0:00:16.288,0:00:18.708
Co zrobić, aby osiągnąć sukces?

0:00:19.228,0:00:21.356
Zapytany o to przed laty,

0:00:21.467,0:00:23.976
dałbym prostą odpowiedź.

0:00:23.991,0:00:24.991
Powiedziałbym:

0:00:24.991,0:00:28.078
"Musisz być mądry i ciężko pracować".

0:00:29.168,0:00:32.099
Mówiąc bardziej rzeczowo,[br]musisz być bystry,

0:00:32.509,0:00:34.723
czyli inteligentny.

0:00:35.662,0:00:38.658
Tak jak Albert Einstein.

0:00:39.008,0:00:42.048
Musisz też być zdeterminowany.

0:00:42.438,0:00:45.319
Musisz ciężko i wytrwale pracować.

0:00:47.499,0:00:48.908
Jak sportowiec,

0:00:48.908,0:00:50.398
na przykład ten skoczek.

0:00:51.608,0:00:56.518
Ten stary pogląd na temat[br]inteligencji i determinacji

0:00:56.867,0:01:00.502
długo dawał mi do myślenia.

0:01:00.502,0:01:04.149
Dziś prześledzę zmiany w moim podejściu.

0:01:04.789,0:01:08.399
Miejmy nadzieję, że ten młodzieniec[br]jest inteligentny i zdeterminowany,

0:01:08.399,0:01:11.867
inaczej może nie zdać dobrze testu.

0:01:12.727,0:01:14.557
Tutaj jest nieco starsza grupa.

0:01:14.557,0:01:15.509
(Śmiech)

0:01:15.509,0:01:17.419
Oby byli bystrzy i pracowici,,

0:01:17.419,0:01:20.189
bo znajdują się[br]w centrum dowodzenia w Białym Domu

0:01:20.189,0:01:22.638
i podejmują trudne decyzje.

0:01:22.638,0:01:25.728
Dlatego wierzę, że są[br]bystrzy i zdeterminowani.

0:01:27.528,0:01:31.179
Dziś skupię się na badaniu, [br]które, jako psycholog,

0:01:31.489,0:01:33.659
prowadzę od około 40 lat.

0:01:34.049,0:01:39.589
Zmieniłem zdanie, co do roli[br]inteligencji i determinacji.

0:01:39.629,0:01:43.171
O tym właśnie będę mówił.

0:01:43.551,0:01:45.781
Tak wyglądałem parę lat temu,

0:01:45.781,0:01:47.669
(Śmiech)

0:01:47.669,0:01:50.137
kiedy zaczynałem pracę.

0:01:51.207,0:01:55.370
Wtedy wierzyłem,

0:01:55.370,0:01:59.869
że inteligencja jest tylko jedna, [br]jeden komputer w umyśle-mózgu.

0:01:59.889,0:02:02.671
Jeśli pracuje dobrze, [br]radzimy sobie ze wszystkim.

0:02:03.041,0:02:05.021
Jeśli jest powolny,

0:02:05.401,0:02:08.069
nic nam nie wychodzi.

0:02:08.069,0:02:11.659
Wtedy byłem zwolennikiem testów IQ.

0:02:11.659,0:02:14.389
Pewnie każdy tu robił taki test.

0:02:14.389,0:02:17.490
Celem testu IQ[br]jest obliczenie inteligencji.

0:02:17.900,0:02:21.340
Jeśli wyjdzie, że nie jesteś mądry,[br]masz problem,

0:02:21.340,0:02:23.499
bo wierzysz, że nie jesteś mądry.

0:02:23.499,0:02:26.039
A nie jest łatwo funkcjonować [br]z takim przekonaniem

0:02:26.039,0:02:27.709
przez resztę życia.

0:02:28.099,0:02:31.949
Podczas badania pracowałem z dziećmi

0:02:32.579,0:02:37.390
w różnym wieku, o różnych talentach [br]i z różnych środowisk.

