1
00:00:00,840 --> 00:00:02,040
Bilim.

2
00:00:02,760 --> 00:00:06,176
Lisedeki biyoloji veya fizik 
derslerinde yaşadığımız

3
00:00:06,200 --> 00:00:09,096
sıkıcı mutsuz anılarımızı 
canlandıran ilk kelime.

4
00:00:09,120 --> 00:00:12,216
Ama size garanti ederim,
orada yapılan şeyin

5
00:00:12,240 --> 00:00:14,416
bilimle çok az ilgisi vardı.

6
00:00:14,440 --> 00:00:16,736
O aslında bilimin "Ne" olduğuydu,

7
00:00:16,760 --> 00:00:19,480
birilerinin icat ettiği
şeylerin tarihiydi.

8
00:00:20,720 --> 00:00:23,056
Bir bilim insanı olarak
en çok merak ettiğim şey

9
00:00:23,080 --> 00:00:25,216
bilimin "nasıl" olduğudur.

10
00:00:25,240 --> 00:00:29,056
Çünkü bilim, işletilen bilgidir.


11
00:00:29,080 --> 00:00:32,536
Bir gözlem yaparız, o gözleme 
bir açıklama tahmin ederiz

12
00:00:32,560 --> 00:00:34,616
ve sonra diğer gözlem ve 
deneyleri yaparak

13
00:00:34,640 --> 00:00:36,560
test edebileceğimiz 
bir öngörüde bulunuruz.

14
00:00:37,080 --> 00:00:38,416
Birkaç örnek.

15
00:00:38,440 --> 00:00:42,016
Başlangıçta insanlar Yer'in aşağıda
göğün ise yukarıda olduğunu fark etti

16
00:00:42,040 --> 00:00:45,920
ve hem Güneş hem Ay, Dünya'nın 
etrafında dönüyor gibiydi.

17
00:00:46,720 --> 00:00:48,256
Tahmin ettikleri açıklama

18
00:00:48,280 --> 00:00:51,360
"Evrenin merkezi Dünya olmalı." idi.

19
00:00:52,240 --> 00:00:55,440
Öngörü: Her şey Dünya'nın 
etrafında dönmelidir.

20
00:00:56,120 --> 00:00:57,776
Bu öngörü sonunda test edildi.

21
00:00:57,800 --> 00:01:00,616
Galileo ilk teleskoplardan 
birini eline alıp

22
00:01:00,640 --> 00:01:03,016
gece gökyüzüne baktığında,

23
00:01:03,040 --> 00:01:06,736
gördüğü şey etrafında dönen,

24
00:01:06,760 --> 00:01:10,760
dört uydusuyla Jüpiter gezegeniydi.

25
00:01:11,760 --> 00:01:16,136
Sonra, Jüpiter'in yörüngesini takip 
etmek için o uyduları kullandı

26
00:01:16,160 --> 00:01:19,896
ve Jüpiter'in de,
Dünya değil, Güneş'in etrafında

27
00:01:19,920 --> 00:01:21,880
döndüğünü anladı.

28
00:01:23,160 --> 00:01:25,440
Yani, öngörü testi geçememişti.

29
00:01:26,400 --> 00:01:28,496
Bu da Dünya'nın evrenin 
merkezinde olduğu

30
00:01:28,520 --> 00:01:30,696
kuramını boşa çıkarmış oldu.

31
00:01:30,720 --> 00:01:32,630
Başka bir örnek: Sir Isaac Newton


32
00:01:32,630 --> 00:01:34,840
nesnelerin yeryüzüne 
düştüğünü fark etmişti.

33
00:01:34,840 --> 00:01:37,760
Tahmini açıklama yer çekimiydi.

34
00:01:38,520 --> 00:01:41,656
Öngörü her nesnenin 
dünyaya düşmesi gerektiği idi.

35
00:01:41,680 --> 00:01:45,240
Fakat tabii ki, her şey
yeryüzüne düşmüyordu.

36
00:01:46,200 --> 00:01:47,760
Öyleyse yer çekimini ret mi ettik?

37
00:01:48,920 --> 00:01:53,336
Hayır. Teoriyi revize ettik ve başka
yönde eşit ve zıt bir kuvvet olmadıkça,

38
00:01:53,360 --> 00:01:57,560
yer çekiminin nesneleri 
Dünya'ya çekeceğini söyledik.

39
00:01:58,160 --> 00:02:00,320
Bu, bizim yeni bir şey 
öğrenmemizi sağladı.

40
00:02:00,920 --> 00:02:04,176
Kuşlara ve kanatlarına daha dikkatli
bakmaya başladık

41
00:02:04,200 --> 00:02:06,576
ve bu düşünce
silsilesininden türemiş

42
00:02:06,600 --> 00:02:08,639
uçabilen icatlara bir bakın.

