Het is een bekend kenmerk van de menselijke psychologie dat mensen beïnvloed worden door de omgeving waarin ze opgroeiden, maar het is een beetje zeldzamer dat iemand de hele ethos van zijn geboortestad belichaamt Dus laten we onze klokken terugdraaien naar de Middeleeuwse Islamitische Gouden Eeuw en inzoomen op het zuidelijke Iberische schiereiland, landend in de grote stad Cordoba - misschien wel een van de beste tickets om te trekken in de Historische Loterij van waar geboren te worden Cordoba was het hart van een bloeiende middeleeuwse beschaving in wat nu Spanje is, maar wat toen bekend stond onder haar Arabische naam, Al-Andalus Hoewel het gedurende verscheidene eeuwen door moslims werd geregeerd was Al-Andalus multi-etnisch en multireligieus, omdat het van oudsher het thuis was van Christenen en, belangrijk voor ons verhaal vandaag, verscheidene Joodse gemeenschappen En dit is waar we onze hoofdpersoon ontmoeten: een Joodse geleerde uit Cordoba die de belangrijkste juridische autoriteit werd op de Hebreeuwse Bijbel, een waardevolle filosoof op het gebied van de relatie tussen rede en spiritualiteit, En ondertussen ook nog de lijfarts van een van de machtigste koningen in de middeleeuwse geschiedenis Zijn geloofsgenoten uit de moslimwereld kenden hem als Mūsā Bin Maymūn, terwijl joden hem Moshe Ben Maimon noemden, en Europese christenen de Latijnse vertaling Moses Maimonides gebruikten Nu, het is van cruciaal belang dat we onze vooroordelen onthullen als we historische analyses maken, dus ik moet jullie erop wijzen dat Maimonides best wel supercool was Dus, om te zien hoe deze man met vele namen opgroeide opgroeide in een land van vele culturen en een man van vele talenten werd, let's do some history Tegen de tijd van Maimonides' geboorte in Cordoba in 1135 had Al-Andalus al een hele geschiedenis achter zich Het Umayyad Kalifaat veroverde Iberia voor het eerst op de Visigoten in de jaren 710, en in de decennia daarna werd het het onafhankelijke Emiraat van Cordoba (756), en later het Kalifaat van Cordoba in 929 Op dat moment was Al-Andalus een welvarend handelsknooppunt met banden met de mediterrane moslimwereld en de handelsrepublieken van Italië en zelfs de Vikingen langs de Noord-Atlantische oceaan Aangezien het een gunstige zaak was om een relatief open samenleving te zijn, trok Al-Andalus het talent aan van zijn niet-moslim onderdanen en van reizigers uit de hele middeleeuwse wereld, en dus deed de staat er alles aan om deze mensen daadwerkelijk in de maatschappij te laten functioneren Cordoba was een van de vele Moslimstaten die wettelijke en religieuze bescherming voor niet-moslims, Dhimmi genaamd, implementeerde Religieuze tolerantie is natuurlijk mooi op zichzelf, maar het vastleggen van deze bescherming in de wet zorgde voor een veel stabielere samenleving dan, laten we zeggen, de Europese staten waar joden of moslims soms wel mogen wonen, maar gemakkelijk in een opwelling eruit geschopt kunnen worden Het maakt herrie en het is slecht voor de zaken Hoewel Cordoba opmerkelijk was naar de maatstaven van die tijd, was het ver van een utopie, omdat het politieke gezag behoorlijk geconcentreerd was bij de Arabische heersende klasse, en alle Dhimmi een speciale belasting moesten betalen Dat zou nog steeds, letterlijk, een een kleine prijs zijn om te betalen, want dit mozaïek van islam, christendom en jodendom bracht een schat aan interculturele kunst en, belangrijk, wetenschap, die zich uitstrekt van de klassieke periode tot de meest baanbrekende moderne geschriften En dit was de intellectuele omgeving waarin Maimonides