0:01:18.72,0:01:20.90,Default,,0000,0000,0000,,Ve iklim değişikliği \Nsizi ilgilendiriyorsa,
Dialogue: 0,0:01:20.92,0:01:23.07,Default,,0000,0000,0000,,mümkün oldukça süratle elektriğimizin
Dialogue: 0,0:01:23.09,0:01:26.64,Default,,0000,0000,0000,,yüzde 100'ünü temiz enerji \Nkaynaklarından elde etmek için
Dialogue: 0,0:01:26.67,0:01:28.27,Default,,0000,0000,0000,,tam ters istikamete gitmeliyiz.
Dialogue: 0,0:01:28.29,0:01:29.61,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, merak edebilirsiniz,
Dialogue: 0,0:01:29.61,0:01:33.34,Default,,0000,0000,0000,,"Hadi canım, küresel elektiriğin\Nnasıl yüzde 5 puanı olabilir?"
Dialogue: 0,0:01:33.36,0:01:35.13,Default,,0000,0000,0000,,Peki, bu ki biraz az gözüktü.
Dialogue: 0,0:01:35.16,0:01:38.30,Default,,0000,0000,0000,,Bu Kaliforniya'nın son nükleer santrali
Dialogue: 0,0:01:38.32,0:01:41.93,Default,,0000,0000,0000,,Diablo Kanyon gibi 60 nükleer santrale eş
Dialogue: 0,0:01:41.96,0:01:44.84,Default,,0000,0000,0000,,ya da Kaliforniya'daki \Nkesinlikle bizim en büyük,
Dialogue: 0,0:01:44.84,0:01:48.18,Default,,0000,0000,0000,,dünyadaki ise en büyük güneş\Ntarlalarından biri olan Topaz boyutlarında
Dialogue: 0,0:01:48.20,0:01:50.83,Default,,0000,0000,0000,,900 güneş enerji santraline eş.
Dialogue: 0,0:01:51.59,0:01:54.83,Default,,0000,0000,0000,,Bunun büyük bir kısmı fosil\Nyakıtların temiz enerjiden
Dialogue: 0,0:01:54.86,0:01:56.11,Default,,0000,0000,0000,,daha hızlı arttığıdır.
Dialogue: 0,0:01:56.11,0:01:57.42,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu anlaşılır bir şey.
Dialogue: 0,0:01:57.42,0:01:59.11,Default,,0000,0000,0000,,Temel enerji kaynağı olarak
Dialogue: 0,0:01:59.13,0:02:00.75,Default,,0000,0000,0000,,hala odun, kömür ve
Dialogue: 0,0:02:00.75,0:02:02.61,Default,,0000,0000,0000,,tezek kullanan bir sürü fakir ülke var
Dialogue: 0,0:02:02.61,0:02:04.71,Default,,0000,0000,0000,,ve bunlar temiz yakıtlara\Nihtiyaç duyuyorlar.
Dialogue: 0,0:02:04.71,0:02:06.64,Default,,0000,0000,0000,,Fakat başka bir şey oluyor ki
Dialogue: 0,0:02:06.67,0:02:10.72,Default,,0000,0000,0000,,bu temiz enerji kaynaklarından biri
Dialogue: 0,0:02:10.75,0:02:14.16,Default,,0000,0000,0000,,göreceli olarak değil \Nmutlak veriler ışığında
Dialogue: 0,0:02:14.18,0:02:15.68,Default,,0000,0000,0000,,özellikle düşüşte.
Dialogue: 0,0:02:15.70,0:02:16.92,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu nükleer enerjidir.
Dialogue: 0,0:02:16.94,0:02:20.59,Default,,0000,0000,0000,,Son on yılda onun üretiminin yüzde yedi
Dialogue: 0,0:02:20.62,0:02:22.45,Default,,0000,0000,0000,,azaldığını görebilirsin.
Dialogue: 0,0:02:22.48,0:02:25.08,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, güneş ve rüzgar\Nbüyük atılım yapmakta,
Dialogue: 0,0:02:25.11,0:02:28.02,Default,,0000,0000,0000,,bu yüzden hiç de fark etmez gibi\Nkonuşmalar duyarsınız,
Dialogue: 0,0:02:28.04,0:02:30.78,Default,,0000,0000,0000,,çünkü güneş ve rüzgar fark yaratacaktır.
Dialogue: 0,0:02:30.80,0:02:32.66,Default,,0000,0000,0000,,Fakat veriler farkı şeyler söylüyor.
Dialogue: 0,0:02:32.68,0:02:35.73,Default,,0000,0000,0000,,Güneş ve rüzgardan elde edilen \Nenerjinin tamamını toplasan,
Dialogue: 0,0:02:35.75,0:02:40.55,Default,,0000,0000,0000,,nükleerden azalan miktarın ancak \Nyarısı yapıyor olduğunu görürsün.
Dialogue: 0,0:02:41.76,0:02:44.08,Default,,0000,0000,0000,,ABD'de buna daha detaylı\Nbir şekilde bakalım.
Dialogue: 0,0:02:44.10,0:02:47.89,Default,,0000,0000,0000,,Son birkaç yılda –- gerçekten\N2013, 2014--
Dialogue: 0,0:02:47.92,0:02:51.38,Default,,0000,0000,0000,,biz nükleer santralleri daha \Nömrü dolmadan tedavülden kaldırdık.