0:02:37.400,0:02:39.380
Obserwowałem, jak wykonują różne zadania,

0:02:39.380,0:02:41.880
i odkryłem, że talent w jednej dziedzinie

0:02:41.880,0:02:45.680
nie oznacza talentu w innej.

0:02:46.363,0:02:49.431
Pracowałem też z pacjentami [br]z urazami mózgu,

0:02:49.461,0:02:52.479
osobami po udarze

0:02:52.479,0:02:54.861
lub z innymi zmianami w mózgu.

0:02:54.861,0:02:58.811
Najwięcej znaczy miejsce urazu mózgu.

0:02:58.811,0:03:01.340
W lewej czy w prawej półkuli?

0:03:01.340,0:03:03.162
Z przodu czy z tyłu?

0:03:03.352,0:03:07.689
Jak wiadomo, położenie urazu wpływa na to,

0:03:07.689,0:03:10.481
które zdolności zostaną upośledzone.

0:03:10.481,0:03:13.821
Można trafić na dwóch pacjentów[br]o zupełnie odmiennych profilach,

0:03:13.821,0:03:17.731
jeden będzie dobry w tym,[br]w czym drugi jest słaby.

0:03:19.561,0:03:21.851
We wczesnych latach 80.

0:03:21.971,0:03:24.681
badania nad ludzkim rozwojem[br]w różnych kulturach

0:03:25.071,0:03:29.282
oraz badania mózgu i jego [br]wyspecjalizowanych obszarów

0:03:29.641,0:03:32.882
sprawiły, że napisałem książkę[br]"Frames of Mind",

0:03:32.882,0:03:35.982
o podtytule[br]"Teoria inteligencji wielorakich",

0:03:35.982,0:03:37.670
w skrócie "teoria IW".

0:03:38.000,0:03:41.213
Z tej pracy jestem najbardziej znany.

0:03:41.443,0:03:44.211
To długa książka, mająca około 400 stron,

0:03:44.211,0:03:48.443
ale można ją krótko streścić

0:03:48.923,0:03:51.522
szczególnie podczas prelekcji TED.

0:03:51.522,0:03:55.459
Zakłada, że zamiast jednego komputera

0:03:55.459,0:04:00.462
wszyscy mamy siedem lub osiem[br]różnych komputerów.

0:04:00.792,0:04:03.421
Jeden może działać dobrze u jednej osoby,

0:04:03.421,0:04:05.901
inny będzie działać lepiej u innej.

0:04:06.201,0:04:09.163
Dlatego trzeba rozważyć[br]inteligencje wielorakie.

0:04:09.473,0:04:13.154
Pozwólcie, że przedstawię komputery,[br]używając pomocy graficznej.

0:04:13.474,0:04:16.663
Inteligencja językowa[br]to inteligencja poety,

0:04:16.663,0:04:19.133
jak Emily Dickinson, Edgara Allana Poe

0:04:19.943,0:04:22.783
lub dziennikarza CNN.

0:04:23.573,0:04:26.182
Druga jest inteligencja[br]logiczno-matematyczna,

0:04:26.182,0:04:29.861
inteligencja naukowca lub programisty.

0:04:30.411,0:04:33.722
Jeśli masz zdolności językowe i logiczne[br]poradzisz sobie w szkole

0:04:33.722,0:04:36.742
i tam będziesz się czuł mądry.

0:04:36.742,0:04:37.785
(Śmiech)

0:04:37.785,0:04:39.464
Podczas spaceru szosą,

0:04:39.464,0:04:41.998
nie mówiąc już o lesie czy dżungli,

0:04:41.998,0:04:44.928
zauważysz, że inne inteligencje[br]też są ważne.

0:04:44.928,0:04:45.853
(Śmiech)

0:04:45.853,0:04:47.534
Inteligencja muzyczna

0:04:47.534,0:04:50.123
to inteligencja dyrygenta

0:04:50.123,0:04:52.393
lub świetnego wykonawcy jak Yo-Yo Ma.

