1
00:00:01,040 --> 00:00:02,959
Ik kom praten over klimaatverandering,

2
00:00:02,983 --> 00:00:06,275
maar ik ben geen milieudeskundige.

3
00:00:06,563 --> 00:00:09,552
Eigenlijk heb ik mezelf nooit 
als een natuurmens gezien.

4
00:00:09,760 --> 00:00:12,647
Ik ben nooit gaan kamperen, 
heb nooit rondgetrokken,

5
00:00:13,246 --> 00:00:14,797
had zelfs nooit een huisdier.

6
00:00:15,326 --> 00:00:17,299
Ik heb mijn hele leven in steden gewoond,

7
00:00:17,323 --> 00:00:18,958
in feite slechts in één stad.

8
00:00:19,046 --> 00:00:21,942
En alhoewel ik de natuur 
graag een bezoekje breng,

9
00:00:21,966 --> 00:00:25,088
zag ik haar altijd als iets van elders,

10
00:00:25,466 --> 00:00:26,730
ver weg,

11
00:00:26,839 --> 00:00:31,403
met het hele moderne leven 
een bastion tegen haar krachten.

12
00:00:32,689 --> 00:00:33,715
In andere woorden,

13
00:00:33,715 --> 00:00:35,674
net als iedereen die ik kende,

14
00:00:36,568 --> 00:00:39,665
leefde ik mijn leven zelfvoldaan

15
00:00:39,689 --> 00:00:41,150
en misleid

16
00:00:41,174 --> 00:00:43,665
over de dreiging van mondiale opwarming.

17
00:00:43,952 --> 00:00:46,950
Ik dacht dat die traag verliep,

18
00:00:47,329 --> 00:00:48,824
ver weg gebeurde

19
00:00:49,472 --> 00:00:54,148
en slechts een bescheiden bedreiging was 
voor mijn manier van leven.

20
00:00:55,165 --> 00:00:56,715
Op al die manieren

21
00:00:57,006 --> 00:01:00,085
zat ik er schromelijk naast.

22
00:01:01,379 --> 00:01:03,579
Als de meesten praten 
over klimaatverandering,

23
00:01:03,579 --> 00:01:05,009
praten ze over de toekomst.

24
00:01:05,009 --> 00:01:07,379
Als ik dat deed, zou ik zeggen:

25
00:01:07,379 --> 00:01:10,563
"Volgens de VN zullen we met deze koers
tegen het eind van de eeuw

26
00:01:10,563 --> 00:01:13,459
waarschijnlijk vier graden Celsius 
opwarming krijgen."

27
00:01:13,719 --> 00:01:16,566
Dat zou volgens sommige 
wetenschappers betekenen:

28
00:01:17,215 --> 00:01:18,695
tweemaal meer oorlog,

29
00:01:19,065 --> 00:01:20,684
half zoveel voedsel,

30
00:01:21,660 --> 00:01:26,804
en een mondiaal BBP mogelijk 20% kleiner 
dan het zou zijn zonder klimaatopwarming.

31
00:01:27,125 --> 00:01:30,053
Dat is een pak erger 
dan bij de Grote Depressie

32
00:01:30,307 --> 00:01:32,079
en het zou blijvend zijn.

33
00:01:32,537 --> 00:01:35,679
Maar de tegenslagen 
zullen veel vroeger dan 2100 komen.

34
00:01:36,332 --> 00:01:38,301
Men schat dat tegen 2050

35
00:01:38,325 --> 00:01:41,761
veel van de grote steden 
in Zuid Azië en het Midden Oosten

36
00:01:41,785 --> 00:01:45,599
in de zomer bijna letterlijk 
onleefbaar heet zullen worden.

37
00:01:45,950 --> 00:01:52,410
Dat zijn steden die vandaag een thuis 
bieden aan 10, 12, 15 miljoen mensen.

