1
00:00:16,288 --> 00:00:18,708
Šta je potrebno da bi neko bio uspešan?

2
00:00:19,228 --> 00:00:21,696
Da ste mi postavili to pitanje
pre nekoliko godina,

3
00:00:21,696 --> 00:00:24,076
imao bih jednostavan odgovor.

4
00:00:24,076 --> 00:00:24,991
Rekao bih:

5
00:00:24,991 --> 00:00:28,078
„Morate biti pametni i naporno raditi.“

6
00:00:29,168 --> 00:00:32,194
Konciznije rečeno,
morate imati dovitljivost,

7
00:00:32,509 --> 00:00:34,723
što znači biti inteligentni.

8
00:00:35,662 --> 00:00:38,658
Evo čoveka sa mnogo dovitljivosti,
Alberta Ajnštajna.

9
00:00:39,308 --> 00:00:42,488
Treba i da imate istrajnost.

10
00:00:42,488 --> 00:00:45,319
Morate da naporno radite
i da ne odustajete.

11
00:00:47,499 --> 00:00:49,048
Poput sportiste,

12
00:00:49,048 --> 00:00:50,398
kao ovaj skakač uvis.

13
00:00:51,608 --> 00:00:56,518
Naravno, ovo staro gledište
verovanja u dovitljivost i istrajnost

14
00:00:56,867 --> 00:01:00,502
je nešto o čemu sam dugo razmišljao,

15
00:01:00,502 --> 00:01:04,149
a danas ću ići tragovima
razvoja svog razmišljanja.

16
00:01:04,929 --> 00:01:08,509
Evo primera mladića za koga se nadamo
da poseduje dovitljivost i istrajnost;

17
00:01:08,509 --> 00:01:11,867
inače neće dobro proći na testu.

18
00:01:12,877 --> 00:01:14,437
Evo nešto starije grupe.

19
00:01:14,437 --> 00:01:15,159
(Smeh)

20
00:01:15,159 --> 00:01:17,599
Zaista se nadamo da imaju
dovitljivost i istrajnost,

21
00:01:17,599 --> 00:01:20,189
jer je ovo Soba za situacije u Beloj kući

22
00:01:20,189 --> 00:01:22,638
i moraju da donesu
neke prilično teške odluke.

23
00:01:22,638 --> 00:01:25,888
Tako da se nadamo da će raspolagati
dovitljivošću, kao i istrajnošću.

24
00:01:27,318 --> 00:01:31,399
Danas ću izneti pregled istraživanja
koje sam sproveo kao psiholog

25
00:01:31,399 --> 00:01:33,659
tokom proteklih četrdesetak godina.

26
00:01:34,049 --> 00:01:37,559
Zaista sam se predomislio

27
00:01:37,559 --> 00:01:39,769
u vezi sa značajem
dovitljivosti i istrajnosti.

28
00:01:39,769 --> 00:01:43,171
To je priča koju ću ispričati.

29
00:01:43,761 --> 00:01:45,781
Ovako sam izgledao pre nekoliko godina

30
00:01:45,781 --> 00:01:47,529
(Smeh)

31
00:01:47,529 --> 00:01:50,137
kada sam započeo sa svojim radom.

32
00:01:51,207 --> 00:01:55,370
U to vreme sam bio prototip
čoveka sa uverenjem

33
00:01:55,370 --> 00:01:57,399
da je inteligencija jedna stvar,

34
00:01:57,399 --> 00:02:00,159
sa jedinstvenim kompjuterom
u našem umu - mozgu.

35
00:02:00,159 --> 00:02:03,061
Kada bi dobro funkcionisala,
bili bismo pametni za bilo šta.

36
00:02:03,061 --> 00:02:05,521
Ako bi bila spora, šteta,

37
00:02:05,521 --> 00:02:08,069
ne bismo mogli ništa da uradimo.

38
00:02:08,069 --> 00:02:11,659
Naravno, u to vreme sam verovao
u testove inteligencije.

39
00:02:11,659 --> 00:02:14,389
Verovatno je svako ovde
radio test inteligencije.

40
00:02:14,389 --> 00:02:17,490
Test inteligencije vam navodno kaže
koliko ste pametni.

41
00:02:17,900 --> 00:02:21,340
Nažalost, ako vam kaže da niste pametni,
u velikoj ste nevolji,

42
00:02:21,340 --> 00:02:23,679
jer mislite da niste pametni,

43
00:02:23,679 --> 00:02:27,059
a nije dobro ići sa tom idejom
kroz ostatak života.

44
00:02:28,099 --> 00:02:31,949
U svom istraživanju sam radio sa decom

45
00:02:32,579 --> 00:02:37,330
različitog uzrasta, sposobnosti i porekla.