Dialogue: 0,0:02:51.41,0:02:54.21,Default,,0000,0000,0000,,Onların yeri tamamen \Nfosil yakıtlarca alındı
Dialogue: 0,0:02:54.23,0:02:57.74,Default,,0000,0000,0000,,ve bu yüzden sonuç şu ki neredeyse \Ngüneşten aldığımız
Dialogue: 0,0:02:57.76,0:03:02.69,Default,,0000,0000,0000,,temiz enerji elektriği kadarını yok ettik.
Dialogue: 0,0:03:02.71,0:03:05.73,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu bize has bir şey değil.
Dialogue: 0,0:03:05.88,0:03:09.29,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar Kaliforniya'yı bir temiz enerji\Nve iklim lideri olarak görüyor,
Dialogue: 0,0:03:09.29,0:03:11.22,Default,,0000,0000,0000,,fakat verilere baktığımızda
Dialogue: 0,0:03:11.24,0:03:12.74,Default,,0000,0000,0000,,bulduğumuz şey şu ki aslında
Dialogue: 0,0:03:12.76,0:03:16.43,Default,,0000,0000,0000,,Kaliforniya 2000 ile 2015 arasında ulusal\Nortalamadan daha yavaş bir şekilde
Dialogue: 0,0:03:16.43,0:03:17.84,Default,,0000,0000,0000,,\Nemisyonları azaltıyor.
Dialogue: 0,0:03:18.12,0:03:19.58,Default,,0000,0000,0000,,Peki Almanya'dan ne haber?
Dialogue: 0,0:03:19.58,0:03:21.65,Default,,0000,0000,0000,,Çok fazla miktarda\Ntemiz enerji üretiyorlar.
Dialogue: 0,0:03:21.68,0:03:23.41,Default,,0000,0000,0000,,Fakat verilere baktığında,
Dialogue: 0,0:03:23.43,0:03:26.71,Default,,0000,0000,0000,,2009'dan beri Almanya'da emisyonlarda\Nbir artış olduğudur
Dialogue: 0,0:03:26.73,0:03:29.31,Default,,0000,0000,0000,,ve gerçekten 2020 iklim taahhütlerini\Nyakalayacaklarını
Dialogue: 0,0:03:29.33,0:03:32.64,Default,,0000,0000,0000,,söylebilecek bir Allah'ın\Nkulunu bulamazsınız.
Dialogue: 0,0:03:33.14,0:03:34.89,Default,,0000,0000,0000,,Sebebini anlamak zor değil.
Dialogue: 0,0:03:34.91,0:03:38.22,Default,,0000,0000,0000,,Güneş ve rüzgar zamanın yüzde 10 \Nile 20 arasında güç sağlıyor,
Dialogue: 0,0:03:38.24,0:03:40.29,Default,,0000,0000,0000,,ki bu şu demek güneş olmadığında,
Dialogue: 0,0:03:40.31,0:03:41.66,Default,,0000,0000,0000,,rüzgar esmediğinde,
Dialogue: 0,0:03:41.69,0:03:43.84,Default,,0000,0000,0000,,sizin hastaneleriniz,\Nevleriniz, şehirleriniz
Dialogue: 0,0:03:43.86,0:03:46.59,Default,,0000,0000,0000,,ve fabrikalarınız için hâlâ \Nenerjiye ihtiyacınız olacak.
Dialogue: 0,0:03:46.62,0:03:50.52,Default,,0000,0000,0000,,Son zamanlarda pillerde harika \Nilerlemeler olmuş olmasına rağmen,
Dialogue: 0,0:03:50.54,0:03:53.25,Default,,0000,0000,0000,,gerçek şu ki onlar hiçbir zaman \Nelektrik şebekesi kadar
Dialogue: 0,0:03:53.28,0:03:54.48,Default,,0000,0000,0000,,randımanlı olmayacaklar.
Dialogue: 0,0:03:54.50,0:03:57.63,Default,,0000,0000,0000,,Elektriği pile koyduğun ve\Nçıkarttığın her zaman
Dialogue: 0,0:03:57.65,0:04:00.91,Default,,0000,0000,0000,,gücün yaklaşık yüzde 20 ile 40'ını\Nkaybedersin.
Dialogue: 0,0:04:01.47,0:04:03.62,Default,,0000,0000,0000,,İşte bu yüzden biz Kaliforniya'da
Dialogue: 0,0:04:03.62,0:04:06.84,Default,,0000,0000,0000,,aktif hale getirdiğimiz güneş \Nenerjisiyle ilgilenmeye çalışıyoruz--
Dialogue: 0,0:04:06.84,0:04:09.79,Default,,0000,0000,0000,,şu an elektriğin yaklaşık yüzde 10'unu \Ngüneşten elde ediyoruz-
Dialogue: 0,0:04:09.79,0:04:12.26,Default,,0000,0000,0000,,güneş battığında, ve insanlar\Nişten eve döndüğünde
Dialogue: 0,0:04:12.28,0:04:14.77,Default,,0000,0000,0000,,ve klimalarını, televizyonlarını
Dialogue: 0,0:04:14.79,0:04:16.69,Default,,0000,0000,0000,,ve evdeki diğer bütün\Naletleri çalıştırdığında,
Dialogue: 0,0:04:16.72,0:04:19.18,Default,,0000,0000,0000,,çok miktarda doğal gaz \Ndesteğine ihtiyacımız olur.
Dialogue: 0,0:04:19.20,0:04:20.36,Default,,0000,0000,0000,,Şimdiye kadar yaptığımız şey
Dialogue: 0,0:04:20.39,0:04:23.30,Default,,0000,0000,0000,,dağın bir tarafına çok miktarda \Ndoğal gaz depolamak.