43
00:02:09,639 --> 00:02:14,776
Yani başarısız testler,
istisnalar, aykırılıklar

44
00:02:14,800 --> 00:02:19,360
bize bilmediğimiz şeyleri öğretir
ve bizi yeni bir yere götürür.

45
00:02:20,000 --> 00:02:23,200
Bilim bu şekilde ilerler.
Bilim bu şekilde öğrenir.

46
00:02:23,840 --> 00:02:26,096
Bazen medyada ve
bazen daha da nadiren,

47
00:02:26,120 --> 00:02:28,536
ama bazen bilim insanları bile

48
00:02:28,560 --> 00:02:31,320
şu veya bu şeyin bilimsel olarak
kanıtlandığını söylüyor.

49
00:02:31,880 --> 00:02:36,556
Ama umarım, bilimin hiç bir zaman
bir şeyi kesin olarak sonsuza kadar

50
00:02:36,556 --> 00:02:38,790
kanıtlamadığını anlıyorsunuzdur.

51
00:02:39,520 --> 00:02:43,336
Neyse ki bilim, aramaya devam edecek ve

52
00:02:43,360 --> 00:02:44,776
aykırılıkları ve

53
00:02:44,800 --> 00:02:46,776
Jüpiter'in uyduları gibi

54
00:02:46,800 --> 00:02:48,296
bir sonraki istisnayı

55
00:02:48,320 --> 00:02:50,016
tanımlayacak ve bize

56
00:02:50,040 --> 00:02:51,536
bilmediğimiz şeyleri

57
00:02:51,560 --> 00:02:53,856
öğretmeye devam edecek kadar

58
00:02:53,880 --> 00:02:56,480
meraklı ve alçakgönüllüdür.

59
00:02:57,160 --> 00:02:59,696
Burada birkaç saniyeliğine
vites değiştirelim.

60
00:02:59,720 --> 00:03:01,656
Caduceus ya da tıbbın sembolü,

61
00:03:01,680 --> 00:03:04,136
farklı insanlar için 
farklı anlamlar taşır

62
00:03:04,160 --> 00:03:06,416
ancak tıp konusundaki genel
söylemlerimizin çoğu

63
00:03:06,440 --> 00:03:09,216
gerçekten bir mühendislik 
problemine dönüşüyor.

64
00:03:09,240 --> 00:03:10,976
Kongre salonlarında
ve sigorta şirketlerinin

65
00:03:11,000 --> 00:03:15,000
yönetim kurulu odalarında
ödemenin nasıl yapılacağı düşünülüyor.

66
00:03:15,490 --> 00:03:17,296
Ahlak bilimciler ve Epidemiyolojistler

67
00:03:17,320 --> 00:03:20,016
tıp hizmeti sağlamanın en iyi 
yöntemlerini arıyor,

68
00:03:20,040 --> 00:03:22,826
hastane ve hekimler ise 
protokoller ve kontrol listelerine

69
00:03:22,826 --> 00:03:24,656
kafayı takmış durumdalar ki

70
00:03:24,680 --> 00:03:28,216
tıbbı güvenli bir şekilde uygulamanın
en iyi yöntemlerini arıyorlar.

71
00:03:28,240 --> 00:03:30,360
Bunlar iyi şeyler.

72
00:03:30,960 --> 00:03:33,696
Bununla birlikte herkes az ya da çok

73
00:03:33,720 --> 00:03:35,696
tıp kitabının,

74
00:03:35,720 --> 00:03:38,240
kapanmış olduğunu varsayıyor.

75
00:03:39,160 --> 00:03:41,656
Sağlık hizmetinin kalitesini
ona ulaşma hızımızla

76
00:03:41,680 --> 00:03:44,216
ölçmeye başladık.

77
00:03:44,240 --> 00:03:46,336
Böyle bir iklimde, sağlık hizmeti veren

78
00:03:46,360 --> 00:03:49,176
kuruluşların çoğunun gerçekten
hızlı yağlama dükkânı gibi

79
00:03:49,200 --> 00:03:51,696
görünmeye başlaması beni şaşırtmıyor.

80
00:03:51,720 --> 00:03:54,296
(Gülüşmeler)

81
00:03:54,320 --> 00:03:58,256
Ben tıp fakültesinden mezun
olduğumda tek sorun

82
00:03:58,280 --> 00:04:00,336
tamircinizin arabanıza takıp

83
00:04:00,360 --> 00:04:02,736
sonra da arızayı tam olarak bulduğu

84
00:04:02,760 --> 00:04:05,136
şu küçük zımbırtılardan birine
sahip olmamamdı,

85
00:04:05,160 --> 00:04:07,256
çünkü tıp kitabı

86
00:04:07,280 --> 00:04:08,800
kapanmamıştı.

87
00:04:09,320 --> 00:04:11,160
Tıp bir bilimdir.

