WEBVTT

00:00:16.288 --> 00:00:18.708
Co zrobić, aby osiągnąć sukces?

00:00:19.228 --> 00:00:21.356
Zapytany o to przed laty,

00:00:21.467 --> 00:00:23.976
dałbym prostą odpowiedź.

00:00:23.991 --> 00:00:24.991
Powiedziałbym:

00:00:24.991 --> 00:00:28.078
"Musisz być mądry i ciężko pracować".

00:00:29.168 --> 00:00:32.099
Mówiąc bardziej rzeczowo,
musisz być bystry,

00:00:32.509 --> 00:00:34.723
czyli inteligentny.

00:00:35.662 --> 00:00:38.658
Tak jak Albert Einstein.

00:00:39.008 --> 00:00:42.048
Musisz też być zdeterminowany.

00:00:42.438 --> 00:00:45.319
Musisz ciężko i wytrwale pracować.

00:00:47.499 --> 00:00:48.908
Jak sportowiec,

00:00:48.908 --> 00:00:50.398
na przykład ten skoczek.

00:00:51.608 --> 00:00:56.518
Ten stary pogląd na temat
inteligencji i determinacji

00:00:56.867 --> 00:01:00.502
długo dawał mi do myślenia.

00:01:00.502 --> 00:01:04.149
Dziś prześledzę zmiany w moim podejściu.

00:01:04.789 --> 00:01:08.399
Miejmy nadzieję, że ten młodzieniec
jest inteligentny i zdeterminowany,

00:01:08.399 --> 00:01:11.867
inaczej może nie zdać dobrze testu.

00:01:12.727 --> 00:01:14.557
Tutaj jest nieco starsza grupa.

00:01:14.557 --> 00:01:15.509
(Śmiech)

00:01:15.509 --> 00:01:17.419
Oby byli bystrzy i pracowici,,

00:01:17.419 --> 00:01:20.189
bo znajdują się
w centrum dowodzenia w Białym Domu

00:01:20.189 --> 00:01:22.638
i podejmują trudne decyzje.

00:01:22.638 --> 00:01:25.728
Dlatego wierzę, że są
bystrzy i zdeterminowani.

00:01:27.528 --> 00:01:31.179
Dziś skupię się na badaniu, 
które, jako psycholog,

00:01:31.489 --> 00:01:33.659
prowadzę od około 40 lat.

00:01:34.049 --> 00:01:39.589
Zmieniłem zdanie, co do roli
inteligencji i determinacji.

00:01:39.629 --> 00:01:43.171
O tym właśnie będę mówił.

00:01:43.551 --> 00:01:45.781
Tak wyglądałem parę lat temu,

00:01:45.781 --> 00:01:47.669
(Śmiech)

00:01:47.669 --> 00:01:50.137
kiedy zaczynałem pracę.

00:01:51.207 --> 00:01:55.370
Wtedy wierzyłem,

00:01:55.370 --> 00:01:59.869
że inteligencja jest tylko jedna, 
jeden komputer w umyśle-mózgu.

00:01:59.889 --> 00:02:02.671
Jeśli pracuje dobrze, 
radzimy sobie ze wszystkim.

00:02:03.041 --> 00:02:05.021
Jeśli jest powolny,

00:02:05.401 --> 00:02:08.069
nic nam nie wychodzi.

00:02:08.069 --> 00:02:11.659
Wtedy byłem zwolennikiem testów IQ.

00:02:11.659 --> 00:02:14.389
Pewnie każdy tu robił taki test.

00:02:14.389 --> 00:02:17.490
Celem testu IQ
jest obliczenie inteligencji.

00:02:17.900 --> 00:02:21.340
Jeśli wyjdzie, że nie jesteś mądry,
masz problem,

00:02:21.340 --> 00:02:23.499
bo wierzysz, że nie jesteś mądry.

00:02:23.499 --> 00:02:26.039
A nie jest łatwo funkcjonować 
z takim przekonaniem

00:02:26.039 --> 00:02:27.709
przez resztę życia.

00:02:28.099 --> 00:02:31.949
Podczas badania pracowałem z dziećmi

00:02:32.579 --> 00:02:37.390
w różnym wieku, o różnych talentach 
i z różnych środowisk.