Dialogue: 0,0:04:23.62,0:04:25.86,Default,,0000,0000,0000,,Bu bir süre gayet güzel çalıştı,
Dialogue: 0,0:04:25.89,0:04:28.88,Default,,0000,0000,0000,,fakat geçen senenin sonunda \Nsızdırmaya başladı.
Dialogue: 0,0:04:28.90,0:04:30.74,Default,,0000,0000,0000,,Bu Aliso Kanyonu.
Dialogue: 0,0:04:30.77,0:04:33.78,Default,,0000,0000,0000,,Çok fazla metan gazı çıkışı oldu,
Dialogue: 0,0:04:33.81,0:04:36.99,Default,,0000,0000,0000,,bu, yollardaki yarım milyon arabanın \Ndeposunu dolduracak kadara eşitti.
Dialogue: 0,0:04:37.02,0:04:40.91,Default,,0000,0000,0000,,Bu bizim yıl için olan iklim \Ntaahhütlerimizden uçtu gitti.
Dialogue: 0,0:04:41.48,0:04:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Peki, Hindistan'dan ne haber?
Dialogue: 0,0:04:43.03,0:04:46.20,Default,,0000,0000,0000,,Bazen gerçekten doğru veriler için \No yerlere gitmeniz gerekiyor,
Dialogue: 0,0:04:46.20,0:04:48.28,Default,,0000,0000,0000,,bu yüzden birkaç ay önce\NHindistan'a gittik.
Dialogue: 0,0:04:48.28,0:04:51.51,Default,,0000,0000,0000,,Güneş, nükleer, diğer enerjilerin en \Nüst düzey yetkilileri ile buluştuk
Dialogue: 0,0:04:51.51,0:04:53.00,Default,,0000,0000,0000,,ve bize dediler ki,
Dialogue: 0,0:04:53.03,0:04:55.32,Default,,0000,0000,0000,,"Bizim Hem Almanya'dan hem de \NKaliforniya'dan daha ciddi
Dialogue: 0,0:04:55.32,0:04:56.78,Default,,0000,0000,0000,,problemlerimiz var.
Dialogue: 0,0:04:56.81,0:05:00.34,Default,,0000,0000,0000,,Bizde yedek yok, doğal gaz hiç yok.
Dialogue: 0,0:05:00.36,0:05:02.90,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu sadece başlangıç.
Dialogue: 0,0:05:02.92,0:05:05.81,Default,,0000,0000,0000,,2022'e kadar 100 milyar vat \Nelde etmek istiyoruz.
Dialogue: 0,0:05:05.83,0:05:07.78,Default,,0000,0000,0000,,Fakat geçen sene sadece beş
Dialogue: 0,0:05:07.81,0:05:09.85,Default,,0000,0000,0000,,ve bir önceki yıl da beş yapabildik."
Dialogue: 0,0:05:09.87,0:05:12.75,Default,,0000,0000,0000,,Nükleere daha yakından bakalım o zaman.
Dialogue: 0,0:05:12.77,0:05:16.22,Default,,0000,0000,0000,,Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası\Nİklim Değişikliği hakkındaki Paneli
Dialogue: 0,0:05:16.22,0:05:18.99,Default,,0000,0000,0000,,farklı yakıtlardaki karbon\Noranını inceledi
Dialogue: 0,0:05:19.01,0:05:22.94,Default,,0000,0000,0000,,ve nükleerde gerçekten çok düşük çıktı, \Nbu aslında güneş enerjisinden bile az.
Dialogue: 0,0:05:22.97,0:05:26.86,Default,,0000,0000,0000,,Ve nükleer açıkça günün 24 saati,
Dialogue: 0,0:05:26.89,0:05:29.44,Default,,0000,0000,0000,,haftanın yedi günü çok \Nmiktarda güç sağlıyor.
Dialogue: 0,0:05:29.46,0:05:33.40,Default,,0000,0000,0000,,Bir santral zamanın yüzde 92'lik\Nkısmında güç sağlayabiliyor.
Dialogue: 0,0:05:33.42,0:05:35.100,Default,,0000,0000,0000,,İlginç olan şey farklı çeşitlerde
Dialogue: 0,0:05:36.02,0:05:38.46,Default,,0000,0000,0000,,temiz enerjinin yaygın olduğu\Nülkelere baktığımızda,
Dialogue: 0,0:05:38.46,0:05:40.98,Default,,0000,0000,0000,,iklim kriziyle mücadelede\Nistikrarlı bir hız sağlamış
Dialogue: 0,0:05:40.98,0:05:42.91,Default,,0000,0000,0000,,sadece birkaç ülke var.
Dialogue: 0,0:05:42.91,0:05:45.83,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden nükleer gayet güzel bir \Nseçenek olarak gözüküyor,
Dialogue: 0,0:05:45.83,0:05:47.50,Default,,0000,0000,0000,,fakat bunun da bir problemi var,
Dialogue: 0,0:05:47.52,0:05:49.56,Default,,0000,0000,0000,,ki eminim ki hepinizin farkında olduğu
Dialogue: 0,0:05:49.58,0:05:52.41,Default,,0000,0000,0000,,insanlar bunu pek sevmiyor.
Dialogue: 0,0:05:52.43,0:05:55.62,Default,,0000,0000,0000,,Yaklaşık bir buçuk yıl önce dünya \Ngenelinde insanlarla yapılmış,
Dialogue: 0,0:05:55.65,0:05:58.15,Default,,0000,0000,0000,,--sadece ABD'de veya Avrupa'da değil
Dialogue: 0,0:05:58.17,0:05:59.70,Default,,0000,0000,0000,,\Nbir anket vardı.