opgroeide, met een van de beste middeleeuwse bibliotheken en universiteiten slechts een korte wandeling door de stad weg Maar al snel zou de rest van de wereld de kans krijgen om in te halen, want de prachtige multicultuur van Al-Andalus werd grondig verpletterd werd in 1148 Zie je, toen Maimonides 10 was viel de heersende Almoravid dynastie uiteen in verschillende onafhankelijke staten (dit is eigenlijk de tweede keer dat gebeurde, maar oké), en 3 jaar later werd Cordoba veroverd door de in Marokko gevestigde Almohad dynastie Zij verschilden enigszins van hun voorgangers in die zin dat zij alles haatten waar Al-Andalus voorheen voor had gestaan, de Dhimmi status afschaften en dwongen niet-moslims zich te bekeren, te vertrekken, of te sterven Dus de jonge Moshe Ben Maimon en zijn familie zaten een beetje vast, en ze lijken te hebben gekozen voor een publieke bekering en het Jodendom privé te blijven bestuderen en beoefenen, waar Maimonides bleef leren van zijn zeer goed opgeleide vader Hun volgende decennium doorgebracht in en rond Cordoba was een beetje gespannen, wat met de dreigende dood en de acute mogelijkheid dat hun buren hen net goed genoeg kenden om de list te doorzien, dus in 1159 staken ze de Straat van Gibraltar over om zich in de Marokkaanse stad Fès te vestigen Het nadeel is dat ze recht in het Almohad maar nu waren ze anoniem, dus hun vermomming van Wij-Zijn-Totaal-Bekeerd-Echt-Waar-We-Super-Beloven-Het was veel geloofwaardiger Dit werkte voooooooor 6 jaar In 1165 werd er ontdekt dat een rabbijn die Maimonides en zijn broer hielp onderwijzen Joods was Hij weigerde zich te bekeren, dus werd hij geëxecuteerd, en dit was het teken om in te pakken en te gaan Ze reisden de volgende jaren oostwaarts door Noord-Afrika, met de bedoeling zich in het Heilige Land te vestigen, maar bij hun aankomst ontdekten ze dat het Christelijke Kruisvaardersrijk Jeruzalem niet erg welwillend stond tegenover Joden Vermoedelijk was hun quotum van de symbolische Joodse vriend gevuld door Jezus, waardoor de rest kon ophoepelen Maimonides en zijn familie keerden dus terug naar het Egyptische Fatimidische Kalifaat, dat veel van hetzelfde beleid van religieuze tolerantie had als het goede oude Al-Andalus Dit markeert de buitengewoon zeldzame gelegenheid waarin een openlijk Joodse man genaamd Mozes een warm welkom krijgt in Egypte - niet waar ik verwachtte dat het verhaal heen zou gaan! Na zijn aankomst in 1168, bracht Maimonides de de resterende 36 jaar van zijn leven door in Caïro En ondanks de vele redenen waarom ik Cordoba heb opgehemeld (voor handel, culturele samensmelting, religieuze tolerantie, betere architectuur, de lijst gaat verder) is het middeleeuws Caïro is absoluut krankzinnig Wanneer legendarische reizigers zoals Ibn Battuta steeds weer terugkomen naar Caïro en passages schrijven over hoe het de meest majestueuze stad ter wereld is, moeten we erkennen dat het een coole plek was Dus, Maimonides, nu openlijk Joods levend in op een van de mooiste locaties op aarde, had toegang tot onberekenbare volumes van verzamelde uit de oostelijke islamitische wereld, die hij aan zijn reeds overvloedige kennis van Joodse theologie, bijbels recht, en klassieke filosofie toevoegde Echter, zijn carrière als een onafhankelijke geleerde zou ontsporen door twee enorme schokken De eerste was persoonlijk, want Maimonides' broer David zeilde naar de Indische Oceaan in de hoop rijk te worden, maar verdronk op zee, verloor het hele familiefortuin in het wrak, en liet Maimonides achter om te zorgen voor zijn weduwe en dochter De tragedie liet Maimonides een jaar lang