0:00:13.876,0:00:15.085
Dziękuję.

0:00:16.322,0:00:17.758
Kocham swoją pracę.

0:00:18.586,0:00:22.078
Jestem biologiem morskim,[br]pracuję w Arktyce,

0:00:22.078,0:00:25.445
gdzie wspólnie z inuickimi myśliwymi[br]i rządowymi biologami

0:00:25.445,0:00:29.091
badamy białuchy, narwale, [br]orki i inne ssaki morskie.

0:00:29.901,0:00:33.674
Chcę dziś opowiedzieć o dźwięku.

0:00:33.675,0:00:37.701
O jego wpływie na ssaki morskie z Północy.

0:00:38.621,0:00:40.940
Jednym z cudownych aspektów mojej pracy

0:00:40.941,0:00:43.510
jest ubiór na luźny piątek,

0:00:43.511,0:00:46.622
który pewnie bardzo różni się od waszego.

0:00:46.623,0:00:51.146
Zwykłego dnia w tej pracy[br]na pewno nie można nazwać typowym.

0:00:52.959,0:00:55.585
Mam za duży kombinezon termiczny.

0:00:56.196,0:00:58.346
Każdy, kto pracuje w wodach Arktyki,

0:00:58.347,0:01:01.164
powie wam, że za duży kombinezon[br]to prawdziwy problem.

0:01:03.792,0:01:07.543
Przy każdym ruchu woda spływa mi po ręce

0:01:07.544,0:01:11.067
na sam dół, zbierając się u nóg.

0:01:11.068,0:01:14.502
Poza tym stoję po pas w lodowatej wodzie.

0:01:14.503,0:01:17.737
Opieram się o kolegę,

0:01:17.738,0:01:21.652
w dłoni mam kombinerki,[br]w zębach rękawiczkę,

0:01:21.653,0:01:24.297
bo jeśli ją odłożę, to odpłynie,

0:01:24.298,0:01:26.886
a drugą dłoń trzymam[br]na grzbiecie białuchy.

0:01:27.290,0:01:30.777
Mocuję do niej nadajnik satelitarny,

0:01:30.777,0:01:33.298
jak widać na zdjęciu.

0:01:33.299,0:01:36.041
Próbujemy dowiedzieć się, [br]dokąd migrują białuchy

0:01:36.042,0:01:38.719
i które części środowiska[br]są dla nich ważne,

0:01:38.720,0:01:41.712
żeby chronić te miejsca.

0:01:42.292,0:01:46.398
Cała akcja, od złapania do wypuszczenia,[br]trwa mniej więcej 20 minut,

0:01:46.915,0:01:48.750
ale to wiem tylko od innych.

0:01:48.751,0:01:51.085
Nie mam pojęcia, co się dzieje wokół,

0:01:51.093,0:01:53.622
co mówią i robią moi koledzy,

0:01:53.623,0:01:55.673
widzę tylko to, co mam przed sobą,

0:01:55.674,0:02:00.637
czyli piękne zwierzę[br]o błyszczącej, gumowatej skórze,

0:02:00.638,0:02:04.525
które daje mi znać, że jest OK,

0:02:04.526,0:02:08.592
bo czuję, jak się o mnie opiera,

0:02:09.292,0:02:15.859
i czuję mokry, rybi oddech na policzku.

0:02:17.079,0:02:21.298
Praca biologa morskiego pokazała mi,

0:02:21.299,0:02:26.004
że uniwersytet nie przygotowuje[br]do obchodzenia się z waleniami.

0:02:27.464,0:02:29.302
Tak wyglądają białuchy.

0:02:29.303,0:02:33.101
Być może już je widzieliście,[br]to niesamowite zwierzęta.

0:02:33.102,0:02:35.997
Chcę, żebyście je też usłyszeli,

0:02:35.998,0:02:37.843
jak brzmią pod wodą,

0:02:37.844,0:02:41.377
żeby zrozumieć, [br]jak istotny jest dla nich dźwięk.

0:02:41.378,0:02:43.346
(Głosy białuch)

0:02:50.085,0:02:53.062
Pierwsze wrażenie jest niesamowite.