38
00:01:52,887 --> 00:01:54,618
En binnen 30 jaar

39
00:01:54,936 --> 00:01:57,225
kan je daar misschien 
niet meer buitenkomen

40
00:01:57,356 --> 00:02:00,531
zonder risico op zonnesteek
of misschien wel dood.

41
00:02:01,088 --> 00:02:04,207
De planeet is nu 1,1 °C warmer

42
00:02:04,231 --> 00:02:06,592
dan voor de industrialisatie.

43
00:02:06,616 --> 00:02:08,751
Dat lijkt misschien niet veel,

44
00:02:08,775 --> 00:02:12,592
maar het plaatst ons al 
buiten het temperatuurgebied

45
00:02:12,642 --> 00:02:15,431
van de hele menselijke geschiedenis.

46
00:02:16,331 --> 00:02:20,350
Dat betekent dat alles dat we 
als soort ooit hebben gekend,

47
00:02:22,109 --> 00:02:23,834
de evolutie van het menselijk dier,

48
00:02:24,228 --> 00:02:25,876
de ontwikkeling van de landbouw,

49
00:02:26,132 --> 00:02:28,293
de ontwikkeling 
van de primitieve beschaving,

50
00:02:28,294 --> 00:02:30,933
de moderne beschaving 
en de industriële beschaving,

51
00:02:31,387 --> 00:02:35,185
alles wat we van onszelf weten 
als biologische wezens,

52
00:02:35,895 --> 00:02:38,660
als sociale wezens, als politieke wezens,

53
00:02:39,061 --> 00:02:41,728
is allemaal het resultaat 
van klimaatomstandigheden

54
00:02:41,752 --> 00:02:44,823
die we al achter ons hebben gelaten.

55
00:02:45,752 --> 00:02:49,870
Het is alsof we landden 
op een compleet andere planeet

56
00:02:50,355 --> 00:02:52,440
met een compleet ander klimaat.

57
00:02:52,720 --> 00:02:54,332
En nu moeten we uitzoeken

58
00:02:54,356 --> 00:02:56,839
wat van de beschaving die we meebrachten

59
00:02:57,434 --> 00:02:59,776
deze nieuwe omstandigheden kan doorstaan,

60
00:03:00,395 --> 00:03:01,829
en wat niet.

61
00:03:02,737 --> 00:03:04,888
En het gaat van hier verder bergafwaarts.

62
00:03:05,812 --> 00:03:07,525
Een heel lange tijd

63
00:03:07,884 --> 00:03:10,978
werd ons verteld dat klimaatverandering 
een traag verloop kent.

64
00:03:11,455 --> 00:03:13,720
Het begon met de industriële revolutie

65
00:03:13,744 --> 00:03:17,155
en wij moesten de rommel
van onze grootouders opruimen

66
00:03:17,155 --> 00:03:19,553
om er onze kleinkinderen 
niet mee op te schepen.

67
00:03:19,883 --> 00:03:22,087
Het was een verhaal van eeuwen.

68
00:03:23,173 --> 00:03:25,732
In feite is de helft van de uitstoot

69
00:03:25,757 --> 00:03:28,968
ooit geproduceerd door het verbranden 
van fossiele brandstoffen

70
00:03:29,189 --> 00:03:31,624
in de loop van de hele 
menselijke geschiedenis

71
00:03:31,648 --> 00:03:35,273
geproduceerd 
in slechts de laatste 30 jaar.

72
00:03:35,942 --> 00:03:39,124
Dat is sinds Al Gore zijn eerste boek 
over opwarming publiceerde.

73
00:03:39,506 --> 00:03:42,997
Dat is sinds de VN het IPCC 
over klimaatverandering oprichtte.

74
00:03:43,363 --> 00:03:46,101
Wij hebben sinds toen 
meer schade aangericht

75
00:03:46,125 --> 00:03:49,826
dan in alle eeuwen en millennia tevoren.

