1
00:00:01,600 --> 00:00:02,834
Wspierany przez

2
00:00:02,834 --> 00:00:04,350
Wspierany przez
Protocol Labs

3
00:00:04,350 --> 00:00:05,741
Podążaj za swoją ciekawością.

4
00:00:05,741 --> 00:00:09,556
Podążaj za swoją ciekawością.
Poprowadź ludzkość do przodu.

5
00:00:16,948 --> 00:00:19,129
W całym Wszechświecie

6
00:00:19,129 --> 00:00:24,540
W całym Wszechświecie
stoi tylko jedno znane drzewo życia.

7
00:00:31,421 --> 00:00:34,443
Czy stoi ono same?

8
00:00:34,443 --> 00:00:40,311
Czy może jest ono częścią rozległej, kosmicznej dziczy?

9
00:00:46,038 --> 00:00:52,618
Wyobraź sobie muzeum zawierające w sobie wszystkie rodzaje form życia występujących we Wszechświecie.

10
00:00:58,482 --> 00:01:01,387
Jakież to dziwaczne stworzenia mogłyby się w nim znajdować?

11
00:01:16,257 --> 00:01:18,680
Co może zaistnieć pod prawami natury?

12
00:01:40,717 --> 00:01:46,008
GRANICE ŻYCIA

13
00:01:49,078 --> 00:01:50,713
ROZDZIAŁ II

14
00:01:50,713 --> 00:01:55,551
ROZDZIAŁ II
MUZEUM OBCEGO ŻYCIA

15
00:02:02,805 --> 00:02:05,606
" Aby mieć jakąkolwiek nadzieję na odnalezienie obcego życia, "

16
00:02:05,606 --> 00:02:07,493
" musimy wiedzieć, czego szukamy. "

17
00:02:12,160 --> 00:02:13,639
" Ale gdzie zacząć? "

18
00:02:15,440 --> 00:02:19,256
" Jak zawęzić pozornie nieskończony zestaw możliwości? "

19
00:02:27,500 --> 00:02:29,348
" Jest jedna rzecz, której jesteśmy pewni... "

20
00:02:30,763 --> 00:02:33,477
" Natura będzie musiała grać według własnych zasad. "

21
00:02:36,931 --> 00:02:39,676
" Bez znaczenia, jak bardzo obce istoty mogą się od nas różnić, "

22
00:02:40,476 --> 00:02:44,573
" jesteśmy ograniczeni przez te same prawa fizyki i chemii. "

23
00:02:47,943 --> 00:02:51,753
6 CO₂ + 6 H₂O + ŚWIATŁO → C₆H₁₂O₆ + 6 O₂

24
00:02:51,753 --> 00:02:57,873
" Co więcej, każde obce środowisko będzie dodatkowo ograniczało szereg różnorodności istot, jakie mogą w nim wyewoluować. "

25
00:02:57,873 --> 00:02:59,483
C₆H₁₂O₆ → 2 C₂H₂OH + 2 CO₂ + ENERGIA

26
00:03:07,052 --> 00:03:11,752
" Pomimo tych naturalnych granic, liczba możliwości jest wręcz niewyobrażalna. "

27
00:03:14,485 --> 00:03:20,676
" Biliony planet, każda niczym wyjątkowy kocioł chemikaliów przechodzących swoją własną, złożoną ewolucję. "

28
00:03:28,300 --> 00:03:33,748
" Aby uporządkować myśli - to muzeum obcego życia zostanie podzielone na dwie wystawy. "

29
00:03:35,488 --> 00:03:36,488
" Życie jakie znamy: 
Dom dla istot z biochemią, jak nasza. "

30
00:03:36,488 --> 00:03:40,975
" Życie jakie znamy: 
Dom dla istot z biochemią, jak nasza. "
[ oparte na węglu i wodzie ]

31
00:03:41,964 --> 00:03:47,921
" Oraz życie, jakiego nie znamy:
Dom dla istot podważających naszą koncepcję życia. "
[ egzotyczne biochemie ]

32
00:03:54,132 --> 00:03:58,839
" Zanim zajdziemy za daleko w nieznane, zadajmy sobie pytanie: "

33
00:04:00,136 --> 00:04:03,275
" Co, jeśli mamy więcej wspólnego z obcymi, niż nam się wydaje? "

34
00:04:10,820 --> 00:04:12,729
𝐖𝐘𝐒𝐓𝐀𝐖𝐀 𝐏𝐈𝐄𝐑𝐖𝐒𝐙𝐀

35
00:04:12,729 --> 00:04:15,435
𝐖𝐘𝐒𝐓𝐀𝐖𝐀 𝐏𝐈𝐄𝐑𝐖𝐒𝐙𝐀
ŻYCIE JAKIE ZNAMY
OPARTE NA WODZIE I WĘGLU

36
00:04:15,435 --> 00:04:21,268
" Jeżeli jest coś, co łączy nas z resztą okazów w tym muzeum - to jest to węgiel. "

37
00:04:21,798 --> 00:04:24,937
WĘGIEL

38
00:04:24,937 --> 00:04:29,745
" Węgiel jest wszechobecny. Jest jednym z najpowszechniejszych pierwiastków we Wszechświecie, "

