WEBVTT

00:00:13.876 --> 00:00:15.085
Dziękuję.

00:00:16.322 --> 00:00:17.758
Kocham swoją pracę.

00:00:18.586 --> 00:00:22.078
Jestem biologiem morskim,
pracuję w Arktyce,

00:00:22.078 --> 00:00:25.445
gdzie wspólnie z inuickimi myśliwymi
i rządowymi biologami

00:00:25.445 --> 00:00:29.091
badamy białuchy, narwale, 
orki i inne ssaki morskie.

00:00:29.901 --> 00:00:33.674
Chcę dziś opowiedzieć o dźwięku.

00:00:33.675 --> 00:00:37.701
O jego wpływie na ssaki morskie z Północy.

00:00:38.621 --> 00:00:40.940
Jednym z cudownych aspektów mojej pracy

00:00:40.941 --> 00:00:43.510
jest ubiór na luźny piątek,

00:00:43.511 --> 00:00:46.622
który pewnie bardzo różni się od waszego.

00:00:46.623 --> 00:00:51.146
Zwykłego dnia w tej pracy
na pewno nie można nazwać typowym.

00:00:52.959 --> 00:00:55.585
Mam za duży kombinezon termiczny.

00:00:56.196 --> 00:00:58.346
Każdy, kto pracuje w wodach Arktyki,

00:00:58.347 --> 00:01:01.164
powie wam, że za duży kombinezon
to prawdziwy problem.

00:01:03.792 --> 00:01:07.543
Przy każdym ruchu woda spływa mi po ręce

00:01:07.544 --> 00:01:11.067
na sam dół, zbierając się u nóg.

00:01:11.068 --> 00:01:14.502
Poza tym stoję po pas w lodowatej wodzie.

00:01:14.503 --> 00:01:17.737
Opieram się o kolegę,

00:01:17.738 --> 00:01:21.652
w dłoni mam kombinerki,
w zębach rękawiczkę,

00:01:21.653 --> 00:01:24.297
bo jeśli ją odłożę, to odpłynie,

00:01:24.298 --> 00:01:26.886
a drugą dłoń trzymam
na grzbiecie białuchy.

00:01:27.290 --> 00:01:30.777
Mocuję do niej nadajnik satelitarny,

00:01:30.777 --> 00:01:33.298
jak widać na zdjęciu.

00:01:33.299 --> 00:01:36.041
Próbujemy dowiedzieć się, 
dokąd migrują białuchy

00:01:36.042 --> 00:01:38.719
i które części środowiska
są dla nich ważne,

00:01:38.720 --> 00:01:41.712
żeby chronić te miejsca.

00:01:42.292 --> 00:01:46.398
Cała akcja, od złapania do wypuszczenia,
trwa mniej więcej 20 minut,

00:01:46.915 --> 00:01:48.750
ale to wiem tylko od innych.

00:01:48.751 --> 00:01:51.085
Nie mam pojęcia, co się dzieje wokół,

00:01:51.093 --> 00:01:53.622
co mówią i robią moi koledzy,

00:01:53.623 --> 00:01:55.673
widzę tylko to, co mam przed sobą,

00:01:55.674 --> 00:02:00.637
czyli piękne zwierzę
o błyszczącej, gumowatej skórze,

00:02:00.638 --> 00:02:04.525
które daje mi znać, że jest OK,

00:02:04.526 --> 00:02:08.592
bo czuję, jak się o mnie opiera,

00:02:09.292 --> 00:02:15.859
i czuję mokry, rybi oddech na policzku.

00:02:17.079 --> 00:02:21.298
Praca biologa morskiego pokazała mi,

00:02:21.299 --> 00:02:26.004
że uniwersytet nie przygotowuje
do obchodzenia się z waleniami.

00:02:27.464 --> 00:02:29.302
Tak wyglądają białuchy.

00:02:29.303 --> 00:02:33.101
Być może już je widzieliście,
to niesamowite zwierzęta.

00:02:33.102 --> 00:02:35.997
Chcę, żebyście je też usłyszeli,

00:02:35.998 --> 00:02:37.843
jak brzmią pod wodą,

00:02:37.844 --> 00:02:41.377
żeby zrozumieć, 
jak istotny jest dla nich dźwięk.

00:02:41.378 --> 00:02:43.346
(Głosy białuch)

00:02:50.085 --> 00:02:53.062
Pierwsze wrażenie jest niesamowite.