88
00:04:11,560 --> 00:04:14,240
Tıp işleyen bilgidir.

89
00:04:15,280 --> 00:04:16,656
Bir gözlem yaparız,

90
00:04:16,680 --> 00:04:18,815
bu gözleme dayanan
bir açıklama tahmin ederiz,

91
00:04:18,839 --> 00:04:21,456
sonra test edebileceğimiz
bir öngörüde bulunuruz.

92
00:04:21,480 --> 00:04:25,056
Tıptaki çoğu öngörünün
test edilebileceği alan

93
00:04:25,080 --> 00:04:26,616
insan nüfusudur.

94
00:04:26,640 --> 00:04:30,216
Sıkıcı biyoloji derslerinden
belki hatırlarsınız,

95
00:04:30,240 --> 00:04:32,416
popülasyonlar, bir ortalama

96
00:04:32,440 --> 00:04:33,656
etrafında bir Gaus veya

97
00:04:33,680 --> 00:04:35,536
normal eğri dağılımı gösterir.

98
00:04:35,560 --> 00:04:37,216
Bu nedenle tıpta

99
00:04:37,240 --> 00:04:40,456
tahmini bir açıklamadan yola
çıkıp bir öngörü yaptıktan sonra

100
00:04:40,480 --> 00:04:42,360
bunu nüfus üzerinde test ederiz.

101
00:04:43,320 --> 00:04:46,256
Bunun anlamı, tıp konusunda bildiklerimiz

102
00:04:46,280 --> 00:04:48,536
bilgi birikimimiz ve teknik bilgilerimiz

103
00:04:48,560 --> 00:04:50,816
nüfustan gelir

104
00:04:50,840 --> 00:04:53,616
ancak bunun sınırı

105
00:04:53,640 --> 00:04:55,376
bir sonraki aykırılık

106
00:04:55,400 --> 00:04:56,646
ve Jüpiter'in uyduları gibi

107
00:04:56,646 --> 00:04:58,376
bize bilmediğimiz bir şeyi öğreten

108
00:04:58,400 --> 00:05:00,800
bir sonraki istisnaya kadardır.

109
00:05:02,080 --> 00:05:03,416
Şimdi, ben bir cerrahım

110
00:05:03,440 --> 00:05:05,856
ve sarkomlu hastalara bakıyorum.

111
00:05:05,880 --> 00:05:08,080
Sarkom çok nadir bir kanser türüdür,

112
00:05:08,720 --> 00:05:10,760
kemik ve et dokusunda görülür.

113
00:05:11,240 --> 00:05:15,576
Size şunu söyleyeyim, benim
hastalarımın her biri bir aykırılıktır,

114
00:05:15,600 --> 00:05:16,800
bir istisnadır.

115
00:05:18,000 --> 00:05:21,216
Şimdiye kadar hiç bir sarkom hastasına
tıpta popülasyona dayalı

116
00:05:21,240 --> 00:05:25,496
bilginin en iyi türü olduğunu 
düşündüğümüz, rastgele bazlı

117
00:05:25,520 --> 00:05:29,650
klinik deneylere göre biçimlenen 
tekniklerle (bulgu) operasyon yapmadım.

118
00:05:30,400 --> 00:05:32,856
İnsanlar kalıpların dışında
düşünmekten bahsediyor,

119
00:05:32,856 --> 00:05:35,456
sarkom için bir kalıbımız bile yok.

120
00:05:35,480 --> 00:05:37,996
Sarkom konusunda elimizde olanlar;

121
00:05:38,040 --> 00:05:42,976
bir belirsizlik bulutu bilinmezlikler
ve isitisnalar ve aykırıklıklar.

122
00:05:43,000 --> 00:05:47,536
Ne hissettiğimi tahmin etmeniz kolay.
Bunlar her bilim dalının

123
00:05:47,560 --> 00:05:49,096
en önemli iki kuralı;

124
00:05:49,120 --> 00:05:51,320
alçakgönüllülük ve merak.

125
00:05:52,000 --> 00:05:54,296
Alçakgönüllü ve meraklı olduğum için,

126
00:05:54,320 --> 00:05:56,616
hasta bana bir soru sorduğunda,

127
00:05:56,640 --> 00:05:58,080
cevabı bilmiyorsam,

128
00:05:58,920 --> 00:06:00,136
sarkomalı bir hastası

129
00:06:00,160 --> 00:06:03,176
olma ihtimali düşük de olsa
bir meslakdaşıma danışırım.

130
00:06:03,200 --> 00:06:05,896
Hatta uluslararası bir işbirliği
bile başlattık.

131
00:06:05,920 --> 00:06:09,056
Hastalar sohbet odaları aracılığı
ile birbirleri ve destek

132
00:06:09,080 --> 00:06:10,280
gruplarıyla konuşuyor.