39
00:04:29,745 --> 00:04:32,751
" i jest bardzo dobry w tworzeniu wielkich, stabilnych cząsteczek. "

40
00:04:37,293 --> 00:04:44,762
" Węgiel ma rzadką umiejętność tworzenia czterech wiązań z innymi pierwiastkami i łączenia ich ze sobą w długie, stabilne łańcuchy, "

41
00:04:46,424 --> 00:04:49,794
" umożliwiając tworzenie ogromnych, złożonych cząsteczek. "

42
00:04:56,197 --> 00:05:01,493
" Ta wszechstronność czyni z węgla kluczowy składnik w cząsteczkowej maszynerii życia. "

43
00:05:03,520 --> 00:05:10,392
" I te same związki węgla, z których składamy się my sami, odnaleźliśmy daleko od Ziemi, przyczepione do meteorytów, "

44
00:05:10,875 --> 00:05:12,359
GLICYNA

45
00:05:12,359 --> 00:05:15,943
GLICYNA
" oraz unoszące się w odległych chmurach kosmicznego pyłu. "

46
00:05:18,670 --> 00:05:23,908
" Budulce życia dryfujące niczym śnieg przez Wszechświat. "

47
00:05:30,162 --> 00:05:37,760
" A jeśli obce życie wybrało inne związki węgla dla swojej biochemii, to będzie miało z czego wybierać. "

48
00:05:42,088 --> 00:05:47,740
" Naukowcy ostatnio zidentyfikowali ponad milion możliwych alternatyw dla DNA. "

49
00:05:48,588 --> 00:05:50,422
" Wszystkie oparte na węglu. "

50
00:05:57,778 --> 00:06:04,411
" Jeżeli kiedyś odkryjemy inne życie oparte na węglu, będziemy fundamentalnie spokrewnieni. "

51
00:06:07,928 --> 00:06:10,750
" Będą naszymi kosmicznymi braćmi. "

52
00:06:13,296 --> 00:06:15,507
" Ale czy będą do nas podobni? "

53
00:06:19,975 --> 00:06:26,782
" Jeżeli powstaną na planetach podobnych do Ziemi, będziemy mieli z nimi coś więcej wspólnego, niż tylko budowę biochemiczną. "

54
00:06:29,826 --> 00:06:33,316
" Jak może wyglądać rozwinięte życie na innych planetach? "

55
00:06:33,566 --> 00:06:36,526
" Czy będzie ono podobne do tego obecnego na Ziemi? "

56
00:06:37,477 --> 00:06:39,226
" Czy może będzie ono zupełnie odmienne? "

57
00:06:40,504 --> 00:06:44,803
" Są tacy, którzy twierdzą, zgodnie z tezą ewolucji zbieżnej, "

58
00:06:44,803 --> 00:06:50,506
" że jeśli warunki na innych planetach są podobne do naszych, to ujrzymy bardzo podobne formy życia. "

59
00:06:54,726 --> 00:06:58,696
" zwierzęco i roślinopodobne organizmy, wyglądające bardzo znajomo. "

60
00:07:12,238 --> 00:07:21,498
" Na Ziemi, niektóre cechy takie jak wzrok, echolokacja, czy latanie ewoluowały u różnych gatunków niezależnie i wielokrotnie. "

61
00:07:23,648 --> 00:07:29,222
" Ten proces ewolucji zbieżnej może obejmować obce planety podobne do Ziemi, "

62
00:07:29,222 --> 00:07:32,762
" gdzie stworzenia są poddawane podobnej presji środowiska. "

63
00:07:35,502 --> 00:07:40,502
" Nie ma na to pewności, lecz mogą istnieć pewne powszechne cechy życia. "

64
00:07:44,247 --> 00:07:48,807
" Największe sukcesy ewolucji, powtarzające się w całym Wszechświecie. "

65
00:07:57,770 --> 00:08:02,040
" Każda cecha byłaby dostosowana do swojego lokalnego środowiska. "

66
00:08:02,798 --> 00:08:07,918
" Życie na słabo oświetlonych planetach będzie wytwarzało wielkie oczy do pobierania większej ilości światła, "

67
00:08:07,918 --> 00:08:09,768
" jak nocne ssaki. "

68
00:08:14,007 --> 00:08:21,497
" Niektórzy ludzie poszli jeszcze dalej twierdząc, że organizm człowiekopodobny, humanoid, pojawi się na innej planecie. "

69
00:08:25,986 --> 00:08:29,986
" Istnienie innych organizmów człowiekopodobnych jest mało prawdopodobne, "

70
00:08:29,986 --> 00:08:34,256
" biorąc pod uwagę długi i skomplikowany łańcuch zdarzeń, który doprowadził do naszego powstania. "

71
00:08:34,976 --> 00:08:37,491
" Jednak nie możemy tego wykluczyć. "

72
00:08:40,514 --> 00:08:46,462
" Jeśli tylko jeden na każde sto bilionów ziemiopodobnych światów wytworzy humanoidalne istoty, "

73
00:08:46,462 --> 00:08:50,222
" to wciąż mówimy tu o tysiącach istot podobnych do nas samych. "

74
00:09:02,494 --> 00:09:07,264
W rzeczywistości jednak najprawdopodobniej natkniemy się na coś położonego niżej w łańcuchu pokarmowym.

