WEBVTT 00:00:00.089 --> 00:00:03.510 00:00:03.510 --> 00:00:10.340 00:00:10.340 --> 00:00:13.980 Kini mo ti n lerongba nipa? 00:00:13.980 --> 00:00:17.260 Yá, gbese, owo pouring jade ... 00:00:17.260 --> 00:00:20.740 Ati ki o Mo ro kan odidi ... Mo mọ akàn nigbati mo lero o. 00:00:20.740 --> 00:00:24.900 Nibo ni o? Kí ni o soke si? Kò pipe, kò wipe a ọrọ ... 00:00:24.900 --> 00:00:26.470 Wahala. 00:00:26.470 --> 00:00:28.780 O ti wa ni gbogbo eniyan ni inferno, 00:00:28.780 --> 00:00:31.930 bedeviling wa ero, igniting wa oru, 00:00:31.930 --> 00:00:36.480 upending wa iwontun-wonsi, sugbon o ti ko nigbagbogbo ti bẹ. 00:00:36.480 --> 00:00:41.090 Lọgan, awọn oniwe-idi wà láti gbà wá là. 00:00:41.090 --> 00:00:44.140 ti o ba ti o ba kan deede mammal, ohun ti wahala nipa 00:00:44.140 --> 00:00:48.370 jẹ meta iṣẹju ti ikigbe ni ẹru lori Savannah, lẹhin ti o ti ni boya 00:00:48.370 --> 00:00:49.870 lori pẹlu o tabi ti o ba wa lori pẹlu. 00:00:49.870 --> 00:00:53.110 Ṣugbọn ohun gbogbo yipada. 00:00:53.110 --> 00:00:57.480 Ohun ti lẹẹkan ràn wa ninu ewu ti di okùn awọn ti aye wa. 00:00:57.480 --> 00:01:00.610 Ati ki o Mo ti o kan ti nwaye sinu omije, o si sọkun, o si sọkun. 00:01:00.610 --> 00:01:03.670 Loni, 00:01:03.670 --> 00:01:06.810 Imọ ijinle sayensi, ninu awọn ti oko 00:01:06.810 --> 00:01:10.040 ati ninu awọn ti lab, 00:01:10.040 --> 00:01:14.590 mule pe wahala ni ko kan ipinle ti ọkàn, sugbon nkankan measurement 00:01:14.590 --> 00:01:20.330 ati ki o lewu. Eleyi jẹ ẹya ko áljẹbrà Erongba. O jẹ ko nkan ti 00:01:20.330 --> 00:01:24.210 boya, lọjọ kan o yẹ ki o ṣe nkankan nipa. O nilo lati lọ si o 00:01:24.210 --> 00:01:28.440 loni. Ni diẹ ninu awọn ti julọ airotẹlẹ ibi, 00:01:28.440 --> 00:01:32.350 sayensi ti wa ni o kan bi o se àfihàn apaniyan wahala le je. 00:01:32.350 --> 00:01:35.910 Onibaje wahala le ṣe nkankan bi unsubtle 00:01:35.910 --> 00:01:39.460 ati bi grotesque pa diẹ ninu awọn ti ọpọlọ rẹ ẹyin. 00:01:39.460 --> 00:01:44.530 Awọn ikolu ti wahala le ṣee ri laarin jin wa, sunki wa opolo, 00:01:44.530 --> 00:01:49.009 fifi sanra si wa bellies, ani unraveling wa krómósómù. 00:01:49.009 --> 00:01:52.780 Eleyi jẹ gidi yi ni ko o kan ẹnikan 00:01:52.780 --> 00:01:56.270 whining. 00:01:56.270 --> 00:01:59.580 Wahala ... olugbala, alade,, ìyọnu ... 00:01:59.580 --> 00:02:12.880 awọn oniwe-idojukọ aworan han. 00:02:12.880 --> 00:02:24.180 00:02:24.180 --> 00:02:29.600 00:02:29.600 --> 00:02:32.440 00:02:32.440 --> 00:02:35.500 Eto yi ti a se nipa ṣee ṣe àfikún sí rẹ 00:02:35.500 --> 00:02:41.859 PBS ibudo lati awọn oluwo bi o. E dupe. 00:02:41.859 --> 00:02:46.639 Gbogbo awọn ti wa ni kan ti ara ẹni ibasepo pẹlu wahala, 00:02:46.639 --> 00:02:49.930 ṣugbọn diẹ ti wa mọ bi o ti o nṣiṣẹ ninu wa, 00:02:49.930 --> 00:02:54.430 tabi bi o ni oye awọn onslaught ti igbalode aye 00:02:54.430 --> 00:03:01.310 le wahala wa si ojuami ti ikú. 00:03:01.310 --> 00:03:10.060 Díẹ si tun mọ ohun ti a le se nipa o. 00:03:10.060 --> 00:03:13.220 00:03:13.220 --> 00:03:17.700 Sugbon lori kẹhin meta ewadun, Stanford University neurobiologist 00:03:17.700 --> 00:03:21.650 Robert Sapolsky, ti a ti imutesiwaju wa oye ti wahala, 00:03:21.650 --> 00:03:27.340 bi o ti o Ipa ara wa, ati bi awujo wa duro le ṣe wa siwaju sii 00:03:27.340 --> 00:03:31.970 tabi kere si ni ifaragba. Ni dagba buburu iroyin 00:03:31.970 --> 00:03:35.870 ati siwaju sii ... Ọpọlọpọ ninu awọn akoko, o le ri i nkọ ati iwadi ni 00:03:35.870 --> 00:03:39.100 ga-iyọrisi, ga-tenumo aye ti ọpọlọ Imọ. 00:03:39.100 --> 00:03:42.220 Awọn iwe yi ni tobi itansan laarin ... 00:03:42.220 --> 00:03:45.890 kilasi ... Sugbon ti o ni nikan ni apa rẹ itan. 00:03:45.890 --> 00:03:51.110 Fun kan diẹ ọsẹ gbogbo odun tabi ki, Sapolsky lásìkò rẹ lab si ibi kan siwaju sii 00:03:51.110 --> 00:03:53.270 ju 9.000 km kuro 00:03:53.270 --> 00:03:57.910 lori awọn plaines ti Masai Mara Reserve, ni Kenya, East Africa. 00:03:57.910 --> 00:04:01.000 00:04:01.000 --> 00:04:08.390 00:04:08.390 --> 00:04:12.970 Robert Sapolsky akọkọ wá si Africa lori 30 years seyin lori kan hunch. 00:04:12.970 --> 00:04:18.329 O si fura si o le ri jade siwaju sii nipa eda eniyan wahala ati arun 00:04:18.329 --> 00:04:21.860 nipa nwa ni ti kii-eda eniyan, ati awọn ti o mọ 00:04:21.860 --> 00:04:25.820 o kan awọn ti kii-eda eniyan. 00:04:25.820 --> 00:04:29.430 O n gbe ni ibi kan bi eyi, ti o ba wa ni kan Inaki, ati awọn ti o nikan ni lati na nipa 00:04:29.430 --> 00:04:31.770 mẹta wakati ọjọ kan si sunmọ ni rẹ kalori. 00:04:31.770 --> 00:04:35.740 Ati awọn ti o ba nikan ni lati ṣiṣẹ meta wakati ọjọ kan, ti o ni mẹsan wakati ti free akoko 00:04:35.740 --> 00:04:36.510 lojojumo 00:04:36.510 --> 00:04:40.020 lati fi si ẹnikan ṣiṣe awọn ohun miiran o kan miserable 00:04:40.020 --> 00:04:48.000 Wọn n ko ni tenumo nipa kiniun lepa wọn gbogbo awọn akoko, 00:04:48.000 --> 00:04:51.720 ti won ti wa ni tenumo nipasẹ kọọkan miiran. Wọn n ni tenumo nipa awujo ati 00:04:51.720 --> 00:04:53.290 àkóbá ariwo 00:04:53.290 --> 00:04:57.550 ti a se nipa eya ara wọn. Wọn ti wa ni a pipe awoṣe fun Westernized 00:04:57.550 --> 00:04:58.590 wahala-jẹmọ arun. 00:04:58.590 --> 00:05:03.190 Lati mọ ohun ti o kan ti a ti kii wahala mu lori ara wọn, 00:05:03.190 --> 00:05:08.020 Sapolsky fe lati wo inu igbẹ wọnyi obo ni celula ti ipele 00:05:08.020 --> 00:05:11.590 fun awọn gan igba akọkọ. Lati ṣe eyi 00:05:11.590 --> 00:05:15.450 oun yoo ni lati mu ẹjẹ wọn ni julọ unassuming ọna. 00:05:15.450 --> 00:05:21.160 Besikale, ohun ti o ba gbiyanju lati se ni anaesthetize a Inaki, 00:05:21.160 --> 00:05:25.620 lai rẹ mọ ti o ti n bọ. Nitori o ko ba fẹ lati ni eyikeyi 00:05:25.620 --> 00:05:27.050 yi anticipatory wahala, 00:05:27.050 --> 00:05:30.520 ki o ko ba le o kan, o mọ, gba ninu rẹ Jeep ki o si lé awọn Inaki si oke ati isalẹ awọn oko 00:05:30.520 --> 00:05:32.960 fun wakati mẹta, ati nipari nigbati o ti winded, 00:05:32.960 --> 00:05:38.470 ofa u pẹlu ohun Anesitetiki. 00:05:38.470 --> 00:05:41.510 Nisisiyi, awọn ńlá anfani ti a fe ibon 00:05:41.510 --> 00:05:44.940 ni o wa pe o ni lẹwa Elo ipalọlọ, ki o si 00:05:44.940 --> 00:05:48.600 ni o ni ko kan gbogbo pupo ti gbigbe awọn ẹya, ṣugbọn awọn ńlá drawback 00:05:48.600 --> 00:05:55.230 ni wipe o ko ni lọ gan jina. Nitorina ohun ti o na o kan 00:05:55.230 --> 00:05:59.050 a burujai iye ti akoko ṣe, ti wa ni gbiyanju lati ro ero 00:05:59.050 --> 00:06:02.220 bi o lati wo nonchalant ni ayika kan Inaki. 00:06:02.220 --> 00:06:05.710 Ni i ... Aago? 00:06:05.710 --> 00:06:09.370 Dara, o ti wa ni wobbling bayi. 00:06:09.370 --> 00:06:13.490 Whoop, nibẹ li o lọ. 00:06:13.490 --> 00:06:18.040 Lati kọọkan Inaki ẹjẹ ayẹwo, Robert won ipele ti awọn homonu aringbungbun si awọn wahala 00:06:18.040 --> 00:06:18.870 Esi. 00:06:18.870 --> 00:06:23.340 Daradara, lati ṣe ori ti ohun ti n ṣẹlẹ ninu rẹ ara, o ti sọ ni wọnyi 00:06:23.340 --> 00:06:27.690 meji homonu ti o ba wa ni workhorses ti gbogbo wahala esi. Ọkan ninu wọn ti a gbogbo 00:06:27.690 --> 00:06:28.110 mọ 00:06:28.110 --> 00:06:32.570 adrenaline, Amerika ti ikede, efinifirini, awọn miiran ni 00:06:32.570 --> 00:06:36.590 a kere mọ homonu ti a npe ni glucocorticoids ti o wa jade kuro ninu ẹṣẹ oje 00:06:36.590 --> 00:06:40.720 pẹlú pẹlu adrenaline ati wọnyi ni awọn meji backbones ti awọn wahala Esi. 00:06:40.720 --> 00:06:43.890 Ti wahala esi 00:06:43.890 --> 00:06:47.140 ati awon meji ni o wa lominu ni homonu si wa iwalaaye. 00:06:47.140 --> 00:06:51.139 00:06:51.139 --> 00:06:54.599 Nitori ohun ti wahala jẹ nipa ni pe ẹnikan jẹ gidigidi idi lori njẹ 00:06:54.599 --> 00:06:58.650 o, tabi ti o ba wa gan idi lori njẹ ẹnikan, ki o si nibẹ ni lẹsẹkẹsẹ aawọ 00:06:58.650 --> 00:06:59.319 lọ-an. 00:06:59.319 --> 00:07:03.399 Nigbati o ba ṣiṣe fun aye re, 00:07:03.399 --> 00:07:08.889 ibere ni o wa gbogbo awọn ti o ọran. Ẹdọforo ṣiṣẹ lofi lati fifa soke mammoth titobi ti 00:07:08.889 --> 00:07:10.460 atẹgun sinu ẹjẹ. 00:07:10.460 --> 00:07:15.129 Awọn okan meya lati fifa soke wipe atẹgun jakejado awọn ara 00:07:15.129 --> 00:07:21.240 ki isan dahun lesekese. O nilo rẹ ẹjẹ titẹ soke lati fi pe 00:07:21.240 --> 00:07:22.089 agbara. 00:07:22.089 --> 00:07:27.009 O nilo lati tan-pipa ohunkohun ti o ni ko ... awọn ibaraẹnisọrọ to idagba, atunse, o mọ, 00:07:27.009 --> 00:07:29.550 ti o ba nṣiṣẹ fun aye re yi ni ko si akoko lati ovulate, 00:07:29.550 --> 00:07:33.550 àsopọ titunṣe, gbogbo awọn ti o too ti ohun ... se o nigbamii, ti o ba wa ni kan nigbamii. 