46
00:02:37,330 --> 00:02:39,420
Posmatrao sam ih kako rade
raznorazne stvari

47
00:02:39,420 --> 00:02:41,880
i otkrio sam da,
ako detetu dobro ide jedna stvar,

48
00:02:41,880 --> 00:02:45,680
to ne znači nužno
da će mu dobro ići druge stvari.

49
00:02:46,363 --> 00:02:49,391
Još drastičnije, radio sam sa pacijentima
sa oštećenjima mozga,

50
00:02:49,391 --> 00:02:52,589
pojedincima koji su imali
nesreću da dožive šlog

51
00:02:52,589 --> 00:02:54,581
ili neku drugu ozledu mozga.

52
00:02:54,581 --> 00:02:58,811
Najvažnija stvar kod oštećenja mozga
je mesto na kome se dogodi.

53
00:02:58,811 --> 00:03:01,340
Da li je to leva ili desna strana mozga?

54
00:03:01,340 --> 00:03:03,372
Da li je prednji ili zadnji deo?

55
00:03:03,372 --> 00:03:04,761
Kao što možda znate,

56
00:03:04,761 --> 00:03:09,001
položaj oštećenja vam govori
o tome koje sposobnosti su onesposobljene,

57
00:03:09,001 --> 00:03:10,481
a koje su pošteđene.

58
00:03:10,481 --> 00:03:14,131
Možete imati dva pacijenta
sa apsolutno suprotnim profilima,

59
00:03:14,131 --> 00:03:18,111
tako da je jedan izrazito dobar upravo
u oblasti koja slabo ide onom drugom.

60
00:03:19,561 --> 00:03:22,071
Ovo me je navelo, ranih '80-ih godina,

61
00:03:22,071 --> 00:03:25,051
da istražujem ljudski razvoj
u različitim kulturama,

62
00:03:25,071 --> 00:03:29,282
kao i da izučavam mozak
i njegove veoma specijalizovane oblasti.

63
00:03:29,641 --> 00:03:32,882
To me je navelo da napišem knjigu
sa nazivom „Okviri uma“

64
00:03:32,882 --> 00:03:35,832
i podnaslovom
„Teorija višestruke inteligencije“,

65
00:03:35,832 --> 00:03:37,990
što je često skraćeno kao „teorija VI“.

66
00:03:38,000 --> 00:03:41,213
To je delo po kome sam
i dalje najpoznatiji.

67
00:03:41,723 --> 00:03:44,101
Bila je to velika knjiga
sa oko 400 strana,

68
00:03:44,101 --> 00:03:46,113
ali je fina stvar
u vezi sa velikom knjigom

69
00:03:46,113 --> 00:03:49,213
to što možete da iznesete
vrlo kratak rezime,

70
00:03:49,213 --> 00:03:51,522
naročito ako je u pitanju TED govor,

71
00:03:51,522 --> 00:03:55,729
a knjiga tvrdi da,
umesto jednog kompjutera,

72
00:03:55,729 --> 00:04:00,812
svi mi imamo najmanje sedam ili osam
različitih kompjutera.

73
00:04:00,812 --> 00:04:03,421
Jedan kompjuter može
dobro raditi kod jedne osobe,

74
00:04:03,421 --> 00:04:06,231
a drugi kompjuter može
dobro raditi kod druge osobe.

75
00:04:06,231 --> 00:04:09,393
Zato moramo razmišljati
o više inteligencija.

76
00:04:09,393 --> 00:04:13,564
Dozvolite da vam predstavim kompjutere
pomoću nekih fotografija.

77
00:04:13,564 --> 00:04:16,663
Lingvistička inteligencija
je inteligencija pesnika

78
00:04:16,663 --> 00:04:19,133
kao što je Emili Dikinson
ili Edgar Alan Po,

79
00:04:19,943 --> 00:04:22,413
ili novinar, novinar Si-En-Ena.

80
00:04:23,573 --> 00:04:26,182
Druga inteligencija
je logičko-matematička,

81
00:04:26,182 --> 00:04:29,861
inteligencija naučnika ili programera.

82
00:04:30,181 --> 00:04:33,722
Ako vam dobro idu jezici i logika,
dobro ćete proći u školi.

83
00:04:33,722 --> 00:04:36,742
Dok god budete u školi,
mislićete da ste pametni.

84
00:04:36,742 --> 00:04:37,785
(Smeh)

85
00:04:37,785 --> 00:04:39,464
Ako ikada prošetate po auto-putu,

86
00:04:39,464 --> 00:04:41,998
da ne spominjem šumu ili džunglu,

87
00:04:41,998 --> 00:04:44,928
otkrićete da su takođe značajne
i druge inteligencije.