Dialogue: 0,0:05:59.73,0:06:01.06,Default,,0000,0000,0000,,Buldukları şey
Dialogue: 0,0:06:01.09,0:06:04.88,Default,,0000,0000,0000,,nükleerin gerçekten en az popüler olan \Nenerji çeşidi olduğuydu.
Dialogue: 0,0:06:04.90,0:06:07.33,Default,,0000,0000,0000,,Petrol bile nükleerden da popüler.
Dialogue: 0,0:06:07.36,0:06:10.52,Default,,0000,0000,0000,,Kömürle neredeyse eşit olsa da,
Dialogue: 0,0:06:10.55,0:06:14.36,Default,,0000,0000,0000,,insanlar nükleerden korktukları \Nkadar kömürden korkmuyorlar,
Dialogue: 0,0:06:14.39,0:06:16.80,Default,,0000,0000,0000,,ki bu bilinçsiz olduğumuzu gösteriyor.
Dialogue: 0,0:06:16.83,0:06:18.46,Default,,0000,0000,0000,,Peki korktuğumuz şey ne o zaman?
Dialogue: 0,0:06:18.49,0:06:20.04,Default,,0000,0000,0000,,Aslında üç şey var.
Dialogue: 0,0:06:20.06,0:06:22.30,Default,,0000,0000,0000,,Santrallerin kendi güvenliği—
Dialogue: 0,0:06:22.32,0:06:25.13,Default,,0000,0000,0000,,yıkılacakları veya zarara\Nneden olacakları;
Dialogue: 0,0:06:25.15,0:06:26.50,Default,,0000,0000,0000,,onlardan çıkan atıklar
Dialogue: 0,0:06:26.52,0:06:29.03,Default,,0000,0000,0000,,ve silahları çağrıştırıyor olması.
Dialogue: 0,0:06:29.38,0:06:30.100,Default,,0000,0000,0000,,Ve sanırım, anlaşılır bir şekilde,
Dialogue: 0,0:06:31.02,0:06:35.06,Default,,0000,0000,0000,,mühendisler bu çekinceleri dikkate alıyor \Nve teknolojik çözümler araştırıyorlar.
Dialogue: 0,0:06:35.09,0:06:38.07,Default,,0000,0000,0000,,İşte bu yüzden Bill Gates Çin'de\Nileri reaktör geliştiriyor.
Dialogue: 0,0:06:38.10,0:06:41.21,Default,,0000,0000,0000,,İşte bu yüzden 40 farklı girişimci \Nbu problem üzerinde çalışıyor.
Dialogue: 0,0:06:41.21,0:06:43.50,Default,,0000,0000,0000,,Ben kendi adıma,bunun \Nhakkında çok heyecanlıyım.
Dialogue: 0,0:06:43.50,0:06:46.35,Default,,0000,0000,0000,,Bir rapor hazırladık:“Nükleeri Nasıl \NUcuza Yaparız?” diye.
Dialogue: 0,0:06:46.35,0:06:48.56,Default,,0000,0000,0000,,Özellikle toryum reaktörü \Ngelecek vaat ediyor.
Dialogue: 0,0:06:48.59,0:06:50.20,Default,,0000,0000,0000,,İklim bilimci James Hansen
Dialogue: 0,0:06:50.20,0:06:51.87,Default,,0000,0000,0000,,bana onunla birlikte Çin'e gitmek
Dialogue: 0,0:06:51.87,0:06:55.50,Default,,0000,0000,0000,,ve Çin'in ileri nükleer programını\Nincelemek isteyip istemediğimi sorduğunda,
Dialogue: 0,0:06:55.50,0:06:56.66,Default,,0000,0000,0000,,olaya balıklama atladım.
Dialogue: 0,0:06:56.69,0:06:59.84,Default,,0000,0000,0000,,Orada MIT ve UC Berkeley' in\Nmühendisleriyle birlikteydik.
Dialogue: 0,0:06:59.84,0:07:02.07,Default,,0000,0000,0000,,Çinlilerin yaptıkları\Nbirçok şeyde olduğu gibi
Dialogue: 0,0:07:02.07,0:07:03.92,Default,,0000,0000,0000,,nükleeri de yapabileceklerine dair
Dialogue: 0,0:07:03.94,0:07:05.99,Default,,0000,0000,0000,,bir yargı vargı kafamda—
Dialogue: 0,0:07:06.01,0:07:09.94,Default,,0000,0000,0000,,fabrika bantlarında çok sayıda küçük \Nnükleer reaktörler üretmek,
Dialogue: 0,0:07:09.96,0:07:14.35,Default,,0000,0000,0000,,onları iPhonelar yada MacBooklar gibi \Nyüklemek ve dünyanın her yerine göndermek.
Dialogue: 0,0:07:14.38,0:07:16.36,Default,,0000,0000,0000,,Berkeley de evde bir tane alabilirdim.
Dialogue: 0,0:07:17.02,0:07:19.08,Default,,0000,0000,0000,,Fakat orada bulduğum\Nşey oldukça farklıydı.
Dialogue: 0,0:07:19.10,0:07:22.01,Default,,0000,0000,0000,,Sunumlar heyecan verici ve\Ngelecek vaat ediciydi;
Dialogue: 0,0:07:22.03,0:07:24.52,Default,,0000,0000,0000,,üzerinde çalıştıkları\Nçoklu reaktörler var.
Dialogue: 0,0:07:24.54,0:07:27.85,Default,,0000,0000,0000,,Toryum reaktörüne sıra gelince, \Naramızdan bir grup heyecanlandı.