00:07:33.550 --> 00:07:38.199 Nigba ti o ti zebra kuro, awọn oniwe-wahala esi naa dopin. 00:07:38.199 --> 00:07:42.379 Sugbon enia ko le dabi lati ri won 00:07:42.379 --> 00:07:46.649 ni pipa yipada. A tan-an gangan kanna wahala esi 00:07:46.649 --> 00:07:49.740 fun odasaka àkóbá ipinle ... lerongba nipa 00:07:49.740 --> 00:07:54.229 awọn osonu Layer, awọn owó bọ soke, iku omo, 00:07:54.229 --> 00:07:57.409 30-odun mogeji ... a tan-an kanna wahala esi ati awọn bọtini 00:07:57.409 --> 00:07:58.529 iyato nibẹ ni, 00:07:58.529 --> 00:08:02.039 a ko ba n ṣe o fun gidi iwulo idi ati awọn ti a ba n ṣe o 00:08:02.039 --> 00:08:05.460 ti kii-Duro. 00:08:05.460 --> 00:08:10.000 Nipa ko yipada si pa awọn wahala esi nigba ti reacting si aye ká ijabọ jams, 00:08:10.000 --> 00:08:13.830 a máa yíra ni a ko daa wẹ ti homonu. 00:08:13.830 --> 00:08:17.040 Ani tilẹ o ko aye tabi ikú, 00:08:17.040 --> 00:08:20.110 a hyperventilate, ọkàn wa mina, 00:08:20.110 --> 00:08:23.400 isan nira. 00:08:23.400 --> 00:08:27.820 Eyito, lẹhin kan nigba ti wahala esi jẹ diẹ sii ju awọn ọmọde 00:08:27.820 --> 00:08:28.950 stressor ara, 00:08:28.950 --> 00:08:32.640 nitori awọn stressor jẹ diẹ ninu awọn àkóbá isọkusọ ti o ba ja fun. 00:08:32.640 --> 00:08:37.429 Ko si zebra lori Earth, nṣiṣẹ fun awọn oniwe-aye, yoo ye idi ... 00:08:37.429 --> 00:08:40.650 iberu ti soro ni gbangba 00:08:40.650 --> 00:08:44.110 yoo fa o si secrete kanna homonu ti o n ṣe ni pé ojuami 00:08:44.110 --> 00:08:45.250 lati fi awọn oniwe-aye. 00:08:45.250 --> 00:08:50.430 Wahala ni awọn ara ile ọna ti nyara lati kan ipenija, 00:08:50.430 --> 00:08:53.700 boya awọn italaya ni aye-idẹruba, bintin 00:08:53.700 --> 00:08:59.230 tabi fun. O gba awọn ọtun iye ti wahala ati awọn ti a pe o fọwọkan. 00:08:59.230 --> 00:09:02.740 Awọn ìlépa ni aye ti a ko ti lati xo ti wahala, awọn ìlépa ni aye ni lati ni ọtun 00:09:02.740 --> 00:09:03.750 Iru ti wahala, 00:09:03.750 --> 00:09:10.149 nitori nigbati o jẹ ọtun iru, a fẹràn o. 00:09:10.149 --> 00:09:14.690 A sí jade ti wa ijoko lati ni iriri o, a san owo ti o dara lati gba tenumo wipe ọna. 00:09:14.690 --> 00:09:15.120 00:09:15.120 --> 00:09:20.529 O duro lati wa ni kan dede stressor, ni ibi ti o ti sọ ni kan stressor ti o tionkojalo ... o ni 00:09:20.529 --> 00:09:23.510 ko fun ohunkohun rola kosita keke gigun ni o wa ko mẹta ọsẹ gun. 00:09:23.510 --> 00:09:28.740 Ati julọ ninu gbogbo, ohun ti won ni o wa nipa ni wipe ti o ba relinquish kekere kan bit ti Iṣakoso 00:09:28.740 --> 00:09:34.660 ni a eto ti o kan lara-ìwò ailewu. 00:09:34.660 --> 00:09:38.750 sugbon ni aye gidi fun ki ọpọlọpọ awọn ti wa primates pẹlu Roberts obo 00:09:38.750 --> 00:09:50.829 iṣakoso jẹ ko aṣayan kan. Nibi ti o ni ńlá kan akọ 00:09:50.829 --> 00:09:54.230 ti o npadanu a ija ati ki o chases a ipin-agbalagba 00:09:54.230 --> 00:09:59.370 ti o geje lori kan obirin ti o gbá a ewe ti o knocks ohun ìkókó 00:09:59.370 --> 00:10:02.420 jade kan ti a ti igi, gbogbo ni meedogun-aaya 00:10:02.420 --> 00:10:08.060 o mọ ni ki jina bi kan tobi ẹyaapakankan fun wahala ni 00:10:08.060 --> 00:10:12.269 aini ti Iṣakoso, aini ti predictability o ba joko nibẹ ati ki o kan 00:10:12.269 --> 00:10:13.420 wiwo awọn zebra 00:10:13.420 --> 00:10:18.010 ki o si enikan elomiran ti wa ni nini kan buburu ọjọ kan ati ki o jẹ rẹ ru-opin ti o ti wa ni lilọ lati gba slashed 00:10:18.010 --> 00:10:21.320 diẹ ninu awọn IweIroyinHapMap psychologically ni eni lara fun 00:10:21.320 --> 00:10:27.170 fun awọn eniya siwaju si isalẹ lori logalomomoise. Ọkan ninu Roberts 00:10:27.170 --> 00:10:31.089 tete ifihan ti a ti o njuwe awọn ọna asopọ laarin awọn wahala 00:10:31.089 --> 00:10:37.079 ati logalomomoise ninu obo. Diẹ ninu awọn obo enia ni o wa lori 100 lagbara 00:10:37.079 --> 00:10:42.029 bi nwọn ti wa wa tobi opolo lati lilö kiri ni complexities ti o tobi 00:10:42.029 --> 00:10:43.779 awujọ 00:10:43.779 --> 00:10:46.949 iwalaaye nibi nilo kan Iru ti 00:10:46.949 --> 00:10:51.390 Inaki oselu sawy pẹlu awọn julọ cunning ati ibinu ọkunrin 00:10:51.390 --> 00:10:54.540 nini oke ipo ati gbogbo awọn perks, 00:10:54.540 --> 00:10:58.290 obirin fun yiyan, gbogbo awọn ounje ti won le je 00:10:58.290 --> 00:11:05.329 ati awọn ẹya ailopin retenue ti setan groomers. Gbogbo akọ mọ ibi ti o ti 00:11:05.329 --> 00:11:06.680 dúró ninu awujo 00:11:06.680 --> 00:11:10.639 ti o le fun u iwa ti o le iwa 00:11:10.639 --> 00:11:14.220 ati awọn ti o ni Tan awọn torturee le iwa 00:11:14.220 --> 00:11:20.779 Daradara o dun bi kan ẹru ohun lati jẹwọ lẹhin ọgbọn ọdun ṣugbọn 00:11:20.779 --> 00:11:25.360 Mo ti se ko si gangan bi obo gbogbo ti o Elo ati nibẹ ti wa olukuluku enia buruku lori awọn ọdun 00:11:25.360 --> 00:11:26.640 ki emi ki o Egba ni ife 00:11:26.640 --> 00:11:30.760 sugbon ti won ti wa ni wọnyi scheming, pada-nibi 00:11:30.760 --> 00:11:34.130 machiavellian-ale ti o farapa kọọkan miiran 00:11:34.130 --> 00:11:38.010 ki nwọn ba nla fun mi Imọ, mo tunmọ si emi kò jade nibi lati commune pẹlu wọn 00:11:38.010 --> 00:11:42.189 nwọn ba pipe fun ohun ti mo ti kẹkọọ. 22 odun seyin 00:11:42.189 --> 00:11:45.870 ni awọn ọjọ ori ti 30 Sapolsky ká enikeji iwadi 00:11:45.870 --> 00:11:49.720 mina u ni MacArthur Foundation ká oloye-pupọ idapo 00:11:49.720 --> 00:11:53.069 re tete iṣẹ 00:11:53.069 --> 00:11:58.449 idiwon wahala homonu jade lati ẹjẹ yori si meji o lapẹẹrẹ Imọ 00:11:58.449 --> 00:12:03.569 a Inaki ká ipo mọ awọn ipele ti wahala homonu ninu rẹ eto 00:12:03.569 --> 00:12:06.740 00:12:06.740 --> 00:12:11.730 ki ba ti o ba a ako han akọ ti o le reti rẹ wahala homonu lati wa ni kekere 00:12:11.730 --> 00:12:15.760 ati awọn ti o ba ti o ba wa ni irira 00:12:15.760 --> 00:12:20.870 Elo ti o ga, sugbon nibẹ je ohun ani diẹ fi Wá a 00:12:20.870 --> 00:12:23.970 ni Sapolsky ká ayẹwo ti kekere rankers 00:12:23.970 --> 00:12:27.079 awọn ni-nots ti pọ okan awọn ošuwọn 00:12:27.079 --> 00:12:30.610 ki o si ga ẹjẹ titẹ. Eyi je igba akọkọ 00:12:30.610 --> 00:12:34.120 ẹnikẹni ti sopọ mọ wahala si ilera deteriorating 00:12:34.120 --> 00:12:37.510 ti a Primate ninu egan. Besikale 00:12:37.510 --> 00:12:41.689 ti o ba ti o ba a tenumo, nfi Inaki ni a aṣoju piyẹ 00:12:41.689 --> 00:12:45.550 ga ẹjẹ titẹ. pele awọn ipele ti wahala homonu, o ni ohun ma 00:12:45.550 --> 00:12:47.310 eto ti o ko ṣiṣẹ bi daradara 00:12:47.310 --> 00:12:51.420 ibisi rẹ eto jẹ diẹ ipalara si ni ti lu jade ninu whack 00:12:51.420 --> 00:12:56.240 rẹ ọpọlọ kemistri jẹ ọkan ti o ni o ni diẹ ninu awọn ibajọra si ohun ti o ri ninu 00:12:56.240 --> 00:12:57.760 nipa itọju aarun nre eda eniyan 00:12:57.760 --> 00:13:07.610 ati gbogbo awọn ti o ba wa ni ko nkan awon predictors ti a Hale ati ki o hearty atijọ ori 00:13:07.610 --> 00:13:09.710 le yi tun jẹ otitọ fun awọn ti o 00:13:09.710 --> 00:13:13.050 miiran Primate bi Robert Sapolsky 00:13:13.050 --> 00:13:17.370 a mimojuto wahala ni obo professor Sir Michael Marmot 00:13:17.370 --> 00:13:21.220 a yori a iwadi ni Nla Britain nwọn ìtọpinpin awọn ilera ti diẹ ẹ sii ju 00:13:21.220 --> 00:13:25.250 28.000 awon eniyan lori papa ti ogoji ọdún 00:13:25.250 --> 00:13:28.320 ti o ti a npè ni fun 00:13:28.320 --> 00:13:33.290 Whitehall, Ṣuṣani ti awọn British abele iṣẹ ibi ti gbogbo ise wa ni ipo ni a 00:13:33.290 --> 00:13:34.690 kongẹ logalomomoise 00:13:34.690 --> 00:13:40.260 ni pipe yàrá lati mo boya ninu eda eniyan 00:13:40.260 --> 00:13:43.530 nibẹ ni o le jẹ ọna asopọ kan laarin ipo ati wahala 00:13:43.530 --> 00:13:48.050 Mo ti tunmọ si wipe o ni awọn ohun nipa wahala Mo ro pe o ti sọ ni lati wo ni o ni awọn mejeji 00:13:48.050 --> 00:13:51.530 ńlá ofin ati onibaje awọn ofin Mo ro Mo ti sọ ti labẹ onibaje wahala 00:13:51.530 --> 00:13:55.510 ni yi ètò nìkan nitori Mo wa kan square èèkàn ni kan yika iho 00:13:55.510 --> 00:13:59.860 Kevin Brooks jẹ kan ijoba agbẹjọro, ipo rẹ 00:13:59.860 --> 00:14:03.910 7 ipele tumo si o ni o ni kekere seniority ninu re Eka 00:14:03.910 --> 00:14:06.980 ti o ngbe ni aye ti a leyin 00:14:06.980 --> 00:14:13.300 Mo ro pe ohun ti mo ti wà julọ mọ ti ni akoko ti a ni iye iṣẹ ṣiṣe ati bi 00:14:13.300 --> 00:14:16.700 Mo ní ọpọlọpọ awọn ti o labẹ Iṣakoso ṣugbọn ọkan ninu awọn igba miran mi je ko 00:14:16.700 --> 00:14:20.780 patapata labẹ Iṣakoso ni mo jẹ ki o isokuso ati awọn ti o je kan bit bi 00:14:20.780 --> 00:14:24.770 kikopa ninu ọkọ ayọkẹlẹ kan kọlu ohun yinyin alemo 00:14:24.770 --> 00:14:27.900 ati iṣere lori yinyin sugbon laifotape mo ti wá ninu 00:14:27.900 --> 00:14:31.250 Aarọ owurọ ati lẹsẹkẹsẹ mi faili 00:14:31.250 --> 00:14:34.820 jẹ ki ká pe rẹ Ben, ki o si fe a ọrọ pẹlu nyin, ki a ri yara kan 00:14:34.820 --> 00:14:38.050 o si dopin ni enu, ki o si wi o mọ ohun ti o ti ṣe 00:14:38.050 --> 00:14:42.290 o mọ ohun tó ṣẹlẹ nígbà tí o wà lọ a ko le ri ọkan ninu awọn re awọn faili 00:14:42.290 --> 00:14:45.450 Ǹjẹ o mọ ohun ti túmọ? O si o kan fun mi a 00:14:45.450 --> 00:14:48.810 ti o dara gbigba, psychologically o ṣe mi lori 00:14:48.810 --> 00:14:53.660 ati ni opin ti o ti o wà siwaju sii irokeke. O ti a ọtun ti o ni boya a ibaniwi ọrọ 00:14:53.660 --> 00:14:57.670 ki ni mo fi yara kọja lori awọn ọdẹdẹ si ara mi yara 00:14:57.670 --> 00:15:01.640 ati ki o Mo ti o kan ti nwaye sinu omije o si sọkun si sọkun 00:15:01.640 --> 00:15:05.960 00:15:05.960 --> 00:15:09.800 Sarah Woodall tun ṣiṣẹ fun awọn ijoba 00:15:09.800 --> 00:15:13.360 ko Kevin o jẹ kan oga ilu iranṣẹ 00:15:13.360 --> 00:15:17.370 nibẹ nipa kan ati ki o ọgọrun Ogota eniyan riroyin si mi be 00:15:17.370 --> 00:15:21.170 ona kan tabi miiran laarin awọn aladani. Mo ti ṣe 00:15:21.170 --> 00:15:24.910 gan gbádùn ṣiṣẹ pẹlu wa ti o ni iṣẹ oyimbo kan ní àṣà 00:15:24.910 --> 00:15:28.780 ayika, o le je ohun moriwu 00:15:28.780 --> 00:15:32.050 Mo fẹran ṣiṣẹ pẹlu ọpọlọpọ awọn eniyan 00:15:32.050 --> 00:15:37.330 Emi gan gbadun mi ise. Iru bosipo o yatọ si iweyinpada 00:15:37.330 --> 00:15:41.320 dramatize ọkan ninu awọn julọ ìyanu ijinle sayensi awari ninu awọn Whitehall 00:15:41.320 --> 00:15:41.890 iwadi 00:15:41.890 --> 00:15:44.920 Ni ibere kọọkan fihan wipe 00:15:44.920 --> 00:15:49.620 isalẹ ti o wà ninu awọn ti logalomomoise awọn ti o ga rẹ ewu arun okan 00:15:49.620 --> 00:15:53.340 ati awọn miiran arun, ki eniyan keji lati oke 00:15:53.340 --> 00:15:57.020 ní ti o ga ju awon ewu ni oke eniyan kẹta lati oke 00:15:57.020 --> 00:16:00.080 ní kan ti o ga ju awon ewu keji lati oke ati awọn ti o si sare 00:16:00.080 --> 00:16:05.190 gbogbo awọn ọna lati oke de isalẹ. A ti wa ni awọn olugbagbọ pẹlu eniyan ni idurosinsin pẹlu ise 00:16:05.190 --> 00:16:07.100 ko si ise awọn ifihan gbangba 00:16:07.100 --> 00:16:10.350 ki o si sibe rẹ ipo ninu awọn logalomomoise 00:16:10.350 --> 00:16:13.560 intimately jẹmọ si rẹ ewu arun 00:16:13.560 --> 00:16:16.690 ati lenght ti aye. Mo ti sọ ti gidigidi orire 00:16:16.690 --> 00:16:19.830 Mo ti ko kari eyikeyi awọn iṣoro pẹlu mi ilera 00:16:19.830 --> 00:16:23.590 niwon Mo ti sọ ti ninu awọn ti oga iṣẹ ti mo ti ko ní ọjọ kan pipa 00:16:23.590 --> 00:16:26.870 pẹlu aisan ilera, Mo ti sọ ti gidigidi orire 00:16:26.870 --> 00:16:31.580 Ni ara mi ipo Mo ro wipe mi ọmọ jẹ lẹwa Elo 00:16:31.580 --> 00:16:34.780 tainted, ti wa ni lẹwa Elo 00:16:34.780 --> 00:16:39.890 nitori ti mo ti mu ní, fun apeere, fun awọn kẹhin odun meta ni iṣẹ Mo ti sọ ti ni pipa 00:16:39.890 --> 00:16:40.550 aisan 00:16:40.550 --> 00:16:45.050 fun jasi idaji akoko ti. Yi pato iwadi jẹ too ti awọn Rosetta 00:16:45.050 --> 00:16:46.590 Okuta ti a gbogbo aaye nitori 00:16:46.590 --> 00:16:50.950 o ti n ni British ilu iṣẹ eto, pipe gbogbo ti n ni kanna egbogi abojuto 00:16:50.950 --> 00:16:54.060 gbogbo n ni kanna fun gbogbo itoju ilera eto 00:16:54.060 --> 00:16:57.520 gan-an gẹgẹ bi awọn obo gbogbo awọn obo je ohun kanna, nwọn ni awọn ipele kanna 00:16:57.520 --> 00:16:58.430 aṣayan iṣẹ ti 00:16:58.430 --> 00:17:02.280 o ni ko ni nkan ti oh ba ti o ba a kekere-ranking Inaki mu siga o si Elo ati ki o 00:17:02.280 --> 00:17:05.359 ti o ba mu ju Elo ati ti o ba ti o ba a kekere-British ranking abele iṣẹ 00:17:05.359 --> 00:17:09.290 eniyan ti o ko lọ si awọn dokita ati awọn ti o ko ba ko gba gbèndéke ajesara mejeeji yi 00:17:09.290 --> 00:17:11.459 -ẹrọ akoso jade gbogbo yi confounds 00:17:11.459 --> 00:17:16.829 nwọn si gbe awọn fere aami fun awari. Lori mejeji ti awọn Primate 00:17:16.829 --> 00:17:17.619 pin 00:17:17.619 --> 00:17:21.560 nibẹ ni o wa ọkàn wrenching itan ati aye-idẹruba gaju 00:17:21.560 --> 00:17:25.849 Fun gbogbo leyin bi Kevin 00:17:25.849 --> 00:17:29.740 ngbe kan aye ti Inaki aidaniloju nibẹ jẹ ẹya Alpha 00:17:29.740 --> 00:17:32.960 strutting rẹ nkan na, glorying ni agbara 00:17:32.960 --> 00:17:36.330 lori ẹnikan elomiran ẹnikan unsuspecting 00:17:36.330 --> 00:17:40.650 ẹnikan low ranking 00:17:40.650 --> 00:17:48.710 00:17:48.710 --> 00:17:51.560 Ni i. 00:17:51.560 --> 00:17:56.340 12:46 ma boya ti o ba ri ibi ti awọn Owiwi jẹ? 00:17:56.340 --> 00:17:59.990 Bẹẹni. Buruku ti o dara ni o ro jẹ ti o ga-ranking? 00:17:59.990 --> 00:18:07.060 Wa eniyan ... Bẹẹni. 00:18:07.060 --> 00:18:10.500 Elo fara rii daju awọn miiran eniyan ko wahala rẹ. 00:18:10.500 --> 00:18:14.200 odun yi Robert mu ebi re to Africa 00:18:14.200 --> 00:18:18.160 aya rẹ neuropsychologist Lisa Sapolsky 00:18:18.160 --> 00:18:21.230 ti tun ṣe sanlalu iwadi pẹlu awọn obo 00:18:21.230 --> 00:18:24.770 ati fun igba akọkọ nwọn si mú wọn pẹlú awọn ọmọ wẹwẹ 00:18:24.770 --> 00:18:31.800 Benjamin àti Rákélì. Bi sun oorun bi o ti wulẹ ... 00:18:31.800 --> 00:18:35.880 00:18:35.880 --> 00:18:40.910 gbogbo awọn obo ni o wa daradara setan lati gba gidigidi freaked jade nipa 00:18:40.910 --> 00:18:44.590 a eda eniyan bọ lori ati ki o kàn ọkan ninu awọn wọnyi buruku sugbon bo rẹ pẹlu a 00:18:44.590 --> 00:18:46.630 ọfọ ati awọn ti o ko ni tẹlẹ mọ 00:18:46.630 --> 00:18:54.940 oh Ọlọrun mi ti o ni nibẹ, o ni ko wa nibẹ mọ ... 00:18:54.940 --> 00:18:57.840 eyi ti a ko oyimbo bi awọn ọmọ wẹwẹ rẹ gba lati sise ọjọ 00:18:57.840 --> 00:19:01.510 sugbon o ni kan lẹwa aringbungbun ẹya-ara ti 00:19:01.510 --> 00:19:05.289 Emi ni ti o nipa bayi ati awọn ti o iyawo mi ati ki o Mo ti wa ni 00:19:05.289 --> 00:19:09.820 ati awọn ọmọ wẹwẹ fẹ lati mọ ibi ti a wá lati 00:19:09.820 --> 00:19:13.840 ati ni yi lẹwa Pataki. Bi akoko ni išaaju 00:19:13.840 --> 00:19:18.269 Robert igbese bi-kọọkan ni gbogbo ipele ti Inaki logalomomoise 00:19:18.269 --> 00:19:21.649 reacts si ati lati recovers wahala 00:19:21.649 --> 00:19:26.389 Nítorí náà, ohun ti a ba n ṣe o jẹ, a ba bayi lilọ si koju awọn eto 00:19:26.389 --> 00:19:29.429 pẹlu jijẹ abere ti efinifirini 00:19:29.429 --> 00:19:37.809 awọn esi ti wa ni Inaki ká lẹsẹkẹsẹ gbe soke ninu awọn oniwe-ẹjẹ 00:19:37.809 --> 00:19:41.539 pàtàkì ami ti a le jin aotoju ni perpetuity 00:19:41.539 --> 00:19:44.980 00:19:44.980 --> 00:19:50.049 O ni yi storehouse ti o pọju imo ati Mo ni 30 years ti awon ẹjẹ ayẹwo 00:19:50.049 --> 00:19:51.740 aotoju kuro ni aaye yi nitori 00:19:51.740 --> 00:19:55.970 o kò mọ nigbati diẹ ninu awọn homonu titun tabi diẹ ninu awọn titun nkankan tabi awọn miiran Pops soke 00:19:55.970 --> 00:20:00.690 ati awọn ti o ni ohun lati wo ni ki o si bẹrẹ nfa jade yi ayẹwo pada si nigba ti 00:20:00.690 --> 00:20:05.850 o mọ Jimmy Carter wà Aare. 50 ... 25 ... 00:20:05.850 --> 00:20:09.380 Anticipating awọn gun arọwọto awọn wahala ni a laipe agutan, 00:20:09.380 --> 00:20:14.309 fun ọkan nígbà tí Robert wà Rakeli ká ọjọ ori, sayensi gbà wahala ni okùnfà 00:20:14.309 --> 00:20:20.820 ti nikan kan pataki isoro. Eleyi jẹ aworan kan ti a pataki bọọlù 00:20:20.820 --> 00:20:26.049 Awọn eniyan ti isoro ... ẹya ilosiwaju ọgbẹ ti onisegun pe a peptic ulcer 00:20:26.049 --> 00:20:33.580 njẹ kuro ni odi ti a ọkùnrin Ìyọnu. 00:20:33.580 --> 00:20:36.760 Awon Ìyọnu irora ti o soro nipa, 00:20:36.760 --> 00:20:40.320 awọn gnawing, awọn sisun, awon ni o wa kedere àpẹẹrẹ ti inu ulcer. 00:20:40.320 --> 00:20:44.460 Ọgbọn ọdún sẹyìn, ohun ti ni arun na ti o wa fun enia ká okan nigba ti o ba 00:20:44.460 --> 00:20:45.480 Daruk wahala ... 00:20:45.480 --> 00:20:49.180 o ni adaijina, wahala ati ọgbẹ. Ati 00:20:49.180 --> 00:20:52.840 eyi ti o wà ni akọkọ wahala jẹmọ arun awari, ni o daju 70 ọdun sẹyin. 00:20:52.840 --> 00:20:57.410 Ohun ti mo fẹ o lati se ni lati sise lori rẹ iwa. 00:20:57.410 --> 00:21:01.120 Mi iwa? Iyẹn tọ. Adaijina ajọbi lori ti ko tọ si ni irú ti inú. 00:21:01.120 --> 00:21:04.580 O ti sọ ni lati so ooto pẹlu ara rẹ nípa ọnà o ba lero nipa o. 00:21:04.580 --> 00:21:07.690 Ri titun kan dokita dun bi kan ti o dara idahun si mi. 00:21:07.690 --> 00:21:10.740 Awọn asopọ laarin wahala ati 00:21:10.740 --> 00:21:15.310 adaijina je atijo egbogi ihinrere titi tete 1980. 