88
00:04:44,928 --> 00:04:45,773
(Smeh)

89
00:04:45,773 --> 00:04:47,654
Muzička inteligencija je jedna od njih,

90
00:04:47,654 --> 00:04:50,123
inteligencija dirigenta

91
00:04:50,123 --> 00:04:52,393
ili sjajnog izvođača kao što je Jo Jo Ma.

92
00:04:52,393 --> 00:04:54,834
Na levoj strani ga možete videti
kao čudo od deteta,

93
00:04:54,834 --> 00:04:59,223
a na desnoj je današnji Jo Jo
koga svi poštujemo.

94
00:04:59,493 --> 00:05:01,734
Četvrta vrsta inteligencije je prostorna -

95
00:05:01,734 --> 00:05:04,874
sposobnost bavljenja
obližnjim prostorom, kao kod šahiste,

96
00:05:05,304 --> 00:05:09,453
ili mnogo širim prostorom,
kao kod mornara ili navigatora.

97
00:05:09,893 --> 00:05:12,804
Peta vrsta inteligencije
je telesno-kinestetička,

98
00:05:13,114 --> 00:05:17,002
inteligencija kao kod sportiste
koji koristi celo svoje telo

99
00:05:17,002 --> 00:05:20,345
ili zanatlije koji radi
sa drvetom, metalom,

100
00:05:20,345 --> 00:05:23,365
ili nekom drugom vrstom materijala.

101
00:05:24,295 --> 00:05:28,585
Šesta je interpersonalna inteligencija,
razumevanje drugih ljudi.

102
00:05:28,585 --> 00:05:32,505
Martin Luter King mlađi se dosta razumeo
u to kako da motiviše druge.

103
00:05:32,505 --> 00:05:34,584
Imao je interpersonalnu inteligenciju.

104
00:05:34,884 --> 00:05:38,804
Donekle prizemni nivo
je prodavac koji pokušava da vas ubedi

105
00:05:38,804 --> 00:05:41,804
da kupite auto koji ne želite
po ceni koju ne želite da platite,

106
00:05:41,804 --> 00:05:44,365
ali to je, takođe,
interpersonalna inteligencija.

107
00:05:45,285 --> 00:05:50,074
Sedma je intrapersonalna inteligencija,
razumevanje samog sebe.

108
00:05:50,714 --> 00:05:53,685
Meditant može posedovati
intrapersonalnu inteligenciju.

109
00:05:53,685 --> 00:05:55,175
Ako prođete kroz psihoanalizu,

110
00:05:55,175 --> 00:05:57,735
cilj je da steknete više saznanja o sebi.

111
00:05:59,305 --> 00:06:03,265
Nedavno sam dodao kao osmu
prirodnjačku inteligenciju.

112
00:06:03,265 --> 00:06:07,145
To je inteligencija koja omogućava ljudima
da uoče razlike u prirodi

113
00:06:07,145 --> 00:06:10,948
između jedne i druge biljke,
ili da komuniciraju sa životinjom.

114
00:06:10,948 --> 00:06:14,616
Ovo je Džejn Gudal dok razgovara
sa jednom od njenih omiljenih šimpanzi.

115
00:06:14,616 --> 00:06:17,081
Dakle, to su osam inteligencija

116
00:06:17,104 --> 00:06:20,703
i opisao sam ih u knjizi pod naslovom
„Višestruke inteligencije“,

117
00:06:20,703 --> 00:06:21,704
a ključni potez ovde

118
00:06:21,704 --> 00:06:26,564
je da sam prešao sa dovitljivosti
u jednini na dovitljivosti u množini.

119
00:06:26,564 --> 00:06:28,191
Evo šta treba izvući.

120
00:06:28,191 --> 00:06:30,694
Jedna stvar je da svi imi imamo
ove inteligencije;

121
00:06:30,694 --> 00:06:33,814
to je ono što nas zapravo čini ljudima
u kognitivnom smislu.

122
00:06:33,814 --> 00:06:36,735
Međutim, ne postoji dvoje ljudi,
pa čak ni identični blizanci,

123
00:06:36,735 --> 00:06:40,336
koji imaju baš istu inteligenciju
u istoj razmeri.

124
00:06:40,336 --> 00:06:41,456
To je neverovatno.

125
00:06:41,456 --> 00:06:43,655
Činjenica da posedujemo
različite inteligencije

126
00:06:43,655 --> 00:06:46,905
trebalo bi da utiče
na ono što se dešava u školi i na poslu

127
00:06:46,905 --> 00:06:48,768
i na to kako se odnosite prema drugima.