0:02:53.063,0:02:56.137
Mam bliski kontakt z białuchami[br]w ich naturalnym środowisku,

0:02:56.138,0:03:01.541
ale najbardziej interesuje mnie[br]dźwięk i jego wpływ na ich zachowanie.

0:03:02.634,0:03:04.174
Problem jest następujący.

0:03:04.175,0:03:05.769
Jeśli powiem wam, że w tym roku

0:03:05.770,0:03:08.625
zasięg lodu morskiego w Arktyce[br]był najmniejszy w historii,

0:03:08.626,0:03:12.041
to się nie zdziwicie;[br]wszędzie o tym mówią.

0:03:12.042,0:03:18.429
Ale może was zdziwić, [br]jak wpływa to na białuchy,

0:03:18.940,0:03:20.642
nawet zanim lód stopnieje,

0:03:20.643,0:03:23.281
co samo w sobie też jest problemem.

0:03:23.971,0:03:27.053
Wraz z zasięgiem lodu[br]zmienia się zagospodarowanie Arktyki.

0:03:27.683,0:03:32.107
Arktyka podlega industrializacji,[br]w grę wchodzą duże pieniądze.

0:03:32.108,0:03:36.398
Pojawiają się statki handlowe,[br]odwierty ropy i gazu.

0:03:37.058,0:03:40.875
Wszyscy zauważamy wpływ tych działań[br]na środowisko morskie,

0:03:40.876,0:03:43.301
ale są też skutki, których nie widać,

0:03:43.302,0:03:46.319
i to o nich powinniśmy teraz pomyśleć.

0:03:47.249,0:03:50.904
Hałas wywoływany tymi działaniami

0:03:50.905,0:03:53.170
może szkodzić ssakom morskim bardziej,

0:03:53.171,0:03:55.106
niż potrafimy sobie wyobrazić.

0:03:56.676,0:04:00.099
(Dźwięk lodołamacza)

0:04:07.235,0:04:09.791
Słyszeliście właśnie dźwięk lodołamacza,

0:04:09.792,0:04:13.341
łamiącego lód morski; całkiem głośne.

0:04:13.901,0:04:17.845
Dodajcie do tego hałas badań sejsmicznych

0:04:17.846,0:04:21.238
oraz ten wywołany wierceniem[br]w dnie Oceanu Arktycznego.

0:04:21.240,0:04:25.762
Poziom hałasu [br]w środowisku morskim Arktyki

0:04:25.762,0:04:29.582
wywołany ludzką działalnością[br]jest dziś wyższy niż kiedykolwiek.

0:04:30.683,0:04:34.472
Teraz zanieczyszczamy środowisko[br]nie tylko śmieciami.

0:04:34.473,0:04:37.424
Zanieczyszczamy je też hałasem.

0:04:38.559,0:04:41.867
Dam wam przykład ukazujący skalę problemu.

0:04:41.868,0:04:45.568
Ludzie w tylnych rzędach[br]z pewnością mnie teraz słyszą,

0:04:45.584,0:04:48.459
nawet jeśli nie słuchają uważnie.

0:04:48.460,0:04:51.130
Za drzwiami są pewnie ludzie,

0:04:51.131,0:04:54.557
którzy też mnie słyszą[br]jeśli mają dobry słuch.

0:04:55.087,0:04:59.564
Ale na ulicy, 100-200 metrów stąd,

0:04:59.565,0:05:02.454
nikt mnie nie słyszy [br]ani przez drzwi, ani bez nich.

0:05:03.154,0:05:06.454
Dźwięk w rozchodzi się w powietrzu[br]inaczej niż w wodzie,

0:05:06.455,0:05:10.215
ale nasz ludzki, niedoskonały słuch,

0:05:10.216,0:05:13.851
jest nieporównywalny[br]ze słuchem białuchy czy narwala.

0:05:14.461,0:05:19.085
Te zwierzęta potrafią porozumiewać się[br]na dziesiątki kilometrów pod wodą.

0:05:20.818,0:05:23.573
Dźwięk jest kluczowy dla ich przetrwania.

0:05:23.574,0:05:26.549
Używają go do porozumiewania się,

0:05:26.550,0:05:29.748
do szukania pożywienia w głębinach

0:05:29.749,0:05:33.507
i do odnajdywania przerębli,[br]w których mogą oddychać.