00:02:37.400 --> 00:02:39.380
Obserwowałem, jak wykonują różne zadania,

00:02:39.380 --> 00:02:41.880
i odkryłem, że talent w jednej dziedzinie

00:02:41.880 --> 00:02:45.680
nie oznacza talentu w innej.

00:02:46.363 --> 00:02:49.431
Pracowałem też z pacjentami 
z urazami mózgu,

00:02:49.461 --> 00:02:52.479
osobami po udarze

00:02:52.479 --> 00:02:54.861
lub z innymi zmianami w mózgu.

00:02:54.861 --> 00:02:58.811
Najwięcej znaczy miejsce urazu mózgu.

00:02:58.811 --> 00:03:01.340
W lewej czy w prawej półkuli?

00:03:01.340 --> 00:03:03.162
Z przodu czy z tyłu?

00:03:03.352 --> 00:03:07.689
Jak wiadomo, położenie urazu wpływa na to,

00:03:07.689 --> 00:03:10.481
które zdolności zostaną upośledzone.

00:03:10.481 --> 00:03:13.821
Można trafić na dwóch pacjentów
o zupełnie odmiennych profilach,

00:03:13.821 --> 00:03:17.731
jeden będzie dobry w tym,
w czym drugi jest słaby.

00:03:19.561 --> 00:03:21.851
We wczesnych latach 80.

00:03:21.971 --> 00:03:24.681
badania nad ludzkim rozwojem
w różnych kulturach

00:03:25.071 --> 00:03:29.282
oraz badania mózgu i jego 
wyspecjalizowanych obszarów

00:03:29.641 --> 00:03:32.882
sprawiły, że napisałem książkę
"Frames of Mind",

00:03:32.882 --> 00:03:35.982
o podtytule
"Teoria inteligencji wielorakich",

00:03:35.982 --> 00:03:37.670
w skrócie "teoria IW".

00:03:38.000 --> 00:03:41.213
Z tej pracy jestem najbardziej znany.

00:03:41.443 --> 00:03:44.211
To długa książka, mająca około 400 stron,

00:03:44.211 --> 00:03:48.443
ale można ją krótko streścić

00:03:48.923 --> 00:03:51.522
szczególnie podczas prelekcji TED.

00:03:51.522 --> 00:03:55.459
Zakłada, że zamiast jednego komputera

00:03:55.459 --> 00:04:00.462
wszyscy mamy siedem lub osiem
różnych komputerów.

00:04:00.792 --> 00:04:03.421
Jeden może działać dobrze u jednej osoby,

00:04:03.421 --> 00:04:05.901
inny będzie działać lepiej u innej.

00:04:06.201 --> 00:04:09.163
Dlatego trzeba rozważyć
inteligencje wielorakie.

00:04:09.473 --> 00:04:13.154
Pozwólcie, że przedstawię komputery,
używając pomocy graficznej.

00:04:13.474 --> 00:04:16.663
Inteligencja językowa
to inteligencja poety,

00:04:16.663 --> 00:04:19.133
jak Emily Dickinson, Edgara Allana Poe

00:04:19.943 --> 00:04:22.783
lub dziennikarza CNN.

00:04:23.573 --> 00:04:26.182
Druga jest inteligencja
logiczno-matematyczna,

00:04:26.182 --> 00:04:29.861
inteligencja naukowca lub programisty.

00:04:30.411 --> 00:04:33.722
Jeśli masz zdolności językowe i logiczne
poradzisz sobie w szkole

00:04:33.722 --> 00:04:36.742
i tam będziesz się czuł mądry.

00:04:36.742 --> 00:04:37.785
(Śmiech)

00:04:37.785 --> 00:04:39.464
Podczas spaceru szosą,

00:04:39.464 --> 00:04:41.998
nie mówiąc już o lesie czy dżungli,

00:04:41.998 --> 00:04:44.928
zauważysz, że inne inteligencje
też są ważne.