75
00:09:09,994 --> 00:09:13,744
" Zbieżna ewolucja ma też spory wpływ na rośliny, "

76
00:09:13,744 --> 00:09:19,294
" gdzie fotosynteza typu C4 powstawała odrębnie ponad 40 razy. "

77
00:09:21,734 --> 00:09:25,734
" Czy obce rośliny będą wyglądały podobnie do naszych, czy może zupełnie inaczej. "

78
00:09:36,734 --> 00:09:43,284
" Na Ziemi rośliny są zielone, gdyż pochłaniają wszystkie pozostałe częstotliwości widma światła słonecznego. "

79
00:09:45,493 --> 00:09:48,243
" Lecz gwiazdy mają różne barwy. "

80
00:09:52,363 --> 00:09:57,513
" Obce rośliny będą wytwarzały inne pigmenty w celu dostosowania się do unikalnego widma swoich gwiazd. "

81
00:10:04,343 --> 00:10:11,503
" Rośliny wykorzystujące światło gorętszych gwiazd będą bardziej czerwone, pochłaniając ich bogate w energię niebieskie światło. "

82
00:10:19,489 --> 00:10:24,759
" W pobliżu słabo świecących czerwonych karłów roślinność będzie czarnego koloru, "

83
00:10:24,759 --> 00:10:28,759
" przystosowana do pochłaniania wszystkich częstotliwości światła widzialnego. "

84
00:10:45,027 --> 00:10:52,987
" Sama Ziemia mogła być niegdyś fioletowa, z powodu pigmentu zwanego retinalem, który był wczesnym prekursorem chlorofilu. "

85
00:10:54,997 --> 00:11:00,777
" Niektórzy uważają, że cząsteczkowa prostota retinalu może go czynić bardziej powszechnym pigmentem.

86
00:11:03,742 --> 00:11:09,872
" Jeśli to prawda, to odkryjemy, że fioletowy jest ulubionym kolorem życia. "

87
00:11:19,722 --> 00:11:24,002
" Jednak kolor obcej roślinności jest czymś więcej niż tylko zwykłą ciekawostką. "

88
00:11:25,514 --> 00:11:29,514
" To informacja chemiczna, którą jesteśmy w stanie dostrzec z odległości wielu lat świetlnych. "

89
00:11:34,228 --> 00:11:38,028
[ WIDMO ŚWIATŁA POPIELATEGO ZIEMI ]
" Ziemska roślinność pozostawia charakterystyczne wzniesienie w świetle odbitym od naszej planety. "

90
00:11:38,028 --> 00:11:40,028
[ WIDMO ŚWIATŁA POPIELATEGO ZIEMI ]
" Ziemska roślinność pozostawia charakterystyczne wzniesienie w świetle odbitym od naszej planety. "
{ ↑ współczynnik odbicia ; → częstotliwość fali }

91
00:11:40,028 --> 00:11:42,333
[ WIDMO ŚWIATŁA POPIELATEGO ZIEMI ]
{ ↑ współczynnik odbicia ; → częstotliwość fali }
" Odnalezienie podobnego sygnału z innej planety może wskazywać na istnienie obcej roślinności. "

92
00:11:42,333 --> 00:11:46,763
[ Czerwony próg ]
" Odnalezienie podobnego sygnału z innej planety może wskazywać na istnienie obcej roślinności. "

93
00:11:50,009 --> 00:11:54,239
" Być może to będzie pierwszy raz, kiedy ujrzymy obce życie. "

94
00:11:55,029 --> 00:11:59,029
" Żywy kolor dalekiego świata. "

95
00:12:12,139 --> 00:12:19,499
Jednak największy wpływ na życie będzie wywierany nie przez macierzystą gwiazdę, tylko przez macierzystą planetę.

96
00:12:20,409 --> 00:12:25,499
" Co się stanie, kiedy zmienisz długość dnia planety?
Co się stanie, kiedy zmienisz jej nachylenie? "

97
00:12:25,499 --> 00:12:30,774
" Co się stanie, kiedy zmienisz kształt jej orbity?
Co się stanie, kiedy zmienisz jej grawitację? "

98
00:12:34,465 --> 00:12:39,485
" Planety o wydłużonych, eliptycznych orbitach będą doświadczać drastycznych zmian pór roku. "

99
00:12:41,245 --> 00:12:47,765
" Światy, które mogą pozostawać martwe przez milenia, by nagle odżyć. "

100
00:13:02,536 --> 00:13:07,506
" Większość dotychczas odkrytych planet skalistych to masywne superziemie. "

101
00:13:09,746 --> 00:13:12,516
[ GJ 357 D ]
[ Dystans: ~31 lat świetlnych; Masa: ~7x Ziemi; Temperatura: ~-53°C ]

102
00:13:12,516 --> 00:13:15,776
[ GJ 357 D ]
[ Dystans: ~31 lat świetlnych; Masa: ~7x Ziemi; Temperatura: ~-53°C ]
" Jak będzie wyglądać rozwinięte życie na tych planetach?"