76
00:03:50,355 --> 00:03:52,331
Ik ben 37 jaar,

77
00:03:52,355 --> 00:03:55,402
wat inhoudt dat mijn leven 
dit hele verhaal omvat.

78
00:03:55,863 --> 00:04:00,316
Toen ik werd geboren, 
leek het klimaat van de planeet stabiel.

79
00:04:01,447 --> 00:04:02,896
Vandaag ...

80
00:04:03,344 --> 00:04:05,995
staan we op de rand van een katastrofe.

81
00:04:07,209 --> 00:04:10,709
De klimaatcrisis is geen 
erfenis van onze voorouders.

82
00:04:11,387 --> 00:04:14,774
Ze is het werk van één enkele generatie.

83
00:04:15,609 --> 00:04:17,033
De onze.

84
00:04:17,339 --> 00:04:19,699
Dit kan allemaal
op slecht nieuws lijken --

85
00:04:19,723 --> 00:04:21,643
wat het ook is, heel slecht nieuws --

86
00:04:21,667 --> 00:04:25,119
maar het bevat, denk ik,
ook wat goed nieuws,

87
00:04:25,172 --> 00:04:27,405
tenminste relatief gezien.

88
00:04:27,429 --> 00:04:29,896
Deze impacts zijn angstwekkend groot.

89
00:04:30,322 --> 00:04:34,184
Maar ook opwindend, denk ik.

90
00:04:35,268 --> 00:04:37,760
Want het toont uiteindelijk aan

91
00:04:37,784 --> 00:04:41,321
hoeveel macht wij hebben 
over het klimaat.

92
00:04:41,807 --> 00:04:44,260
Als deze helse scenario's op ons afkomen,

93
00:04:44,284 --> 00:04:46,871
is dat omdat wij ze hebben laten gebeuren,

94
00:04:46,895 --> 00:04:49,828
omdat wij ervoor kozen 
ze te laten gebeuren.

95
00:04:50,657 --> 00:04:55,342
Wat inhoudt dat we ook 
voor andere scenario's kunnen kiezen.

96
00:04:56,430 --> 00:04:58,999
Nu ziet dat er misschien 
een beetje te rooskleurig uit

97
00:04:58,999 --> 00:05:02,246
en de politieke hindernissen 
zijn in feite enorm.

98
00:05:02,920 --> 00:05:06,557
Maar het is een feit dat de mens de
voornaamste oorzaak van de opwarming is:

99
00:05:06,557 --> 00:05:08,704
de koolstof die we 
de atmosfeer inpompen.

100
00:05:08,728 --> 00:05:10,728
Onze handen rusten op de knoppen.

101
00:05:10,935 --> 00:05:12,678
Wijzelf kunnen het verhaal schrijven

102
00:05:12,678 --> 00:05:15,316
van de toekomst van het klimaat 
van onze planeet.

103
00:05:15,929 --> 00:05:18,667
Niet alleen kunnen -- we doen het al.

104
00:05:18,691 --> 00:05:21,347
Omdat niets doen ook iets doet,

105
00:05:21,738 --> 00:05:26,294
zullen wijzelf dat verhaal schrijven 
of we het nu leuk vinden of niet.

106
00:05:27,070 --> 00:05:28,868
Dit is niet zomaar een verhaal,

107
00:05:29,466 --> 00:05:33,061
wij allen houden de toekomst 
van onze planeet in onze handen.

108
00:05:33,570 --> 00:05:36,529
Het is het soort verhaal 
dat we alleen tegenkwamen

109
00:05:36,765 --> 00:05:38,381
in de mythologie

110
00:05:38,381 --> 00:05:39,531
en de theologie.

111
00:05:39,982 --> 00:05:41,363
Een enkele generatie

112
00:05:41,387 --> 00:05:44,219
die de toekomst van de mensheid
op het spel zette,

113
00:05:44,243 --> 00:05:47,877
krijgt de taak te zorgen 
voor een nieuwe toekomst.

114
00:05:49,657 --> 00:05:51,392
Hoe zou die eruizien?