128
00:06:48,768 --> 00:06:50,845
I što je važno, kako razmišljate o sebi,

129
00:06:50,845 --> 00:06:53,064
jer svako ima neku intelektualnu snagu.

130
00:06:53,064 --> 00:06:54,984
Niko nije skroz na nuli.

131
00:06:55,964 --> 00:06:59,286
Ako hoćete da procenite inteligenciju,
šta biste mogli da uradite?

132
00:06:59,286 --> 00:07:00,846
Mnogi me to pitaju.

133
00:07:00,846 --> 00:07:03,676
Ono što ne možete da uradite
je da koristite pismeni test.

134
00:07:03,676 --> 00:07:06,354
Zašto? Zato što je to samo mašina
za jezičku logiku.

135
00:07:06,354 --> 00:07:09,234
Ako vam dobro ide jezička logika,
dobro ćete uraditi test.

136
00:07:09,234 --> 00:07:12,394
Morate da stvorite okruženja
gde možete posmatrati pojedince

137
00:07:12,394 --> 00:07:15,205
kako koriste ili ne koriste
svoje inteligencije.

138
00:07:15,205 --> 00:07:18,256
Dozvolite da vam pokažem
šta smo uradili sa decom niskog uzrasta.

139
00:07:18,256 --> 00:07:21,895
Dali smo im priliku da rastave
i sklope poznate predmete -

140
00:07:21,895 --> 00:07:23,858
prostorna i telesna inteligencija.

141
00:07:23,858 --> 00:07:27,244
Posmatrali smo muzičku sposobnost
da bismo videli da li mogu da kreiraju

142
00:07:27,244 --> 00:07:29,761
ili da imitiraju melodije koje su čuli.

143
00:07:30,591 --> 00:07:35,115
Lingvistička inteligencija -
naučiti nove fraze, nove jezike,

144
00:07:35,115 --> 00:07:37,785
imati pravi ton glasa i prozodiju.

145
00:07:38,335 --> 00:07:40,232
Posmatrali smo fine motorne veštine.

146
00:07:40,232 --> 00:07:43,366
Ako ovo ne držite pažljivo,
proizvedete užasan zvuk zujanja.

147
00:07:43,876 --> 00:07:47,287
To je fina motorna veština, ali ovde,
ako ne hodate kroz teren

148
00:07:47,287 --> 00:07:50,473
i ako zakačite žicu, opet,
proizvodite vrlo grozan zvuk.

149
00:07:51,523 --> 00:07:53,006
Prirodnjačka inteligencija -

150
00:07:53,006 --> 00:07:55,017
kakve razlike dete može da uoči

151
00:07:55,017 --> 00:07:58,096
pomoću sredstva za uveličavanje
ili golim okom?

152
00:07:58,096 --> 00:07:59,456
Zatim je tu zanimljiva igra.

153
00:07:59,456 --> 00:08:02,936
To je društvena igra, a one su usmerene
na vašu numeričku inteligenciju.

154
00:08:02,936 --> 00:08:05,826
Međutim, takođe idu
i na vašu interpersonalnu inteligenciju

155
00:08:05,826 --> 00:08:09,545
jer ako ste mladi i razumete
da drugi ne znaju šta vi znate,

156
00:08:09,545 --> 00:08:10,385
možete da varate.

157
00:08:10,385 --> 00:08:11,148
(Smeh)

158
00:08:11,148 --> 00:08:12,418
Tako do četvrte godine

159
00:08:12,418 --> 00:08:14,998
varanje predstavlja znak
interpersonalne inteligencije.

160
00:08:14,998 --> 00:08:17,248
Nakon toga, nastojimo da ga sprečimo.

161
00:08:17,248 --> 00:08:18,397
(Smeh)

162
00:08:18,397 --> 00:08:21,727
Napravili smo veb-sajt pod nazivom
„Oaza višestrukih inteligencija“.

163
00:08:22,247 --> 00:08:24,146
To je namerno figurativno rečeno,

164
00:08:24,146 --> 00:08:28,569
jer je u pitanju izvor hranljivosti
usred nečeg što može biti pustinja,

165
00:08:28,569 --> 00:08:30,009
jer u toj pustinji

166
00:08:30,009 --> 00:08:33,046
postoje pogrešna shvatanja
o višestrukim inteligencijama.

167
00:08:33,046 --> 00:08:35,452
Na primer, nešto što se zove
dermatoglifika -

168
00:08:35,452 --> 00:08:36,817
grozna reč -

169
00:08:36,817 --> 00:08:39,547
tvrdi da možete da pogledate
otiske prstiju osobe

170
00:08:39,547 --> 00:08:41,417
i da zaključite koliko je pametna.