133
00:06:10,800 --> 00:06:14,376
Bu alçakgönüllü
ve meraklı iletişim sayesinde

134
00:06:14,400 --> 00:06:17,960
yeni şeyler öğrenmeye çalışıyoruz.

135
00:06:19,240 --> 00:06:21,296
Örnek olarak , bu benim bir hastam,

136
00:06:21,320 --> 00:06:23,000
dizine yakın yerde kanser vardı.

137
00:06:23,480 --> 00:06:25,856
Uluslararası işbirliğinin alçakgönüllü

138
00:06:25,880 --> 00:06:27,976
ve meraklı iletişimi sayesinde

139
00:06:28,000 --> 00:06:31,806
kanserli diz alındıktan sonra
hastanın ayak bileğini diz olarak

140
00:06:31,830 --> 00:06:34,816
yeniden tasarlayabileceğimizi öğrendik.

141
00:06:34,840 --> 00:06:37,680
O zaman bir protez takabilir,
koşar, sıçrar ve oynayabilirdi.

142
00:06:38,360 --> 00:06:41,376
O bu fırsatı uluslararası işbirliği

143
00:06:41,400 --> 00:06:44,176
sayesinde kullanabildi.

144
00:06:44,200 --> 00:06:45,896
Bunu istiyordu,

145
00:06:45,920 --> 00:06:48,880
çünkü bunu yaptıran diğer 
hastalarla temasa geçmişti.

146
00:06:49,920 --> 00:06:53,976
Yani, tıptaki istisna ve aykırılıklar

147
00:06:54,000 --> 00:06:57,960
bize bilmediğimiz bir şey öğretir
ve ayrıca bizi yeni bir düşünceye götürür.

148
00:06:59,080 --> 00:07:00,936
Şimdi, şu çok önemli;

149
00:07:00,960 --> 00:07:04,816
tıptaki aykırılık ve istisnaların
bizi götürdüğü yeni düşünceler

150
00:07:04,840 --> 00:07:08,200
sadece aykırılık ve 
istisnalara uygulanmıyor.

151
00:07:08,920 --> 00:07:12,096
Sarkom hastalarından sadece
sarkom tedavi etme

152
00:07:12,120 --> 00:07:14,080
yöntemleri öğrenmiyoruz.

153
00:07:14,920 --> 00:07:16,976
Bazen, aykırılıklar

154
00:07:17,000 --> 00:07:18,696
ve istisnalar

155
00:07:18,720 --> 00:07:21,960
bize genel nüfus için çok
önemli şeyler öğretir.

156
00:07:23,360 --> 00:07:25,216
Bu ormanın dışındaki bir ağaç gibidir,

157
00:07:25,240 --> 00:07:29,256
aykırılık ve istisnalar dikkatimizi çeker

158
00:07:29,280 --> 00:07:33,616
ve belki de, bizi bir ağacın ne olduğunu
daha iyi anlamaya götürür.

159
00:07:33,640 --> 00:07:36,136
Sık sık ağaçlara bakıp ormanı
görmüyoruz deriz

160
00:07:36,160 --> 00:07:38,116
ama ormanın içindeki

161
00:07:38,176 --> 00:07:40,280
bir ağacı da görmeyiz.

162
00:07:40,720 --> 00:07:42,856
Ancak bu ağaç tek başına durduğunda

163
00:07:42,880 --> 00:07:45,776
bir ağacı oluşturan bağlantıları

164
00:07:45,800 --> 00:07:49,420
gövde, kök ve dalların ilişkilerini

165
00:07:49,420 --> 00:07:51,070
çok daha net anlatır.

166
00:07:51,360 --> 00:07:53,056
Bu ağaç eğri büğrü bile olsa

167
00:07:53,080 --> 00:07:56,576
bu ağacın kendi gövdesi, kökleri
ve dallarıyla çok anormal

168
00:07:56,576 --> 00:07:58,376
ilişkileri bile olsa

169
00:07:58,400 --> 00:08:01,096
her şeye rağmen dikkatimizi çeker

170
00:08:01,120 --> 00:08:03,376
ve gözlem yapmamızı mümkün kılar

171
00:08:03,376 --> 00:08:05,830
ve sonra gözlemi genel
nüfusta test edebilmeyi.

172
00:08:06,000 --> 00:08:07,976
Sarkom'un nadir görüldüğünü söyledim.

173
00:08:08,000 --> 00:08:10,640
Bütün kanser vakalarının %1'idir.

174
00:08:11,280 --> 00:08:15,240
Muhtemelen siz de bilirsiniz,
kanserin genetik olduğu düşünülüyor.