00:02:53.063 --> 00:02:56.137
Mam bliski kontakt z białuchami
w ich naturalnym środowisku,

00:02:56.138 --> 00:03:01.541
ale najbardziej interesuje mnie
dźwięk i jego wpływ na ich zachowanie.

00:03:02.634 --> 00:03:04.174
Problem jest następujący.

00:03:04.175 --> 00:03:05.769
Jeśli powiem wam, że w tym roku

00:03:05.770 --> 00:03:08.625
zasięg lodu morskiego w Arktyce
był najmniejszy w historii,

00:03:08.626 --> 00:03:12.041
to się nie zdziwicie;
wszędzie o tym mówią.

00:03:12.042 --> 00:03:18.429
Ale może was zdziwić, 
jak wpływa to na białuchy,

00:03:18.940 --> 00:03:20.642
nawet zanim lód stopnieje,

00:03:20.643 --> 00:03:23.281
co samo w sobie też jest problemem.

00:03:23.971 --> 00:03:27.053
Wraz z zasięgiem lodu
zmienia się zagospodarowanie Arktyki.

00:03:27.683 --> 00:03:32.107
Arktyka podlega industrializacji,
w grę wchodzą duże pieniądze.

00:03:32.108 --> 00:03:36.398
Pojawiają się statki handlowe,
odwierty ropy i gazu.

00:03:37.058 --> 00:03:40.875
Wszyscy zauważamy wpływ tych działań
na środowisko morskie,

00:03:40.876 --> 00:03:43.301
ale są też skutki, których nie widać,

00:03:43.302 --> 00:03:46.319
i to o nich powinniśmy teraz pomyśleć.

00:03:47.249 --> 00:03:50.904
Hałas wywoływany tymi działaniami

00:03:50.905 --> 00:03:53.170
może szkodzić ssakom morskim bardziej,

00:03:53.171 --> 00:03:55.106
niż potrafimy sobie wyobrazić.

00:03:56.676 --> 00:04:00.099
(Dźwięk lodołamacza)

00:04:07.235 --> 00:04:09.791
Słyszeliście właśnie dźwięk lodołamacza,

00:04:09.792 --> 00:04:13.341
łamiącego lód morski; całkiem głośne.

00:04:13.901 --> 00:04:17.845
Dodajcie do tego hałas badań sejsmicznych

00:04:17.846 --> 00:04:21.238
oraz ten wywołany wierceniem
w dnie Oceanu Arktycznego.

00:04:21.240 --> 00:04:25.762
Poziom hałasu 
w środowisku morskim Arktyki

00:04:25.762 --> 00:04:29.582
wywołany ludzką działalnością
jest dziś wyższy niż kiedykolwiek.

00:04:30.683 --> 00:04:34.472
Teraz zanieczyszczamy środowisko
nie tylko śmieciami.

00:04:34.473 --> 00:04:37.424
Zanieczyszczamy je też hałasem.

00:04:38.559 --> 00:04:41.867
Dam wam przykład ukazujący skalę problemu.

00:04:41.868 --> 00:04:45.568
Ludzie w tylnych rzędach
z pewnością mnie teraz słyszą,

00:04:45.584 --> 00:04:48.459
nawet jeśli nie słuchają uważnie.

00:04:48.460 --> 00:04:51.130
Za drzwiami są pewnie ludzie,

00:04:51.131 --> 00:04:54.557
którzy też mnie słyszą
jeśli mają dobry słuch.

00:04:55.087 --> 00:04:59.564
Ale na ulicy, 100-200 metrów stąd,

00:04:59.565 --> 00:05:02.454
nikt mnie nie słyszy 
ani przez drzwi, ani bez nich.

00:05:03.154 --> 00:05:06.454
Dźwięk w rozchodzi się w powietrzu
inaczej niż w wodzie,

00:05:06.455 --> 00:05:10.215
ale nasz ludzki, niedoskonały słuch,

00:05:10.216 --> 00:05:13.851
jest nieporównywalny
ze słuchem białuchy czy narwala.

00:05:14.461 --> 00:05:19.085
Te zwierzęta potrafią porozumiewać się
na dziesiątki kilometrów pod wodą.

00:05:20.818 --> 00:05:23.573
Dźwięk jest kluczowy dla ich przetrwania.

00:05:23.574 --> 00:05:26.549
Używają go do porozumiewania się,

00:05:26.550 --> 00:05:29.748
do szukania pożywienia w głębinach

00:05:29.749 --> 00:05:33.507
i do odnajdywania przerębli,
w których mogą oddychać.