bedlegerig en de rest van zijn leven was hij ontroostbaar door het verlies van zijn geliefde broer Dus nu hij twee gezinnen financieel moest onderhouden zette Maimonides zijn privé-geleerdheid opzij en gebruikte zijn kennis als arts De tweede grote schok was van politieke aard, toen een Fatimid Vizier zichzelf uitriep tot Kalief van een nieuwe dynastie in 1174, en zo werd Saladin de man die de leiding had over Egypte Maimonides zou wel eens verwoed bezig kunnen zijn geweest zijn jeugdherinneringen ophalen van toen de Almohaden in de stad kwamen, maar in tegenstelling tot de vorige keer was Saladin er volkomen tevreden mee om alles gladjes te laten verlopen, en dat betekende voortzetting van het beleid van religieuze tolerantie, dus Maimonides zat goed En in feite komen deze twee verhaallijnen samen, want zijn carrière als arts maakte hem snel beroemd in Caïro en dat leidde ertoe dat hij de lijfarts van Sultan Saladin zelf werd Dit is nog gekker als we bedenken dat geneeskunde Maimonides' reservebaan was, en dat hij het prestige van zijn werk aan het koninklijk hof gebruikte om zijn filosofische en juridische kennis te bevorderen Dus, al die biografische context brengt ons naar het punt waar Maimonides eigenlijk over schreef Omdat zijn levensverhaal van nature fascinerend is vanwege de plaatsen waar hij leefde en de grote historische gebeurtenissen die hij van dichtbij meemaakte, maar zijn boeken zijn de reden dat hij, tot op de dag van vandaag, zo hoog gewaardeerd wordt in de filosofie en de wet in het algemeen, en het Jodendom in het bijzonder In de loop van zijn leven schreef hij tientallen boeken en verhandelingen over een verscheidenheid van onderwerpen, maar drie springen eruit Zijn vroegste Big Boy Smart Book was het Commentaar op de Misjna, gepubliceerd kort voor zijn aankomst in Caïro Het is een uitgebreide analyse van de hele Mondelinge Torah, en terwijl wetenschappelijk commentaar op de Bijbelse wet een traditie was die millennia teruggaat, had niemand dat in één keer gedaan Het inleidende gedeelte van het werk bevatte ook een aantal relevante filosofische essays en een reeks van 13 principes die het Joodse geloof vastlegden Zoals alle werken van Maimonides, op één na, was het geschreven in een hybride taal genaamd Judeo-Arabisch, Arabische spraak omgezet in het Hebreeuwse schrift De enige uitzondering op die trend was zijn volgende grote boek, De Misjne Thora, dat geheel in het Hebreeuws is geschreven, en terloops elk aspect en detail van de Joodse wet uitlegt Alles Volledig Gewoon rustig... Deze absolute mammoet van een taak werd volbracht door het doorsnijden van eeuwen en eeuwen aan eerdere wetenschap en het distilleren van complexe tot eenvoudige principes die elke Joodse lezer kon begrijpen, en nu dus toegang heeft tot alles op één plaats. Met de Joodse diaspora zo ver verspreid over samenlevingen ontwikkelde de wetenschap van bijvoorbeeld Al-Andalus zich op een andere manier dat van, laten we zeggen, Egypte Dus, op veel verschillende plaatsen geweest te zijn, en direct gesproken te hebben met rabbijnen van verschillende lokale gemeenschappen, was Maimonides in een uitstekende positie om uiteenlopende interpretaties samen te brengen in één boek Hij zei niet alleen dat "dit zijn de regels, je moet ze volgen volgens het boek", maar hij legde uit waarom de regels er zijn en wat ze bereiken Zijn grootste filosofische werk is "De gids voor de verwarde", geschreven in de stijl van een brief, een zeer lange brief, van hem aan een student van hem die niet zeker weet of hij religieuze studies of filosofie wil volgen Het antwoord