171
00:08:41,417 --> 00:08:42,638
Potpuna besmislica.

172
00:08:42,638 --> 00:08:45,476
Tako da govorimo
o dermatoglifici na veb-sajtu.

173
00:08:46,046 --> 00:08:48,467
Međutim, desila se mnogo ozbiljnija stvar.

174
00:08:49,027 --> 00:08:50,697
Pre više od 20 godina,

175
00:08:50,697 --> 00:08:52,285
bila je jedna država u Australiji

176
00:08:52,285 --> 00:08:55,757
gde su napravili čitav nastavni program
prema višestrukim inteligencijama,

177
00:08:55,757 --> 00:08:59,145
a meni je to veoma laskalo
i siguran sam da su imali dobre motive.

178
00:08:59,145 --> 00:09:01,699
Međutim, zatim sam otkrio da su,
kao deo tog programa,

179
00:09:01,699 --> 00:09:05,048
naveli sve rasne
i etničke grupe u Australiji

180
00:09:05,048 --> 00:09:08,348
i koje su inteligencije posedovale,
a koje su im nedostajale.

181
00:09:08,838 --> 00:09:12,728
To me je zaista užasnulo,
jer je to bila zloupotreba mojih ideja.

182
00:09:12,728 --> 00:09:14,068
Nisu postojali dokazi za to,

183
00:09:14,068 --> 00:09:16,779
tako da sam otišao
na televiziju u Australiji i rekao:

184
00:09:16,779 --> 00:09:19,376
„Izvinite, molim vas,
nemojte ovo koristiti“,

185
00:09:19,376 --> 00:09:22,296
i srećom, prestali su da koriste.

186
00:09:22,296 --> 00:09:27,498
No, ovo me je navelo da postavim pitanje
koje mnogi naučnici treba da postave.

187
00:09:27,498 --> 00:09:29,558
Radi se o tome da mi razvijamo ideje

188
00:09:29,558 --> 00:09:31,948
i sjajno je ako ljudi
pričaju o njima i koriste ih,

189
00:09:31,948 --> 00:09:34,198
ali recimo da ih zloupotrebe.

190
00:09:34,198 --> 00:09:35,568
Koja je naša odgovornost?

191
00:09:35,568 --> 00:09:39,608
Počeo sam da shvatam da,
ako ne progovorim na nečemu poput Oaze,

192
00:09:39,608 --> 00:09:43,116
zaista ne mogu da očekujem
da bilo ko drugi to uradi.

193
00:09:44,286 --> 00:09:48,559
Do sada smo govorili o kogniciji,
mišljenju i inteligenciji.

194
00:09:48,559 --> 00:09:51,949
U međuvremenu je,
u mnogim obrazovnim sredinama,

195
00:09:51,949 --> 00:09:53,568
došlo do prelaska na razmišljanje

196
00:09:53,568 --> 00:09:56,858
više o društvenim, emocionalnim
i ličnim osobinama.

197
00:09:57,198 --> 00:10:00,698
Verovatno nova zvezda,
koju sam predstavio na početku,

198
00:10:00,698 --> 00:10:02,350
je istrajnost.

199
00:10:02,350 --> 00:10:05,009
O istrajnosti je pisala psihološkinja

200
00:10:05,009 --> 00:10:08,699
sa Univerziteta u Pensilvaniji
po imenu Anđela Dakvort,

201
00:10:09,219 --> 00:10:13,699
a to je postalo vrlo popularno
kada je novinar Pol Taf rekao:

202
00:10:13,699 --> 00:10:17,829
„Ako želite da deca uspeju,
morate im usaditi istrajnost.“

203
00:10:17,829 --> 00:10:21,113
To zvuči sjajno.
Mislim, ko bi bio protiv istrajnosti?

204
00:10:21,113 --> 00:10:24,217
Ja želim istrajnost, želim da moja deca
i unučad imaju istrajnost,

205
00:10:24,217 --> 00:10:25,989
hteo bih da svi imaju istrajnost.

206
00:10:25,989 --> 00:10:28,940
Međutim, ako neko vreme
razmišljate o tome,

207
00:10:28,940 --> 00:10:33,264
uviđate da su ljudi poput Hitlera
i njegovi vojnici jurišnih trupa

208
00:10:33,264 --> 00:10:34,554
imali mnogo istrajnosti.

209
00:10:34,554 --> 00:10:38,148
To nije bio njihov poblem,
ali koristili su je u zle svrhe.