00:05:35.199 --> 00:05:38.555
Niedawno ich zachowanie 
zaczęło się zmieniać.

00:05:38.556 --> 00:05:42.847
Zaobserwowaliśmy, że trzymają się
z dala od lodołamaczy.

00:05:43.904 --> 00:05:49.906
Białuchy uciekają od statków
znajdujących się bliżej niż 50 kilometrów.

00:05:50.828 --> 00:05:52.926
Wiemy więc, że im to szkodzi,

00:05:52.927 --> 00:05:56.581
że chcą trzymać się na dystans.

00:05:57.061 --> 00:06:01.122
Nie wiemy za to, jak bardzo im to szkodzi.

00:06:03.863 --> 00:06:07.122
Z naszej wiedzy i obecnych badań wynika,

00:06:07.122 --> 00:06:13.924
że cały ten hałas zaburza ich zdolność
prawidłowej komunikacji.

00:06:16.692 --> 00:06:19.098
Tak wyglądają białuchy
uwięzione pod lodem.

00:06:19.099 --> 00:06:20.362
To dość drastyczne,

00:06:20.363 --> 00:06:23.516
ale chcę wam unaocznić ten problem.

00:06:23.517 --> 00:06:27.715
Po lewej widać przerębel,
w którym białuchy oddychają,

00:06:27.716 --> 00:06:31.298
a po prawej walkę o miejsce do oddychania.

00:06:32.584 --> 00:06:36.043
Takie sytuacje zdarzają się naturalnie,

00:06:36.050 --> 00:06:40.130
kiedy gwałtownie zerwie się wiatr,
powodując zamarznięcie wody

00:06:40.131 --> 00:06:43.588
i nie zostawiając im czasu
na ucieczkę na otwarte morze.

00:06:44.158 --> 00:06:47.129
Ale od niedawna zdarza się to w miejscach,

00:06:47.130 --> 00:06:49.701
w których nigdy nie było tego problemu,

00:06:49.702 --> 00:06:54.345
które co roku pokrywają się lodem
zgodnie z przewidywaniami.

00:06:55.039 --> 00:06:58.071
W 2008 roku zachowanie białuch
uległo zmianie,

00:06:58.072 --> 00:07:02.377
a w takich pułapkach zginęło
ponad tysiąc waleni.

00:07:03.097 --> 00:07:06.781
Głównie samic i ich młodych.

00:07:06.782 --> 00:07:08.498
Spróbujcie to sobie wyobrazić.

00:07:08.499 --> 00:07:09.582
Tysiąc waleni,

00:07:09.583 --> 00:07:14.615
od 3 do 5 metrów długości,
młode może nieco mniejsze,

00:07:14.616 --> 00:07:17.116
ważących tyle, co furgonetka,

00:07:17.117 --> 00:07:20.163
wszystkie próbujące oddychać
w jednym przeręblu.

00:07:20.164 --> 00:07:22.689
Myślenie o tym nie jest przyjemne.

00:07:22.690 --> 00:07:23.833
I to samice z młodymi,

00:07:23.834 --> 00:07:26.943
co jest oczywiste,
bo młode mają za małe płuca,

00:07:26.944 --> 00:07:28.899
żeby uciec na otwarte morze,

00:07:28.900 --> 00:07:33.986
oddalone o 40-50 kilometrów,

00:07:33.987 --> 00:07:37.053
a matki nie zostawiłyby swoich młodych.

00:07:37.543 --> 00:07:42.020
W 2009 roku w Zachodniej Grenlandii
zginęło tak sto zwierząt,

00:07:42.021 --> 00:07:45.204
a w 2010 od pięćdziesięciu do stu.

00:07:46.391 --> 00:07:48.170
To nie ma sensu.

00:07:48.171 --> 00:07:51.376
Zwierzęta, które dotąd
opuszczały letnie siedliska

00:07:51.378 --> 00:07:55.602
co roku na przełomie
września i października,

00:07:55.603 --> 00:07:59.836
nagle postanawiają nie odpływać
z miejsc pokrywających się lodem.

00:08:00.986 --> 00:08:05.173
Wyobraźcie sobie panikę,

00:08:05.174 --> 00:08:08.620
która skłoniłaby zwierzę
do powrotu pod lód,

00:08:08.621 --> 00:08:11.178
który uniemożliwia mu oddychanie.

00:08:12.565 --> 00:08:15.827
Jaki hałas słyszały te zwierzęta?