103
00:13:18,476 --> 00:13:22,016
" W morzach, grawitacja nie będzie miała prawie żadnego znaczenia. "

104
00:13:29,456 --> 00:13:32,501
" Planeta o silnej grawitacji nie przyciąga wszędzie z taką samą siłą. "

105
00:13:33,416 --> 00:13:36,256
" Jeśli jesteś w morzu, gdzie każde życie ma swoje początki, "

106
00:13:36,256 --> 00:13:40,746
" to grawitacja jest w nim bardzo nikła, gdyż twoja gęstość jest zbliżona do gęstości środowiska. "

107
00:13:43,256 --> 00:13:47,486
" Dopiero podczas wychodzenia na ląd zwierzęta odczuwają grawitację. "

108
00:13:51,506 --> 00:13:57,966
" Duża siła ciążenia będzie wymuszała od stworzeń lądowych posiadania grubych kości oraz sporej masy mięśniowej. "

109
00:13:59,486 --> 00:14:03,756
" Będzie również wymuszała posiadanie silniejszego układu krążenia. "

110
00:14:04,746 --> 00:14:11,506
" Z kolei rośliny będą skarłowaciałe z powodu wysokiego kosztu energetycznego transportu substancji odżywczych pod wpływem silnej grawitacji. "

111
00:14:17,226 --> 00:14:21,736
" Planety o niskiej grawitacji będą łatwiej traciły swoje atmosfery, "

112
00:14:21,736 --> 00:14:25,736
" oraz nie będą posiadały pola magnetycznego chroniącego przed promieniowaniem kosmicznym. "

113
00:14:35,755 --> 00:14:39,755
" Jednak mniejsze światy mogą być domem dla sekretnych oaz. "

114
00:14:46,005 --> 00:14:50,005
" Ogromne systemy jaskiń, które zapewniają życiu schronienie. "

115
00:15:02,726 --> 00:15:10,256
Dzięki stabilniejszym temperaturom i ochroną przez promieniowaniem kosmicznym, życie może kwitnąć na planetach pod ich zabójczą powierzchną.

116
00:15:26,716 --> 00:15:33,496
" Najmniejsze możliwe planety zdatne do zamieszkania są szacowane na 2,5% masy Ziemi. "

117
00:15:35,006 --> 00:15:40,766
" Jeśli życie wyewoluuje na powierzchniach tych planet, to będzie to widok wart zapamiętania. "

118
00:15:44,482 --> 00:15:51,242
" Rośliny będą pięły się w górę niczym wieżowce, będąc w stanie transportować substancje odżywcze wyżej dzięki słabszej grawitacji. "

119
00:15:59,052 --> 00:16:06,492
" A bez potrzeby posiadania masywnego szkieletu i masy mięśniowej, zwierzęta będą przybierały oszałamiające kształty. "

120
00:16:22,528 --> 00:16:28,018
Pomimo naszych pragnień, duże, złożone formy życia są prawdopodobnie kosmiczną rzadkością.

121
00:16:31,488 --> 00:16:37,498
" Na samej Ziemi ewolucja potrzebowała aż 3 miliardów lat, aby wytworzyć złożone formy życia. "

122
00:16:39,528 --> 00:16:44,518
" Prostsze organizmy są odporniejsze, łatwiej się dostosowują, i są bardziej rozpowszechnione. "

123
00:16:48,478 --> 00:16:54,648
" Największą kolekcją w muzeum obcego życia byłaby najprawdopodobniej sala mikrobów. "

124
00:17:10,258 --> 00:17:15,508
" Mimo to, odkrycie choćby najmniejszego mikroba byłoby ogromnym odkryciem. "

125
00:17:30,642 --> 00:17:34,642
" Drobne życie może pozostawiać wielkie ślady, "

126
00:17:35,742 --> 00:17:41,492
" Tak jak stromatolity na Ziemi, warstwy mikrobów mogłyby z czasem utworzyć ogromne kopce skalne, "

127
00:17:41,492 --> 00:17:44,232
" pozostawiając po sobie dziwaczne struktury. "

128
00:17:48,722 --> 00:17:54,232
" A przy wystarczająco dużych liczbach, niektóre obce bakterie mogą pozostawić po sobie charakterystyczną biosygnaturę, "

129
00:17:55,758 --> 00:18:01,508
" poprzez wydalanie gazów, które normalnie by nie występowały, jak tlen lub metan. "

130
00:18:07,324 --> 00:18:11,024
" Są sposoby otrzymywania tlenu i metanu bez udziału życia,

131
00:18:11,024 --> 00:18:16,514
[ WIDMO ŚWIATŁA POPIELATEGO ZIEMI ]
{ optyczne ; widzialna podczerwień ; bliska podczerwień }
" Lecz aby tlen i metan razem występowały w atmosferze, to udział życia powierzchniowego w ich produkcji jest konieczny. "

132
00:18:16,514 --> 00:18:17,744
[ WIDMO ŚWIATŁA POPIELATEGO ZIEMI ]
{ optyczne ; widzialna podczerwień ; bliska podczerwień }
[ TLEN i OZON ]

133
00:18:17,744 --> 00:18:21,744
[ TLEN i OZON ; METAN ]
" I pozostawiłoby to ślad na widmie optycznym planety. "