175
00:08:15,840 --> 00:08:18,966
Genetik olmasından kastettiğimiz;
kanser, kansere dönüşen

176
00:08:19,010 --> 00:08:20,896
onkojenler ve tümör baskılayıcı

177
00:08:20,896 --> 00:08:23,910
genlerin devre dışı kalmasından
kaynaklanır.

178
00:08:24,160 --> 00:08:26,576
Onkojenler ve tümör baskılayıcı
genler hakkındaki bilgileri

179
00:08:26,600 --> 00:08:28,816
meme kanseri, prostat kanseri
ve akciğer kanseri gibi

180
00:08:28,840 --> 00:08:30,816
yaygın kanser türlerinden öğrendiğimizi

181
00:08:30,840 --> 00:08:32,336
düşünebilirsiniz

182
00:08:32,360 --> 00:08:33,759
ama yanılıyorsunuz.

183
00:08:34,000 --> 00:08:36,895
Onkojenler ve tümör baskılayıcı
genler hakkındaki bilgileri

184
00:08:36,919 --> 00:08:38,135
ilk kez

185
00:08:38,159 --> 00:08:41,990
bu minicik %1'lik, sarkom denen
kanser sayesinde öğrendik.

186
00:08:42,760 --> 00:08:45,336
Peyton Rous, tavukların geçirilebilen

187
00:08:45,360 --> 00:08:47,376
bir sarkom formuna sahip

188
00:08:47,400 --> 00:08:50,520
olduklarını fark etti ve
1966'da Nobel Ödülü aldı.

189
00:08:51,050 --> 00:08:54,096
30 yıl sonra Harold Varmus ve Mike Bishop

190
00:08:54,120 --> 00:08:56,796
bu aktarılabilen ögenin ne olduğunu buldu.

191
00:08:56,810 --> 00:08:58,256
Bu bir virüstü,

192
00:08:58,280 --> 00:08:59,696
bir gen taşıyordu:

193
00:08:59,720 --> 00:09:01,160
src onkojen.

194
00:09:01,880 --> 00:09:05,536
Şimdi size src'nin en önemli 
onkojen olduğunu söylemeyeceğim.

195
00:09:05,560 --> 00:09:06,776
Size src'nin

196
00:09:06,800 --> 00:09:10,296
bütün kanserlerde en sık onkojen
başlatan olduğunu söylemeyeceğim.

197
00:09:10,320 --> 00:09:12,760
Ancak bu ilk onkojendir.

198
00:09:13,960 --> 00:09:16,296
Bir aykırılıktı, bir istisnaydı,

199
00:09:16,320 --> 00:09:18,840
dikkatimizi çekti ve bizi biyolojinin


200
00:09:19,520 --> 00:09:23,560
geri kalanına dair çok önemli
şeyler öğreten bir şeye yöneltti.

201
00:09:24,880 --> 00:09:28,976
En önemli tümör 
baskılayıcı gen TP53'dür.

202
00:09:29,000 --> 00:09:31,736
Neredeyse bütün kanser 
türlerinde en sıklıkla

203
00:09:31,760 --> 00:09:33,560
devre dışı kalan baskılayıcı gendir

204
00:09:34,360 --> 00:09:36,676
ama biz bunu yaygın kanser
türlerinden öğrenmedik.

205
00:09:36,680 --> 00:09:39,096
Biz bunu Doktor Li ve Fraumeni'nin

206
00:09:39,120 --> 00:09:40,696
ailelere bakıp bu ailelerde

207
00:09:40,720 --> 00:09:42,736
çok fazla sarkom görüldüğünü

208
00:09:42,760 --> 00:09:45,280
fark etmeleriyle öğrendik.

209
00:09:45,920 --> 00:09:47,696
Söylemiştim, sarkom nadirdir.

210
00:09:47,720 --> 00:09:50,896
Unutmayalım, milyonda bir tanıdır,

211
00:09:50,920 --> 00:09:53,056
eğer bu bir ailede iki kez çıkmışsa

212
00:09:53,080 --> 00:09:55,480
o ailede çok yaygın demektir.

213
00:09:56,640 --> 00:09:59,336
Bunların nadir olması gerçeği

214
00:09:59,360 --> 00:10:00,800
dikkatimizi çeker

215
00:10:01,670 --> 00:10:04,800
ve bizi yeni bir düşünme biçimine götürür.

216
00:10:05,110 --> 00:10:06,936
Şimdi pek çoğunuz şöyle diyebilir

217
00:10:06,960 --> 00:10:08,496
veya haklı olarak der:

218
00:10:08,520 --> 00:10:10,416
"Tamam Kevin bu güzel ama

219
00:10:10,440 --> 00:10:12,496
anlattığın şey kuşların 
kanatları değil ki,

220
00:10:12,520 --> 00:10:16,200
Jüpiter denen bir gezegenin etrafında
süzülen uydulardan bahsetmiyorsun.

221
00:10:16,520 --> 00:10:18,056
Bu bir insan.