00:04:44.928 --> 00:04:45.853
(Śmiech)

00:04:45.853 --> 00:04:47.534
Inteligencja muzyczna

00:04:47.534 --> 00:04:50.123
to inteligencja dyrygenta

00:04:50.123 --> 00:04:52.393
lub świetnego wykonawcy jak Yo-Yo Ma.

00:04:52.393 --> 00:04:54.714
Po lewej widzicie go jako cudowne dziecko,

00:04:54.714 --> 00:04:59.223
a po prawej Yo-Yo Ma
jakiego znamy i podziwiamy.

00:04:59.493 --> 00:05:01.734
Czwartym typem jest 
inteligencja przestrzenna,

00:05:01.734 --> 00:05:05.304
to zdolność do radzenia sobie
z niewielką przestrzenią, jak szachista,

00:05:05.304 --> 00:05:09.453
lub większą przestrzenią,
jak żeglarz lub nawigator.

00:05:09.893 --> 00:05:12.804
Piąty typ to inteligencja ruchowa.

00:05:13.114 --> 00:05:16.772
Posiada ją sportowiec,
który używa całego ciała

00:05:16.772 --> 00:05:19.835
albo rzemieślnik
pracujący z drewnem, metalem

00:05:19.835 --> 00:05:23.365
lub innym materiałem.

00:05:24.295 --> 00:05:26.765
Szósta jest inteligencja interpersonalna

00:05:26.765 --> 00:05:28.395
- to rozumienie innych ludzi.

00:05:28.395 --> 00:05:32.765
Martin Luther King Jr. wiedział,
jak motywować ludzi,

00:05:32.765 --> 00:05:34.584
bo miał inteligencję interpersonalną.

00:05:34.884 --> 00:05:38.224
Na bardziej przyziemnym poziomie,
gdy sprzedawca próbuje cię namówić

00:05:38.224 --> 00:05:41.984
na kupno niepotrzebnego samochodu,
za cenę nie do przyjęcia,

00:05:41.984 --> 00:05:44.365
to też wykazuje się tą inteligencją.

00:05:45.285 --> 00:05:50.074
Siódma jest inteligencja intrapersonalna,
czyli rozumienie siebie.

00:05:50.344 --> 00:05:53.175
Osoba medytująca może ją mieć.

00:05:53.675 --> 00:05:55.265
Podczas psychoanalizy

00:05:55.265 --> 00:05:57.735
również można lepiej zrozumieć siebie.

00:05:59.305 --> 00:06:03.105
Niedawno dodałem
ósmą inteligencję - przyrodniczą.

00:06:03.265 --> 00:06:07.145
Pozwala ona na zauważanie
różnic w przyrodzie między roślinami

00:06:07.145 --> 00:06:10.668
lub pozwala porozumiewać się
ze zwierzętami.

00:06:10.948 --> 00:06:14.006
Tu Jane Goodall rozmawia
z jednym ze swoich szympansów.

00:06:14.436 --> 00:06:17.081
Te osiem inteligencji

00:06:17.104 --> 00:06:20.703
opisałem w książce
"Inteligencje wielorakie".

00:06:20.703 --> 00:06:26.054
Kluczowa jest moja zmiana z liczby
pojedynczej na liczbę mnogą: inteligencje.

00:06:26.564 --> 00:06:28.191
A teraz kilka wniosków.

00:06:28.191 --> 00:06:30.694
Wszyscy posiadamy te osiem inteligencji

00:06:30.694 --> 00:06:33.814
i to czyni nas ludźmi
w sensie kognitywnym.

00:06:33.814 --> 00:06:36.585
Jednakże nawet bliźnięta

00:06:36.585 --> 00:06:40.336
nie mają inteligencji rozwiniętych
w tych samych proporcjach.

00:06:40.336 --> 00:06:41.336
To niezwykłe.

00:06:41.336 --> 00:06:44.405
Fakt ten powinien wpłynąć na to,

00:06:44.405 --> 00:06:47.095
co dzieje się w szkole i w pracy,

00:06:47.095 --> 00:06:48.768
oraz na stosunki międzyludzkie.

00:06:48.768 --> 00:06:50.925
I co ważniejsze
na postrzeganie samego siebie,

00:06:50.925 --> 00:06:53.244
bo każdy ma jakieś
zdolności intelektualne.