0:04:52.393,0:04:54.714
Po lewej widzicie go jako cudowne dziecko,

0:04:54.714,0:04:59.223
a po prawej Yo-Yo Ma[br]jakiego znamy i podziwiamy.

0:04:59.493,0:05:01.734
Czwartym typem jest [br]inteligencja przestrzenna,

0:05:01.734,0:05:05.304
to zdolność do radzenia sobie[br]z niewielką przestrzenią, jak szachista,

0:05:05.304,0:05:09.453
lub większą przestrzenią,[br]jak żeglarz lub nawigator.

0:05:09.893,0:05:12.804
Piąty typ to inteligencja ruchowa.

0:05:13.114,0:05:16.772
Posiada ją sportowiec,[br]który używa całego ciała

0:05:16.772,0:05:19.835
albo rzemieślnik[br]pracujący z drewnem, metalem

0:05:19.835,0:05:23.365
lub innym materiałem.

0:05:24.295,0:05:26.765
Szósta jest inteligencja interpersonalna

0:05:26.765,0:05:28.395
- to rozumienie innych ludzi.

0:05:28.395,0:05:32.765
Martin Luther King Jr. wiedział,[br]jak motywować ludzi,

0:05:32.765,0:05:34.584
bo miał inteligencję interpersonalną.

0:05:34.884,0:05:38.224
Na bardziej przyziemnym poziomie,[br]gdy sprzedawca próbuje cię namówić

0:05:38.224,0:05:41.984
na kupno niepotrzebnego samochodu,[br]za cenę nie do przyjęcia,

0:05:41.984,0:05:44.365
to też wykazuje się tą inteligencją.

0:05:45.285,0:05:50.074
Siódma jest inteligencja intrapersonalna,[br]czyli rozumienie siebie.

0:05:50.344,0:05:53.175
Osoba medytująca może ją mieć.

0:05:53.675,0:05:55.265
Podczas psychoanalizy

0:05:55.265,0:05:57.735
również można lepiej zrozumieć siebie.

0:05:59.305,0:06:03.105
Niedawno dodałem[br]ósmą inteligencję - przyrodniczą.

0:06:03.265,0:06:07.145
Pozwala ona na zauważanie[br]różnic w przyrodzie między roślinami

0:06:07.145,0:06:10.668
lub pozwala porozumiewać się[br]ze zwierzętami.

0:06:10.948,0:06:14.006
Tu Jane Goodall rozmawia[br]z jednym ze swoich szympansów.

0:06:14.436,0:06:17.081
Te osiem inteligencji

0:06:17.104,0:06:20.703
opisałem w książce[br]"Inteligencje wielorakie".

0:06:20.703,0:06:26.054
Kluczowa jest moja zmiana z liczby[br]pojedynczej na liczbę mnogą: inteligencje.

0:06:26.564,0:06:28.191
A teraz kilka wniosków.

0:06:28.191,0:06:30.694
Wszyscy posiadamy te osiem inteligencji

0:06:30.694,0:06:33.814
i to czyni nas ludźmi[br]w sensie kognitywnym.

0:06:33.814,0:06:36.585
Jednakże nawet bliźnięta

0:06:36.585,0:06:40.336
nie mają inteligencji rozwiniętych[br]w tych samych proporcjach.

0:06:40.336,0:06:41.336
To niezwykłe.

0:06:41.336,0:06:44.405
Fakt ten powinien wpłynąć na to,

0:06:44.405,0:06:47.095
co dzieje się w szkole i w pracy,

0:06:47.095,0:06:48.768
oraz na stosunki międzyludzkie.

0:06:48.768,0:06:50.925
I co ważniejsze[br]na postrzeganie samego siebie,

0:06:50.925,0:06:53.244
bo każdy ma jakieś[br]zdolności intelektualne.