210
00:10:39,258 --> 00:10:44,001
Zatim, malo savremeniji
i manje gnusan primer

211
00:10:44,341 --> 00:10:47,380
je ono što nazivamo
„najpametniji tip u prostoriji“.

212
00:10:47,380 --> 00:10:49,930
Ljudi koji su razvili
kompaniju po imenu Enron,

213
00:10:50,320 --> 00:10:54,171
a to je postala vrlo cenjena kompanija
i naporno su radili,

214
00:10:54,171 --> 00:10:57,811
ali su lagali i varali
u pogledu toga koliko su novca imali

215
00:10:57,811 --> 00:11:01,480
i u vezi sa tim koja je bila
cena energije širom zemlje,

216
00:11:01,480 --> 00:11:04,798
a kada je Enron propao,
mnogo ljudi je izgubilo posao,

217
00:11:04,798 --> 00:11:06,219
mnogi su izgubili penziju.

218
00:11:06,219 --> 00:11:09,110
Još jednom, problem nije bio
u dovitljivosti ili istrajnosti,

219
00:11:09,110 --> 00:11:12,400
već u primeni istrajnosti.

220
00:11:13,220 --> 00:11:15,430
Dakle, sjajno je posedovati istrajnost,

221
00:11:15,430 --> 00:11:18,421
ali ono što mene zanima
i na čemu sam radio proteklih 20 godina

222
00:11:18,421 --> 00:11:20,591
nakon „Višestrukih inteligencija“

223
00:11:20,591 --> 00:11:25,611
je šta to znači biti dobra osoba,
dobar radnik i dobar građanin.

224
00:11:26,871 --> 00:11:28,701
Dobro je imati neke ikone.

225
00:11:28,701 --> 00:11:34,282
Nelson Mandela, nadaleko cenjen,
udružio je zaraćene južnoafričke grupe

226
00:11:34,282 --> 00:11:35,542
na miran način.

227
00:11:36,162 --> 00:11:39,392
Elenor Ruzvelt, kada je odrastala,
nije mogla ni da glasa.

228
00:11:39,392 --> 00:11:42,843
Međutim, postala je lider
načina razmišljanja u Americi

229
00:11:42,843 --> 00:11:46,611
i imala je znatan pozitivan uticaj
na svog muža, predsednika Ruzvelta.

230
00:11:47,131 --> 00:11:50,633
I moj lični heroj, Mahatma Gandi,

231
00:11:50,633 --> 00:11:54,973
koji je bolje od bilo koga drugog razumeo
da ljudi mogu imati različito mišljenje,

232
00:11:54,973 --> 00:11:59,281
ali ako to izražavamo nasilno,
čitav naš svet će se srušiti.

233
00:11:59,281 --> 00:12:03,762
Nenasilne Gandijeve ideje
su jako važne za naše vreme

234
00:12:03,762 --> 00:12:05,191
i vreme ispred nas.

235
00:12:05,661 --> 00:12:08,393
Tako smo pokrenuli nešto po imenu
„Projekat dobrog rada“ -

236
00:12:08,393 --> 00:12:09,971
kao istraživači, imamo projekte -

237
00:12:09,971 --> 00:12:12,252
a na kraju smo promenili ime
u „Dobar projekat“

238
00:12:12,252 --> 00:12:16,584
i radio sam sa mnogim divnim ljudima
čija su imena na ovom slajdu.

239
00:12:16,584 --> 00:12:19,253
Naravno, razmišljate: „Šta je dobar rad?“

240
00:12:19,253 --> 00:12:22,363
Dvadeset godina, 1 200 ljudi,
devet različitih profesija,

241
00:12:22,363 --> 00:12:26,861
ali kao kod višestrukih inteligencija,
mogu vam izložiti sažeto.

242
00:12:27,471 --> 00:12:30,202
Dobar rad je ono što nalazite
kod nekih advokata i sudija,

243
00:12:31,062 --> 00:12:32,983
kod nekih naučnika i doktora,

244
00:12:33,613 --> 00:12:36,133
kod nekih hemičara i nastavnika.

245
00:12:36,133 --> 00:12:38,173
Dobar rad ima tri sastavna dela.

246
00:12:38,173 --> 00:12:42,375
Izvrstan je, angažovan i etičan.

247
00:12:42,375 --> 00:12:44,615
Hajde da govorimo o podučavanju.

248
00:12:44,615 --> 00:12:47,551
Nastavnik koji dobro radi
poznaje svoju materiju,

249
00:12:47,551 --> 00:12:50,373
odlično je informisan,
angažovan je, stalo mu je,

250
00:12:50,373 --> 00:12:52,427
raduje se dolasku u školu, voli decu,

251
00:12:52,427 --> 00:12:54,002
želi da radi sa njima.