00:06:53.244 --> 00:06:54.984
Nikt nie jest kompletnym zerem.

00:06:55.964 --> 00:06:59.286
Jak zatem określić swoje inteligencje?

00:06:59.286 --> 00:07:01.066
Wiele osób mnie o to pyta.

00:07:01.066 --> 00:07:03.676
Na pewno nie należy
używać testów pisemnych,

00:07:03.676 --> 00:07:06.354
ponieważ jest to podejście
językowo-logiczne.

00:07:06.354 --> 00:07:09.234
Osoby zdolne językowo
dobrze sobie poradzą.

00:07:09.234 --> 00:07:11.716
Należy stworzyć warunki do obserwowania,

00:07:11.716 --> 00:07:15.355
jak poszczególne osoby
korzystają ze swoich inteligencji.

00:07:15.355 --> 00:07:17.846
Już wyjaśniam, co robiliśmy z dziećmi.

00:07:18.216 --> 00:07:21.895
Daliśmy im do zabawy znajome przedmioty

00:07:21.895 --> 00:07:24.148
- inteligencja przestrzenna i ruchowa.

00:07:24.218 --> 00:07:26.664
Przetestowaliśmy ich zdolności muzyczne,

00:07:26.664 --> 00:07:29.761
umiejętność tworzenia lub naśladowania
zasłyszanych melodii.

00:07:30.461 --> 00:07:34.895
Inteligencja językowa:
uczenie się nowych zwrotów, języków,

00:07:34.895 --> 00:07:37.785
poprawnego tonu i prozodii.

00:07:38.335 --> 00:07:40.232
Przyjrzeliśmy się motoryce.

00:07:40.232 --> 00:07:43.366
Niestaranne trzymanie tego przedmiotu
uruchamia dzwonek.

00:07:43.876 --> 00:07:45.965
To przykład motoryki małej.

00:07:45.965 --> 00:07:50.263
Zahaczenie o przewód
znowu spowoduje okropny hałas.

00:07:51.523 --> 00:07:52.816
Inteligencja przyrodnicza

00:07:52.816 --> 00:07:55.017
- jakie różnice zauważa dziecko,

00:07:55.017 --> 00:07:57.786
używając powiększenia lub gołym okiem.

00:07:57.786 --> 00:07:59.586
A tu interesująca gra.

00:07:59.586 --> 00:08:03.046
Gry planszowe skupiają się
na inteligencji matematycznej

00:08:03.046 --> 00:08:05.726
oraz inteligencji interpersonalnej.

00:08:05.726 --> 00:08:07.835
Jeśli dziecko rozumie,

00:08:07.835 --> 00:08:10.385
że wie więcej niż inni, może oszukiwać.

00:08:10.385 --> 00:08:11.148
(Śmiech)

00:08:11.148 --> 00:08:12.588
Do czwartego roku życia

00:08:12.588 --> 00:08:15.148
oszukiwanie to oznaka
inteligencji interpersonalnej.

00:08:15.148 --> 00:08:17.248
Później dziecko jest tego oduczane.

00:08:17.248 --> 00:08:18.397
(Śmiech)

00:08:18.397 --> 00:08:21.727
Stworzyliśmy stronę internetową
,,Oaza inteligencji wielorakich".

00:08:22.247 --> 00:08:24.146
Jest to celowa figura retoryczna,

00:08:24.146 --> 00:08:28.459
bo chodzi o ożywcze źródło
w sercu pustyni,

00:08:28.459 --> 00:08:30.949
na której panuje wiele błędnych przekonań

00:08:30.949 --> 00:08:32.756
na temat inteligencji wielorakich.

00:08:32.756 --> 00:08:35.452
Przykładowo, dermatoglifika,

00:08:35.452 --> 00:08:36.617
okropne słowo,

00:08:36.617 --> 00:08:39.547
twierdzi, że wygląd odcisków palców

00:08:39.547 --> 00:08:41.007
pokazuje, czy ktoś jest mądry.

00:08:41.227 --> 00:08:42.408
Zupełny nonsens.

00:08:42.408 --> 00:08:45.476
Dlatego na naszej stronie
piszemy o dermatoglifice.