00:08:15.828 --> 00:08:18.513
Jak głośny musiał być?

00:08:18.514 --> 00:08:22.434
Co się zmieniło? Na pewno coś.

00:08:23.294 --> 00:08:26.455
W okresie rozpoczęcia migracji,

00:08:26.456 --> 00:08:29.250
na przełomie września i października,

00:08:29.251 --> 00:08:32.429
w okolicach Morza Baffina
zauważono aktywność sejsmiczną.

00:08:32.980 --> 00:08:37.332
Nigdy nie występowała
w tym rejonie o tej porze roku,

00:08:37.332 --> 00:08:40.253
dokładnie w czasie migracji.

00:08:41.461 --> 00:08:43.558
Naukowcy badający to zjawisko sugerują,

00:08:43.559 --> 00:08:49.372
że aktywność sejsmiczna
zaburzyła coroczną migrację

00:08:49.372 --> 00:08:52.217
i sprawiła, że zwierzęta
wróciły na letnie siedliska,

00:08:52.218 --> 00:08:55.813
które całkowicie pokrywają się lodem.

00:08:57.498 --> 00:09:00.818
Hałas dezorientuje nas wszystkich.

00:09:01.508 --> 00:09:06.156
Wyobraźcie sobie, że podczas jazdy 
samochodem lub rowerem

00:09:06.157 --> 00:09:09.242
słyszycie sygnał karetki

00:09:09.243 --> 00:09:12.509
i wszystkie auta wokół zaczynają trąbić.

00:09:13.329 --> 00:09:16.945
Spróbujcie zlokalizować 
karetkę w tym hałasie.

00:09:19.846 --> 00:09:24.971
Jak w takim hałasie 
wychwycić ten ważny dźwięk

00:09:24.972 --> 00:09:27.618
i ustalić, dokąd jechać?

00:09:27.619 --> 00:09:28.803
Kolejny przykład.

00:09:28.804 --> 00:09:31.189
Siedzicie przy biurku w pracy,

00:09:31.190 --> 00:09:34.543
za jednym oknem słychać młot pneumatyczny,

00:09:34.544 --> 00:09:38.071
za drugim manewrującą ciężarówkę,

00:09:38.072 --> 00:09:41.564
a kolega głośno papla przez telefon.

00:09:42.514 --> 00:09:45.980
Wyobraźcie sobie, że jesteście wtedy
w trakcie ważnej rozmowy.

00:09:46.660 --> 00:09:50.033
Albo próbujecie napisać ważnego mejla.

00:09:50.034 --> 00:09:52.346
Ciężko się skupić, prawda?

00:09:52.347 --> 00:09:57.203
A teraz wyobraźcie sobie, że to dźwięk
służy wam do lokalizacji jedzenia i drogi.

00:09:59.375 --> 00:10:02.126
Wiodący duński badacz
Mads Peter Heide-Jørgensen,

00:10:02.130 --> 00:10:03.873
oraz inni naukowcy, w tym ja,

00:10:03.874 --> 00:10:07.875
uważamy, że dźwięk może tworzyć
nowe, istotne problemy.

00:10:08.395 --> 00:10:10.024
To dźwięk może być powodem,

00:10:10.025 --> 00:10:13.904
dla którego narwale utykają jesienią
pod lodem w nowych miejscach.

00:10:16.205 --> 00:10:20.132
Pod wodą dźwięk
pokonuje ogromne odległości.

00:10:20.133 --> 00:10:23.646
Jeśli kiedyś nurkowaliście,
być może o tym wiecie.

00:10:23.647 --> 00:10:25.279
Może słyszeliście śrubę silnika.

00:10:25.280 --> 00:10:29.051
Zdawało się, że jest tuż nad wami,
bo brzmi tak blisko,

00:10:29.052 --> 00:10:32.251
choć w rzeczywistości była daleko.

00:10:33.137 --> 00:10:38.906
Badania sejsmiczne, używane do szukania
złóż ropy i gazu pod dnem morskim,

00:10:38.906 --> 00:10:42.129
są niezwykle głośne.

00:10:42.130 --> 00:10:46.157
Fale dźwiękowe wywołane wybuchami

00:10:46.158 --> 00:10:50.496
zostały zarejestrowane
ponad 3000 kilometrów od źródła.

00:10:51.084 --> 00:10:54.657
Pomyślcie tylko - trzy tysiące kilometrów!

00:10:54.658 --> 00:11:00.119
To dalej niż z Vancouver
do mojego rodzinnego Winnipeg.

