WEBVTT

00:00:03.483 --> 00:00:06.334
U 1832. g. matematičar, Carl Gauss,

00:00:06.334 --> 00:00:08.700
i profesor fizike, Wilhelm Weber

00:00:08.700 --> 00:00:10.942
su dizajnirali sustav koji im je 
omogućio komunikacju

00:00:10.942 --> 00:00:14.005
na udaljenosti dok su radili na njihovim
eksperimentima-

00:00:14.005 --> 00:00:18.241
povezujući obzervatorij i labaratorij
za fiziku.

00:00:18.241 --> 00:00:20.606
Ovo je riješilo vrlo važan problem,

00:00:20.606 --> 00:00:22.868
koji je više bio zagonetka:

00:00:22.868 --> 00:00:25.047
kako poslati sva slova abecede

00:00:25.047 --> 00:00:28.100
koristeći samo jedan krug - ili crtu.

00:00:28.100 --> 00:00:30.560
I njihov sustav je koristio galvanometar,

00:00:30.560 --> 00:00:33.407
jer je bilo poznato da električna struja,
prolazeći kroz

00:00:33.407 --> 00:00:35.719
zavojnicu, stvara magnetsko polje 
koje prolazi

00:00:35.719 --> 00:00:39.086
kroz centar petlje, i koje može pomicati iglu.

00:00:39.086 --> 00:00:42.047
Ali umjesto samog pomicanja igle na daljinu,

00:00:42.047 --> 00:00:44.922
njihov sustav je koristio prekidač koji
je mogao obrnuti

00:00:44.922 --> 00:00:48.798
smjer struje istog trenutka.

00:00:48.798 --> 00:00:50.409
Ovo bi uzrokovalo da se

00:00:50.409 --> 00:00:52.349
magnetsko polje oko petlje okrene,

00:00:52.349 --> 00:00:55.918
i da se igla otkloni u desno ili u lijevo,

00:00:55.918 --> 00:00:58.268
ovisno o smjeru struje -

00:00:58.268 --> 00:01:02.035
time, davajući dva različita oblika signala -

00:01:02.035 --> 00:01:05.927
ili 'simbola' - desnog ili lijevog otklona.

00:01:05.927 --> 00:01:08.666
Najvažnije,dodjelio je kraći

00:01:08.666 --> 00:01:11.913
simbol najčešćim slovima.

00:01:11.913 --> 00:01:14.658
[Npr.] 'A' je bio jedan otklon u desno.

00:01:14.658 --> 00:01:17.384
A 'E' je bio jedan otklon u lijevo.

00:01:17.384 --> 00:01:20.406
I koristio je duže kodove za manje česta slova,

00:01:20.406 --> 00:01:25.501
kao što je 'K' koji je bio tri otklona u desno.

00:01:25.501 --> 00:01:28.658
I nakon nekog vremena, brzina prijenosa je bila

00:01:28.658 --> 00:01:33.119
oko devet slova u minuti.

00:01:33.119 --> 00:01:35.656
Svi telegrafi sa iglom koji su usljedili

00:01:35.656 --> 00:01:38.079
patili su od istog problema -

00:01:38.079 --> 00:01:41.287
i to je bio inžinjerski problem.

00:01:41.287 --> 00:01:44.209
'Brzina signaliranja je bila spora.

00:01:44.209 --> 00:01:45.900
Sada je 'Brzina signaliranja'

00:01:45.900 --> 00:01:48.182
bila broj otklona u minuti

00:01:48.182 --> 00:01:51.429
koja se mogla točno prenjeti i primiti.

00:01:51.429 --> 00:01:53.590
I ako bi približio signale jedan drugome,

00:01:53.590 --> 00:01:56.101
primatelj bi se zbunio, zbog brzine -

00:01:56.101 --> 00:01:57.779
što bi rezultiralo greškama -

00:01:57.779 --> 00:02:01.395
slično kako se slične note na klaviru poklope

00:02:01.395 --> 00:02:06.425
i zajedno zvuče manje prepoznatljivo 
- ako sviraš brzo.