134
00:18:22,754 --> 00:18:27,044
" Teleskopy kosmiczne nowej generacji są w stanie wykrywać sygnały tego typu. "

135
00:18:28,474 --> 00:18:31,754
" Na światach nie tak odległych od domu. "

136
00:18:32,234 --> 00:18:38,057
" Najbliższa gwiazda podobna do Słońca, z egzoplanetą podobną do Ziemi w jej ekosferze, znajduje się prawdopodobnie tylko jakieś 20 lat świetlnych od nas, "

137
00:18:38,057 --> 00:18:40,304
[ SĄSIEDNIE UKŁADY GWIEZDNE ; PROMIEŃ: 30 LAT ŚWIETLNYCH ]
" Najbliższa gwiazda podobna do Słońca, z egzoplanetą podobną do Ziemi w jej ekosferze, znajduje się prawdopodobnie tylko jakieś 20 lat świetlnych od nas, "

138
00:18:40,304 --> 00:18:42,514
[ SĄSIEDNIE UKŁADY GWIEZDNE ; PROMIEŃ: 30 LAT ŚWIETLNYCH ]
" i można ją dostrzec gołym okiem. "

139
00:18:46,497 --> 00:18:52,027
Być może istnieje jeszcze łatwiejszy cel poszukiwań, niż malutkie planety podobne do Ziemi.

140
00:18:54,667 --> 00:19:01,497
Brązowe karły: zbyt małe, by stać się gwiazdami - zbyt duże, by być planetami.

141
00:19:06,274 --> 00:19:10,274
" Większość brązowych karłów jest zbyt gorąca, by podtrzymywać życie, jakie znamy. "

142
00:19:10,954 --> 00:19:12,774
" Lecz niektóre są wystarczająco chłodne. "

143
00:19:15,234 --> 00:19:21,984
[ WISE 0855-0714 - Brązowy podkarzeł ]
[ Dystans: 7 lat świetlnych; Masa: 3-10x Jowisza; Temperatura: -50 - -13°C ]

144
00:19:24,354 --> 00:19:28,744
" Wszystkie główne pierwiastki życia zostały wykryte w ich atmosferach. "

145
00:19:31,484 --> 00:19:37,524
" Niektóre z warstw tych chmur będą zapewniały odpowiednią temperaturę i ciśnienie dla życia. "

146
00:19:45,976 --> 00:19:53,266
" Być może w tych chmurach żyje fotosyntetyczny plankton, utrzymywany w górze przez prądy wznoszące. "

147
00:19:57,496 --> 00:20:03,256
" A przy odpowiedniej sile, te prądy mogłyby unosić większe i bardziej złożone formy życia. "

148
00:20:06,001 --> 00:20:07,421
" Drapieżniki. "

149
00:20:15,236 --> 00:20:23,996
W samej naszej galaktyce jest ponad 25 miliardów brązowych karłów, a ich rozmiar czyni je łatwiejszymi do obserwacji.

150
00:20:26,743 --> 00:20:35,016
Pierwszy okaz z muzeum życia, jaki odkryjemy, może wcale nie pochodzić z planety.

151
00:20:43,981 --> 00:20:50,525
" To nasuwa kluczowe pytanie:
Co, jeśli szukaliśmy w niewłaściwych miejscach? "

152
00:20:52,753 --> 00:20:56,233
" Co, jeśli natura ma inne plany? "

153
00:20:58,910 --> 00:21:01,170
𝐖𝐘𝐒𝐓𝐀𝐖𝐀 𝐃𝐑𝐔𝐆𝐀

154
00:21:01,170 --> 00:21:03,480
𝐖𝐘𝐒𝐓𝐀𝐖𝐀 𝐃𝐑𝐔𝐆𝐀
ŻYCIE, JAKIEGO NIE ZNAMY

155
00:21:03,480 --> 00:21:07,900
𝐖𝐘𝐒𝐓𝐀𝐖𝐀 𝐃𝐑𝐔𝐆𝐀
ŻYCIE, JAKIEGO NIE ZNAMY
[ Egzotyczne biochemie ]

156
00:21:21,017 --> 00:21:25,477
" Większość Wszechświata jest zbyt zimna lub zbyt gorąca dla istnienia wody w stanie ciekłym, "

157
00:21:25,477 --> 00:21:28,757
" oraz biochemii, która podtrzymuje życie, jakie znamy. "

158
00:21:31,177 --> 00:21:36,787
" Jednak w przypadku, gdy nasze uprzedzenia okażą się być błędne, musimy zarzucić sporą sieć. "

159
00:21:38,738 --> 00:21:45,518
" Aby poszukiwać życia poza ekosferą w miejscach, które dla nas są ogromnie nieprzyjazne. "

160
00:21:49,508 --> 00:21:53,508
" Egzotyczne środowiska będą wymagały egzotycznej biochemii. "

161
00:21:53,508 --> 00:21:59,248
" I pomimo, że żaden pierwiastek nie dorównuje węglowi jego wszechstronności, jeden pierwiastek jest faworytem. "

162
00:22:00,258 --> 00:22:05,948
KRZEM

163
00:22:07,488 --> 00:22:11,488
" Na pierwszy rzut oka krzem jest podobny do węgla. "