222
00:10:18,080 --> 00:10:21,606
Bu aykırılık, bu istisna bilimde 
bir ilerlemeye yol açabilir,

223
00:10:21,606 --> 00:10:23,060
ama bu bir insan."

224
00:10:24,280 --> 00:10:25,896
Tek söyleyebileceğim

225
00:10:25,920 --> 00:10:28,280
bunu çok iyi biliyor olduğum.

226
00:10:29,760 --> 00:10:33,350
Nadir ve ölümcül hastalıkları olan
hastalarla konuşuyorum.

227
00:10:33,800 --> 00:10:35,736
Bu konuşmalar hakkında yazıyorum.

228
00:10:35,760 --> 00:10:38,056
Bu konuşmalar korkunç şekilde yüklü.

229
00:10:38,080 --> 00:10:40,166
Bu konuşmalar, "Size kötü bir haberim var"

230
00:10:40,166 --> 00:10:43,530
veya "Artık yapabileceğimiz bir şey yok" 
gibi iğrenç sözlerle yüklü.

231
00:10:43,760 --> 00:10:46,960
Bazen bu konuşmalar
tek bir kelimeye iniyor:

232
00:10:47,760 --> 00:10:49,650
"Ölümcül."

233
00:10:52,920 --> 00:10:56,260
Sessizlik de oldukça
rahatsız edici olabiliyor.

234
00:10:57,360 --> 00:10:59,936
Tıptaki boşluklar, bizim bu

235
00:10:59,960 --> 00:11:01,816
konuşmalarda kullandığımız

236
00:11:01,840 --> 00:11:04,280
kelimeler kadar önemli olabilir.

237
00:11:05,080 --> 00:11:06,616
Bilinmeyenler neler?

238
00:11:06,640 --> 00:11:09,040
Yapılmakta olan deneyler neler?

239
00:11:09,470 --> 00:11:11,376
Birlikte küçük bir alıştırma yapalım.

240
00:11:11,400 --> 00:11:14,616
Yukarıda ekranda bir söz
görüyorsunuz: "hiçbir yerde"

241
00:11:14,640 --> 00:11:16,260
Boşluğun yerine dikkat edin.

242
00:11:16,680 --> 00:11:20,170
Eğer bu boşluğu bir tık kaydırırsak,

243
00:11:20,640 --> 00:11:22,216
"hiçbir yerde"

244
00:11:22,240 --> 00:11:24,936
"şimdi burada" olur,

245
00:11:24,960 --> 00:11:26,856
tam ters bir anlama dönüşür.

246
00:11:26,880 --> 00:11:29,330
Boşluğu sadece bir yana kaydırdık.

247
00:11:31,680 --> 00:11:33,256
Asla unutmayacağım;

248
00:11:33,280 --> 00:11:35,860
bir gece hastalarımdan 
birinin odasına gittim,

249
00:11:35,940 --> 00:11:37,936
o gün çok uzun
ameliyatlar yapmıştım

250
00:11:37,960 --> 00:11:39,976
ama yine de gidip bir görmek istedim.

251
00:11:40,000 --> 00:11:43,330
Birkaç gün önce kemik kanseri
tanısı konmuş bir oğlandı.

252
00:11:43,570 --> 00:11:46,520
O gün sabah, annesiyle birlikte 
kemoterapi

253
00:11:46,520 --> 00:11:48,136
uzmanlarıyla görüşmüştü

254
00:11:48,160 --> 00:11:50,936
ve kemoterapi için hastaneye yatmıştı.

255
00:11:50,990 --> 00:11:53,336
Odasına gittiğimde
neredeyse gece yarısıydı.

256
00:11:53,360 --> 00:11:55,536
Uyuyordu ama annesi oradaydı,

257
00:11:55,560 --> 00:11:57,136
yatağın kenarında el feneriyle

258
00:11:57,160 --> 00:11:58,616
kitap okuyordu.

259
00:11:58,640 --> 00:12:01,600
Benimle bir iki dakika 
konuşmak için koridora çıktı.

260
00:12:01,830 --> 00:12:04,376
Okuduğu şey kemoterapi doktorlarının

261
00:12:04,400 --> 00:12:06,576
ona o gün verdikleri

262
00:12:06,600 --> 00:12:08,080
protokoldü.

263
00:12:08,200 --> 00:12:09,890
Onu ezberlemişti.

264
00:12:11,200 --> 00:12:14,736
Dedi ki: "Doktor Jones, bize

265
00:12:14,760 --> 00:12:16,936
bu tür bir kanserde, her zaman

266
00:12:16,960 --> 00:12:18,970
kazanamayız dediniz,

267
00:12:19,680 --> 00:12:23,300
ama ben bu protokolü inceledim
ve sanıyorum bunu yapabilirim.