Dialogue: 0,0:07:27.87,0:07:31.27,Default,,0000,0000,0000,,Tüm sunumu yaptılar, \Nzamana riayet ettiler
Dialogue: 0,0:07:31.30,0:07:32.55,Default,,0000,0000,0000,,ve dediler ki,
Dialogue: 0,0:07:32.58,0:07:36.09,Default,,0000,0000,0000,,"2040 yılına kadar toryum\Nerimiş tuz reaktörünü
Dialogue: 0,0:07:36.12,0:07:38.28,Default,,0000,0000,0000,,dünyaya satmaya\N
Dialogue: 0,0:07:38.31,0:07:39.87,Default,,0000,0000,0000,,hazır olacağız."
Dialogue: 0,0:07:40.85,0:07:42.46,Default,,0000,0000,0000,,Ve ben "Yok artık!" dedim.
Dialogue: 0,0:07:42.49,0:07:43.50,Default,,0000,0000,0000,,(Gülüşmeler)
Dialogue: 0,0:07:43.53,0:07:45.53,Default,,0000,0000,0000,,Meslektaşlarıma baktım ve
Dialogue: 0,0:07:45.56,0:07:46.70,Default,,0000,0000,0000,,"Afedersiniz--
Dialogue: 0,0:07:46.70,0:07:49.38,Default,,0000,0000,0000,,şu işi biraz daha hızlandıramaz\Nmısınız? "der gibi oldum.
Dialogue: 0,0:07:49.40,0:07:52.48,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü şu an iklim krizinin \Nbiraz içindeyiz de.
Dialogue: 0,0:07:52.50,0:07:55.23,Default,,0000,0000,0000,,Bu arada şehirleriniz çok kirli."
Dialogue: 0,0:07:55.25,0:07:57.27,Default,,0000,0000,0000,,Ve cevap verdiler,
Dialogue: 0,0:07:57.27,0:08:00.33,Default,,0000,0000,0000,,"Bizim toryum programımız hakkında\Nne duyduğunuzdan emin değiliz,
Dialogue: 0,0:08:00.33,0:08:02.56,Default,,0000,0000,0000,,fakat bunu yapmak için \Nkaynağın üçte biri yok,
Dialogue: 0,0:08:02.56,0:08:05.45,Default,,0000,0000,0000,,ve sizin enerji departmanınız \Ndeneme reaktörleri hakkındaki
Dialogue: 0,0:08:05.47,0:08:08.95,Default,,0000,0000,0000,,sahip olduğu verilerle \Nözellikle hazır değildi.
Dialogue: 0,0:08:09.38,0:08:11.74,Default,,0000,0000,0000,,"O zaman bir fikrim var, dedim.
Dialogue: 0,0:08:11.76,0:08:15.38,Default,,0000,0000,0000,,Sunumunu yeni yaptığınız reaktör için\N10 yılınız olduğunu nasıl biliyorsunuz?
Dialogue: 0,0:08:15.38,0:08:16.96,Default,,0000,0000,0000,,Haydi bu kısmı geçelim,
Dialogue: 0,0:08:16.98,0:08:19.33,Default,,0000,0000,0000,,haydi direkt bunu\Nticarileştirmeye geçelim.
Dialogue: 0,0:08:19.35,0:08:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu para ve zaman kazandırır."
Dialogue: 0,0:08:21.38,0:08:23.97,Default,,0000,0000,0000,,Ve bir mühendis bana baktı ve dedi ki,
Dialogue: 0,0:08:23.100,0:08:25.62,Default,,0000,0000,0000,,"Bir soru sarabilir miyim:
Dialogue: 0,0:08:25.64,0:08:29.16,Default,,0000,0000,0000,,Hiç tanıtımı yapılmamış olan \Nbir araba satın alır mıydınız?
Dialogue: 0,0:08:29.73,0:08:31.51,Default,,0000,0000,0000,,Diğer reaktörlerden ne haber o zaman?
Dialogue: 0,0:08:31.53,0:08:34.99,Default,,0000,0000,0000,,Sanal bir reaktör var şimdi, onlar \Nbunu satmaya başlıyorlar.
Dialogue: 0,0:08:35.01,0:08:36.80,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüksek sıcaklıklı gaz reaktörü.
Dialogue: 0,0:08:36.82,0:08:38.08,Default,,0000,0000,0000,,Kaza ihtimali yok.
Dialogue: 0,0:08:38.84,0:08:41.58,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bu çok büyük ve hantal,\Nbu güvenlik kısmı
Dialogue: 0,0:08:41.60,0:08:43.89,Default,,0000,0000,0000,,ve hiç kimse onun sahip \Nolduğumuz reaktörlerden
Dialogue: 0,0:08:43.92,0:08:45.86,Default,,0000,0000,0000,,daha ucuz olacağını düşünmüyor.
Dialogue: 0,0:08:45.88,0:08:49.96,Default,,0000,0000,0000,,Yakıt olarak atıkları kullananlar\Nharika fikir, fakat gerçek şu ki
Dialogue: 0,0:08:49.98,0:08:52.03,Default,,0000,0000,0000,,henüz bunun nasıl yapılacağını bilmiyoruz.
Dialogue: 0,0:08:52.05,0:08:54.65,Default,,0000,0000,0000,,Aslında daha fazla\Natık yapma gibi biraz riski var
Dialogue: 0,0:08:54.67,0:08:57.46,Default,,0000,0000,0000,,ve bir çok insan bu atıkları
Dialogue: 0,0:08:57.49,0:08:59.57,Default,,0000,0000,0000,,sürece dahil ederseniz,
Dialogue: 0,0:08:59.60,0:09:02.56,Default,,0000,0000,0000,,bu bütün makineyi daha pahalı yapacak,
Dialogue: 0,0:09:02.56,0:09:05.18,Default,,0000,0000,0000,,bu sadece başka bir zor adım \Neklemek olur diyecekler.