0:06:53.244,0:06:54.984
Nikt nie jest kompletnym zerem.

0:06:55.964,0:06:59.286
Jak zatem określić swoje inteligencje?

0:06:59.286,0:07:01.066
Wiele osób mnie o to pyta.

0:07:01.066,0:07:03.676
Na pewno nie należy[br]używać testów pisemnych,

0:07:03.676,0:07:06.354
ponieważ jest to podejście[br]językowo-logiczne.

0:07:06.354,0:07:09.234
Osoby zdolne językowo[br]dobrze sobie poradzą.

0:07:09.234,0:07:11.716
Należy stworzyć warunki do obserwowania,

0:07:11.716,0:07:15.355
jak poszczególne osoby[br]korzystają ze swoich inteligencji.

0:07:15.355,0:07:17.846
Już wyjaśniam, co robiliśmy z dziećmi.

0:07:18.216,0:07:21.895
Daliśmy im do zabawy znajome przedmioty

0:07:21.895,0:07:24.148
- inteligencja przestrzenna i ruchowa.

0:07:24.218,0:07:26.664
Przetestowaliśmy ich zdolności muzyczne,

0:07:26.664,0:07:29.761
umiejętność tworzenia lub naśladowania[br]zasłyszanych melodii.

0:07:30.461,0:07:34.895
Inteligencja językowa:[br]uczenie się nowych zwrotów, języków,

0:07:34.895,0:07:37.785
poprawnego tonu i prozodii.

0:07:38.335,0:07:40.232
Przyjrzeliśmy się motoryce.

0:07:40.232,0:07:43.366
Niestaranne trzymanie tego przedmiotu[br]uruchamia dzwonek.

0:07:43.876,0:07:45.965
To przykład motoryki małej.

0:07:45.965,0:07:50.263
Zahaczenie o przewód[br]znowu spowoduje okropny hałas.

0:07:51.523,0:07:52.816
Inteligencja przyrodnicza

0:07:52.816,0:07:55.017
- jakie różnice zauważa dziecko,

0:07:55.017,0:07:57.786
używając powiększenia lub gołym okiem.

0:07:57.786,0:07:59.586
A tu interesująca gra.

0:07:59.586,0:08:03.046
Gry planszowe skupiają się[br]na inteligencji matematycznej

0:08:03.046,0:08:05.726
oraz inteligencji interpersonalnej.

0:08:05.726,0:08:07.835
Jeśli dziecko rozumie,

0:08:07.835,0:08:10.385
że wie więcej niż inni, może oszukiwać.

0:08:10.385,0:08:11.148
(Śmiech)

0:08:11.148,0:08:12.588
Do czwartego roku życia

0:08:12.588,0:08:15.148
oszukiwanie to oznaka[br]inteligencji interpersonalnej.

0:08:15.148,0:08:17.248
Później dziecko jest tego oduczane.

0:08:17.248,0:08:18.397
(Śmiech)

0:08:18.397,0:08:21.727
Stworzyliśmy stronę internetową[br],,Oaza inteligencji wielorakich".

0:08:22.247,0:08:24.146
Jest to celowa figura retoryczna,

0:08:24.146,0:08:28.459
bo chodzi o ożywcze źródło[br]w sercu pustyni,

0:08:28.459,0:08:30.949
na której panuje wiele błędnych przekonań

0:08:30.949,0:08:32.756
na temat inteligencji wielorakich.

0:08:32.756,0:08:35.452
Przykładowo, dermatoglifika,

0:08:35.452,0:08:36.617
okropne słowo,

0:08:36.617,0:08:39.547
twierdzi, że wygląd odcisków palców

0:08:39.547,0:08:41.007
pokazuje, czy ktoś jest mądry.

0:08:41.227,0:08:42.408
Zupełny nonsens.

0:08:42.408,0:08:45.476
Dlatego na naszej stronie[br]piszemy o dermatoglifice.

0:08:46.046,0:08:48.467
Jednak jest też coś poważniejszego.