00:02:06.425 --> 00:02:08.454
I tjekom vremena, brzina signaliranja

00:02:08.454 --> 00:02:11.023
se ubrzano popravila.

00:02:11.023 --> 00:02:12.368
Jedno poboljšanje je bilo da se

00:02:12.368 --> 00:02:15.916
maleni trajni magnet doda na vanjski dio zavojnice.

00:02:15.916 --> 00:02:17.689
Ovo je pomoglo da se igla vraća nazad

00:02:17.689 --> 00:02:20.621
u neutralnu poziciju,nakon svakog otklona.

00:02:20.621 --> 00:02:22.778
I ovi dizajn je doveo do širokog spektra

00:02:22.778 --> 00:02:26.613
telegrafa sa iglama, koji su razmješteni
diljem europe.

00:02:26.613 --> 00:02:29.026
The Electric Relegraph Company

00:02:29.026 --> 00:02:32.201
je bila prva javna telegrafska kompanija,

00:02:32.201 --> 00:02:35.608
Formirana je u 1846. g. nakon što su
njezini vlasnici kupili

00:02:35.608 --> 00:02:39.339
patent za telegrafe sa iglom u to vrijeme.

00:02:42.150 --> 00:02:45.633
Ali brzina tih raznih telegrafa sa iglom

00:02:45.633 --> 00:02:50.316
nikada nije prekoračila brzinu od 
60 slova u minuti -

00:02:54.252 --> 00:02:57.097
jer nijedna igla nije mogla postići brzinu signala
veću od

00:02:57.097 --> 00:02:59.829
jednog otklona u sekundi.

00:02:59.829 --> 00:03:02.392
I u početku, kompanija je naplaćivala
korisnicima

00:03:02.392 --> 00:03:04.587
prema njihovim porukama -

00:03:04.587 --> 00:03:07.269
koje su mogle sadržavati do maximalno
dvadeset riječi -

00:03:07.269 --> 00:03:09.822
što je dužina jednog ''stausa na Twitteru''.

00:03:09.822 --> 00:03:13.579
I do 1848, cijena slanja jedne poruke

00:03:13.579 --> 00:03:17.728
iz Londona u Edinburg je bila šesnaest šilinga.

00:03:17.728 --> 00:03:19.859
I to je otprilike bila tjedna plaća za, recimo,

00:03:19.859 --> 00:03:23.422
vlasnika trgovine u to vrijeme.

00:03:23.422 --> 00:03:25.427
Tako je ova tehnologija bila van dometa

00:03:25.427 --> 00:03:29.747
većine ljudi.

00:03:29.747 --> 00:03:32.988
U SAD-u, komercijalizacija telegrafa je bila

00:03:32.988 --> 00:03:36.834
predvođena slikarom portreta, zvanog Samuel Morse.

00:03:36.834 --> 00:03:38.092
koji je pratio razvoj

00:03:38.092 --> 00:03:41.130
telegrafa sa iglom u Europi.

00:03:41.130 --> 00:03:43.690
Morse je bitan, jer se fokusirao na

00:03:43.690 --> 00:03:47.520
povećanje brzine kojom su slova mogla putovati.

00:03:47.520 --> 00:03:49.659
To je učinio sa iglama.

00:03:49.659 --> 00:03:53.158
I u 1838.g. je prvotno podnio patent

00:03:53.158 --> 00:03:55.640
baziran na ideji da električna struja

00:03:55.640 --> 00:03:58.340
može ili teći ili biti prekinuta -

00:03:58.340 --> 00:04:03.185
i neprekinutost može biti organizirana da
ima smisao.

00:04:03.185 --> 00:04:06.335
Iako su njegovi dizajni na koji način proizvesti
ove prekide

00:04:06.335 --> 00:04:09.399
bili komplicirani, uključujući savijen sustav

00:04:09.399 --> 00:04:12.264
zupčanika, poluga i elektromagneta.