252
00:12:54,002 --> 00:12:56,773
I, ono na šta ću se usredsrediti
u ostatku govora,

253
00:12:56,773 --> 00:12:58,643
dobri radnici su etični.

254
00:12:58,643 --> 00:13:01,313
Oni razumeju kada treba
da donesu teške odluke

255
00:13:01,313 --> 00:13:03,923
i naporno rade da bi doneli prave odluke,

256
00:13:03,923 --> 00:13:06,384
a ako ne dođu do pravih odluka,

257
00:13:06,384 --> 00:13:09,594
onda se više potrude sledeći put.

258
00:13:09,594 --> 00:13:13,463
Ovu trostruku spiralu nazivamo ENA,
na neki način se poigravajući sa DNK -

259
00:13:13,463 --> 00:13:15,574
svi znate za dvostruku spiralu DNK -

260
00:13:15,574 --> 00:13:18,744
ali osoba ne dobija
zvaničnu potvrdu o dobrom radu

261
00:13:18,744 --> 00:13:23,001
ako nije izvrsna, angažovana i etična.

262
00:13:23,885 --> 00:13:26,615
A danas, nakon dve decenije rada,

263
00:13:26,615 --> 00:13:30,822
ponovo, imamo veb-sajt
i izvor informacija, Dobar projekat,

264
00:13:30,822 --> 00:13:35,907
gde govorimo o dobrom radu, dobroj igri,
dobrom građanstvu, dobroj saradnji,

265
00:13:35,907 --> 00:13:39,354
i dajemo ljudima igre, naprave i alatke

266
00:13:39,354 --> 00:13:44,121
da i sami pokušaju da postanu dobri
i pomognu drugima da dostignu dobro.

267
00:13:44,121 --> 00:13:46,096
Ovo je skup alata dobrog rada

268
00:13:46,096 --> 00:13:49,731
i daću vam jedan primer
iz alatki dobrog rada.

269
00:13:50,321 --> 00:13:52,005
To je primer koji je istinit,

270
00:13:52,005 --> 00:13:55,673
ali na fotografiji nije prava osoba
i ime je izmenjeno.

271
00:13:55,673 --> 00:13:57,159
To je priča o Debi.

272
00:13:57,159 --> 00:13:59,012
Ako ste učenik ili nastavnik,

273
00:13:59,012 --> 00:14:03,290
čujete za Debi i treba da odlučite
šta bi Debi trebalo da uradi.

274
00:14:03,290 --> 00:14:05,361
Ona je novinarka, sjajan novinarka,

275
00:14:05,361 --> 00:14:07,270
urednica novina u svojoj srednjoj školi,

276
00:14:07,270 --> 00:14:10,703
a njen deda je poznati novinar
Njujork Tajmsa.

277
00:14:10,703 --> 00:14:12,471
Dogodilo se silovanje u studenjaku.

278
00:14:12,471 --> 00:14:15,913
Debin posao kao novinara
je da piše o silovanju

279
00:14:15,913 --> 00:14:17,523
i ona kreće da to uradi,

280
00:14:17,523 --> 00:14:19,401
ali direktor je pozove i kaže:

281
00:14:19,401 --> 00:14:22,449
„Debi, ne možeš da pišeš
o silovanju u novinama

282
00:14:22,449 --> 00:14:25,638
jer sledeće nedelje
organizujemo upis u školi,

283
00:14:25,638 --> 00:14:28,824
a ako govoriš o silovatelju,
niko neće hteti da ide u školu,

284
00:14:28,824 --> 00:14:31,361
tako da ti zabranjujem da pišeš o tome.“

285
00:14:31,701 --> 00:14:33,625
Debi ima etičku dilemu.

286
00:14:33,625 --> 00:14:37,629
Odlazi kući, vidi svoju majku,
majka je jako zagrli i kaže:

287
00:14:37,629 --> 00:14:41,312
„Debi, ti si divna,
tvoj deda bi bio ponosan na tebe.

288
00:14:41,312 --> 00:14:43,463
Ti si izvanredna novinarka,

289
00:14:43,463 --> 00:14:46,923
ali znaš da tvoj brat Tedi
želi da ide u školu sledeće godine.

290
00:14:46,923 --> 00:14:50,345
Ako objaviš priču,
možda neće upasti u školu,

291
00:14:50,345 --> 00:14:53,196
tako da moraš dobro da razmisliš
o tome šta treba da uradiš.“

292
00:14:53,196 --> 00:14:55,141
Ovo je etička dilema

293
00:14:55,141 --> 00:14:57,365
jer Debi želi da bude dobra novinarka

294
00:14:57,365 --> 00:14:59,204
i to je poziva da uradi jedno.