Dialogue: 0,0:09:05.76,0:09:07.06,Default,,0000,0000,0000,,Gerçek şu ki,
Dialogue: 0,0:09:07.70,0:09:10.82,Default,,0000,0000,0000,,bizim bundan ne kadar yapacağımızla\Nalakalı ciddi sorular var.
Dialogue: 0,0:09:10.82,0:09:13.76,Default,,0000,0000,0000,,Hindistan'a gittik ve nükleer programı\Nsorduk demek istiyorum.
Dialogue: 0,0:09:13.78,0:09:16.18,Default,,0000,0000,0000,,Hükümet Paris iklim \Ngörüşmelerinden önce
Dialogue: 0,0:09:16.20,0:09:19.26,Default,,0000,0000,0000,,30 tane falan nükleer santral \Nyapacaklarını söyledi.
Dialogue: 0,0:09:19.28,0:09:21.35,Default,,0000,0000,0000,,Fakat oraya gidip insanlarla\Ngörüştüğümüzde
Dialogue: 0,0:09:21.38,0:09:23.46,Default,,0000,0000,0000,,ve hatta iç dökümanlara baktığımızda,
Dialogue: 0,0:09:23.48,0:09:25.92,Default,,0000,0000,0000,,şimdi diyorlar ki sadece beş \Nadet yapacaklar.
Dialogue: 0,0:09:25.92,0:09:28.68,Default,,0000,0000,0000,,Ve dünyanın bir çok yerinde, \Nözellikle de zengin ülkelerde
Dialogue: 0,0:09:28.68,0:09:30.81,Default,,0000,0000,0000,,yeni reaktör inşa etmeyi konuşmuyorlar.
Dialogue: 0,0:09:30.84,0:09:33.12,Default,,0000,0000,0000,,Aslinda daha ömrünü\Ndoldurmadan reaktörlerin
Dialogue: 0,0:09:33.15,0:09:34.82,Default,,0000,0000,0000,,yıkılmasını konuşuyoruz.
Dialogue: 0,0:09:34.84,0:09:37.63,Default,,0000,0000,0000,,Özellikle Almanya komşularına bunu \Nyapmaları için bastırıyor.
Dialogue: 0,0:09:37.65,0:09:39.46,Default,,0000,0000,0000,,ABD'de gelecek 15 yıl içinde
Dialogue: 0,0:09:39.48,0:09:43.82,Default,,0000,0000,0000,,reaktörlerimizin yarısını\Nkaybedebileceğimizden bahsetmiştim,
Dialogue: 0,0:09:43.85,0:09:46.67,Default,,0000,0000,0000,,ki bu Temiz Enerji Planı \Nçerçevesindeki emisyonların
Dialogue: 0,0:09:46.69,0:09:48.100,Default,,0000,0000,0000,,azaltımının yüzde 40'ını bitirecek.
Dialogue: 0,0:09:48.100,0:09:52.10,Default,,0000,0000,0000,,Tabi ki Japonya'da, nükleer santrallerin\Nfaaliyetlerini askıya aldılar,
Dialogue: 0,0:09:52.10,0:09:54.49,Default,,0000,0000,0000,,onları kömür, doğal gaz, \Npetrol ile değiştirdiler
Dialogue: 0,0:09:54.49,0:09:58.09,Default,,0000,0000,0000,,ve onlar sadece reaktörlerin 1/3 veya\N2/3'ünü aktif hale getirecekler.
Dialogue: 0,0:09:58.11,0:10:00.66,Default,,0000,0000,0000,,Rakamlara baktığımızda
Dialogue: 0,0:10:00.68,0:10:02.27,Default,,0000,0000,0000,,ve onları üst üste koyduğumuzda--
Dialogue: 0,0:10:02.27,0:10:04.92,Default,,0000,0000,0000,,gelecek 15 yıl içinde Çin ve Hindistan'da
Dialogue: 0,0:10:04.92,0:10:07.14,Default,,0000,0000,0000,,ne kadar nükleerin aktif olacağını,
Dialogue: 0,0:10:07.16,0:10:10.72,Default,,0000,0000,0000,,ne kadarının durdurulma riski \Nolduğunu görüyoruz—
Dialogue: 0,0:10:10.74,0:10:13.03,Default,,0000,0000,0000,,işte bu en ürkütücü bulgu.
Dialogue: 0,0:10:13.05,0:10:16.54,Default,,0000,0000,0000,,Bulduğumuz şu ki dünya son \N10 yılda kaybettiğimizden
Dialogue: 0,0:10:16.57,0:10:22.03,Default,,0000,0000,0000,,dört kat fazla temiz enerjiyi \Nkaybetme riskiyle karşı karşıya.
Dialogue: 0,0:10:22.06,0:10:25.40,Default,,0000,0000,0000,,Diğer bir ifadeyle, temiz \Nenerji devriminde değiliz;
Dialogue: 0,0:10:25.43,0:10:27.65,Default,,0000,0000,0000,,temiz enerji krizindeyiz.
Dialogue: 0,0:10:28.99,0:10:32.66,Default,,0000,0000,0000,,Mühendislerin insanların nükleer korkusuna
Dialogue: 0,0:10:32.66,0:10:35.14,Default,,0000,0000,0000,,teknik çözümler arayacak olması\Nanlaşılır bir durum.