164
00:22:12,728 --> 00:22:17,248
" Tworzy cztery wiązania identycznie jak węgiel, oraz występuje powszechnie we Wszechświecie. "

165
00:22:19,240 --> 00:22:23,480
" Jednak bliższe spojrzenie ujawnia, że te dwa pierwiastki to fałszywe bliźniaki. "

166
00:22:27,223 --> 00:22:32,763
" Wiązania krzemowe są słabsze i mniej skłonne do tworzenia większych, bardziej złożonych cząsteczek. "

167
00:22:36,273 --> 00:22:43,993
" Mimo to potrafią znosić większy zakres temperatur, w ten sposób ujawniając intrygujące możliwości. "

168
00:22:47,465 --> 00:22:53,515
" Życie oparte na atomie krzemu byłoby bardziej odporne na ekstremalne zimno. "

169
00:22:54,503 --> 00:22:58,503
" Zapewniając zupełnie nowy wachlarz dziwnych form. "

170
00:23:01,253 --> 00:23:03,233
" Ale krzem ma pewien problem... "

171
00:23:04,493 --> 00:23:08,493
" W obecności tlenu wiąże się w solidną skałę. "

172
00:23:10,254 --> 00:23:18,494
" Aby uniknąć przekształcenia się w kamień, istoty krzemowe mogą być ograniczone do środowisk beztlenowych, takich jak Tytan, mroźny księżyc Saturna."

173
00:23:18,494 --> 00:23:22,524
[ TYTAN - Księżyc Saturna ]
[ Dystans: 1.2 miliona km ; Masa: 0.023x Ziemi ; Temperatura: ~-179°C ]

174
00:23:22,974 --> 00:23:32,504
" Jego rozległe jeziora ciekłego metanu i etanu byłyby idealnym środowiskiem dla życia krzemowego, lub innych radykalnych biochemii. "

175
00:23:37,246 --> 00:23:43,226
" Przy słabym nasłonecznieniu, istoty na światach takich jak Tytan będą najprawdopodobniej chemosyntetyzujące, "

176
00:23:43,226 --> 00:23:47,226
" otrzymujące energię z rozkładania skał. "

177
00:24:01,478 --> 00:24:08,258
" Formy życia tego rodzaju miałyby niezwykle powolne metabolizmy i długości życia sięgające milionów lat. "

178
00:24:16,238 --> 00:24:21,498
Mroźne światy nie są jedynymi możliwymi przystaniami dla egzotycznego życia.

179
00:24:22,658 --> 00:24:26,658
[ CoRoT-7B - Superziemia ]
[ Dystans: ~520 lat świetlnych ; Masa: ~8x Ziemi ; Temperatura: 1026-1526°C ]

180
00:24:26,658 --> 00:24:31,778
" W wysokich temperaturach, zwykle sztywne wiązania krzemowo-tlenowe stają się bardziej elastyczne i reaktywne, "

181
00:24:32,728 --> 00:24:35,518
" co pobudza bardziej dynamiczne przemiany chemiczne. "

182
00:24:39,988 --> 00:24:43,038
" To z kolei prowadzi do naprawdę dziwnej propozycji... "

183
00:24:43,448 --> 00:24:49,008
" Krzemowe formy życia pływające w roztopionej skale krzemianowej. "

184
00:25:00,738 --> 00:25:09,278
" W teorii, te formy mogą istnieć nawet głęboko pod powierzchnią, we wnętrzu komór magmowych, jako część cienistej biosfery. "

185
00:25:12,239 --> 00:25:17,259
" Jeśli to prawda, to obcy znajdują się tuż pod naszym nosem. "

186
00:25:20,739 --> 00:25:23,509
" Inne cieniste biosfery zostały zaproponowane. "

187
00:25:23,509 --> 00:25:30,009
" Formy życia żyjące wśród nas, o których istnieniu nie mamy pojęcia, wliczając w to niewielkie życie oparte na RNA. "

188
00:25:30,009 --> 00:25:34,229
" Dość małe, by pozostać niewykryte przez obecne przyrządy. "

189
00:25:46,768 --> 00:25:52,258
" Chmury pyłu w przestrzeni kosmicznej wydają się być ostatnim miejscem, w jakim spodziewalibyśmy się odkryć życie. "

190
00:25:54,248 --> 00:25:57,508
[ PLAZMA ASTROFIZYCZNA ]
" Lecz gdy pył kosmiczny zderza się z plazmą (rodzaj zjonizowanego gazu),

191
00:25:57,508 --> 00:25:59,248
[ PLAZMA ASTROFIZYCZNA - zjonizowany gaz międzygwiezdny ]
" Lecz gdy pył kosmiczny zderza się z plazmą (rodzaj zjonizowanego gazu), "

192
00:25:59,248 --> 00:26:02,018
[ PLAZMA ASTROFIZYCZNA - zjonizowany gaz międzygwiezdny ]
" dzieje się coś bardzo dziwnego... "

193
00:26:05,728 --> 00:26:14,508
" W symulowanych warunkach widziano, jak cząsteczki pyłu spontanicznie reorganizują się w spiralne struktury przypominające DNA. "

194
00:26:18,768 --> 00:26:22,748
" Te kryształy plazmy nawet zachowywały się w żywy sposób, "

195
00:26:23,718 --> 00:26:28,758
" replikując się, ewoluując w bardziej stabilne formy, oraz przekazując informacje. "

196
00:26:35,711 --> 00:26:38,781
Czy można uznać te kryształy za żywe?