00:21:15.310 --> 00:21:19.430 Nigbana ni ilu Ọstrelia oluwadi mọ a kokoro arun 00:21:19.430 --> 00:21:22.159 bi awọn pataki fa ti adaijina. 00:21:22.159 --> 00:21:25.600 Ki o si yi bì gbogbo aaye, yi je, 00:21:25.600 --> 00:21:28.970 o n ni ohunkohun lati se pẹlu wahala, o ni kokoro kan ẹjẹ. 00:21:28.970 --> 00:21:32.429 Ati ki o Mo wa setan lati tẹtẹ idaji awọn gastroenterologists lori Earth nigba ti won 00:21:32.429 --> 00:21:36.110 gbọ nípa èyí, o si jade lọ li oru na se. Yi je, bi, o tobi 00:21:36.110 --> 00:21:39.669 awọn iroyin ... ko si tun ni won ti won lilọ si ni lati joko mọlẹ wọn alaisan, ki o si 00:21:39.669 --> 00:21:43.960 ṣe oju olubasọrọ ki o si beere ki wọn bi ni o lọ, ki, ohunkohun ti eni lara ... 00:21:43.960 --> 00:21:48.369 o n ni ohunkohun lati se pẹlu wahala, o ni kokoro a ẹjẹ ... Nitorina ko to gun fẹ awọn 00:21:48.369 --> 00:21:50.269 ojutu jẹ wahala isakoso, 00:21:50.269 --> 00:21:53.480 bayi o le jẹ nkankan bi o rọrun bi a egbogi. 00:21:53.480 --> 00:22:00.830 O je kan pataki awaridii. Wahala ko fa adaijina. 00:22:00.830 --> 00:22:05.440 Irú pipade. 00:22:05.440 --> 00:22:08.220 Sugbon kan ọdun diẹ nigbamii, 00:22:08.220 --> 00:22:12.600 awọn iwadi mu titun kan lilọ. Sayensi se awari wipe yi 00:22:12.600 --> 00:22:16.419 ulcer-nfa kokoro arun je ko oto ... ni o daju, 00:22:16.419 --> 00:22:19.770 bi Elo bi meji ninu meta awon olugbe aye ni o ni o. 00:22:19.770 --> 00:22:25.059 Nítorí náà, idi ma nikan ida kan ninu awọn wọnyi eniyan se agbekale adaijina? 00:22:25.059 --> 00:22:28.059 Iwadi fi han pe nigba ti tenumo, 00:22:28.059 --> 00:22:31.570 awọn ara bẹrẹ shutting gbogbo ti kii-ọna šiše awọn ibaraẹnisọrọ, 00:22:31.570 --> 00:22:35.760 pẹlu awọn ma. Ati awọn ti o di ko o pe, 00:22:35.760 --> 00:22:39.290 ti o ba ti o ku si ma nkolu eto, Ìyọnu kokoro arun 00:22:39.290 --> 00:22:43.630 le ṣiṣe awọn amok ... Nítorí ohun ti awọn wahala se, 00:22:43.630 --> 00:22:48.309 ti wa ni mu ese jade ni agbara rẹ ara lati bẹrẹ lati tun awọn Ìyọnu rẹ Odi 00:22:48.309 --> 00:22:53.679 nigbati nwọn bẹrẹ rotting kuro lati yi kokoro arun ... Nítorí wahala 00:22:53.679 --> 00:22:59.179 le fa idiwo ba wa adaijina nipa ara agbara lati larada ara. 00:22:59.179 --> 00:23:02.720 Ti o ba ti wahala le ijelese si ma nkolu ilana, 00:23:02.720 --> 00:23:08.570 ohun ti miiran havoc le o wreak? Ọkan idahun wa lati kan ileto ti ni igbekun 00:23:08.570 --> 00:23:09.860 macaque obo 00:23:09.860 --> 00:23:15.210 nitosi Winston-Salemu, North Carolina. Awon eniyan ro ti wahala bi nkankan ti ntọju 00:23:15.210 --> 00:23:16.730 wọn soke ni alẹ, tabi 00:23:16.730 --> 00:23:19.820 nkankan ti o mu ki wọn kígbe pé wọn ni awọn ọmọ wẹwẹ. 00:23:19.820 --> 00:23:23.140 Sugbon, nigba ti o ba beere mi, ohun ti wahala, ni mo sọ 00:23:23.140 --> 00:23:26.150 wo ni o, o ni yi tobi okuta iranti 00:23:26.150 --> 00:23:29.420 ni yi iṣọn imẹjẹ ṣan, ti o ni ohun ti wahala jẹ. 00:23:29.420 --> 00:23:32.430 Fun meji ewadun dokita Carol Shively 00:23:32.430 --> 00:23:36.290 ti a ti keko awọn àlọ ti macaques. 00:23:36.290 --> 00:23:39.740 Bi obo ati awọn British Abele awọn iranṣẹ, 00:23:39.740 --> 00:23:44.150 wọnyi primates ṣeto sinu ara wọn ketekete akosoagbasomode awọn ẹgbẹ, 00:23:44.150 --> 00:23:51.100 ati awọn koko-ọkan miran si awujo wahala. 00:23:51.100 --> 00:23:56.020 Wahala homonu lè fa ìdárúdapọ ohun intense odi ati ẹjẹ esi, 00:23:56.020 --> 00:23:59.430 a pounding ọkàn, ni alekun ẹjẹ titẹ 00:23:59.430 --> 00:24:05.030 Nitorina ti o ba wahala wọnyi ipo, ṣe fẹ ni ẹjẹ eto ti a ga-ranking 00:24:05.030 --> 00:24:06.000 macaque, 00:24:06.000 --> 00:24:10.390 pe fun u a Primate CEO, jẹ yatọ si lati rẹ leyin? 00:24:10.390 --> 00:24:12.380 00:24:12.380 --> 00:24:17.460 Nigba ti Shively wò ni awọn àlọ ti a ako ọbọ, 00:24:17.460 --> 00:24:21.200 ọkan pẹlu kekere itan ti wahala, awọn oniwe-àlọ wà mọ. 00:24:21.200 --> 00:24:24.200 Ṣugbọn a leyin ọbọ ká àlọ 00:24:24.200 --> 00:24:28.340 so fun itan kan koro ... A leyin iṣọn imẹjẹ ṣan 00:24:28.340 --> 00:24:31.460 ni o ni ọpọlọpọ diẹ atherosclerosis Kọ 00:24:31.460 --> 00:24:35.030 soke si inu ti o ju kan ako han iṣọn imẹjẹ ṣan ni o ni. 00:24:35.030 --> 00:24:38.330 Wahala, ati awọn Abajade ikun omi ti homonu, ní 00:24:38.330 --> 00:24:41.440 alekun ẹjẹ titẹ, duro iṣọn imẹjẹ ṣan Odi, 00:24:41.440 --> 00:24:45.520 ṣiṣe awọn wọn Coriell fun okuta iranti. 00:24:45.520 --> 00:24:50.020 Nítorí bayi, nigba ti o ba lero ewu, àlọ rẹ ko ba faagun, 00:24:50.020 --> 00:24:53.580 ati ọkàn-àyà rẹ isan ko ni gba diẹ ẹjẹ, ati pe 00:24:53.580 --> 00:24:59.090 le ja si okan kolu. Eleyi jẹ ẹya ko áljẹbrà Erongba, o ni ko nkankan 00:24:59.090 --> 00:24:59.490 pe 00:24:59.490 --> 00:25:03.480 boya, lọjọ kan o yẹ ki o ṣe nkankan nipa, o nilo lati lọ si o 00:25:03.480 --> 00:25:07.150 loni, nitori ti o ti n nyo awọn ọna rẹ ara awọn iṣẹ, 00:25:07.150 --> 00:25:12.140 ati ki o kan wahala loni yoo ni ipa rẹ ilera ọla ati fun ọdun lati wa. 00:25:12.140 --> 00:25:16.750 Social ati ki o àkóbá wahala, 00:25:16.750 --> 00:25:21.070 boya macaque, eniyan, tabi Inaki, o le clog wa àlọ, 00:25:21.070 --> 00:25:24.790 ni ihamọ sisan ẹjẹ, jeopardize awọn ilera ti ọkàn wa ... 00:25:24.790 --> 00:25:28.750 ati awọn ti o ni o kan ibẹrẹ ti wahala ká 00:25:28.750 --> 00:25:30.470 oró egún. 00:25:30.470 --> 00:25:33.520 00:25:33.520 --> 00:25:36.799 Robert ká tete iwadi 00:25:36.799 --> 00:25:41.539 se afihan wipe wahala le sise lori wa ni ohun ani diẹ dẹruba ọna. 00:25:41.539 --> 00:25:45.390 Daradara, pada nigbati mo bere a ti 00:25:45.390 --> 00:25:49.780 ni yi owo ohun ti mo ti egbo soke fojusi lori ohun ti o wà 00:25:49.780 --> 00:25:52.919 dabi enipe ohun patapata implausible agutan ni akoko, 00:25:52.919 --> 00:25:56.950 ti o wà onibaje wahala ati onibaje ifihan lati 00:25:56.950 --> 00:26:01.730 glucocorticoids le ṣe ohun kan bi unsubtle ati ki o grotesque bi 00:26:01.730 --> 00:26:07.610 pa diẹ ninu awọn ti ọpọlọ rẹ ẹyin. Bi awọn kan ojúgbà tani ni Rockefeller University ni 00:26:07.610 --> 00:26:08.760 awọn tete 80s, 00:26:08.760 --> 00:26:13.210 Sapolsky collaborated pẹlu rẹ olutojueni, dokita Bruce McEwan, 00:26:13.210 --> 00:26:20.809 lati tẹle awọn ona ti awọn wahala sinu ọpọlọ. Wọn tunmọ lab eku si onibaje 00:26:20.809 --> 00:26:21.690 wahala, 00:26:21.690 --> 00:26:27.030 ati ki o si ayewo wọn ọpọlọ ẹyin. Awọn egbe ṣe ohun ìgbékalẹ ri. 00:26:27.030 --> 00:26:31.590 Nigba ti ẹyin ti deede eku opolo ni sanlalu ẹka, 00:26:31.590 --> 00:26:35.650 tenumo eku ọpọlọ ẹyin wà bosipo kere. 00:26:35.650 --> 00:26:41.720 Ati ohun ti o wà julọ awon ni ọpọlọpọ awọn ọna ti o wà ni apa ti awọn ọpọlọ ibi ti yi 00:26:41.720 --> 00:26:42.580 a ṣẹlẹ ... 00:26:42.580 --> 00:26:48.380 awọn hippocampus. O ya Intoro Neurobiology nigbakugba fun awọn ti o kẹhin 5000 years ati 00:26:48.380 --> 00:26:49.169 ohun ti o kọ ni: 00:26:49.169 --> 00:26:54.220 hippocampus ti wa ni eko ati iranti. Wahala ninu awọn wọnyi eku 00:26:54.220 --> 00:26:57.600 shrank awọn ara ti won ọpọlọ lodidi fun iranti. 00:26:57.600 --> 00:27:01.140 Wahala yoo ni ipa lori iranti ni ọna meji. 00:27:01.140 --> 00:27:04.140 Onibaje wahala le kosi yi 00:27:04.140 --> 00:27:08.000 ọpọlọ iyika, ki a padanu ni agbara 00:27:08.000 --> 00:27:13.070 lati ranti ohun bi a nilo lati. Gan àìdá 00:27:13.070 --> 00:27:17.020 ńlá wahala le ni ipa miran, 00:27:17.020 --> 00:27:20.840 eyi ti o jẹ igba ... a tọkasi bi lati mu wahala ti o Karachi, 00:27:20.840 --> 00:27:24.090 eyi ti o ti wa ni ṣiṣe awọn ti o soro fun o ni, 00:27:24.090 --> 00:27:27.960 lori kukuru akoko ti akoko lati ranti ohun ti o mọ daradara daradara. 00:27:27.960 --> 00:27:32.610 A gbogbo mo wipe lasan, a si mọ pe gbogbo ọkan, lati pada nigbati a ba tenumo 00:27:32.610 --> 00:27:34.710 ara wa wò nípa ko si sunmọ ni eyikeyi orun ni gbogbo. Ati 00:27:34.710 --> 00:27:38.299 nigbamii ti owuro ni agogo mẹsan, a ko le ranti kan nikan ohun fun 00:27:38.299 --> 00:27:39.510 ti o ik kẹhìn. 