Dialogue: 0,0:10:35.17,0:10:37.80,Default,,0000,0000,0000,,Bunların hakkından gelinmesi güç \Nşeyler olduğunu,
Dialogue: 0,0:10:37.80,0:10:40.25,Default,,0000,0000,0000,,çözmek için uzun bir vakit\Nalacağını düşünürseniz,
Dialogue: 0,0:10:40.28,0:10:42.02,Default,,0000,0000,0000,,burada başka bir konu var,
Dialogue: 0,0:10:42.04,0:10:45.35,Default,,0000,0000,0000,,ki bu teknik çözümler insanların \Nkorkularının üstesinden gelecek mi?
Dialogue: 0,0:10:45.83,0:10:47.39,Default,,0000,0000,0000,,Haydi güvenliği ele alalım.
Dialogue: 0,0:10:47.41,0:10:49.90,Default,,0000,0000,0000,,Biliyorsunuz insanlar ne \Ndüşünürlerse düşünsünler,
Dialogue: 0,0:10:49.92,0:10:52.97,Default,,0000,0000,0000,,nükleer gücün nasıl daha güvenli \Nyapılacağını anlamak zor iş.
Dialogue: 0,0:10:52.97,0:10:55.55,Default,,0000,0000,0000,,Demek istiyorum ki bununla \Nilgilenen her tıp dergisi—
Dialogue: 0,0:10:55.55,0:10:58.53,Default,,0000,0000,0000,,bu dünyanın en çok saygı \Nduyulanlarından biri olan
Dialogue: 0,0:10:58.55,0:11:01.00,Default,,0000,0000,0000,,İngiliz dergisi Lancet' ten\Nen son çalışma,--
Dialogue: 0,0:11:01.03,0:11:03.55,Default,,0000,0000,0000,,nükleer güvenilir güç için en güvenli yol.
Dialogue: 0,0:11:03.57,0:11:05.35,Default,,0000,0000,0000,,Herkes kazalardan korkuyor.
Dialogue: 0,0:11:05.38,0:11:07.67,Default,,0000,0000,0000,,Öyleyse gidip kaza verilerine bir bakın--
Dialogue: 0,0:11:07.69,0:11:09.19,Default,,0000,0000,0000,,Fukişima, Çernobil—
Dialogue: 0,0:11:09.21,0:11:11.92,Default,,0000,0000,0000,,Dünya Sağlık Örgütü de aynı şeyi buluyor:
Dialogue: 0,0:11:11.94,0:11:15.91,Default,,0000,0000,0000,,zararın büyük bir kısmı insanların \Npanik yapmasından kaynaklanıyor,
Dialogue: 0,0:11:15.94,0:11:18.26,Default,,0000,0000,0000,,panikliyorlar çünkü korkuyorlar.
Dialogue: 0,0:11:18.28,0:11:19.51,Default,,0000,0000,0000,,Diğer bir ifadeyle
Dialogue: 0,0:11:19.53,0:11:23.06,Default,,0000,0000,0000,,zarar aslında makinelerden \Nveya radyasyondan
Dialogue: 0,0:11:23.09,0:11:24.47,Default,,0000,0000,0000,,meydana gelmiyor.
Dialogue: 0,0:11:24.49,0:11:26.22,Default,,0000,0000,0000,,Korkularımızdan meydana geliyor.
Dialogue: 0,0:11:26.57,0:11:28.02,Default,,0000,0000,0000,,Atıklardan ne haber?
Dialogue: 0,0:11:28.04,0:11:29.63,Default,,0000,0000,0000,,Herkes atıklardan endişe ediyor.
Dialogue: 0,0:11:29.66,0:11:31.84,Default,,0000,0000,0000,,İlginç olan şey aslında atıkların
Dialogue: 0,0:11:31.86,0:11:33.28,Default,,0000,0000,0000,,ne kadar da az olduğudur.
Dialogue: 0,0:11:33.31,0:11:34.68,Default,,0000,0000,0000,,Bu sadece bir santralden.
Dialogue: 0,0:11:34.71,0:11:38.09,Default,,0000,0000,0000,,ABD'de bu güne kadar elde \Nedilen atıkların hepsini
Dialogue: 0,0:11:38.11,0:11:40.31,Default,,0000,0000,0000,,bir futbol stadyumuna koyun, yığın,
Dialogue: 0,0:11:40.33,0:11:42.54,Default,,0000,0000,0000,,sadece 6 metre yüksekliğe \Nancak ulaşacaktır.
Dialogue: 0,0:11:42.54,0:11:46.05,Default,,0000,0000,0000,,İnsanlar, insanları zehirlediğinden, \Nbaşka şeyler yaptığından bahsediyorlar—
Dialogue: 0,0:11:46.05,0:11:48.78,Default,,0000,0000,0000,,öyle değil, onlar orada sadece \Nduruyor. Onlar izleniyor.
Dialogue: 0,0:11:48.80,0:11:50.19,Default,,0000,0000,0000,,Onlardan çok yok.
Dialogue: 0,0:11:50.21,0:11:54.04,Default,,0000,0000,0000,,Aksine, enerji üretiminden çıkan \Nkontrol etmediğimiz atıklar—
Dialogue: 0,0:11:54.06,0:11:57.18,Default,,0000,0000,0000,,buna "kirlilik" diyoruz, yılda yedi\Nmilyon insanı öldürüyor
Dialogue: 0,0:11:57.21,0:12:00.04,Default,,0000,0000,0000,,ve küresel ısınma seviyelerini\Nçok ciddi tehdit ediyor.