00:11:00.120 --> 00:11:03.663
Wyobraźcie sobie odbiór 
sygnału z takiej odległości.

00:11:05.891 --> 00:11:10.049
Co być może ważniejsze,
hałas wywołany tymi badaniami

00:11:10.050 --> 00:11:15.641
ma częstotliwość zbliżoną do tej,
której narwale używają do komunikacji.

00:11:17.513 --> 00:11:22.004
Wyobraźcie sobie ich dezorientację
podczas takiego badania.

00:11:23.002 --> 00:11:26.708
Jak można przełożyć to na ludzkie warunki?

00:11:28.268 --> 00:11:32.515
A jeśli to badania sejsmiczne
są przyczyną tych uwięzień?

00:11:33.265 --> 00:11:38.394
A jeśli całoroczna żegluga 
i lodołamacze mają te same skutki?

00:11:40.664 --> 00:11:48.022
Jeśli hałas o tym natężeniu
zakłóca komunikację samicy z młodymi,

00:11:48.022 --> 00:11:52.612
zaburza zdolność lokalizacji pokarmu
w głębinach oceanu

00:11:52.613 --> 00:11:56.926
lub odnajdywania przerębli do oddychania,
bez których nie przeżyją?

00:11:58.693 --> 00:12:02.465
Jeśli zimowe siedliska,
gdzie się rozmnażają,

00:12:02.915 --> 00:12:05.691
są dla nich niedostępne przez hałas?

00:12:06.701 --> 00:12:10.897
Jeśli ich pożywienie też się przemieszcza?
To całkowicie odrębny kłopot.

00:12:14.193 --> 00:12:18.545
Biologowie usiłują rozwikłać tę zagadkę,
badając ten problem,

00:12:18.546 --> 00:12:24.037
ale mnie białuchy i narwale 
już wiele nauczyły.

00:12:25.217 --> 00:12:32.754
Musimy bliżej przyjrzeć się hałasowi,
który wytwarzamy w środowisku,

00:12:32.765 --> 00:12:35.149
i pytaniom, które z tego wynikają.

00:12:36.099 --> 00:12:39.757
Żeby zwrócić uwagę na problem,
nie trzeba znać odpowiedzi.

00:12:39.758 --> 00:12:42.876
Mads Peter, inni naukowcy i ja,
publikujemy za miesiąc artykuł,

00:12:42.876 --> 00:12:44.964
w którym opisujemy właśnie ten temat.

00:12:45.494 --> 00:12:50.005
Jesteśmy dość podekscytowani,
bo ten temat to nadal głównie pytania.

00:12:50.006 --> 00:12:52.405
"Co jeśli?"

00:12:52.406 --> 00:12:56.333
Mamy nadzieję, że to pytanie
przyciągnie więcej uwagi.

00:12:57.134 --> 00:12:59.597
Biologowie i inuiccy myśliwi zgadzają się,

00:12:59.597 --> 00:13:02.409
że zanieczyszczenie Arktyki 
hałasem to problem.

00:13:02.410 --> 00:13:06.135
Hałas statków i badań to problem.

00:13:06.136 --> 00:13:09.038
Inuiccy myśliwi wywalczyli w Ziemi Baffina

00:13:09.039 --> 00:13:13.605
sądowy zakaz badań sejsmicznych
w Cieśninie Lancastera w 2010 roku,

00:13:13.605 --> 00:13:17.620
regionie, w którym próbują obecnie
utworzyć morski rezerwat.

00:13:18.411 --> 00:13:24.162
Te zwierzęta, ważny element ich łowiectwa,
mają dla nich kluczowe znaczenie,

00:13:24.162 --> 00:13:30.111
więc nie czekali na niezbite dowody
szkodliwości badań, żeby je zablokować.

00:13:31.777 --> 00:13:34.688
Łatwo nam skupiać się

00:13:34.688 --> 00:13:37.688
na poważnych problemach ekologicznych.

00:13:37.688 --> 00:13:40.494
Codziennie nas zasypują.

00:13:41.164 --> 00:13:45.930
Ale wiadomo dziś,

00:13:45.930 --> 00:13:48.930
że nie wszystkie szkody można zobaczyć.

00:13:48.930 --> 00:13:56.859
Żeby rozwiązać ten problem,
musimy zamknąć oczy i otworzyć uszy.

00:13:56.859 --> 00:13:58.320
Dziękuję.

00:13:58.321 --> 00:14:00.159
(Brawa)