0:08:48.847,0:08:50.457
20 lat temu

0:08:50.457,0:08:52.535
w jednym z australijskich stanów

0:08:52.535,0:08:55.697
stworzono program nauczania[br]oparty na inteligencjach wielorakich.

0:08:55.697,0:08:59.015
Byłem zaszczycony[br]i z pewnością mieli dobre intencje,

0:08:59.015,0:09:02.089
ale odkryłem, że w tym programie

0:09:02.089,0:09:04.848
spisano grupy rasowe i etniczne

0:09:04.848,0:09:08.348
i dopisano, które inteligencje mają,[br]a których nie.

0:09:08.838,0:09:12.918
Przeraziło mnie to,[br]bo błędnie użyto mojej teorii.

0:09:12.918,0:09:16.779
Nie było na to dowodów,[br]więc poszedłem do telewizji

0:09:16.779,0:09:20.386
i poprosiłem, aby tego nie używać.

0:09:20.386,0:09:22.466
Na szczęście posłuchali.

0:09:22.466,0:09:27.498
Wtedy zadałem sobie pytanie, [br]które badacze powinni sobie zadać.

0:09:27.498,0:09:31.948
Tworzymy pomysły i to wspaniałe,[br]kiedy ludzie ich używają,

0:09:31.948,0:09:34.198
ale niekiedy też ich nadużywają.

0:09:34.198,0:09:35.568
Czy odpowiadamy za to?

0:09:35.568,0:09:37.788
Uświadomiłem sobie, [br]że jeśli nie przemówię,

0:09:37.918,0:09:39.458
na przykład przez Oazę,

0:09:39.458,0:09:43.056
nie mogę oczekiwać tego od innych.

0:09:44.286,0:09:48.559
Mówiłem już o procesach poznawczych,[br]myśleniu i inteligencjach.

0:09:48.559,0:09:52.059
Tymczasem w wielu [br]środowiskach edukacyjnych

0:09:52.059,0:09:55.358
zaczęto więcej myśleć[br]o cechach społecznych,

0:09:55.358,0:09:56.858
emocjonalnych i personalnych.

0:09:57.198,0:10:00.698
Nową gwiazdą, o której już wspomniałem,

0:10:00.698,0:10:01.990
jest determinacja.

0:10:01.990,0:10:05.179
Została opisana przez psycholog[br]Angelę Duckworth

0:10:05.179,0:10:08.699
z Uniwerstetu w Pensylwanii,

0:10:09.039,0:10:13.579
a popularność zyskała,[br]kiedy dziennikarz Paul Tough powiedział:

0:10:13.579,0:10:17.479
"Jeśli dzieci mają osiągnąć sukces,[br]muszą być zdeterminowane".

0:10:17.739,0:10:21.223
Dobrze to brzmi. Kto byłby przeciwny?

0:10:21.223,0:10:24.177
Chciałbym, żeby moje dzieci i wnuki[br]były zdeterminowane.

0:10:24.177,0:10:26.009
Chciałbym tego dla każdego.

0:10:26.069,0:10:28.820
Po dłuższych przemyśleniach[br]uświadomiłem sobie,

0:10:28.820,0:10:34.184
że Hitler i jego szturmowcy[br]byli bardzo zdeterminowani

0:10:34.554,0:10:38.148
i użyli tej determinacji do złych celów.

0:10:39.258,0:10:44.001
Bardziej współczesnym przykładem

0:10:44.341,0:10:47.620
są ludzie bystrzejsi od reszty,

0:10:47.620,0:10:49.930
którzy potrafią rozwinąć firmę, jak Enron.

0:10:50.320,0:10:53.751
Firma staje się bardzo wartościowa,[br]a oni pracują ciężko,

0:10:54.161,0:10:57.811
tylko że kłamią i ukrywają,[br]ile mają pieniędzy

0:10:57.811,0:11:01.420
i jakie są ceny energii w kraju.