197
00:26:41,471 --> 00:26:48,498
Według niektórych badaczy spełniają one wszystkie kryteria dla żywych istot nieorganicznych.

198
00:26:52,251 --> 00:26:57,241
Dotychczas widzieliśmy je jedynie w komputerowych symulacjach.

199
00:26:58,481 --> 00:27:04,517
Lecz inni spekulują, że możemy się na nie natknąć wśród lodowych cząsteczek pierścieni Urana.

200
00:27:11,994 --> 00:27:15,994
[ KOSMICZNA PLAZMA ]
" Plazma jest najczęściej spotykanym stanem materii we Wszechświecie. "

201
00:27:15,994 --> 00:27:17,504
[ KOSMICZNA PLAZMA - zjonizowany gaz w Układzie Słonecznym]

202
00:27:17,504 --> 00:27:23,254
[ KOSMICZNA PLAZMA - zjonizowany gaz w Układzie Słonecznym]
" Jeśli złożone, ewoluujące kryształy plazmy istnieją naprawdę, i jeśli można je uznać za życie, "

203
00:27:23,254 --> 00:27:26,504
" to mogą one być jego najpospolitszą formą. "

204
00:27:38,474 --> 00:27:47,004
Być może życie skrywa się w zupełnie odmiennym środowisku: 
we wnętrzu martwych gwiazd.

205
00:27:51,263 --> 00:27:56,763
" Kiedy masywne gwiazdy umierają, niektóre z nich zapadają się w niezwykle gęste jądra, zwane gwiazdami neutronowymi. "

206
00:27:56,763 --> 00:27:58,013
[ PSR B1509-58 - Gwiazda neutronowa ]
[ Dystans: 17000 lat świetlnych ; Okres obrotu: 7x na sekundę ]

207
00:27:58,013 --> 00:28:02,043
[ PSR B1509-58 - Gwiazda neutronowa ]
[ Dystans: 17000 lat świetlnych ; Okres obrotu: 7x na sekundę ]
" Ciężkie masy jąder atomowych upakowanych, niczym sardynki. "

208
00:28:02,043 --> 00:28:05,503
[ PSR B1509-58 - Gwiazda neutronowa ]
[ Dystans: 17000 lat świetlnych ; Okres obrotu: 7x na sekundę ]

209
00:28:05,503 --> 00:28:08,743
" Warunki na jej powierzchni są niepojęte. "

210
00:28:08,743 --> 00:28:13,263
" Grawitacja jest 100 miliardów razy większa od ziemskiej. "

211
00:28:15,503 --> 00:28:19,753
" Ale pod tą skorupą złożoną z jąder atomów żelaza kryje się coś nadzwyczajnego. "

212
00:28:21,483 --> 00:28:25,983
" Gorące i gęste morze neutronów i cząstek subatomowych. "

213
00:28:34,478 --> 00:28:40,248
" Odarte ze swoich powłok elektronowych, te jądra będą podlegać zupełnie innym prawom chemicznym, "

214
00:28:40,248 --> 00:28:47,248
" opartych nie na oddziaływaniu elektromagnetycznym, lecz na oddziaływaniu silnym, które spaja ze sobą jądra atomowe. "

215
00:28:49,728 --> 00:28:58,038
" W teorii, te cząsteczki mogłyby się łączyć w większe makrojądra, które potem łączyłyby się w jeszcze większe superjądra. "

216
00:29:06,468 --> 00:29:12,268
" Jeśli tak jest, to te zdumiewające środowisko będzie naśladowało podstawowe warunki dla istnienia życia. "

217
00:29:12,268 --> 00:29:17,028
" Ciężkie cząsteczki nukleonów unoszące się w oceanie złożonych cząsteczek. "

218
00:29:22,491 --> 00:29:25,491
" Niektórzy naukowcy zaproponowali niewyobrażalne: "

219
00:29:26,311 --> 00:29:36,251
" Egzotyczne formy życia, dryfujące przez dziwny ocean cząstek. Żyjące, ewoluujące, i umierające w niewyobrażalnie szybkich przedziałach czasu. "

220
00:29:55,474 --> 00:30:00,757
Prawdopodobnie nie ma szans, byśmy kiedykolwiek wykryli tak dziwaczną odmianę życia.

221
00:30:02,494 --> 00:30:07,754
Ale może być nadzieja na odkrycie jeszcze bardziej egzotycznej formy.

222
00:30:19,257 --> 00:30:22,787
" Życie wcale nie musi ewoluować w sposób naturalny."