00:27:39.510 --> 00:27:43.140 O ya a eda eniyan ati wahala wọn ńlá-akoko, igba pipẹ, 00:27:43.140 --> 00:27:47.730 ati awọn ti o ba ti lọ si ni a hippocampus ti o sanwo ni owo bi daradara. Ni afikun si 00:27:47.730 --> 00:27:49.190 laruge nipa wa ilera 00:27:49.190 --> 00:27:52.309 wahala le ṣe wa lero itele ti miserable 00:27:52.309 --> 00:27:55.899 Carol Shively ṣeto jade lati wa jade idi 00:27:55.899 --> 00:27:59.960 o bẹrẹ pẹlu kò misery ṣugbọn pẹlu idunnu 00:27:59.960 --> 00:28:03.919 Shively fura si wipe nibẹ je kan asopọ laarin awọn wahala 00:28:03.919 --> 00:28:07.240 idunnu ati ibi ti a duro lori awujo logalomomoise 00:28:07.240 --> 00:28:12.049 gan-an gẹgẹ bi wahala, idunnu ti wa ni ti sopọ mọ si awọn kemistri ti ọpọlọ 00:28:12.049 --> 00:28:17.340 nigbati a neurotransmitter ti a npe ni dopamine ti wa ni tu ni ọpọlọ 00:28:17.340 --> 00:28:25.030 o si sopọ awọn iṣan inu tani lolobo pe idunnu 00:28:25.030 --> 00:28:29.230 Shively lo kan positron to njade lara tomography scanner lati wo awọn ọpọlọ ti a ti kii-tenumo 00:28:29.230 --> 00:28:30.010 Primate 00:28:30.010 --> 00:28:35.510 wa Primate CEO. Ohun ti a ri 00:28:35.510 --> 00:28:39.800 ni wipe awọn opolo ti ako han obo imọlẹ lati soke pẹlu ọpọlọpọ imọlẹ ti dopamine 00:28:39.800 --> 00:28:40.360 abuda 00:28:40.360 --> 00:28:44.360 ni agbegbe yi ti o jẹ pataki lati san ki o si rilara idunnu nipa aye 00:28:44.360 --> 00:28:47.440 Shively ki o si wò ni subordinates ọpọlọ 00:28:47.440 --> 00:28:51.760 ohun ti a se awari ni wipe awọn opolo ti leyin obo 00:28:51.760 --> 00:28:55.290 ni o wa gan ṣigọgọ nitori nibẹ ni 00:28:55.290 --> 00:28:58.520 Elo kere ibudo-abuda lọ lori ni agbegbe yi 00:28:58.520 --> 00:29:02.970 idi ni wipe, ohun ti o jẹ nipa yi agbegbe ti awọn ọpọlọ 00:29:02.970 --> 00:29:06.290 nigba ti o ba kere si ni dopamine ohun gbogbo 00:29:06.290 --> 00:29:11.120 ni ayika ti o ki ẹnyin ki o yoo deede ya idunnu ni. jẹ kere idunnu ki awọn 00:29:11.120 --> 00:29:14.320 Sun ko tàn imọlẹ ki awọn koriko ni ko bẹ alawọ 00:29:14.320 --> 00:29:18.320 ounje ko lenu bi o dara ti o ni nitori ti awọn ọna rẹ ọpọlọ ti wa ni functioning ti 00:29:18.320 --> 00:29:21.200 ti o ba ṣe pe ati ọpọlọ rẹ ti wa ni functioning ti ona nitori ti o wa ni kekere 00:29:21.200 --> 00:29:24.980 lori awujo ipo logalomomoise. Ọkan ẹya-ara ti kekere ipo ti wa ni jije kekere 00:29:24.980 --> 00:29:25.560 ranking 00:29:25.560 --> 00:29:29.790 awọn otito, ohun paapa ti ni okun sii nipa akoko ẹya-ara ti o gba si eda eniyan, ni 00:29:29.790 --> 00:29:32.910 ko o kan jije kekere ranking tabi talaka, o ni inú 00:29:32.910 --> 00:29:36.940 low ranking tabi talaka ati ọkan ninu awọn ti o dara ju ona fun awujo lati ṣe awọn ti o lero 00:29:36.940 --> 00:29:38.580 bi ọkan ninu awọn ni-nots 00:29:38.580 --> 00:29:41.670 ni lati bi won ninu rẹ imú lori ati ki o lori ati ki o lori lẹẹkansi 00:29:41.670 --> 00:29:45.970 pẹlu ohun ti o ko ba ni. Richmond California 00:29:45.970 --> 00:29:50.110 a ìlú ibi ti awọn awujọ extremes le wa ni gbo ọtun lati ọkọ rẹ 00:29:50.110 --> 00:29:54.190 eyi ni deede commute ti si oṣisẹun-Jeffrey Ritterman 00:29:54.190 --> 00:29:58.250 O le ko eko kan pupo nipa awọn wàhálà ati 00:29:58.250 --> 00:30:01.790 ilera to gbẹhin o kan lati awọn agbegbe ti o be ki o si 00:30:01.790 --> 00:30:06.080 ni adugbo yi ni aye expectancy jẹ ohun ti o dara ati ki o 00:30:06.080 --> 00:30:11.530 julọ ninu awọn eniyan ni o wa ni ilera ati ki o lẹwa bi a de oke ti awọn òke ti o 00:30:11.530 --> 00:30:14.710 n ni lati wa ni kekere kan bit kere 00:30:14.710 --> 00:30:18.220 anfani ati bi a ṣe yi orilede 00:30:18.220 --> 00:30:21.750 awọn ti awujo ipo bẹrẹ lati ju 00:30:21.750 --> 00:30:24.960 ki o si correspondingly ni awon agbegbe 00:30:24.960 --> 00:30:30.600 ilera abajade jẹ Elo buru ati awọn wọnyi eniyan ko ba wa ni lilọ si ni 00:30:30.600 --> 00:30:32.420 kanna aye expectancy 00:30:32.420 --> 00:30:39.120 bi awọn eniyan ni pe aarin kilasi agbegbe ti a bere ni. 00:30:39.120 --> 00:30:44.070 Awon eniyan ni o wa lori oluso, awon eniyan ti wa ni vigilant, wọn ti wa ni ngbe kan diẹ eni aye 00:30:44.070 --> 00:30:49.090 yi ni a ni awujo ti o ga fun wahala homonu ninu awon eniyan 00:30:49.090 --> 00:30:53.510 ati lofi o gba awọn oniwe-kii. Ọkan ninu awọn dokita Ritterman ká 00:30:53.510 --> 00:30:56.780 alaisan jẹ 65-odun-atijọ Emanuel Johnson 00:30:56.780 --> 00:31:02.530 rẹ jẹ ọmọ ìtọsọnà Oludamoran ninu ọkan ninu awọn America ká lewu julo agbegbe 00:31:02.530 --> 00:31:05.900 daradara odun to koja kosi Mo ro pe a ní ọkẹ meje homicides 00:31:05.900 --> 00:31:10.380 ninu awọn kẹhin ọjọ mẹrin a ní 11 shootings mẹta iku 00:31:10.380 --> 00:31:15.320 ati mẹsan igba jade ti mẹwa ti o ti n lilọ si jẹ kan ojulumo 00:31:15.320 --> 00:31:20.530 tabi ẹnikan ti mo tẹtẹ awọn ọmọ wẹwẹ mọ. Fun Emanuel Johnson 00:31:20.530 --> 00:31:23.780 nibẹ ni kan price fun onibaje ifihan lati yi wahala 00:31:23.780 --> 00:31:29.090 ni odun marun seyin ni mo ní kan okan kolu Mo wa kan dayabetik ju. Mo ni lati sise lori o 00:31:29.090 --> 00:31:30.020 nigbagbogbo 00:31:30.020 --> 00:31:33.380 nitori ti mo ti sọ ti ni yi owo ogún ọdún, ki o kan o ni eni lara 00:31:33.380 --> 00:31:36.600 o kan ṣiṣẹ ni ise, ki lori awọn ọdun ti o, o mọ 00:31:36.600 --> 00:31:40.670 awọn idaabobo awọ, awọn ẹjẹ titẹ, awọn suga wá lori nigbamii 00:31:40.670 --> 00:31:44.410 ṣugbọn awọn wahala wà nigbagbogbo ni nwọn si wá ki o to lori 00:31:44.410 --> 00:31:49.680 Emanuel Johnson ká ara le wa ni enikeji sibe miiran itan ti wahala 00:31:49.680 --> 00:31:52.690 awọn Whitehall iwadi ni England 00:31:52.690 --> 00:31:57.480 ri ohun alaragbayida ọna asopọ laarin wahala, ipo rẹ ninu awọn awujo logalomomoise 00:31:57.480 --> 00:32:02.920 ati bi o ti fi loju àdánù. Ki o le ma jẹ o kan 00:32:02.920 --> 00:32:05.930 o nri lori àdánù sugbon tun ni pinpin 00:32:05.930 --> 00:32:09.340 ti awọn ti àdánù ati awọn àdánù ti pinpin 00:32:09.340 --> 00:32:14.190 o nri o lori ayika aarin jẹ Ìbátan si ipo ninu awọn logalomomoise 00:32:14.190 --> 00:32:18.770 ati awọn ti o ni Tan le wa ni jẹmọ si onibaje wahala awọn ipa ọna 00:32:18.770 --> 00:32:22.660 ki a si wipe, ko pe ṣẹlẹ ni obo 00:32:22.660 --> 00:32:27.010 nitori nwọn ṣeto ara wọn ni a logalomomoise ju ati ki o wa ni jade wipe o 00:32:27.010 --> 00:32:27.560 wo 00:32:27.560 --> 00:32:31.800 leyin obo ni o wa siwaju sii seese lati ni sanra ninu wọn ikun 00:32:31.800 --> 00:32:37.600 ki o si ti wa ni ako obo. Mo ro julọ iyanu 00:32:37.600 --> 00:32:40.860 akiyesi ti o 00:32:40.860 --> 00:32:45.640 Mo ti sọ ṣe ninu mi lab ni yi agutan ti wahala 00:32:45.640 --> 00:32:49.610 le kosi yi ọna ti o pamo sanra lori rẹ ara 00:32:49.610 --> 00:32:53.950 si mi ti o wà kan burujai agutan ti o le kosi 00:32:53.950 --> 00:32:58.460 paarọ ọna sanra ti wa ni pin 00:32:58.460 --> 00:33:03.560 Sapolsky Shively ati awọn miran ro wahala le je kan lominu ni ifosiwewe ni agbaye 00:33:03.560 --> 00:33:04.890 isanraju ajakale 00:33:04.890 --> 00:33:08.270 Ani buru sanra mu lori nipa wahala 00:33:08.270 --> 00:33:15.370 jẹ lewu sanra. O mọ pé sanra ti gbe lori ẹhin mọto tabi kosi 00:33:15.370 --> 00:33:20.630 inu ikun jẹ Elo buru ju fun o sanra ti gbe ni ibomiiran ninu ara 00:33:20.630 --> 00:33:24.820 o huwa otooto, o fun yatọ si iru ti 00:33:24.820 --> 00:33:28.720 homonu ati kemikali ati ni o ni ipa lori rẹ yatọ si ilera 00:33:28.720 --> 00:33:32.010 ohunkohun ti o jẹ wipe iṣẹ 00:33:32.010 --> 00:33:35.910 fun ohun kọọkan, ti won nilo lati iye 00:33:35.910 --> 00:33:39.770 wahala idinku. Mo ro pe awọn isoro ninu awujo wa ni wipe a se ko 00:33:39.770 --> 00:33:42.920 iye wahala idinku a ni o daju iye awọn ti idakeji 00:33:42.920 --> 00:33:48.420 A ẹwà awọn eniyan ti o ko nikan multitasks o si se meji ohun ni ẹẹkan 00:33:48.420 --> 00:33:52.380 ṣugbọn wo ni marun ohun ni ẹẹkan. A ẹwà pe eniyan. Bawo ni ti won ṣakoso awọn ti o 00:33:52.380 --> 00:33:52.850 se o mo 00:33:52.850 --> 00:33:55.890 ti o ni ohun ti iyalẹnu ni eni lara 00:33:55.890 --> 00:34:01.120 ọna lati gbe a ni lati yi wa papo ati iye eniyan ti o ni oye 00:34:01.120 --> 00:34:10.150 a iwontunwonsi ati ki o serene aye 00:34:10.150 --> 00:34:14.590 ọkan heartbreaking akoko ninu itan fi hàn pé wahala le ni o daju 00:34:14.590 --> 00:34:22.679 ba wa gun ki a to wa ni ani mọ 00:34:22.679 --> 00:34:26.079 Holland pẹ 1944 00:34:26.079 --> 00:34:29.619 a buru ju igba otutu ati kan aláìláàánú ẹdá ogun ti ojúṣe 00:34:29.619 --> 00:34:32.730 dite lati starve a orílẹ-èdè 00:34:32.730 --> 00:34:37.639 o ti wa ni mo bi awọn ti Dutch manna otutu fun awon ti o yọ ninu ewu loni 00:34:37.639 --> 00:34:42.920 wọnyi ti wa ni haunting ìrántí. 