0:11:01.420,0:11:04.798
Kiedy Enron upadł,[br]wiele ludzi straciło pracę i emerytury.

0:11:04.798,0:11:06.499
Problemem nie była

0:11:06.499,0:11:08.580
ani inteligencja, ani determinacja,

0:11:08.580,0:11:12.400
tylko cel, do którego użyto determinacji.

0:11:13.220,0:11:16.480
Dobrze mieć determinację.

0:11:16.480,0:11:17.981
Jednak przez ostatnie 20 lat

0:11:17.981,0:11:20.371
po inteligencjach wielorakich[br]interesowało mnie,

0:11:20.371,0:11:25.311
co to znaczy być dobrą osobą,[br]dobrym pracownikiem i obywatelem.

0:11:26.871,0:11:28.701
Dobrze jest mieć parę ikon.

0:11:28.701,0:11:31.252
Nelson Mandela - podziwiany,

0:11:31.252,0:11:35.542
zjednoczył, w sposób pokojowy,[br]zwaśnione grupy w RPA.

0:11:36.162,0:11:37.132
Eleanor Roosevelt

0:11:37.132,0:11:39.392
w młodości nie mogła nawet głosować.

0:11:39.392,0:11:42.843
Została czołową myślicielką w USA

0:11:42.843,0:11:46.471
i miała bardzo pozytywny wpływ[br]na męża - prezydenta Roosevelta.

0:11:47.131,0:11:50.423
A to mój bohater - Mahatma Gandhi,

0:11:50.423,0:11:54.353
który rozumiał, że ludzie[br]mogą się ze sobą nie zgadzać,

0:11:54.602,0:11:59.431
ale jeśli robią to agresywnie,[br]świat legnie w gruzach.

0:11:59.431,0:12:03.552
Pokojowe idee Gandhiego[br]są współcześnie ważne dla nas

0:12:03.552,0:12:05.191
i naszego dalszego funkcjonowania.

0:12:05.741,0:12:08.393
Dlatego stworzyliśmy[br]"Projekt Dobra Praca",

0:12:08.393,0:12:09.971
bo jako badacze tworzymy projekty.

0:12:09.971,0:12:12.422
Finalnie zmieniliśmy nazwę[br]na "Projekt Dobro".

0:12:12.422,0:12:15.884
Pracowałem z cudownymi ludźmi,[br]których imiona są na slajdzie.

0:12:15.884,0:12:19.253
Pewnie zastanawiacie się[br]"Co to dobra praca?".

0:12:19.253,0:12:22.363
20 lat, 1200 osób,[br]dziewięć różnych zawodów,

0:12:22.363,0:12:26.861
ale to również mogę streścić.

0:12:27.471,0:12:30.202
Dobra praca to coś,[br]czym wykazują się niektórzy prawnicy,

0:12:30.792,0:12:32.983
sędziowie, naukowcy, doktorzy,

0:12:33.443,0:12:35.983
chemicy czy nauczyciele.

0:12:35.983,0:12:38.173
Dobra praca jest

0:12:38.173,0:12:42.175
doskonała, angażująca i etyczna.

0:12:42.175,0:12:44.085
W kontekście nauczania,

0:12:44.085,0:12:47.221
dobrze pracujący nauczyciel[br]zna się na swoim fachu,

0:12:47.221,0:12:50.123
jest doskonale poinformowany,[br]zaangażowany, dbały,

0:12:50.123,0:12:52.787
chętnie idzie do szkoły, kocha dzieci

0:12:52.787,0:12:54.382
i chce z nimi pracować.

0:12:54.382,0:12:57.043
Przez resztę prelekcji skupię się na tym,

0:12:57.043,0:12:58.643
że dobrzy pracownicy są etyczni.

0:12:58.643,0:13:01.313
Podejmują trudne decyzje

0:13:01.313,0:13:03.923
i ciężko pracują, żeby podjąć te właściwe.