115
00:05:51,791 --> 00:05:56,009
Het kan betekenen dat we de planeet 
moeten overdekken met zonnepanelen --

116
00:05:56,033 --> 00:05:57,771
echt waar je ook kijkt.

117
00:05:57,805 --> 00:06:01,231
Het kon betekenen dat als we een betere 
technologie zouden ontwikkelen,

118
00:06:01,231 --> 00:06:03,763
we met wat minder zouden kunnen volstaan.

119
00:06:03,787 --> 00:06:08,484
Men schat dat slechts een sliertje Sahara
genoeg zonne-energie absorbeert

120
00:06:08,484 --> 00:06:10,990
voor alle energiebehoeften van de aarde.

121
00:06:11,040 --> 00:06:14,210
We zouden waarschijnlijk 
een nieuw elektriciteitsnet nodig hebben,

122
00:06:14,210 --> 00:06:17,108
een dat geen twee derde
van zijn energie verspilt als warmte,

123
00:06:17,108 --> 00:06:19,458
zoals vandaag in de VS.

124
00:06:19,482 --> 00:06:22,299
Misschien konden we 
wat meer kernenergie nodig hebben,

125
00:06:22,323 --> 00:06:25,338
al zou het een totaal andere vorm 
van kernenergie moeten zijn,

126
00:06:25,342 --> 00:06:28,237
omdat nu de technologie 
simpelweg niet kost-competitief is

127
00:06:28,237 --> 00:06:31,707
met die van hernieuwbare energie, 
waarvan de prijs snel aan het dalen is.

128
00:06:32,142 --> 00:06:34,291
We hebben een nieuw soort vliegtuig nodig,

129
00:06:34,315 --> 00:06:36,597
omdat ik niet denk 
dat het erg realistisch is

130
00:06:36,597 --> 00:06:39,290
om aan de hele wereld te vragen 
het vliegen op te geven,

131
00:06:39,290 --> 00:06:41,428
vooral omdat zovelen 
van het mondiale Zuiden

132
00:06:41,428 --> 00:06:43,486
het zich nu pas kunnen veroorloven.

133
00:06:44,398 --> 00:06:47,128
We hebben vliegtuigen nodig 
die geen koolstof uitstoten.

134
00:06:47,128 --> 00:06:49,089
We hebben een nieuw soort landbouw nodig.

135
00:06:49,093 --> 00:06:52,538
Waarschijnlijk willen mensen vlees 
niet opgeven of veganist worden,

136
00:06:52,538 --> 00:06:54,778
dus zouden we vlees 
anders moeten gaan kweken.

137
00:06:54,778 --> 00:06:56,767
Of misschien op een oude manier,

138
00:06:56,791 --> 00:07:00,077
vermits we al weten 
dat traditionele graaspraktijken

139
00:07:00,101 --> 00:07:01,986
runderboerderijen kunnen veranderen

140
00:07:02,010 --> 00:07:05,157
van wat we koolstofbronnen noemen,
die CO2 produceren,

141
00:07:05,181 --> 00:07:07,243
tot koolstofputten, die het absorberen.

142
00:07:07,548 --> 00:07:09,190
Als je van tech-oplossingen houdt,

143
00:07:09,214 --> 00:07:11,337
kunnen we misschien 
vlees in een lab kweken.

144
00:07:11,761 --> 00:07:14,349
Wellicht kunnen we ook 
echt vee voeden met zeewier,

145
00:07:14,373 --> 00:07:18,410
omdat dat hun methaanproductie 
met 95 tot 99% vermindert.

146
00:07:19,841 --> 00:07:22,020
Waarschijnlijk moeten we 
dat allemaal doen,

147
00:07:22,044 --> 00:07:24,585
omdat, zoals met elk
stukje van deze puzzel,

148
00:07:24,801 --> 00:07:27,793
het probleem eenvoudig 
te enorm en te gecompliceerd is

149
00:07:27,817 --> 00:07:30,925
om het op te lossen 
met één enkel wondermiddel.