00:08:46.046 --> 00:08:48.467
Jednak jest też coś poważniejszego.

00:08:48.847 --> 00:08:50.457
20 lat temu

00:08:50.457 --> 00:08:52.535
w jednym z australijskich stanów

00:08:52.535 --> 00:08:55.697
stworzono program nauczania
oparty na inteligencjach wielorakich.

00:08:55.697 --> 00:08:59.015
Byłem zaszczycony
i z pewnością mieli dobre intencje,

00:08:59.015 --> 00:09:02.089
ale odkryłem, że w tym programie

00:09:02.089 --> 00:09:04.848
spisano grupy rasowe i etniczne

00:09:04.848 --> 00:09:08.348
i dopisano, które inteligencje mają,
a których nie.

00:09:08.838 --> 00:09:12.918
Przeraziło mnie to,
bo błędnie użyto mojej teorii.

00:09:12.918 --> 00:09:16.779
Nie było na to dowodów,
więc poszedłem do telewizji

00:09:16.779 --> 00:09:20.386
i poprosiłem, aby tego nie używać.

00:09:20.386 --> 00:09:22.466
Na szczęście posłuchali.

00:09:22.466 --> 00:09:27.498
Wtedy zadałem sobie pytanie, 
które badacze powinni sobie zadać.

00:09:27.498 --> 00:09:31.948
Tworzymy pomysły i to wspaniałe,
kiedy ludzie ich używają,

00:09:31.948 --> 00:09:34.198
ale niekiedy też ich nadużywają.

00:09:34.198 --> 00:09:35.568
Czy odpowiadamy za to?

00:09:35.568 --> 00:09:37.788
Uświadomiłem sobie, 
że jeśli nie przemówię,

00:09:37.918 --> 00:09:39.458
na przykład przez Oazę,

00:09:39.458 --> 00:09:43.056
nie mogę oczekiwać tego od innych.

00:09:44.286 --> 00:09:48.559
Mówiłem już o procesach poznawczych,
myśleniu i inteligencjach.

00:09:48.559 --> 00:09:52.059
Tymczasem w wielu 
środowiskach edukacyjnych

00:09:52.059 --> 00:09:55.358
zaczęto więcej myśleć
o cechach społecznych,

00:09:55.358 --> 00:09:56.858
emocjonalnych i personalnych.

00:09:57.198 --> 00:10:00.698
Nową gwiazdą, o której już wspomniałem,

00:10:00.698 --> 00:10:01.990
jest determinacja.

00:10:01.990 --> 00:10:05.179
Została opisana przez psycholog
Angelę Duckworth

00:10:05.179 --> 00:10:08.699
z Uniwerstetu w Pensylwanii,

00:10:09.039 --> 00:10:13.579
a popularność zyskała,
kiedy dziennikarz Paul Tough powiedział:

00:10:13.579 --> 00:10:17.479
"Jeśli dzieci mają osiągnąć sukces,
muszą być zdeterminowane".

00:10:17.739 --> 00:10:21.223
Dobrze to brzmi. Kto byłby przeciwny?

00:10:21.223 --> 00:10:24.177
Chciałbym, żeby moje dzieci i wnuki
były zdeterminowane.

00:10:24.177 --> 00:10:26.009
Chciałbym tego dla każdego.

00:10:26.069 --> 00:10:28.820
Po dłuższych przemyśleniach
uświadomiłem sobie,

00:10:28.820 --> 00:10:34.184
że Hitler i jego szturmowcy
byli bardzo zdeterminowani

00:10:34.554 --> 00:10:38.148
i użyli tej determinacji do złych celów.

00:10:39.258 --> 00:10:44.001
Bardziej współczesnym przykładem

00:10:44.341 --> 00:10:47.620
są ludzie bystrzejsi od reszty,

00:10:47.620 --> 00:10:49.930
którzy potrafią rozwinąć firmę, jak Enron.

00:10:50.320 --> 00:10:53.751
Firma staje się bardzo wartościowa,
a oni pracują ciężko,

00:10:54.161 --> 00:10:57.811
tylko że kłamią i ukrywają,
ile mają pieniędzy

00:10:57.811 --> 00:11:01.420
i jakie są ceny energii w kraju.