00:34:42.920 --> 00:34:46.699 Mo ní ohunkohun. Mo ti le ko to gun ifunni ọmọ mi. 00:34:46.699 --> 00:34:50.050 Mo wà bẹ aisan. 00:34:50.050 --> 00:34:53.179 Ati ki o si o ni lati mu itoju ti a ọmọ. 00:34:53.179 --> 00:34:56.090 Mo ti ri wipe ẹru. 00:34:56.090 --> 00:34:59.400 Mo ti lọ si ijo ni idido ekeji si aafin, 00:34:59.400 --> 00:35:03.330 o si wi fun awọn alufa iyawo ti o ba ti o yoo ró ọmọ mi bi gun bi awọn ogun mu ibi. 00:35:03.330 --> 00:35:09.080 Nitori emi kò le ṣe ti o mọ. 00:35:09.080 --> 00:35:13.730 Dutch awadi Tessa Roseboom ti gbọ ọpọlọpọ awọn ti awon iṣẹlẹ gidigidi 00:35:13.730 --> 00:35:17.960 o ati awọn rẹ egbe fe lati mọ ti o ba ti wa nibẹ wà eyikeyi Idije igbelaruge 00:35:17.960 --> 00:35:21.540 Roseboom mọ 00:35:21.540 --> 00:35:25.630 pe ara wa dahun si ìyàn ni Elo ni ọna kanna ti won dahun si miiran 00:35:25.630 --> 00:35:26.410 stressors 00:35:26.410 --> 00:35:29.480 ki o ṣeto jade lati ri ti o ba ti ni oyun ti 00:35:29.480 --> 00:35:34.800 awọn obirin aboyun nigba wọnyi arduous ọjọ le ṣee wa ni fowo nipa wahala 00:35:34.800 --> 00:35:40.620 nitori ti tele gba-maaki nipasẹ awọn Dutch 00:35:40.620 --> 00:35:44.560 Roseboom je anfani lati da lori awon eniyan 2400 00:35:44.560 --> 00:35:49.740 ti o le ti a ti agbara kikan. O àti rẹ egbe 00:35:49.740 --> 00:35:53.430 atupale awọn data lati awon ti a bi nigba ati lẹhin ìyàn 00:35:53.430 --> 00:35:59.470 ati ki o wá si yanilenu a pinnu. Mo ro pe o le so pe 00:35:59.470 --> 00:36:02.580 wọnyi ikoko won fara si wahala 00:36:02.580 --> 00:36:07.750 ni oyun aye ati ti won n si tun ijiya awọn gaju ti ti 00:36:07.750 --> 00:36:11.040 nisisiyi, ọgọta ọdun nigbamii. 00:36:11.040 --> 00:36:15.380 Ọpọlọpọ awọn ti awọn Dutch manna otutu ọmọ ifiwe loni 00:36:15.380 --> 00:36:21.170 gbogbo wọn ni ọpọlọpọ awọn sixties si tun ru àpá ti ogun 00:36:21.170 --> 00:36:25.250 a ri wipe awọn ikoko ti o ni won loyun nigba ìyàn 00:36:25.250 --> 00:36:28.630 ni ẹya pọ si ewu arun inu ọkan ati ẹjẹ ti won ni 00:36:28.630 --> 00:36:31.870 diẹ hypercholesterolemia ti won ba wa 00:36:31.870 --> 00:36:35.910 diẹ idahun si wahala ati gbogbo wa ni 00:36:35.910 --> 00:36:39.170 tálákà, ilera ju awon eniyan ti a bi ki o to ìyàn 00:36:39.170 --> 00:36:42.810 tabi loyun lẹhin ti o 00:36:42.810 --> 00:36:46.200 oluwadi ro wipe wahala homonu ni a iya ẹjẹ 00:36:46.200 --> 00:36:50.020 jeki a ayipada ninu awọn ti aifọkanbalẹ eto ti oyun bi o ti gbiyanju pẹlu 00:36:50.020 --> 00:36:50.930 ifebipani 00:36:50.930 --> 00:36:55.930 yi je ni oyun akọkọ ba pade pẹlu wahala 00:36:55.930 --> 00:37:00.130 mefa nigbamii ewadun awọn ara ti awọn wọnyi Dutch manna otutu ọmọ 00:37:00.130 --> 00:37:04.910 ṣi ti ko gbagbe. Ohun ti a bayi mo ni pe 00:37:04.910 --> 00:37:08.859 o ko o kan rẹ sanra ẹyin ti afẹfẹ soke jije ipalara si kọ soke 00:37:08.859 --> 00:37:13.579 si ọna isele bi eyi, o ni ọpọlọ rẹ kemistri, o ni agbara rẹ lati ko eko 00:37:13.579 --> 00:37:15.829 o ni agbara rẹ 00:37:15.829 --> 00:37:19.980 lati dahun si wahala adaptively kuku ju maladaptively 00:37:19.980 --> 00:37:23.740 bi o ni imurasilẹ o ba kuna sinu şuga, bi o jẹ ipalara ti o ba wa ni lati aisanasinwin 00:37:23.740 --> 00:37:24.819 ségesège 00:37:24.819 --> 00:37:29.030 sibe miiran ibugbe ni eyi ti tete ati tete iriri wahala le fi kan gan 00:37:29.030 --> 00:37:33.890 gan buburu ifẹsẹtẹ. Bi emi ba ti ní ohun 00:37:33.890 --> 00:37:36.890 aṣayan Emi yoo ko ti ti yọ kuro lati wa ni 00:37:36.890 --> 00:37:40.039 gbigbe data oni nọmba ṣugbọn nisisiyi pé èmi gbigbe data oni nọmba 00:37:40.039 --> 00:37:44.410 Mo ti yoo ni lati gbe pẹlu rẹ. O soro fun mi lati wa ni rọ. 00:37:44.410 --> 00:37:48.220 Emi ni gan ni kiakia si binu. 00:37:48.220 --> 00:37:51.359 00:37:51.359 --> 00:37:54.450 Ohun ti awọn Dutch ebi otutu lasan jẹ nipa ni 00:37:54.450 --> 00:37:58.569 iriri, agbegbe bẹrẹ gun ṣaaju ki ibi ki o si ikolu ti 00:37:58.569 --> 00:38:02.369 eni lara awọn agbegbe le Isamisi ki o si fi awọn aleebu 00:38:02.369 --> 00:38:10.430 pípẹ kan iho s'aiye. 00:38:10.430 --> 00:38:16.490 00:38:16.490 --> 00:38:25.740 00:38:25.740 --> 00:38:26.630 A ti wa ni mu 00:38:26.630 --> 00:38:31.269 ika-ọwọ nitori ko si Inaki ni kanna itẹka bi miiran ọkan. 00:38:31.269 --> 00:38:35.319 Ki a si mu o kan gummi beari ati ki o Mo n ni ireti lati gba lori nibẹ ati ki o gba rẹ. 00:38:35.319 --> 00:38:40.999 Nigba yi ọdún olona-generational iwadi, 00:38:40.999 --> 00:38:44.819 Robert ti o ti lo re ọmọ documenting ni dandan ipa lori 00:38:44.819 --> 00:38:45.630 olukuluku 00:38:45.630 --> 00:38:50.759 ati lori awọn sẹẹli awọn orin awọn arin irinajo ti wahala ani jinle sinu ara wa 00:38:50.759 --> 00:38:55.400 Ọkan ninu awọn julọ awon titun itọsọna ninu wahala iwadi 00:38:55.400 --> 00:39:00.150 ti wa ni mu awọn ipa ti wahala si isalẹ lati a boluti ati eso ipele 00:39:00.150 --> 00:39:04.630 bi ẹyin sise, bi awọn Jiini ṣiṣẹ, ti idaji kan mejila odun seyin eniti o le ni 00:39:04.630 --> 00:39:05.210 riro 00:39:05.210 --> 00:39:10.849 àwọn isoro ti jiini awọn ẹya ti a npe ni telomeres 00:39:10.849 --> 00:39:15.359 eyi ti dáàbò opin ti wa krómósómù lati fraying 00:39:15.359 --> 00:39:19.420 bi a ti ọjọ ori wa telomeres si kekere, ohun ti awon 00:39:19.420 --> 00:39:22.910 ni wahala nipa ona ti wahala homonu 00:39:22.910 --> 00:39:26.779 le mu yara awọn kikuru ti telomeres, ki awọn arosinu ni fun 00:39:26.779 --> 00:39:28.700 awọn gangan kanna ori buruku 00:39:28.700 --> 00:39:32.710 ti o ba ti o ba a kekere-ranking eniyan ti o ti n marinating o kan ni wahala homonu 00:39:32.710 --> 00:39:38.150 telomeres rẹ ti wa ni lilọ lati wa ni kikuru. Nítorí náà, báwo ni yi formidable wiwa waye 00:39:38.150 --> 00:39:38.900 si wa 00:39:38.900 --> 00:39:42.690 San Rafael California 00:39:42.690 --> 00:39:47.549 lẹẹkan kan ọsẹ Janet Lawson ntọju kan gan pataki lati pade 00:39:47.549 --> 00:39:52.200 o ti darapo miiran iya ti o pin awọn ayidayida ti o gbe awọn onibaje 00:39:52.200 --> 00:39:56.569 unremitting wahala. Ki ... sugbon o looses rẹ dọgbadọgba ati awọn ti o ni idẹruba apa 00:39:56.569 --> 00:39:59.819 ki a lọ jade o kan kosi kẹhin alẹ ati ki o rà a titun aṣibori o kan fun fun 00:39:59.819 --> 00:40:03.769 O n si sunmọ ni agbalagba ati kéèyàn diẹ ominira ti o ti n si sunmọ ni o le 00:40:03.769 --> 00:40:07.309 Kọọkan ninu awọn obirin wọnyi ni iya si a alaabo ọmọ 00:40:07.309 --> 00:40:11.589 Fun wa ni ọmọ mi nikan 8 ki o si ki o si nibẹ ni mo ti le to mu ki o mo ti ko gba laaye 00:40:11.589 --> 00:40:12.680 ara mi lati lọ 00:40:12.680 --> 00:40:16.509 ju Elo jade, i le ko. Mo ní ore kan laipe ti o wi fun mi 00:40:16.509 --> 00:40:20.739 o mọ Mo ro pe o yẹ ki o gan ronú o nri Lexie ni a ile ati 00:40:20.739 --> 00:40:24.249 ti o je looto ni eni lara ni ati ti awọn ara lati ro 00:40:24.249 --> 00:40:28.289 wahou ki ... 00:40:28.289 --> 00:40:32.349 ki o le dabi bawo ni o 00:40:32.349 --> 00:40:35.980 ani so wipe? O ni, o mọ kan kekere ọrẹbinrin 00:40:35.980 --> 00:40:39.999 o ni, ani tilẹ o ko ba le gan ibasọrọ 00:40:39.999 --> 00:40:45.960 o fẹràn 00:40:45.960 --> 00:40:50.230 o fẹràn 00:40:50.230 --> 00:40:53.540 Wọnyi yanilenu obirin wá si akiyesi ti biologist 00:40:53.540 --> 00:40:58.520 dọkita Elizabeth Blackburn. Mo ti ko taara mọ ẹni-kọọkan 00:40:58.520 --> 00:41:02.710 ṣugbọn emi mọ awọn itan ati ki o Mo emi a iya ara mi ati ki nigbati mo gbọ nipa yi 00:41:02.710 --> 00:41:03.380 egbe 00:41:03.380 --> 00:41:06.540 Mo gan ro o je dara wiwa jade 00:41:06.540 --> 00:41:10.330 ohun ti gan ti wa ni ṣẹlẹ ni okan ti awọn ẹyin ni 00:41:10.330 --> 00:41:15.490 wọnyi iya ti o ti wa ni n iru kan nira ohun fun iru igba pipẹ 00:41:15.490 --> 00:41:20.750 dokita Blackburn jẹ olori kan ni awọn aaye ti telomere iwadi. 00:41:20.750 --> 00:41:24.580 A ni 46 krómósómù ati awọn ti won ti wa ni pipa capped 00:41:24.580 --> 00:41:28.910 ni opin kọọkan nipa telomeres. Nobody mọ ninu eda eniyan 00:41:28.910 --> 00:41:32.240 wether telomeres ati awọn fraying wọn mọlẹ lori aye 00:41:32.240 --> 00:41:35.680 yoo wa ni fowo nipasẹ onibaje wahala, ati bẹ, 00:41:35.680 --> 00:41:38.840 a pinnu a yoo wo ni yi egbe ti 00:41:38.840 --> 00:41:44.030 chronically tenumo iya. Ati awọn ti a pinnu lati beere ohun ti n ṣẹlẹ sí wọn 00:41:44.030 --> 00:41:47.080 telomeres ati si awọn ti itoju ti wọn telomeres. 