0:05:35.199,0:05:38.555
Niedawno ich zachowanie [br]zaczęło się zmieniać.

0:05:38.556,0:05:42.847
Zaobserwowaliśmy, że trzymają się[br]z dala od lodołamaczy.

0:05:43.904,0:05:49.906
Białuchy uciekają od statków[br]znajdujących się bliżej niż 50 kilometrów.

0:05:50.828,0:05:52.926
Wiemy więc, że im to szkodzi,

0:05:52.927,0:05:56.581
że chcą trzymać się na dystans.

0:05:57.061,0:06:01.122
Nie wiemy za to, jak bardzo im to szkodzi.

0:06:03.863,0:06:07.122
Z naszej wiedzy i obecnych badań wynika,

0:06:07.122,0:06:13.924
że cały ten hałas zaburza ich zdolność[br]prawidłowej komunikacji.

0:06:16.692,0:06:19.098
Tak wyglądają białuchy[br]uwięzione pod lodem.

0:06:19.099,0:06:20.362
To dość drastyczne,

0:06:20.363,0:06:23.516
ale chcę wam unaocznić ten problem.

0:06:23.517,0:06:27.715
Po lewej widać przerębel,[br]w którym białuchy oddychają,

0:06:27.716,0:06:31.298
a po prawej walkę o miejsce do oddychania.

0:06:32.584,0:06:36.043
Takie sytuacje zdarzają się naturalnie,

0:06:36.050,0:06:40.130
kiedy gwałtownie zerwie się wiatr,[br]powodując zamarznięcie wody

0:06:40.131,0:06:43.588
i nie zostawiając im czasu[br]na ucieczkę na otwarte morze.

0:06:44.158,0:06:47.129
Ale od niedawna zdarza się to w miejscach,

0:06:47.130,0:06:49.701
w których nigdy nie było tego problemu,

0:06:49.702,0:06:54.345
które co roku pokrywają się lodem[br]zgodnie z przewidywaniami.

0:06:55.039,0:06:58.071
W 2008 roku zachowanie białuch[br]uległo zmianie,

0:06:58.072,0:07:02.377
a w takich pułapkach zginęło[br]ponad tysiąc waleni.

0:07:03.097,0:07:06.781
Głównie samic i ich młodych.

0:07:06.782,0:07:08.498
Spróbujcie to sobie wyobrazić.

0:07:08.499,0:07:09.582
Tysiąc waleni,

0:07:09.583,0:07:14.615
od 3 do 5 metrów długości,[br]młode może nieco mniejsze,

0:07:14.616,0:07:17.116
ważących tyle, co furgonetka,

0:07:17.117,0:07:20.163
wszystkie próbujące oddychać[br]w jednym przeręblu.

0:07:20.164,0:07:22.689
Myślenie o tym nie jest przyjemne.

0:07:22.690,0:07:23.833
I to samice z młodymi,

0:07:23.834,0:07:26.943
co jest oczywiste,[br]bo młode mają za małe płuca,

0:07:26.944,0:07:28.899
żeby uciec na otwarte morze,

0:07:28.900,0:07:33.986
oddalone o 40-50 kilometrów,

0:07:33.987,0:07:37.053
a matki nie zostawiłyby swoich młodych.

0:07:37.543,0:07:42.020
W 2009 roku w Zachodniej Grenlandii[br]zginęło tak sto zwierząt,

0:07:42.021,0:07:45.204
a w 2010 od pięćdziesięciu do stu.

0:07:46.391,0:07:48.170
To nie ma sensu.

0:07:48.171,0:07:51.376
Zwierzęta, które dotąd[br]opuszczały letnie siedliska

0:07:51.378,0:07:55.602
co roku na przełomie[br]września i października,

0:07:55.603,0:07:59.836
nagle postanawiają nie odpływać[br]z miejsc pokrywających się lodem.

0:08:00.986,0:08:05.173
Wyobraźcie sobie panikę,

0:08:05.174,0:08:08.620
która skłoniłaby zwierzę[br]do powrotu pod lód,

0:08:08.621,0:08:11.178
który uniemożliwia mu oddychanie.

0:08:12.565,0:08:15.827
Jaki hałas słyszały te zwierzęta?

0:08:15.828,0:08:18.513
Jak głośny musiał być?