00:04:12.264 --> 00:04:14.938
Ipak, njegov sustav je bio pojednostavljen

00:04:14.938 --> 00:04:18.643
nakon njegove suradnje sa Alfredom Vail-om.

00:04:18.643 --> 00:04:21.756
To je dovelo do ikoničnog dijela korisničkog
sučelja -

00:04:21.756 --> 00:04:25.721
jednostavna poluga pokrenuta oprugom
ili ključem

00:04:25.721 --> 00:04:29.218
koji se mogao kontrolirati pritiskom prsta.

00:04:29.218 --> 00:04:32.532
I na primateljskom kraju se nalazila 
poluga pokrenuta oprugom

00:04:32.532 --> 00:04:34.560
koja se mogla povlačiti i puštati

00:04:34.560 --> 00:04:37.389
pomoću snažnog elektromagneta.

00:04:44.912 --> 00:04:49.106
Da bi se stvorila razlika slična otklonu lijevo-desno,

00:04:49.106 --> 00:04:55.050
mijenjao je dužinu pritiska ključa ili širinu pulsa.

00:04:55.050 --> 00:04:58.368
Zatvaranje sklopke prvi put za kratko vrijeme,
se nazivalo točka.

00:04:58.368 --> 00:05:00.499


00:05:00.499 --> 00:05:02.489
Točka se može zamisliti kao

00:05:02.489 --> 00:05:07.390
osnovna jedinica Morseova koda.

00:05:07.390 --> 00:05:09.192
Zatvaranje sklopke

00:05:09.192 --> 00:05:12.672
za tri jedinice vremena predstavlja crticu.

00:05:12.672 --> 00:05:18.145
[ZVUK PORUKE KOJA SE ŠALJE MORSEOVIM KODOM]

00:05:18.145 --> 00:05:20.800
Razmak upravo dovoljan.

00:05:20.800 --> 00:05:23.054
Vrlo mali, uski razmaci između

00:05:23.054 --> 00:05:25.861
točkica i crtica u slovu.

00:05:25.861 --> 00:05:27.071
Točkica crtica točkica

00:05:28.423 --> 00:05:30.079
[PORUKA SE ŠALJE MORSEOVIM KODOM]

00:05:30.079 --> 00:05:31.042
Točkica crtica točkica

00:05:31.042 --> 00:05:32.520
[PORUKA SE ŠALJE MORSEOVIM KODOM]

00:05:33.074 --> 00:05:35.028
I to je bio izvor razlike

00:05:35.028 --> 00:05:37.534
u njihovoj strategiji kodiranja.

00:05:37.534 --> 00:05:41.873
Počevši od početne točke ili crtice - lijeve ili desne strane-

00:05:41.873 --> 00:05:46.170
koja vodi ka drugoj točki ili crtici, i tako dalje.

00:05:46.170 --> 00:05:48.796
I ta šema je pridodavala kraće redove simbola

00:05:48.796 --> 00:05:50.599
češćim slovima -

00:05:50.599 --> 00:05:52.299
bazrano na učestalosti slova -

00:05:52.299 --> 00:05:55.265
koja su mogla biti preuzeta iz knjiga.

00:05:55.265 --> 00:05:57.065
Najjednostavniji elementi -

00:05:57.065 --> 00:06:00.335
kao što je jedna točka - predstavlja E.

00:06:00.335 --> 00:06:03.125
Jedna crtica predstavlja T

00:06:03.125 --> 00:06:05.469
Kako se elementi kompliciraju,

00:06:05.469 --> 00:06:08.037
pridodajemo im rijeđe korištena slova.

00:06:08.037 --> 00:06:13.727
I nakon slova, ovaj sustav umeće pauzu 
od tri jedinice vremena

00:06:13.727 --> 00:06:16.683
Razmak između znakova u riječi ili grupi

00:06:16.683 --> 00:06:19.411
je konstantan također - ali duži.