0:13:03.923,0:13:06.384
A jeśli podjęli złą decyzję,

0:13:06.384,0:13:09.484
następnym razem starają się bardziej.

0:13:09.484,0:13:12.173
Tę potrójną helisę nazywamy "ENA",

0:13:12.173,0:13:15.574
na wzór podwójnej helisy DNA.

0:13:15.574,0:13:18.454
Osoba nie zalicza się[br]do dobrych pracowników,

0:13:18.744,0:13:23.001
dopóki nie jest doskonała,[br]zaangażowana i etyczna.

0:13:23.885,0:13:26.265
Po dwóch dekadach

0:13:26.265,0:13:28.770
ponownie mamy stronę internetową

0:13:28.770,0:13:30.770
i źródło informacji "Projekt Dobro",

0:13:30.793,0:13:35.999
gdzie piszemy o dobrej pracy, zabawie,[br]dobrym obywatelstwie i współpracy.

0:13:36.187,0:13:39.537
Dajemy ludziom gry, urządzenia i narzędzia

0:13:39.544,0:13:43.741
do samodoskonalenia[br]i pomocy innym w osiąganiu dobra.

0:13:43.969,0:13:45.976
Oto zestaw narzędzi dobrego pracownika.

0:13:45.976,0:13:49.731
Podam przykład,

0:13:50.321,0:13:52.005
który jest prawdziwy,

0:13:52.005,0:13:55.533
tylko zdjęcie i imię są zmienione.

0:13:55.533,0:13:56.899
To historia Debbie.

0:13:56.899,0:13:58.742
Będąc uczniem lub nauczycielem,

0:13:58.742,0:14:01.610
słyszysz o Debbie i musisz zdecydować,

0:14:01.610,0:14:03.032
co powinna zrobić.

0:14:03.032,0:14:05.401
Debbie jest świetną dziennikarką,

0:14:05.401,0:14:07.270
redaktorką licealnej gazetki,

0:14:07.270,0:14:10.383
a jej dziadek był znanym reporterem[br]dla The New York Times.

0:14:10.473,0:14:11.951
Na kampusie zdarzył się gwałt.

0:14:12.391,0:14:15.473
Debbie, jako dziennikarka,[br]powinna o nim napisać

0:14:15.853,0:14:17.313
i próbuje to zrobić,

0:14:17.313,0:14:19.581
ale dyrektor wzywa ją i mówi:

0:14:19.581,0:14:22.449
"Nie możesz napisać o tym w gazetce,

0:14:22.449,0:14:25.298
bo w przyszłym tygodniu[br]zaczyna się rekrutacja do szkoły,

0:14:25.298,0:14:28.824
a jeśli o tym napiszesz,[br]nikt nie będzie chciał tu aplikować,

0:14:28.824,0:14:31.361
dlatego zabraniam ci o tym pisać".

0:14:31.701,0:14:33.625
Debbie ma dylemat etyczny.

0:14:33.625,0:14:37.666
Wraca do domu,[br]gdzie mama ściska ją i mówi:

0:14:37.729,0:14:41.312
"Jesteś wspaniała,[br]dziadek byłby z ciebie dumny.

0:14:41.312,0:14:43.163
Jesteś fantastyczną dziennikarką,

0:14:43.163,0:14:46.923
ale wiesz, że twój brat[br]chce iść do tej szkoły za rok.

0:14:46.923,0:14:50.595
Jeśli opublikujesz ten artykuł,[br]on może się tam nie dostać,

0:14:50.595,0:14:53.266
więc musisz przemyśleć, co chcesz zrobić".

0:14:53.266,0:14:55.141
To jest dylemat etyczny,

0:14:55.141,0:14:57.365
bo Debbie chce być dobrą dziennikarką,

0:14:57.365,0:14:59.204
a to wymaga napisania artykułu.