0:08:18.514,0:08:22.434
Co się zmieniło? Na pewno coś.

0:08:23.294,0:08:26.455
W okresie rozpoczęcia migracji,

0:08:26.456,0:08:29.250
na przełomie września i października,

0:08:29.251,0:08:32.429
w okolicach Morza Baffina[br]zauważono aktywność sejsmiczną.

0:08:32.980,0:08:37.332
Nigdy nie występowała[br]w tym rejonie o tej porze roku,

0:08:37.332,0:08:40.253
dokładnie w czasie migracji.

0:08:41.461,0:08:43.558
Naukowcy badający to zjawisko sugerują,

0:08:43.559,0:08:49.372
że aktywność sejsmiczna[br]zaburzyła coroczną migrację

0:08:49.372,0:08:52.217
i sprawiła, że zwierzęta[br]wróciły na letnie siedliska,

0:08:52.218,0:08:55.813
które całkowicie pokrywają się lodem.

0:08:57.498,0:09:00.818
Hałas dezorientuje nas wszystkich.

0:09:01.508,0:09:06.156
Wyobraźcie sobie, że podczas jazdy [br]samochodem lub rowerem

0:09:06.157,0:09:09.242
słyszycie sygnał karetki

0:09:09.243,0:09:12.509
i wszystkie auta wokół zaczynają trąbić.

0:09:13.329,0:09:16.945
Spróbujcie zlokalizować [br]karetkę w tym hałasie.

0:09:19.846,0:09:24.971
Jak w takim hałasie [br]wychwycić ten ważny dźwięk

0:09:24.972,0:09:27.618
i ustalić, dokąd jechać?

0:09:27.619,0:09:28.803
Kolejny przykład.

0:09:28.804,0:09:31.189
Siedzicie przy biurku w pracy,

0:09:31.190,0:09:34.543
za jednym oknem słychać młot pneumatyczny,

0:09:34.544,0:09:38.071
za drugim manewrującą ciężarówkę,

0:09:38.072,0:09:41.564
a kolega głośno papla przez telefon.

0:09:42.514,0:09:45.980
Wyobraźcie sobie, że jesteście wtedy[br]w trakcie ważnej rozmowy.

0:09:46.660,0:09:50.033
Albo próbujecie napisać ważnego mejla.

0:09:50.034,0:09:52.346
Ciężko się skupić, prawda?

0:09:52.347,0:09:57.203
A teraz wyobraźcie sobie, że to dźwięk[br]służy wam do lokalizacji jedzenia i drogi.

0:09:59.375,0:10:02.126
Wiodący duński badacz[br]Mads Peter Heide-Jørgensen,

0:10:02.130,0:10:03.873
oraz inni naukowcy, w tym ja,

0:10:03.874,0:10:07.875
uważamy, że dźwięk może tworzyć[br]nowe, istotne problemy.

0:10:08.395,0:10:10.024
To dźwięk może być powodem,

0:10:10.025,0:10:13.904
dla którego narwale utykają jesienią[br]pod lodem w nowych miejscach.

0:10:16.205,0:10:20.132
Pod wodą dźwięk[br]pokonuje ogromne odległości.

0:10:20.133,0:10:23.646
Jeśli kiedyś nurkowaliście,[br]być może o tym wiecie.

0:10:23.647,0:10:25.279
Może słyszeliście śrubę silnika.

0:10:25.280,0:10:29.051
Zdawało się, że jest tuż nad wami,[br]bo brzmi tak blisko,

0:10:29.052,0:10:32.251
choć w rzeczywistości była daleko.

0:10:33.137,0:10:38.906
Badania sejsmiczne, używane do szukania[br]złóż ropy i gazu pod dnem morskim,

0:10:38.906,0:10:42.129
są niezwykle głośne.

0:10:42.130,0:10:46.157
Fale dźwiękowe wywołane wybuchami

0:10:46.158,0:10:50.496
zostały zarejestrowane[br]ponad 3000 kilometrów od źródła.

0:10:51.084,0:10:54.657
Pomyślcie tylko - trzy tysiące kilometrów!

0:10:54.658,0:11:00.119
To dalej niż z Vancouver[br]do mojego rodzinnego Winnipeg.