00:11:01.420 --> 00:11:04.798
Kiedy Enron upadł,
wiele ludzi straciło pracę i emerytury.

00:11:04.798 --> 00:11:06.499
Problemem nie była

00:11:06.499 --> 00:11:08.580
ani inteligencja, ani determinacja,

00:11:08.580 --> 00:11:12.400
tylko cel, do którego użyto determinacji.

00:11:13.220 --> 00:11:16.480
Dobrze mieć determinację.

00:11:16.480 --> 00:11:17.981
Jednak przez ostatnie 20 lat

00:11:17.981 --> 00:11:20.371
po inteligencjach wielorakich
interesowało mnie,

00:11:20.371 --> 00:11:25.311
co to znaczy być dobrą osobą,
dobrym pracownikiem i obywatelem.

00:11:26.871 --> 00:11:28.701
Dobrze jest mieć parę ikon.

00:11:28.701 --> 00:11:31.252
Nelson Mandela - podziwiany,

00:11:31.252 --> 00:11:35.542
zjednoczył, w sposób pokojowy,
zwaśnione grupy w RPA.

00:11:36.162 --> 00:11:37.132
Eleanor Roosevelt

00:11:37.132 --> 00:11:39.392
w młodości nie mogła nawet głosować.

00:11:39.392 --> 00:11:42.843
Została czołową myślicielką w USA

00:11:42.843 --> 00:11:46.471
i miała bardzo pozytywny wpływ
na męża - prezydenta Roosevelta.

00:11:47.131 --> 00:11:50.423
A to mój bohater - Mahatma Gandhi,

00:11:50.423 --> 00:11:54.353
który rozumiał, że ludzie
mogą się ze sobą nie zgadzać,

00:11:54.602 --> 00:11:59.431
ale jeśli robią to agresywnie,
świat legnie w gruzach.

00:11:59.431 --> 00:12:03.552
Pokojowe idee Gandhiego
są współcześnie ważne dla nas

00:12:03.552 --> 00:12:05.191
i naszego dalszego funkcjonowania.

00:12:05.741 --> 00:12:08.393
Dlatego stworzyliśmy
"Projekt Dobra Praca",

00:12:08.393 --> 00:12:09.971
bo jako badacze tworzymy projekty.

00:12:09.971 --> 00:12:12.422
Finalnie zmieniliśmy nazwę
na "Projekt Dobro".

00:12:12.422 --> 00:12:15.884
Pracowałem z cudownymi ludźmi,
których imiona są na slajdzie.

00:12:15.884 --> 00:12:19.253
Pewnie zastanawiacie się
"Co to dobra praca?".

00:12:19.253 --> 00:12:22.363
20 lat, 1200 osób,
dziewięć różnych zawodów,

00:12:22.363 --> 00:12:26.861
ale to również mogę streścić.

00:12:27.471 --> 00:12:30.202
Dobra praca to coś,
czym wykazują się niektórzy prawnicy,

00:12:30.792 --> 00:12:32.983
sędziowie, naukowcy, doktorzy,

00:12:33.443 --> 00:12:35.983
chemicy czy nauczyciele.

00:12:35.983 --> 00:12:38.173
Dobra praca jest

00:12:38.173 --> 00:12:42.175
doskonała, angażująca i etyczna.

00:12:42.175 --> 00:12:44.085
W kontekście nauczania,

00:12:44.085 --> 00:12:47.221
dobrze pracujący nauczyciel
zna się na swoim fachu,

00:12:47.221 --> 00:12:50.123
jest doskonale poinformowany,
zaangażowany, dbały,

00:12:50.123 --> 00:12:52.787
chętnie idzie do szkoły, kocha dzieci

00:12:52.787 --> 00:12:54.382
i chce z nimi pracować.

00:12:54.382 --> 00:12:57.043
Przez resztę prelekcji skupię się na tym,

00:12:57.043 --> 00:12:58.643
że dobrzy pracownicy są etyczni.

00:12:58.643 --> 00:13:01.313
Podejmują trudne decyzje

00:13:01.313 --> 00:13:03.923
i ciężko pracują, żeby podjąć te właściwe.