0:14:59.204,0:15:01.793
Chce też być dobrym członkiem[br]szkolnej społeczności,

0:15:01.793,0:15:02.955
ale co to oznacza?

0:15:02.955,0:15:05.164
Chce też być dobrą osobą w domu.

0:15:05.164,0:15:08.514
Chce robić to, co mówią rodzice[br]i to, co jest dobre dla jej brata.

0:15:08.621,0:15:11.476
Z takim dylematem etycznym mierzymy się,

0:15:11.476,0:15:14.967
kiedy próbujemy zrozumieć,[br]co to znaczy być dobrą osobą,

0:15:14.967,0:15:17.362
dobrym pracownikiem i dobrym obywatelem.

0:15:17.982,0:15:20.882
Filozofowie zastanawiają się,

0:15:20.882,0:15:23.009
kto decyduje, co jest dobre.

0:15:23.619,0:15:25.659
Jedna odpowiedź to: Sąd Najwyższy,

0:15:25.659,0:15:26.589
(Śmiech)

0:15:26.599,0:15:28.069
a ma on pewną władzę,

0:15:28.069,0:15:31.499
ale jeśli, tak jak ja, nie zawsze[br]zgadzacie się z Sądem Najwyższym,

0:15:31.499,0:15:34.876
to mam lepszą odpowiedź,[br]popartą badaniami.

0:15:34.876,0:15:38.791
A jest nią rozmowa z otoczeniem.

0:15:39.141,0:15:42.112
Oto grupa nauczycieli,[br]z którymi długo pracowałem.

0:15:42.112,0:15:45.932
Kiedy pojawiał się problem,[br]rozmawialiśmy o nim twarzą w twarz,

0:15:45.932,0:15:47.762
próbując zadecydować, co robić.

0:15:47.762,0:15:49.652
Podejmowaliśmy decyzję, wykonywaliśmy,

0:15:49.652,0:15:53.116
a potem, jeśli nie zadziałało,[br]staraliśmy się podjąć lepszą.

0:15:53.116,0:15:55.356
Nazwaliśmy to "tworzeniem[br]wspólnej przestrzeni".

0:15:55.356,0:15:58.876
Najlepiej, kiedy ta przestrzeń[br]jest fizyczna, a nie online.

0:15:58.893,0:16:01.227
Chociaż przestrzeń online[br]jest lepsza niż żadna.

0:16:01.227,0:16:03.867
Jeśli chcesz zawalczyć o bycie dobrym,

0:16:03.867,0:16:05.317
nie możesz robić tego sam.

0:16:05.317,0:16:07.643
Potrzebujesz ludzi,[br]których znasz, którym ufasz

0:16:07.643,0:16:10.838
i z którymi możesz omówić problemy.

0:16:11.338,0:16:13.891
Po 40 latach mam dwa wnioski.

0:16:13.891,0:16:16.879
Pierwszy: ludzie mogą być mądrzy[br]na różne sposoby,

0:16:16.879,0:16:20.620
co powinno wpływać na to,[br]jak myślimy o sobie i innych.

0:16:20.620,0:16:23.270
Drugi: sama determinacja nie wystarczy.

0:16:23.270,0:16:26.941
Trzeba zdecydować, jak ją zastosować[br]i nieustannie pracować,

0:16:26.941,0:16:29.725
aby służyła dobru.

0:16:30.135,0:16:32.749
Nie będę już tego podsumowywał,

0:16:32.749,0:16:35.556
ale zapytam: czy można o tym zatweetować?

0:16:36.473,0:16:38.847
Co myślicie? Spróbujmy.

0:16:41.307,0:16:43.468
Możemy zastosować[br]liczbę mnogą od inteligencji

0:16:45.958,0:16:48.558
i dodać "dobra" przed determinacją.

0:16:49.457,0:16:51.907
Inteligencje wielorakie,[br]dobra determinacja.

0:16:51.916,0:16:53.386
Dziękuję.

0:16:53.416,0:16:56.566
(Brawa)