00:41:47.080 --> 00:41:50.790 Ohun ti a ri ti o wà ni ipari ti awọn telomeres 00:41:50.790 --> 00:41:54.220 taara tijoba si iye ti wahala 00:41:54.220 --> 00:41:57.609 ẹnikan ni labẹ, ati awọn nọmba ti odun 00:41:57.609 --> 00:42:02.130 ki nwọn ki o ti sọ ti labẹ awọn wahala. Iru tenumo iya di idojukọ ti a 00:42:02.130 --> 00:42:04.450 kẹkọọ nipa dokita Blackburn ká ojulumọ, 00:42:04.450 --> 00:42:07.750 saikolojisiti Elissa Epel. 00:42:07.750 --> 00:42:11.570 Iya ti awọn odo ọmọde kan ba wa gíga tenumo ẹgbẹ. 00:42:11.570 --> 00:42:14.920 Wọn ti wa ni igba iwontunwosi located wáà bi iṣẹ 00:42:14.920 --> 00:42:19.270 ati ọmọ rearing, ati igba ti ko ni akoko lati ya itoju ti ara wọn. 00:42:19.270 --> 00:42:22.910 Nitorina, ti o ba ti o ba fi lori oke ti pe, awọn afikun inawo ti abojuto 00:42:22.910 --> 00:42:27.050 fun a ọmọ pẹlu nilo pataki, o le jẹ lagbara. 00:42:27.050 --> 00:42:31.340 o le-ori awọn gan ni ẹtọ ti o mu awon eniyan, 00:42:31.340 --> 00:42:34.930 ati awọn ti o ba ti nwọn ba tenumo, ti o ba ti won jabo wahala, nwọn si ṣọ lati kú sẹyìn. 00:42:34.930 --> 00:42:40.080 Awọn wọnyi ni awọn obirin ti kuru telomeres, din ku aṣayan iṣẹ-ṣiṣe ti yi henensiamu, 00:42:40.080 --> 00:42:44.180 ati awọn kan gan gan ti o ni inira nọmba fun gbogbo odun ti o ni won mu itoju ti a chronically 00:42:44.180 --> 00:42:45.090 aisan ọmọ, 00:42:45.090 --> 00:42:48.490 o ni ni aijọju ọdún mẹfa tọ ti ti ogbo. 00:42:48.490 --> 00:42:51.859 Eleyi jẹ gidi, yi ni ko o kan ẹnikan whining ... 00:42:51.859 --> 00:42:55.500 yi ni gidi, ilera to ṣe pataki 00:42:55.500 --> 00:43:00.400 ti ogbo lọ lori, ati awọn ti a le ri pe o ti wa ni kosi ṣẹlẹ 00:43:00.400 --> 00:43:03.620 nipasẹ awọn onibaje wahala. 00:43:03.620 --> 00:43:07.200 Sugbon nibe ni ireti. Dokita Blackburn àjọ-awari ohun 00:43:07.200 --> 00:43:10.660 henensiamu, telomerase, ti o le tun awọn bibajẹ. 00:43:10.660 --> 00:43:15.080 O ti wa ni ohun ti mo ti nigbagbogbo pe irokeke ireti ... Ti o ni o dara. Ti o ni o dara ... Bẹẹni. 00:43:15.080 --> 00:43:19.290 Alakoko data 00:43:19.290 --> 00:43:24.580 ni imọran wipe ipade kan ti okan, iru eyi bi, o le si gangan ni a ilera anfaani, 00:43:24.580 --> 00:43:27.790 nipa safikun awọn ti iwosan ipa ti telomerase. 00:43:27.790 --> 00:43:32.800 Ki o si nrerin ki o si nrerin, ti o ba ti o ko ba nrerin, o gbagbe, o ko ba le mu awọn ti o ... O ni ... 00:43:32.800 --> 00:43:37.120 Ohun ti mo ti ri ni wipe awọn arin takiti jẹ nkan ... 00:43:37.120 --> 00:43:41.480 nibẹ ni kan awọn ipele ti dudu efe ti a ni nipa wa awọn ọmọ wẹwẹ 00:43:41.480 --> 00:43:45.720 ti o nikan a mọyì, ti a ba nikan ni eyi ti o gba awọn jokes, ki o si 00:43:45.720 --> 00:43:48.780 ni ona kan ti a ba wa nikan ni eyi ti o ti wa ni laaye lati rẹrìn-ni jokes. 00:43:48.780 --> 00:43:53.620 Ọkan ninu awọn ibeere ni wahala aaye ni, o mọ, ohun ti o wa ti nṣiṣe lọwọ eroja 00:43:53.620 --> 00:43:57.160 ti o din wahala ati pe igbelaruge longevity? 00:43:57.160 --> 00:44:01.120 Ati aanu ati ki o si ni abojuto ti fun elomiran 00:44:01.120 --> 00:44:06.020 boya ọkan ninu awon eroja pataki julọ. Nítorí náà, àwọn tí boya awọn okunfa 00:44:06.020 --> 00:44:08.920 ti o igbelaruge longevity ati mu telomerase, 00:44:08.920 --> 00:44:12.030 ki o si pa wa ẹyin rejuvenating ati regenerating 00:44:12.030 --> 00:44:18.320 Nítorí náà, boya pọ pẹlu ati ki o ran awon elomiran 00:44:18.320 --> 00:44:22.950 le ran wa lati lasiko ara wa, ati boya paapaa gbe gun, 00:44:22.950 --> 00:44:26.250 alara aye. 00:44:26.250 --> 00:44:30.780 Ogún ọdún seyin, Robert ni a iyalenu-tẹle yi agutan. 00:44:30.780 --> 00:44:35.770 Ni igba akọkọ ti egbe ti o lailai iwadi, awon obo ti o ro sunmọ lati 00:44:35.770 --> 00:44:39.210 o si ti kọ iwe nipa, a jiya àjálù. 00:44:39.210 --> 00:44:43.500 O yoo ni ipa lori kan gidi rẹ iwadi. 00:44:43.500 --> 00:44:49.740 The Keekorok Ire ni ẹniti mo ti bere pẹlu ọgbọn ọdún sẹyìn, 00:44:49.740 --> 00:44:54.080 nwọn si wà ipilẹ rẹ atijọ Inaki egbe ni akoko, ati eyi ti o tumo 00:44:54.080 --> 00:44:57.760 ọkunrin wà ibinu, ati awujọ wà nyara stratified, ki o si 00:44:57.760 --> 00:45:01.950 obirin ni a mu pupo ti ibinujẹ, ati awọn ipilẹ rẹ si pa awọn agbeko Inaki Ire. 00:45:01.950 --> 00:45:05.910 Ati ki o nipa, nipa bayi fere ogun odun seyin 00:45:05.910 --> 00:45:12.700 nkankan jayi ati ki o scientifically gan awon sele si wipe Ire. 00:45:12.700 --> 00:45:17.100 The Keekorok Ire mu lati foraging fun ounje ni idoti nkan jiju silẹ ti a gbajumo 00:45:17.100 --> 00:45:20.140 oniriajo ayagbe. 00:45:20.140 --> 00:45:24.390 o je kan buburu Gbe. Awọn idọti o wa eran 00:45:24.390 --> 00:45:27.500 tainted pẹlu iko. 00:45:27.500 --> 00:45:32.780 Awọn esi je wipe eyito fere to idaji awọn ọkunrin ninu awọn Ire kú. 00:45:32.780 --> 00:45:34.920 00:45:34.920 --> 00:45:39.890 Ko unreasonably, mo ni nre bi apaadi ati ki o lẹwa tutu gangan binu nipa ohun ti 00:45:39.890 --> 00:45:40.599 sele. 00:45:40.599 --> 00:45:45.369 O mọ, nigbati o ba wa ni 30 years atijọ, o le irewesi lati expend kan pupo ti ni imolara lori 00:45:45.369 --> 00:45:46.919 a Inaki piyẹ, ki o si 00:45:46.919 --> 00:45:50.559 nibẹ je kan pupo ti ni imolara nibẹ. 00:45:50.559 --> 00:45:54.829 Fun Robert, a mewa ti iwadi han si ti a ti sọnu. 00:45:54.829 --> 00:45:58.519 Sugbon leyin ti o ṣe akiyesi a iyanilenu 00:45:58.519 --> 00:46:02.400 nipa ti o ti kú ati awọn ti o ti si ye. 00:46:02.400 --> 00:46:05.779 O je ko ID ti o ku. Ni ti Ire, 00:46:05.779 --> 00:46:10.299 ti o ba wà ibinu, ati awọn ti o ba ti o won ko paapa lawujọ ti sopọ, 00:46:10.299 --> 00:46:13.890 lawujọ affiliative, o kò na rẹ akoko olutọju ẹhin ọkọ-iyawo, ati adiye jade, 00:46:13.890 --> 00:46:17.589 ti o ba wà ti o ni irú ti okunrin ti o kú. 00:46:17.589 --> 00:46:21.660 Gbogbo Alpha akọ a lọ. The Keekorok Ire 00:46:21.660 --> 00:46:26.079 ti a ti yipada. Ati awọn ohun ti o kù pẹlu je 00:46:26.079 --> 00:46:30.019 lemeji bi ọpọlọpọ obirin bi awọn ọkunrin. Ati awọn ọkunrin ti o won ku wà, 00:46:30.019 --> 00:46:33.759 ti o ba mọ, o kan lati lo ijinle sayensi jargon, nwọn si wà ti o dara buruku. 00:46:33.759 --> 00:46:37.599 Wọn kò ibinu jerks, nwọn si wà dara lati awọn obirin, nwọn si wà gidigidi 00:46:37.599 --> 00:46:41.609 lawujọ affiliative, o patapata yipada si awọn bugbamu ninu Ire. 00:46:41.609 --> 00:46:46.689 Nigbati ọkunrin obo de ọdọ ọdó, 00:46:46.689 --> 00:46:49.689 nwọn ojo melo o si fi wọn ile Ire ati ki o lọ kiri ni, 00:46:49.689 --> 00:46:53.479 bajẹ wiwa titun piyẹ. 00:46:53.479 --> 00:46:58.209 Ati nigbati titun adolescent ọkunrin yoo da awọn Ire, nwọn fe wá ni o kan bi jerky bi eyikeyi 00:46:58.209 --> 00:47:00.479 adolescent ọkunrin ni ibomiiran lori yi aye, 00:47:00.479 --> 00:47:04.869 ati awọn ti o yoo gba wọn nipa osu mefa lati ko eko ... a ba ko fẹ ti o ni yi Ire. 00:47:04.869 --> 00:47:07.989 A ma ko ṣe nkan bi wipe. Ti a ba ko ti ibinu. A na siwaju sii ni akoko 00:47:07.989 --> 00:47:11.869 olutọju ẹhin ọkọ-iyawo kọọkan miiran. Ọkunrin ni o wa calmer pẹlu kọọkan miiran. O ko WASTE lori kan 00:47:11.869 --> 00:47:13.449 obinrin ti o ba ti o ba ni kan buburu iṣesi. 00:47:13.449 --> 00:47:16.509 Ati awọn ti o gba wọnyi titun buruku nipa osu mefa, ki o si 00:47:16.509 --> 00:47:21.949 nwọn asa yi ara, ati awọn ti o ni Inaki asa ni yi pato Ire 00:47:21.949 --> 00:47:22.890 ni o ni asa kan ti 00:47:22.890 --> 00:47:27.099 ti gidigidi kekere ipele ti ifinran, ati ki o ga awọn ipele ti awujo abase, nwọn si ba 00:47:27.099 --> 00:47:28.539 ṣe pe ogún ọdún nigbamii. 00:47:28.539 --> 00:47:34.640 Ati ki awọn ti ijanba ti pese Robert pẹlu kan Pataki Ẹkọ, 00:47:34.640 --> 00:47:37.659 ko o kan nipa ẹyin, sugbon bi awọn 00:47:37.659 --> 00:47:42.749 isansa ti wahala le ikolu awujo. Maa wọnyi buruku ni kanna isoro 00:47:42.749 --> 00:47:43.919 pẹlu ga ẹjẹ titẹ? 00:47:43.919 --> 00:47:48.099 Rárá o Ṣe wọnyi buruku ni kanna awọn iṣoro pẹlu ọpọlọ ti o ni ibatan kemistri 00:47:48.099 --> 00:47:51.089 si ṣàníyàn wahala homonu ipele? Rara. 00:47:51.089 --> 00:47:53.200 O ni ko o kan rẹ ipo, 00:47:53.200 --> 00:47:58.349 o jẹ ohun ti rẹ ipo tumo si ninu rẹ awujo. Ati awọn kanna jẹ otitọ fun eda eniyan, 00:47:58.349 --> 00:48:02.880 pẹlu nikan kan diẹ iyatọ. A wa si won hierarchies, 00:48:02.880 --> 00:48:08.089 ati awọn ti o le ni awọn buru ise ninu rẹ fun alasepo, ko si si daduro ati iṣakoso 00:48:08.089 --> 00:48:09.289 ati predictability, 00:48:09.289 --> 00:48:12.309 ṣugbọn ti o ba ni olori ti awọn ile-Softball egbe ti odun. 00:48:12.309 --> 00:48:16.030 Ati awọn ti o dara tẹtẹ ti o ti wa ni lilọ si ni gbogbo ona ti àkóbá ọna lati 00:48:16.030 --> 00:48:16.780 pinnu 00:48:16.780 --> 00:48:20.720 o ni o kan kan ise, 9 si 5, ti o ni ko ohun ti aiye jẹ nipa, ohun ti aye ni 00:48:20.720 --> 00:48:21.690 nipa ni 00:48:21.690 --> 00:48:25.200 Softball, Emi li ori mi egbe, awon eniyan soke lati wo mi 00:48:25.200 --> 00:48:29.390 ati awọn ti o wá jade ti awọn ti pinnu ti o ba wa lori oke ti logalomomoise ti o ọrọ si ọ. 00:48:29.390 --> 00:48:36.310 00:48:36.310 --> 00:48:40.390 Daradara, ti o sise ... Inaki ati ọpọlọpọ excrement. 