00:13:03.923 --> 00:13:06.384
A jeśli podjęli złą decyzję,

00:13:06.384 --> 00:13:09.484
następnym razem starają się bardziej.

00:13:09.484 --> 00:13:12.173
Tę potrójną helisę nazywamy "ENA",

00:13:12.173 --> 00:13:15.574
na wzór podwójnej helisy DNA.

00:13:15.574 --> 00:13:18.454
Osoba nie zalicza się
do dobrych pracowników,

00:13:18.744 --> 00:13:23.001
dopóki nie jest doskonała,
zaangażowana i etyczna.

00:13:23.885 --> 00:13:26.265
Po dwóch dekadach

00:13:26.265 --> 00:13:28.770
ponownie mamy stronę internetową

00:13:28.770 --> 00:13:30.770
i źródło informacji "Projekt Dobro",

00:13:30.793 --> 00:13:35.999
gdzie piszemy o dobrej pracy, zabawie,
dobrym obywatelstwie i współpracy.

00:13:36.187 --> 00:13:39.537
Dajemy ludziom gry, urządzenia i narzędzia

00:13:39.544 --> 00:13:43.741
do samodoskonalenia
i pomocy innym w osiąganiu dobra.

00:13:43.969 --> 00:13:45.976
Oto zestaw narzędzi dobrego pracownika.

00:13:45.976 --> 00:13:49.731
Podam przykład,

00:13:50.321 --> 00:13:52.005
który jest prawdziwy,

00:13:52.005 --> 00:13:55.533
tylko zdjęcie i imię są zmienione.

00:13:55.533 --> 00:13:56.899
To historia Debbie.

00:13:56.899 --> 00:13:58.742
Będąc uczniem lub nauczycielem,

00:13:58.742 --> 00:14:01.610
słyszysz o Debbie i musisz zdecydować,

00:14:01.610 --> 00:14:03.032
co powinna zrobić.

00:14:03.032 --> 00:14:05.401
Debbie jest świetną dziennikarką,

00:14:05.401 --> 00:14:07.270
redaktorką licealnej gazetki,

00:14:07.270 --> 00:14:10.383
a jej dziadek był znanym reporterem
dla The New York Times.

00:14:10.473 --> 00:14:11.951
Na kampusie zdarzył się gwałt.

00:14:12.391 --> 00:14:15.473
Debbie, jako dziennikarka,
powinna o nim napisać

00:14:15.853 --> 00:14:17.313
i próbuje to zrobić,

00:14:17.313 --> 00:14:19.581
ale dyrektor wzywa ją i mówi:

00:14:19.581 --> 00:14:22.449
"Nie możesz napisać o tym w gazetce,

00:14:22.449 --> 00:14:25.298
bo w przyszłym tygodniu
zaczyna się rekrutacja do szkoły,

00:14:25.298 --> 00:14:28.824
a jeśli o tym napiszesz,
nikt nie będzie chciał tu aplikować,

00:14:28.824 --> 00:14:31.361
dlatego zabraniam ci o tym pisać".

00:14:31.701 --> 00:14:33.625
Debbie ma dylemat etyczny.

00:14:33.625 --> 00:14:37.666
Wraca do domu,
gdzie mama ściska ją i mówi:

00:14:37.729 --> 00:14:41.312
"Jesteś wspaniała,
dziadek byłby z ciebie dumny.

00:14:41.312 --> 00:14:43.163
Jesteś fantastyczną dziennikarką,

00:14:43.163 --> 00:14:46.923
ale wiesz, że twój brat
chce iść do tej szkoły za rok.

00:14:46.923 --> 00:14:50.595
Jeśli opublikujesz ten artykuł,
on może się tam nie dostać,

00:14:50.595 --> 00:14:53.266
więc musisz przemyśleć, co chcesz zrobić".

00:14:53.266 --> 00:14:55.141
To jest dylemat etyczny,

00:14:55.141 --> 00:14:57.365
bo Debbie chce być dobrą dziennikarką,

00:14:57.365 --> 00:14:59.204
a to wymaga napisania artykułu.