is natuurlijk "Porque no los dos?", aangezien Maimonides het rationalisme van de Aristotelische filosofie harmoniseert met de profetische Openbaring die centraal staat in de Joodse theologie Dus, een voorbeeld nemend van de vroegere Moslim geleerden Al-Farabi en Ibn Sina, doet Maimonides zijn eigen poging om de theologie te versterken met de rede door filosofie te gebruiken als een voertuig om de grootsheid van goddelijkheid te verkennen Dit vereist wel het oplossen van enkele vervelende tegenstrijdigheden, omdat Genesis niet echt overeen komt met de klassieke fysica, maar Maimonides stelt dat veel van het verhaal in de Torah allegorisch is in plaats van letterlijk, want hoewel de menselijke rede krachtig is, is het beperkt, en de werkelijke aard van God is veel complexer dan onze nietige menselijke geesten kunnen bevatten, dus kunnen wij, hersenloze sukkels, Hem alleen allegorisch begrijpen En dit ondersteunt zijn opvatting van Negatieve Theologie: We kunnen niet weten wat God is, dus we kunnen Hem alleen beschrijven door wat Hij niet is. Het is een omweg, maar het werkt! Dit waren natuurlijk nogal pikante standpunten om in te nemen, dus werd De Gids periodiek verboden en zelfs verbrand, maar Maimonides trok zich daar niets van aan Hij antwoordde dat hij liever de waarheid leert aan één intelligente man dan 10.000 dwazen te vermaken, en verdomd als dat geen woorden zijn om naar te leven Hij schreef misschien voor een hoofdzakelijk Joods publiek maar hij maakte goed gebruik van een aantal universele waarheden Maimonides blijft een monumentale figuur in de geschiedenis van het Joodse denken, en zijn werk inspireerde eeuwen van latere filosofen en Abrahamitische theologen Ondertussen, heb ik het nog niet eens gehad over zijn medische geschriften, maar ze waren een cruciale stap vooruit in de middeleeuwse wetenschap Ook al zijn zijn specifieke voorschriften nu verouderd, blijven zijn systematische benadering van de geneeskunde, focus op het welzijn van de patiënt, en aandacht voor publieke hygiëne allemaal fundamenteel voor de manier waarop artsen en verpleegkundigen hun werk doen En dat vind ik wel leuk Maimonides zelf is geen historicus en hij schreef niet over de geschiedenis die hij meemaakte, maar zijn leven en zijn ideeën komen direct uit de wereld waarin hij leefde Maimonides is zo fascinerend omdat zijn leven dient als een perspectief waarvan we duidelijk een enorme en kronkelige periode kunnen ervaren in de geschiedenis, die gewoonlijk moeilijk vast te pinnen is Hij leidt ons door de glorie en de strijd van twee torenhoge beschavingen aan weerszijden van de Middellandse Zee, maar zijn ervaring als een Joodse geleerde in het bijzonder geeft ons een extra invalshoek in de Middeleeuwse islamitische multicultuur, en het tastbare resultaat van dat alles zijn zijn geschriften: de fakkel dragend van Moslim-denkers vóór hem door het Jodendom te onderzoeken met een filosofisch perspectief Voor mij belichaamt hij de geschiedenis en het karakter van de Islamitische Gouden Eeuw op een manier die weinig anderen kunnen... En hij was Saladin's DOKTER! GOD hij is zo cool! Hartelijk bedankt voor het kijken Ik heb een beetje moeten rekken om Maimonides te laten tellen als een geschiedenismaker, maar aangezien ik hier de regels bepaal, ben ik overtuigd van mijn keuzes Het was al veel te lang geleden dat ik voor het laatst over Al-Andalus, dus ik ben blij dat ik dat hier heb kunnen rechtzetten Speciale dank aan onze gemeenschap van supporters op Patreon, als je je naam hier wilt zien staan zoals deze coole katten, ga dan naar naar Patreon.com/OSP.