00:48:40.390 --> 00:48:44.050 Eyi ti, 00:48:44.050 --> 00:48:50.700 labẹ awọn ọtun ayidayida, pẹlu awọn ọtun akoko ká ṣàdánwò jẹ kan wúrà mi. 00:48:50.700 --> 00:48:54.200 Ni anu, akoko yi ni ayika ti o jẹ o kan 00:48:54.200 --> 00:49:02.780 a ẹyẹ ti mo ni lati nu bayi. 00:49:02.780 --> 00:49:06.330 Mo n keko wahala fun ọgbọn ọdún bayi, ati ki o Mo ani 00:49:06.330 --> 00:49:09.619 sọ eniyan bi wọn ti yẹ ki o gbe otooto, ki aigbekele Mo ti yẹ 00:49:09.619 --> 00:49:11.770 ti dapọ gbogbo awọn ti yi, ati awọn otito ni, 00:49:11.770 --> 00:49:15.070 bi, ti mo n unbelievably tenumo, ati iru A, ki o si 00:49:15.070 --> 00:49:19.770 ibi faramo, ati idi ti miran yoo ti mo ti se iwadi awọn nkan 80 wakati kan ose? 00:49:19.770 --> 00:49:24.540 Ko si iyemeji ohun gbogbo ti mo awön le padanu gbogbo awọn oniwe-igbekele ti o ba ti i keel lori oku 00:49:24.540 --> 00:49:26.810 from a heart attack in my early 50s. 00:49:26.810 --> 00:49:30.109 Mo wa ko dara ni awọn olugbagbọ pẹlu wahala. 00:49:30.109 --> 00:49:34.490 O mọ, ohun kan ti o ba ṣiṣẹ lati mi anfani ni mo ti fẹràn iṣẹ mi ati ki o Mo ni ife 00:49:34.490 --> 00:49:36.560 gbogbo ipa kan ninu rẹ, ki ni o dara ... 00:49:36.560 --> 00:49:40.780 Laifotape, yi jẹ lẹwa kedere kan yatọ si ibi 00:49:40.780 --> 00:49:43.960 ju awọn Savannah ni East Africa. 00:49:43.960 --> 00:49:47.710 O le ṣe Imọ nibi ti o ni gidigidi o yatọ ati ki o 00:49:47.710 --> 00:49:51.180 diẹ ninu awon diẹ ninu awọn ọna, o le ni gbona Ojo lori kan diẹ amu 00:49:51.180 --> 00:49:52.800 Ti o ni kan diẹ 00:49:52.800 --> 00:49:55.990 awon, orisirisi aye ni ọpọlọpọ awọn ọna 00:49:55.990 --> 00:50:02.680 ṣugbọn nibẹ ni kan Pupo jade nibẹ ti o daju padanu. 00:50:02.680 --> 00:50:07.900 00:50:07.900 --> 00:50:10.770 Nibẹ ni kan lẹwa ìwòsàn ibi, ibi ti 00:50:10.770 --> 00:50:14.190 gbogbo onje ńṣe ti o dara, ati awọn rẹ ni o wa ni 00:50:14.190 --> 00:50:21.510 mẹwa ni igba diẹ ti mọ gbogbo aibale okan. Eleyi jẹ kan lile ibi si 00:50:21.510 --> 00:50:24.910 wá si ọdún lẹhin ti odun lai si sunmọ, Mo ro pe, a gan 00:50:24.910 --> 00:50:27.990 ti o yatọ ti iṣelọpọ agbara ati temperament. 00:50:27.990 --> 00:50:31.090 Èmi ni diẹ nihin extroverted, Emi ni diẹ, 00:50:31.090 --> 00:50:34.760 diẹ dun ... 00:50:34.760 --> 00:50:38.570 O ti wa ni kan lile ibi ko lati wa ni dun. 00:50:38.570 --> 00:50:42.200 00:50:42.200 --> 00:50:45.500 Nítorí náà, ọkan 00:50:45.500 --> 00:50:49.410 antidote si wahala le wa ni wiwa ibi ibi ti a ni Iṣakoso 00:50:49.410 --> 00:50:53.380 sugbon bawo ni a ti gbọdọkà gbogbo àwọn igba ti a na ni iṣẹ 00:50:53.380 --> 00:50:57.220 Emi yoo sọ ohun ti a ti sọ kẹkọọ lati 00:50:57.220 --> 00:51:01.340 awọn Whitehall iwadi, lati iwadi ti kii-eda eniyan primates 00:51:01.340 --> 00:51:05.380 ni ipo ninu eyi ti awon eniyan n gbe ati ise 00:51:05.380 --> 00:51:08.550 ti wa ni Egba pataki fun ilera 00:51:08.550 --> 00:51:11.740 Oga abele iranṣẹ Sara Woodhall 00:51:11.740 --> 00:51:15.610 gbadun awọn anfani ti Iṣakoso. Mo ti se ko 00:51:15.610 --> 00:51:19.270 ro mo ti jiya lati wahala ti mo ko sise kan 100 wakati kan ọsẹ 00:51:19.270 --> 00:51:23.890 Mo ti šakoso iye ti iṣẹ ti mo ti ṣe lati rii daju wipe 00:51:23.890 --> 00:51:27.680 Mo ti le tesiwaju lati fi gun-igba 00:51:27.680 --> 00:51:31.290 Iṣakoso ... iye ti Iṣakoso jẹ intimately Ìbátan 00:51:31.290 --> 00:51:34.600 si ibi ti o ba wa ni Iṣẹ logalomomoise 00:51:34.600 --> 00:51:38.120 ati awọn ohun ti a ti ri ni ni apapọ 00:51:38.120 --> 00:51:41.340 eniyan jabo si wa pe ohun ti buru ni 00:51:41.340 --> 00:51:44.710 wipe iye ti ise wahala ti wa ni lọ soke 00:51:44.710 --> 00:51:49.850 wọn aisan awọn ošuwọn lọ soke. Ibi ti awon eniyan jabo si wa pe won ni diẹ Iṣakoso 00:51:49.850 --> 00:51:53.850 nwọn n ni mu diẹ iṣẹtọ ni iṣẹ, nibẹ ni diẹ idajo 00:51:53.850 --> 00:51:57.060 ni iye ti itoju ki ohun ti wa ni on o dara, 00:51:57.060 --> 00:52:01.180 iye ti aisan lọ si isalẹ. Mo ti sọ ti gidigidi orire I 00:52:01.180 --> 00:52:06.300 Mo ti ko kari eyikeyi awọn iṣoro pẹlu mi ilera. Sugbon ko gbogbo eniyan ni ki orire 00:52:06.300 --> 00:52:10.700 ki ni kan nibẹ fun awọn ogun tiwa ni opolopo ninu wa 00:52:10.700 --> 00:52:15.530 ti o ba wa ko ni oke? Fun awon eniyan diẹ ilowosi ninu awọn iṣẹ fun wọn siwaju sii sọ ninu 00:52:15.530 --> 00:52:16.570 ohun ti won n ṣe 00:52:16.570 --> 00:52:20.190 fun wọn siwaju sii ère fun iye akitiyan ti won fi jade 00:52:20.190 --> 00:52:23.900 ati awọn ti o le jẹ daradara ti o ni ko o kan kan alara ise 00:52:23.900 --> 00:52:29.070 ṣugbọn a diẹ productive ise bi daradara. 00:52:29.070 --> 00:52:32.160 Mo ti sọ isakoso lati se aseyori kan ìyí ti Iṣakoso 00:52:32.160 --> 00:52:36.470 ni akoko ti mo wa ni kan gan ti o dara ipo yi ni igba akọkọ ti o wà ni mo lero 00:52:36.470 --> 00:52:37.270 Mo ti ní 00:52:37.270 --> 00:52:41.540 a Oga ti o appreciates mi. O si ko jọba egbe ipade ti o joko pada 00:52:41.540 --> 00:52:45.480 o nkepe awon eniyan lati tiwon, o jẹ ki awọn enia miran alaga 00:52:45.480 --> 00:52:50.080 O si ni a gidi faili o si, lati ibere nigbati mo pada mi titun aisan 00:52:50.080 --> 00:52:51.400 o si fi o kan osu mefa ago 00:52:51.400 --> 00:52:54.430 o si wà bẹ rere Mo ro pe mo ti lero to 00:52:54.430 --> 00:52:58.770 agbara 00:52:58.770 --> 00:53:02.480 Ta ni yoo ti riro 00:53:02.480 --> 00:53:05.480 pe Robert ká obo yoo ntoka wa enia 00:53:05.480 --> 00:53:10.430 si a wahala-free utopia. Eleyi le dun 00:53:10.430 --> 00:53:15.430 kekere kan fanciful sugbon Mo ro pe ohun ti a ba gbiyanju lati ṣẹda 00:53:15.430 --> 00:53:20.240 ni a dara awujo. Awọn mejeeji lojo ti awọn obo 00:53:20.240 --> 00:53:23.970 ati ti awọn ti British ilu iṣẹ ni bawo ni a le ṣẹda 00:53:23.970 --> 00:53:29.260 a awujo ti o ni o ni awọn ipo ti yoo gba awon eniyan lati bisi i 00:53:29.260 --> 00:53:32.570 ati awọn ti o ni ibi ti yi ti ni nlọ lati ṣẹda 00:53:32.570 --> 00:53:39.900 a dara awujo ti o nse eda eniyan isôoro 00:53:39.900 --> 00:53:42.940 Nítorí kí ni àwọn obo kọ awọn eniyan ni apapọ nibẹ 00:53:42.940 --> 00:53:46.140 ma ko jáni enikan nitori ti o ba nini kan buburu ọjọ 00:53:46.140 --> 00:53:51.089 ma ko o kan displace lori wọn ni eyikeyi too ti ona, awujo abase jẹ kan ti ifiyesi 00:53:51.089 --> 00:53:52.730 alagbara ohun ati 00:53:52.730 --> 00:53:57.619 ti o si wi nipa ẹnikan ti o ngbe ni aye ibi ti a okanjuwa ati drive ki o si tẹ A ohun 00:53:57.619 --> 00:54:00.140 ati gbogbo awọn ti awọn ti too ti ohun dominates 00:54:00.140 --> 00:54:05.250 awon ohun ni o wa gan pataki ki o si ọkan ninu awọn ti o tobi iwa ti sociality 00:54:05.250 --> 00:54:08.569 ni fifun kuku ju gbigba ati 00:54:08.569 --> 00:54:14.230 gbogbo awọn ohun ṣe fun kan ti o dara aye 00:54:14.230 --> 00:54:17.539 Miran ti ọkan ninu awọn ohun ti obo kọ wa 00:54:17.539 --> 00:54:22.220 jẹ ti o ba ti won ba wa ni anfani lati, ninu ọkan iran yi pada ohun ti wa ni ikure 00:54:22.220 --> 00:54:22.869 lati wa ni 00:54:22.869 --> 00:54:26.369 iwe awujo awọn ọna šiše too, ti kọ ninu okuta, 00:54:26.369 --> 00:54:30.289 a ko ni ohun ikewo nigba ti a ba sọ ti won ba awọn inevitabilities nipa 00:54:30.289 --> 00:54:34.900 eda eniyan awujo awọn ọna šiše 00:54:34.900 --> 00:54:39.309 Ati ki, awọn haunting ibeere ti o duro lati Robert ká aye iṣẹ 00:54:39.309 --> 00:54:43.549 ti wa ni a akọni to lati ko eko lati kan Inaki? 00:54:43.549 --> 00:54:48.440 The Kikarak Ire ko o kan yọ ninu ewu lai wahala 00:54:48.440 --> 00:54:52.210 nwọn thrived. 00:54:52.210 --> 00:55:01.940 Le awa? 00:55:01.940 --> 00:55:05.849 00:55:05.849 --> 00:55:10.240 00:55:10.240 --> 00:55:13.800 00:55:13.800 --> 00:55:16.800 00:55:16.800 --> 00:55:19.770