00:06:19.411 --> 00:06:23.065
[PORUKA SE ŠALJE MORSEOVIM KODOM]

00:06:23.065 --> 00:06:27.360
Važno je shvatiti da je značenje ovih poruka

00:06:27.360 --> 00:06:30.280
bilo isprepleteno sa kontekstom u kojem su se slali

00:06:30.280 --> 00:06:31.941
Sigurno se pitaš dali je točan razmak

00:06:31.941 --> 00:06:34.061
stvarno tako bitan?

00:06:34.061 --> 00:06:36.557
Ili je to samo dodatno uglađivanje -

00:06:36.557 --> 00:06:39.440
lijepa stvar za učiniti- poput lijepog rukopisa?

00:06:39.440 --> 00:06:42.184
Ako misliš tako, u krivu si.
I pokazati ću ti zašto.

00:06:42.184 --> 00:06:47.525
[PORUKA SE ŠALJE MORSEOVIM KODOM]

00:06:47.525 --> 00:06:50.972
Točka za točku, crtica za crticu
oni se poklapaju.

00:06:51.532 --> 00:06:53.408
Samo razmak čini razliku između 


00:06:53.408 --> 00:06:58.317
jedne riječi i druge.

00:06:58.317 --> 00:06:59.911


00:06:59.911 --> 00:07:01.747


00:07:01.747 --> 00:07:06.833


00:07:06.833 --> 00:07:10.396


00:07:10.396 --> 00:07:12.585


00:07:12.585 --> 00:07:16.372


00:07:16.372 --> 00:07:21.110


00:07:21.110 --> 00:07:22.837


00:07:22.837 --> 00:07:26.212


00:07:26.212 --> 00:07:29.421


00:07:29.421 --> 00:07:33.606


00:07:35.513 --> 00:07:38.666


00:07:38.666 --> 00:07:43.438


00:07:43.438 --> 00:07:48.131


00:07:48.131 --> 00:07:51.726


00:07:51.726 --> 00:07:55.221


00:07:55.221 --> 00:07:57.169


00:07:57.169 --> 00:07:59.205


00:07:59.205 --> 00:08:02.536


00:08:02.536 --> 00:08:07.546


00:08:07.546 --> 00:08:10.518


00:08:10.518 --> 00:08:15.262


00:08:15.262 --> 00:08:19.727


00:08:19.727 --> 00:08:22.925


00:08:22.925 --> 00:08:26.109


00:08:26.109 --> 00:08:27.892


00:08:27.892 --> 00:08:31.333


00:08:31.333 --> 00:08:34.469


00:08:34.469 --> 00:08:37.622


00:08:37.622 --> 00:08:40.413


00:08:40.413 --> 00:08:42.654


00:08:42.654 --> 00:08:46.022


00:08:46.022 --> 00:08:49.291


00:08:49.291 --> 00:08:51.785


00:08:51.785 --> 00:08:54.643


00:08:54.643 --> 00:09:00.509


00:09:00.509 --> 00:09:03.907


00:09:03.907 --> 00:09:06.234


00:09:06.234 --> 00:09:09.251


00:09:09.251 --> 00:09:12.707


00:09:12.707 --> 00:09:16.511


00:09:16.511 --> 00:09:18.882


00:09:18.882 --> 00:09:20.964


00:09:20.964 --> 00:09:23.081


00:09:23.081 --> 00:09:26.250


00:09:26.250 --> 00:09:28.981


00:09:28.981 --> 00:09:34.250


00:09:34.250 --> 00:09:36.840


00:09:36.840 --> 00:09:39.718


00:09:39.718 --> 00:09:41.952


00:09:41.952 --> 00:09:43.813


00:09:43.813 --> 00:09:47.597


00:09:47.597 --> 00:09:51.054


00:09:51.054 --> 00:09:53.471