268
00:12:23,960 --> 00:12:27,536
Bu çok zor bir tedavi ama 
sanırım buna izin verebilirim.

269
00:12:27,560 --> 00:12:30,536
İşten ayrılacağım,
annemlere taşınacağım

270
00:12:30,560 --> 00:12:32,520
ve bebeğime bakacağım."

271
00:12:35,320 --> 00:12:36,860
Ona söylemedim.

272
00:12:37,840 --> 00:12:40,980
Düzeltmek için sözünü kesmedim.

273
00:12:41,680 --> 00:12:43,936
Protokole güveniyordu,

274
00:12:43,960 --> 00:12:46,670
ben bile razı olsam,

275
00:12:46,670 --> 00:12:49,600
bu oğlunu kurtarmayabilirdi.

276
00:12:51,960 --> 00:12:53,310
Ona söylemedim.

277
00:12:54,040 --> 00:12:56,060
O boşluğu doldurmadım.

278
00:12:57,080 --> 00:12:59,056
Bir buçuk yıl sonra

279
00:12:59,080 --> 00:13:02,100
oğlu yine de kanserden öldü.

280
00:13:03,100 --> 00:13:04,810
Ona söylemeli miydim?

281
00:13:04,950 --> 00:13:07,616
Şimdi çoğunuz şunu diyebilir:
"Ne olmuş yani?"

282
00:13:07,640 --> 00:13:08,896
Bende sarkom yok.

283
00:13:08,920 --> 00:13:10,816
Ailede kimsede sarkom yok.

284
00:13:10,840 --> 00:13:12,296
Her şey gayet güzel

285
00:13:12,320 --> 00:13:15,016
ama bu benim hayatımla
bir sorun olmaz."

286
00:13:15,040 --> 00:13:16,296
Muhtemelen haklısınız.

287
00:13:16,320 --> 00:13:19,370
Sarkom hayatınızda çok
önem kazanmaz.

288
00:13:21,040 --> 00:13:23,376
Ama tıptaki boşluklar

289
00:13:23,400 --> 00:13:25,430
hayatınız için önemlidir.

290
00:13:26,070 --> 00:13:28,816
Size küçük pis bir sırrı söylemedim.

291
00:13:28,840 --> 00:13:32,840
Size tıbbın öngörülerini nüfus
üzerinde test ettiğini söyledim,

292
00:13:32,840 --> 00:13:34,496
ama şunu söylemedim

293
00:13:34,520 --> 00:13:36,736
ve tıp bunu genelde söylemez,

294
00:13:36,760 --> 00:13:39,616
bir birey ne zaman tıpla

295
00:13:39,640 --> 00:13:41,266
karşılaşsa

296
00:13:41,620 --> 00:13:46,300
hatta bu birey genel nüfusun
içinde iyice erimiş de olsa

297
00:13:47,360 --> 00:13:49,736
ne bu birey, ne de hekim

298
00:13:49,760 --> 00:13:52,900
bireyin genel nüfus içinde
konumlanacağı yeri bilmez.

299
00:13:53,040 --> 00:13:55,736
Dolayısıyla, tıpla her karşılaşma

300
00:13:55,760 --> 00:13:57,540
bir deneydir.

301
00:13:57,920 --> 00:13:59,936
Deneyde bir

302
00:13:59,960 --> 00:14:01,640
denek olursunuz.

303
00:14:02,560 --> 00:14:07,400
Ve sonuç sizin için 
iyi de olabilir, kötü de.

304
00:14:08,320 --> 00:14:10,186
Tıp iyi işlediği sürece,

305
00:14:10,190 --> 00:14:12,896
hızlı hizmettten, kurusıkı atmaktan

306
00:14:12,910 --> 00:14:16,840
ve özgüvenin coştuğu konuşmalardan
şikâyetimiz yok.

307
00:14:17,340 --> 00:14:19,376
Ama işler iyi gitmediğinde

308
00:14:19,400 --> 00:14:21,450
bazen farklı şeyler isteriz.

309
00:14:22,520 --> 00:14:26,320
Bir meslektaşım bir hastanın
bacağından bir tümör aldı.

310
00:14:26,590 --> 00:14:28,736
Bu tümörden endişeleniyordu.

311
00:14:28,760 --> 00:14:31,486
Hekim toplantısında
bu endişesini dile getirdi,

312
00:14:31,530 --> 00:14:33,216
bu tömör aynı bacakta 


313
00:14:33,240 --> 00:14:36,250
tekrarlama riski yüksek tipten
bir tümördü.

314
00:14:36,680 --> 00:14:38,426
Fakat hastasıyla konuşması

315
00:14:38,440 --> 00:14:40,776
tam da bir hastanın istediği konuşmaydı,

316
00:14:40,800 --> 00:14:42,056
özgüvenle dolup taşıyordu.