295
00:14:59,204 --> 00:15:01,793
Želi da bude dobar član
svoje školske zajednice,

296
00:15:01,793 --> 00:15:02,955
ali šta to znači?

297
00:15:02,955 --> 00:15:04,734
Želi i da bude dobra osoba kod kuće.

298
00:15:04,734 --> 00:15:08,401
Želi da učini ono što žele njeni roditelji
i ono što je dobro za njenog brata.

299
00:15:08,401 --> 00:15:11,476
Takvim etičkim dilemama se bavimo

300
00:15:11,476 --> 00:15:15,077
kada pokušavamo da razumemo
šta znači biti dobra osoba,

301
00:15:15,077 --> 00:15:17,362
dobar radnik ili dobar građanin.

302
00:15:17,982 --> 00:15:20,332
Verovatno razmišljate,
naročito ako ste filozof,

303
00:15:20,332 --> 00:15:23,009
„Pa, ko odlučuje šta je dobro?“

304
00:15:23,619 --> 00:15:25,659
Evo jednog odgovora - Vrhovni sud.

305
00:15:25,659 --> 00:15:26,589
(Smeh)

306
00:15:26,599 --> 00:15:28,069
Oni imaju izvesnu moć,

307
00:15:28,069 --> 00:15:31,499
ali ako ste kao ja, ne dopada vam se uvek
ono što kaže Vrhovni sud.

308
00:15:31,499 --> 00:15:34,786
Imam bolji odgovor, a imamo
mnogo istraživanja koja ga podržavaju.

309
00:15:34,786 --> 00:15:39,171
Bolji odgovor je razgovarati,
komunicirati sa ljudima u vašem svetu.

310
00:15:39,171 --> 00:15:41,842
Ovo je grupa nastavnika
sa kojom sam radio mnogo godina.

311
00:15:41,842 --> 00:15:46,152
Kada iskrsne problem,
pričamo o tome licem u lice, uživo,

312
00:15:46,152 --> 00:15:48,042
pokušavamo da odlučimo šta da radimo.

313
00:15:48,042 --> 00:15:49,822
Donesemo odluku, sprovedemo je,

314
00:15:49,822 --> 00:15:53,116
a ako ne funkcioniše,
više se potrudimo sledeći put.

315
00:15:53,116 --> 00:15:55,556
To nazivamo „stvaranje
zajedničkog prostora“

316
00:15:55,556 --> 00:15:59,066
i mnogo je bolje
ako se dešava uživo nego onlajn,

317
00:15:59,066 --> 00:16:01,227
ali je bolje onlajn nego nikako.

318
00:16:01,227 --> 00:16:03,867
Ako želite da se napregnete
ka tome da budete dobri,

319
00:16:03,867 --> 00:16:05,177
ne možete to sami.

320
00:16:05,177 --> 00:16:07,773
Potrebni su vam ljudi
koje poznajete i kojima verujete,

321
00:16:07,773 --> 00:16:11,338
sa kojima možete da razmotrite
ove uznemirujuće probleme.

322
00:16:11,338 --> 00:16:13,891
Nakon 40 godina, dve ključne stvari.

323
00:16:13,891 --> 00:16:17,009
Broj jedan - ljudi mogu biti pametni
na različite načine

324
00:16:17,009 --> 00:16:20,490
i to treba da utiče na naš način
razmišljanja o sebi i drugima.

325
00:16:20,490 --> 00:16:23,270
Kao drugo, sama istrajnost nije dovoljna.

326
00:16:23,270 --> 00:16:25,321
Moramo odlučiti
kako da primenimo istrajnost

327
00:16:25,321 --> 00:16:29,725
i neprestano radimo na tome
da stavimo istrajnost u službu dobra.

328
00:16:30,135 --> 00:16:32,899
Neću vam dati rezime.

329
00:16:32,899 --> 00:16:35,556
Umesto toga, pitanje je
da li možemo ovo da tvitujemo.

330
00:16:36,683 --> 00:16:38,847
Šta mislite? Hajde da pokušamo.

331
00:16:41,307 --> 00:16:43,468
Možemo da stavimo „dovitljivost“ u množinu

332
00:16:45,768 --> 00:16:48,558
i možemo da smestimo „dobre“
ispred „istrajnosti“.

333
00:16:49,987 --> 00:16:52,147
Višestruke dovitljivosti,
dobre istrajnosti.

334
00:16:52,147 --> 00:16:53,366
Hvala.

335
00:16:53,366 --> 00:16:56,566
(Aplauz)