223
00:30:26,247 --> 00:30:28,247
" Może być zaprojektowane. "

224
00:30:41,727 --> 00:30:48,517
" A kiedy do procesu ewolucyjnego dochodzi inteligencja, zostaje otwarta puszka Pandory. "

225
00:31:06,022 --> 00:31:13,512
" Wolne od typowych ograniczeń biologicznych, życie syntetyczne i mechaniczne może cieszyć się największym sukcesem spośród innych form. "

226
00:31:16,462 --> 00:31:20,742
" Może prosperować praktycznie wszędzie, wliczając w to kosmiczną próżnię, "

227
00:31:20,742 --> 00:31:25,522
" otwierając wiele nowych możliwości niedostępnych dla organizmów biologicznych. "

228
00:31:31,759 --> 00:31:42,739
" A w porównaniu do żółwiego tempa naturalnej selekcji, ewolucja technologiczna pozwala na wykładniczo szybszy wzrost, przystosowanie, oraz wytrzymałość. "

229
00:31:56,129 --> 00:32:04,779
" Według niektórych oszacowań, autonomiczne, samo-replikujące się maszyny byłyby w stanie skolonizować całą galaktykę w zaledwie milion lat. "

230
00:32:18,753 --> 00:32:23,273
" Nie jesteśmy w stanie przewidzieć, w jaki sposób będzie organizowało się hiperinteligentne życie, "

231
00:32:26,463 --> 00:32:30,643
" Ale w teorii, ewolucja zbieżna może mieć tutaj znaczenie. "

232
00:32:32,233 --> 00:32:38,493
" Elektryczne właściwości krzemu mogą go uczynić uniwersalnym składnikiem w inteligencji maszyn. "

233
00:32:38,493 --> 00:32:42,493
" Odpokutowanie za jego biologiczne niedociągnięcia. "

234
00:33:02,994 --> 00:33:05,004
Ze wszystkimi tymi zaletami,

235
00:33:05,004 --> 00:33:07,755
Ze wszystkimi tymi zaletami, życie maszynowe może być ostatecznym punktem:

236
00:33:07,755 --> 00:33:14,985
Ze wszystkimi tymi zaletami, życie maszynowe może być ostatecznym punktem:
Szczytem procesu ewolucyjnego.

237
00:33:48,084 --> 00:33:53,264
[ ... MILIARDÓW LAT ]
{ życie na Ziemi }

238
00:33:53,264 --> 00:33:58,764
" W miarę starzenia się Wszechświata, być może inteligencja maszynowa stanie się tą dominującą, "

239
00:33:58,764 --> 00:34:04,264
" a naturalnie pojawiające się życie biologiczne będzie postrzegane jako osobliwy punkt wyjścia. "

240
00:34:04,264 --> 00:34:09,524
[ ... MILIARDÓW LAT ]
{ życie na Ziemi }

241
00:34:09,524 --> 00:34:19,774
" Być może my sami będziemy przewodzić tą przemianą, a wielki ludzki eksperyment będzie jedynie pierwszym ogniwem w rozległym, międzygalaktycznym łańcuchu życia. "

242
00:34:19,774 --> 00:34:23,704
[ ... BILIONÓW LAT ]
{ życie na Ziemi }

243
00:34:51,022 --> 00:35:01,742
Koniec końców, wciąż jesteśmy jedynymi istotami, jakie znamy z muzeum obcego życia.

244
00:35:07,202 --> 00:35:10,252
Aby siebie w pełni zrozumieć, wpierw musimy się dowiedzieć:

245
00:35:10,252 --> 00:35:13,732
Aby w pełni siebie zrozumieć, wpierw musimy się dowiedzieć:
Czy jesteśmy jedynymi?

246
00:35:27,490 --> 00:35:36,230
" Loren Eiseley powiedział kiedyś: Nie poznamy siebie, póki nie ujrzymy swojego odbicia w oczach innych niż ludzkie. "

247
00:35:38,720 --> 00:35:43,000
" Pewnego dnia, te oczy mogą należeć do inteligentnego obcego. "

248
00:35:45,740 --> 00:35:50,750
" I czym prędzej wystrzeżemy się naszego zawężonego poglądu na ewolucję, "

249
00:35:52,210 --> 00:36:00,030
" tym szybciej będziemy w stanie odkrywać nasze początki i nasze przeznaczenia. "

250
00:36:04,223 --> 00:36:07,523
Zobaczyliśmy, co może tam być.

251
00:36:10,234 --> 00:36:12,994
I wiemy, w jaki sposób to odkryjemy.

252
00:36:15,463 --> 00:36:18,643
Pozostaje zrobić tylko jedną rzecz.

253
00:36:21,500 --> 00:36:25,510
Szukać.

254
00:36:33,943 --> 00:36:40,133
Stworzone przez Melodysheep

255
00:36:49,005 --> 00:36:53,115
Wspierane przez Protocol Labs

256
00:36:56,005 --> 00:37:01,225
Polskie napisy:
Killkor oraz Oskar Kuriański

257
00:37:29,992 --> 00:37:32,242
Następnie, w Granicach Życia:

258
00:37:32,242 --> 00:37:36,457
Nawiązywanie kontaktu z inteligentnym życiem.
Cywilizacje międzygalaktyczne.
Przetrwanie końca Wszechświata.

259
00:37:39,742 --> 00:37:44,772
Ścieżka dźwiękowa wyjdzie na wszystkie platformy muzyczne.

260
00:37:47,482 --> 00:37:53,212
Wesprzyj kolejny rozdział na:
patreon.com/melodysheep