317
00:14:42,080 --> 00:14:45,096
Şöyle demişti:
"Hepsini aldım, rahatça git."

318
00:14:45,120 --> 00:14:46,856
O ve kocası çok mutluydu.

319
00:14:46,880 --> 00:14:50,960
Çıktılar, güzel bir yemekle kutladılar,
şampanya açtılar.

320
00:14:51,650 --> 00:14:54,336
Tek sorun, birkaç hafta sonra

321
00:14:54,360 --> 00:14:57,456
aynı bölgede başka bir nodül
olduğunu fark etmesiydi.

322
00:14:57,480 --> 00:15:01,616
Anlaşıldı ki hepsini almamıştı
ve henüz iş bitmemişti.

323
00:15:01,640 --> 00:15:04,870
Ama o noktada olan şey beni 
kesinlikle mest etti.

324
00:15:04,990 --> 00:15:06,816
Meslektaşım bana gelip şunu dedi:

325
00:15:06,840 --> 00:15:09,850
"Kevin, sakıncası yoksa benim için
bu hastaya bakabilir misin?"

326
00:15:09,880 --> 00:15:13,456
Cevaben: "Neden, yapılacak doğru şeyi
sen de benim kadar biliyorsun,

327
00:15:13,480 --> 00:15:15,096
yanlış bir şey yapmadın ki." dedim.

328
00:15:15,120 --> 00:15:19,600
Bana: "Lütfen, hastaya
benim için bak." dedi.

329
00:15:20,840 --> 00:15:22,736
Utanmıştı --

330
00:15:22,760 --> 00:15:24,380
yaptığı şeyden değil,

331
00:15:24,874 --> 00:15:27,290
aşırı güvenle yapmış olduğu

332
00:15:27,350 --> 00:15:29,390
konuşmadan utanmıştı.

333
00:15:30,050 --> 00:15:33,216
Böylece hastaya çok daha
yaygın bir operasyon yaptım

334
00:15:33,240 --> 00:15:36,376
ve daha sonra hastayla çok farklı
bir konuşma yaptım.

335
00:15:36,400 --> 00:15:38,736
Şöyle dedim:
"Büyük ihtimalle hepsini aldım

336
00:15:38,760 --> 00:15:41,176
ve büyük ihtimalle rahatça gidebilirsiniz

337
00:15:41,200 --> 00:15:44,360
ama bu bizim yaptığımız bir deney.

338
00:15:44,870 --> 00:15:47,056
Bu sizin gözleyeceğiniz şey.

339
00:15:47,080 --> 00:15:48,976
Bu benim gözleyeceğim şey.

340
00:15:49,000 --> 00:15:52,936
Operasyonun işe yarayıp yaramadığını
kanserden kurtulup kurtulmadığınızı

341
00:15:52,960 --> 00:15:54,760
görmek için beraber çalışacağız."

342
00:15:54,920 --> 00:15:57,306
Size garanti ederim benimle konuştuktan

343
00:15:57,306 --> 00:16:00,990
sonra kocasıyla bir şampanya
patlatmamıştır.

344
00:16:01,600 --> 00:16:04,456
Şimdi o bir bilim kadınıydı

345
00:16:04,480 --> 00:16:08,760
sadece kendi deneyinde bir denek değildi.

346
00:16:09,960 --> 00:16:11,576
Yani, doktorunuzda

347
00:16:11,600 --> 00:16:15,056
alçakgönüllülük ve merak

348
00:16:15,080 --> 00:16:16,280
arayın.

349
00:16:16,760 --> 00:16:19,736
Yılda neredeyse 20 milyon kişi

350
00:16:19,760 --> 00:16:23,696
bir doktorun odasına giriyor

351
00:16:23,720 --> 00:16:26,320
ve bir hastaya dönüşüyor.

352
00:16:26,930 --> 00:16:30,840
Siz veya sevdiğiniz biri yakın bir
zamanda hasta olacak.

353
00:16:31,670 --> 00:16:33,820
Doktorunuzla nasıl konuşacaksınız?

354
00:16:34,210 --> 00:16:36,520
Onlara ne anlatacaksınız?

355
00:16:36,760 --> 00:16:38,830
Onlar size ne anlatacak?

356
00:16:40,320 --> 00:16:42,816
Size bilmedikleri bir şeyi

357
00:16:42,840 --> 00:16:44,360
anlatamazlar

358
00:16:45,560 --> 00:16:49,440
ama sadece sorduğunuzda, bilmediklerini

359
00:16:49,930 --> 00:16:51,870
size söylerler.

360
00:16:52,160 --> 00:16:55,280
Öyleyse lütfen, sohbete katılın.

361
00:16:55,900 --> 00:16:57,416
Teşekkürler.

362
00:16:57,440 --> 00:17:00,308
(Alkışlar)