00:14:59.204 --> 00:15:01.793
Chce też być dobrym członkiem
szkolnej społeczności,

00:15:01.793 --> 00:15:02.955
ale co to oznacza?

00:15:02.955 --> 00:15:05.164
Chce też być dobrą osobą w domu.

00:15:05.164 --> 00:15:08.514
Chce robić to, co mówią rodzice
i to, co jest dobre dla jej brata.

00:15:08.621 --> 00:15:11.476
Z takim dylematem etycznym mierzymy się,

00:15:11.476 --> 00:15:14.967
kiedy próbujemy zrozumieć,
co to znaczy być dobrą osobą,

00:15:14.967 --> 00:15:17.362
dobrym pracownikiem i dobrym obywatelem.

00:15:17.982 --> 00:15:20.882
Filozofowie zastanawiają się,

00:15:20.882 --> 00:15:23.009
kto decyduje, co jest dobre.

00:15:23.619 --> 00:15:25.659
Jedna odpowiedź to: Sąd Najwyższy,

00:15:25.659 --> 00:15:26.589
(Śmiech)

00:15:26.599 --> 00:15:28.069
a ma on pewną władzę,

00:15:28.069 --> 00:15:31.499
ale jeśli, tak jak ja, nie zawsze
zgadzacie się z Sądem Najwyższym,

00:15:31.499 --> 00:15:34.876
to mam lepszą odpowiedź,
popartą badaniami.

00:15:34.876 --> 00:15:38.791
A jest nią rozmowa z otoczeniem.

00:15:39.141 --> 00:15:42.112
Oto grupa nauczycieli,
z którymi długo pracowałem.

00:15:42.112 --> 00:15:45.932
Kiedy pojawiał się problem,
rozmawialiśmy o nim twarzą w twarz,

00:15:45.932 --> 00:15:47.762
próbując zadecydować, co robić.

00:15:47.762 --> 00:15:49.652
Podejmowaliśmy decyzję, wykonywaliśmy,

00:15:49.652 --> 00:15:53.116
a potem, jeśli nie zadziałało,
staraliśmy się podjąć lepszą.

00:15:53.116 --> 00:15:55.356
Nazwaliśmy to "tworzeniem
wspólnej przestrzeni".

00:15:55.356 --> 00:15:58.876
Najlepiej, kiedy ta przestrzeń
jest fizyczna, a nie online.

00:15:58.893 --> 00:16:01.227
Chociaż przestrzeń online
jest lepsza niż żadna.

00:16:01.227 --> 00:16:03.867
Jeśli chcesz zawalczyć o bycie dobrym,

00:16:03.867 --> 00:16:05.317
nie możesz robić tego sam.

00:16:05.317 --> 00:16:07.643
Potrzebujesz ludzi,
których znasz, którym ufasz

00:16:07.643 --> 00:16:10.838
i z którymi możesz omówić problemy.

00:16:11.338 --> 00:16:13.891
Po 40 latach mam dwa wnioski.

00:16:13.891 --> 00:16:16.879
Pierwszy: ludzie mogą być mądrzy
na różne sposoby,

00:16:16.879 --> 00:16:20.620
co powinno wpływać na to,
jak myślimy o sobie i innych.

00:16:20.620 --> 00:16:23.270
Drugi: sama determinacja nie wystarczy.

00:16:23.270 --> 00:16:26.941
Trzeba zdecydować, jak ją zastosować
i nieustannie pracować,

00:16:26.941 --> 00:16:29.725
aby służyła dobru.

00:16:30.135 --> 00:16:32.749
Nie będę już tego podsumowywał,

00:16:32.749 --> 00:16:35.556
ale zapytam: czy można o tym zatweetować?

00:16:36.473 --> 00:16:38.847
Co myślicie? Spróbujmy.

00:16:41.307 --> 00:16:43.468
Możemy zastosować
liczbę mnogą od inteligencji

00:16:45.958 --> 00:16:48.558
i dodać "dobra" przed determinacją.

00:16:49.457 --> 00:16:51.907
Inteligencje wielorakie,
dobra determinacja.

00:16:51.916 --> 00:16:53.386
Dziękuję.

00:16:53.416 --> 00:16:56.566
(Brawa)