0:11:00.120,0:11:03.663
Wyobraźcie sobie odbiór [br]sygnału z takiej odległości.

0:11:05.891,0:11:10.049
Co być może ważniejsze,[br]hałas wywołany tymi badaniami

0:11:10.050,0:11:15.641
ma częstotliwość zbliżoną do tej,[br]której narwale używają do komunikacji.

0:11:17.513,0:11:22.004
Wyobraźcie sobie ich dezorientację[br]podczas takiego badania.

0:11:23.002,0:11:26.708
Jak można przełożyć to na ludzkie warunki?

0:11:28.268,0:11:32.515
A jeśli to badania sejsmiczne[br]są przyczyną tych uwięzień?

0:11:33.265,0:11:38.394
A jeśli całoroczna żegluga [br]i lodołamacze mają te same skutki?

0:11:40.664,0:11:48.022
Jeśli hałas o tym natężeniu[br]zakłóca komunikację samicy z młodymi,

0:11:48.022,0:11:52.612
zaburza zdolność lokalizacji pokarmu[br]w głębinach oceanu

0:11:52.613,0:11:56.926
lub odnajdywania przerębli do oddychania,[br]bez których nie przeżyją?

0:11:58.693,0:12:02.465
Jeśli zimowe siedliska,[br]gdzie się rozmnażają,

0:12:02.915,0:12:05.691
są dla nich niedostępne przez hałas?

0:12:06.701,0:12:10.897
Jeśli ich pożywienie też się przemieszcza?[br]To całkowicie odrębny kłopot.

0:12:14.193,0:12:18.545
Biologowie usiłują rozwikłać tę zagadkę,[br]badając ten problem,

0:12:18.546,0:12:24.037
ale mnie białuchy i narwale [br]już wiele nauczyły.

0:12:25.217,0:12:32.754
Musimy bliżej przyjrzeć się hałasowi,[br]który wytwarzamy w środowisku,

0:12:32.765,0:12:35.149
i pytaniom, które z tego wynikają.

0:12:36.099,0:12:39.757
Żeby zwrócić uwagę na problem,[br]nie trzeba znać odpowiedzi.

0:12:39.758,0:12:42.876
Mads Peter, inni naukowcy i ja,[br]publikujemy za miesiąc artykuł,

0:12:42.876,0:12:44.964
w którym opisujemy właśnie ten temat.

0:12:45.494,0:12:50.005
Jesteśmy dość podekscytowani,[br]bo ten temat to nadal głównie pytania.

0:12:50.006,0:12:52.405
"Co jeśli?"

0:12:52.406,0:12:56.333
Mamy nadzieję, że to pytanie[br]przyciągnie więcej uwagi.

0:12:57.134,0:12:59.597
Biologowie i inuiccy myśliwi zgadzają się,

0:12:59.597,0:13:02.409
że zanieczyszczenie Arktyki [br]hałasem to problem.

0:13:02.410,0:13:06.135
Hałas statków i badań to problem.

0:13:06.136,0:13:09.038
Inuiccy myśliwi wywalczyli w Ziemi Baffina

0:13:09.039,0:13:13.605
sądowy zakaz badań sejsmicznych[br]w Cieśninie Lancastera w 2010 roku,

0:13:13.605,0:13:17.620
regionie, w którym próbują obecnie[br]utworzyć morski rezerwat.

0:13:18.411,0:13:24.162
Te zwierzęta, ważny element ich łowiectwa,[br]mają dla nich kluczowe znaczenie,

0:13:24.162,0:13:30.111
więc nie czekali na niezbite dowody[br]szkodliwości badań, żeby je zablokować.

0:13:31.777,0:13:34.688
Łatwo nam skupiać się

0:13:34.688,0:13:37.688
na poważnych problemach ekologicznych.

0:13:37.688,0:13:40.494
Codziennie nas zasypują.

0:13:41.164,0:13:45.930
Ale wiadomo dziś,

0:13:45.930,0:13:48.930
że nie wszystkie szkody można zobaczyć.

0:13:48.930,0:13:56.859
Żeby rozwiązać ten problem,[br]musimy zamknąć oczy i otworzyć uszy.

0:13:56.859,0:13:58.320
Dziękuję.

0:13:58.321,0:14:00.159
(Brawa)