150
00:07:32,034 --> 00:07:34,664
En hoeveel oplossingen we 
ook zullen gaan toepassen,

151
00:07:34,918 --> 00:07:37,840
we gaan waarschijnlijk 
niet op tijd 'decarboniseren'.

152
00:07:38,523 --> 00:07:41,302
Dat is de angstwekkende wiskunde 
waar we tegen aankijken.

153
00:07:41,538 --> 00:07:44,255
We gaan de klimaatverandering 
niet kunnen verslaan,

154
00:07:44,887 --> 00:07:47,230
alleen maar ermee leven en ze beperken.

155
00:07:47,614 --> 00:07:51,139
Dat betekent dat we waarschijnlijk
wat 'negatieve uitstoot' moeten hebben,

156
00:07:51,139 --> 00:07:53,864
waardoor we ook koolstof 
uit de atmosfeer gaan halen.

157
00:07:54,538 --> 00:07:57,333
Miljarden nieuwe bomen,
misschien wel biljoenen.

158
00:07:58,385 --> 00:08:01,164
En hele plantages 
met koolstofvangende machines.

159
00:08:01,845 --> 00:08:04,999
Misschien een industrie 
van twee- of viermaal de omvang

160
00:08:04,999 --> 00:08:07,148
van de olie- en gasindustrie van vandaag,

161
00:08:07,148 --> 00:08:08,755
om de schade ongedaan te maken

162
00:08:08,755 --> 00:08:12,162
die deze industrieën de afgelopen
tientallen jaren hebben veroorzaakt.

163
00:08:12,202 --> 00:08:14,884
We zouden een nieuw soort 
infrastructuur moeten hebben,

164
00:08:14,908 --> 00:08:17,040
gemaakt van een nieuw soort cement,

165
00:08:17,064 --> 00:08:18,982
want als cement nu een land zou zijn,

166
00:08:19,006 --> 00:08:21,557
het de derde grootste 
uitstoter van de wereld was.

167
00:08:21,919 --> 00:08:24,879
China giet elke drie jaar evenveel cement

168
00:08:24,903 --> 00:08:28,221
als de VS in de hele 20ste eeuw.

169
00:08:28,267 --> 00:08:30,975
We zouden zeedijken
en rivierdijken moeten bouwen

170
00:08:30,999 --> 00:08:33,952
om de mensen aan de kust te beschermen,

171
00:08:33,976 --> 00:08:36,682
waarvan er velen nu te arm zijn 
om ze vandaag te bouwen,

172
00:08:36,682 --> 00:08:42,562
wat betekent dat we moeten stoppen 
met eng nationalistische geopolitiek

173
00:08:43,140 --> 00:08:48,092
die maakt dat we het lijden
van mensen elders onbelangrijk vinden,

174
00:08:48,125 --> 00:08:50,133
zelfs als we ervan op de hoogte zijn.

175
00:08:50,157 --> 00:08:52,941
Deze betere toekomst 
zal niet gemakkelijk zijn.

176
00:08:53,472 --> 00:08:56,368
Maar alleen mensen staan haar in de weg.

177
00:08:56,449 --> 00:08:58,325
Dat zal je misschien niet erg troosten,

178
00:08:58,325 --> 00:09:01,860
als je weet wat ik weet over menselijke 
brutaliteit en onverschilligheid,

179
00:09:01,860 --> 00:09:04,553
maar ik beloof je dat 
het beter is dan het alternatief.

180
00:09:04,577 --> 00:09:07,024
Wetenschap weerhoudt ons niet van actie

181
00:09:07,024 --> 00:09:08,998
en de technologie evenmin.

182
00:09:09,593 --> 00:09:12,785
Vandaag al hebben we 
de middelen om ermee te beginnen.