Dialogue: 0,0:12:00.06,0:12:04.01,Default,,0000,0000,0000,,Ve gerçek şu ki atığı yakıt olarak\Nkullanmada iyi olsak bile,
Dialogue: 0,0:12:04.04,0:12:06.31,Default,,0000,0000,0000,,mutlaka her zaman biraz\Nartan yakıt olacak.
Dialogue: 0,0:12:06.34,0:12:10.21,Default,,0000,0000,0000,,Bu demek oluyor ki gerçek atık\Nmiktarını bilmemeleri gibi
Dialogue: 0,0:12:10.23,0:12:13.53,Default,,0000,0000,0000,,nedenlerden dolayı her zaman bunun \Nbüyük bir problem olduğunu düşünen
Dialogue: 0,0:12:13.56,0:12:14.83,Default,,0000,0000,0000,,insanlar olacaktır.
Dialogue: 0,0:12:14.85,0:12:16.60,Default,,0000,0000,0000,,Peki silahlardan ne haber?
Dialogue: 0,0:12:17.05,0:12:20.34,Default,,0000,0000,0000,,Belki de en şaşırtıcı şey\Nnükleer gücü olan ve
Dialogue: 0,0:12:20.37,0:12:22.32,Default,,0000,0000,0000,,haydi bir silahımız olsun diyen\N
Dialogue: 0,0:12:22.35,0:12:24.77,Default,,0000,0000,0000,,hiçbir ülke örneği bulamayız.
Dialogue: 0,0:12:24.78,0:12:26.52,Default,,0000,0000,0000,,Aslında bu tam ters şekilde işliyor.
Dialogue: 0,0:12:26.52,0:12:29.11,Default,,0000,0000,0000,,Bulduğumuz şey nükleer silahların\Nçoğundan kurtulmanın
Dialogue: 0,0:12:29.11,0:12:31.17,Default,,0000,0000,0000,,tek yolunun nükleer\Nenerji santrallerimizde
Dialogue: 0,0:12:31.19,0:12:33.99,Default,,0000,0000,0000,,savaş başlıklarındaki plutonyumun\Nyakıt olarak
Dialogue: 0,0:12:34.01,0:12:36.47,Default,,0000,0000,0000,,kullanılmasıyla olabileceğidir.
Dialogue: 0,0:12:36.49,0:12:40.40,Default,,0000,0000,0000,,Yani, daha fazla nükleer silahtan \Nkurtulmak istiyorsak,
Dialogue: 0,0:12:40.43,0:12:43.40,Default,,0000,0000,0000,,o zaman daha fazla nükleer santrale \Nihtiyacımız var demektir.
Dialogue: 0,0:12:43.96,0:12:46.83,Default,,0000,0000,0000,,(Alkışlar)
Dialogue: 0,0:12:49.52,0:12:50.84,Default,,0000,0000,0000,,Çin'den ayrılırken,
Dialogue: 0,0:12:50.84,0:12:54.06,Default,,0000,0000,0000,,Bill Gates'in oraya götürdüğü \Nmühendislerden biri beni kenara çekip
Dialogue: 0,0:12:54.06,0:12:56.90,Default,,0000,0000,0000,,dedi ki, "Michael, Biliyorsun, bütün \Nfarklı nükleer kaynak
Dialogue: 0,0:12:56.92,0:12:59.63,Default,,0000,0000,0000,,teknolojilerine olan ilgini\Ntakdir ediyorum,
Dialogue: 0,0:12:59.65,0:13:02.58,Default,,0000,0000,0000,,fakat burada daha basit bir mesele var,
Dialogue: 0,0:13:02.60,0:13:05.10,Default,,0000,0000,0000,,bunun için küresel çapta bir talep yok.
Dialogue: 0,0:13:05.10,0:13:08.09,Default,,0000,0000,0000,,Demek istiyorum ki bu makinaları\Nbantlarda çok sayıda üretebilirsin,
Dialogue: 0,0:13:08.11,0:13:09.86,Default,,0000,0000,0000,,nasıl ucuza yapıldığını da biliyoruz,
Dialogue: 0,0:13:09.88,0:13:12.25,Default,,0000,0000,0000,,fakat bunu isteyen insan\Nsayısı yeterli değil.
Dialogue: 0,0:13:12.25,0:13:17.24,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden biz güneş ve rüzgara,\Nenerji verimliliği ve korunmasına eğilelim.
Dialogue: 0,0:13:17.27,0:13:19.55,Default,,0000,0000,0000,,Haydi ileri nükleer\Nprogramları hızlandıralım.
Dialogue: 0,0:13:19.58,0:13:22.73,Default,,0000,0000,0000,,Bence ona harcadığımız paranın\Nmiktarını üçe katlamalıyız.
Dialogue: 0,0:13:23.05,0:13:25.44,Default,,0000,0000,0000,,Fakat en önemli şeyin,
Dialogue: 0,0:13:25.47,0:13:27.62,Default,,0000,0000,0000,,iklim kriziyle baş edeceksek,
Dialogue: 0,0:13:27.65,0:13:32.26,Default,,0000,0000,0000,,aklımızda tutmalıyız ki temiz enerji krizi
Dialogue: 0,0:13:32.92,0:13:35.18,Default,,0000,0000,0000,,makinalardan kaynaklanmıyor,
Dialogue: 0,0:13:35.20,0:13:37.46,Default,,0000,0000,0000,,kendimizden kaynaklanıyor \Nolduğunu düşünüyorum.
Dialogue: 0,0:13:37.56,0:13:38.81,Default,,0000,0000,0000,,Çok teşekkür ederim.
Dialogue: 0,0:13:38.83,0:13:41.95,Default,,0000,0000,0000,,(Alkışlar)