183
00:09:13,485 --> 00:09:15,355
En natuurlijk hebben we ook de middelen

184
00:09:15,355 --> 00:09:17,583
om de armoede in de wereld te stoppen,

185
00:09:17,583 --> 00:09:18,655
epidemieën

186
00:09:18,655 --> 00:09:20,722
en ook vrouwenmishandeling.

187
00:09:21,013 --> 00:09:23,743
Wat we daarom nodig hebben,
meer nog dan nieuwe middelen,

188
00:09:23,743 --> 00:09:25,514
is nieuwe politiek,

189
00:09:25,538 --> 00:09:28,903
een manier om deze menselijke 
hindernissen te overwinnen --

190
00:09:28,927 --> 00:09:30,855
onze cultuur, onze economieën,

191
00:09:30,879 --> 00:09:32,315
onze voorkeur voor status quo

192
00:09:32,339 --> 00:09:35,767
en het feit dat we bagatelliseren
wat ons echt bang maakt.

193
00:09:36,149 --> 00:09:37,549
Onze kortzichtigheid.

194
00:09:37,855 --> 00:09:39,655
Ons gevoel van eigenbelang.

195
00:09:39,974 --> 00:09:43,323
En het egoïsme van 's werelds 
rijken en machtigen,

196
00:09:43,347 --> 00:09:46,107
die er het minst bij gebaat zijn
om iets te veranderen.

197
00:09:46,717 --> 00:09:48,913
Ook zij zullen lijden,

198
00:09:49,392 --> 00:09:52,153
maar niet zoveel als diegenen 
die het minst hebben,

199
00:09:52,177 --> 00:09:54,907
die het minst aan de opwarming 
hebben bijgedragen

200
00:09:54,907 --> 00:09:56,780
en die het minst hebben geprofiteerd

201
00:09:56,780 --> 00:09:59,760
van de gebeurtenissen
die ons tot de crisis hebben gebracht,

202
00:09:59,760 --> 00:10:02,998
maar die er in de komende jaren 
de grootste last van zullen dragen.

203
00:10:03,077 --> 00:10:06,689
Een nieuwe politiek
zou de zaak om die last te beheren --

204
00:10:07,768 --> 00:10:10,348
waar hij terechtkomt 
en hoe zwaar hij zal zijn --

205
00:10:10,372 --> 00:10:13,546
de topprioriteit van onze tijd 
moeten maken.

206
00:10:14,768 --> 00:10:19,903
Wat dan ook, klimaatverandering 
zal het moderne leven veranderen.

207
00:10:21,776 --> 00:10:25,439
Een zekere hoeveelheid opwarming 
hebben we al en is onvermijdelijk,

208
00:10:25,439 --> 00:10:28,748
wat waarschijnlijk ook zal gelden 
voor een zekere hoeveelheid lijden.

209
00:10:29,290 --> 00:10:31,307
En zelfs als we heldhaftig
actie ondernemen

210
00:10:31,331 --> 00:10:34,696
en een aantal van de meest
angstaanjagende scenario's vermijden,

211
00:10:34,720 --> 00:10:38,807
zou dat betekenen dat we op een totaal 
andere planeet gaan leven.

212
00:10:39,193 --> 00:10:42,162
Met nieuwe politiek, nieuwe economieën,

213
00:10:42,186 --> 00:10:44,376
een nieuwe relatie tot de technologie

214
00:10:44,400 --> 00:10:46,709
en een nieuwe relatie met de natuur --

215
00:10:46,733 --> 00:10:49,462
een totaal nieuwe wereld.

216
00:10:50,336 --> 00:10:52,621
Maar wel een relatief leefbare.

217
00:10:53,074 --> 00:10:54,860
Relatief welvarend.

218
00:10:55,987 --> 00:10:57,137
En groen.

219
00:10:58,392 --> 00:11:00,587
Waarom niet voor die gaan?

220
00:11:01,929 --> 00:11:03,079
Bedankt.

221
00:11:03,103 --> 00:11:05,156
(Applaus)