WEBVTT

00:00:06.836 --> 00:00:11.726
Tầm ảnh hưởng của một vụ nổ hạt nhân
gần như là không thể tưởng tượng được.

00:00:11.726 --> 00:00:16.726
May thay, sẽ không ai phải trải qua
sự cố thảm khốc này một lần nào nữa.

00:00:16.726 --> 00:00:20.621
Dựa trên nền tảng khoa học,
có một kế hoạch ứng phó

00:00:20.621 --> 00:00:22.931
có thể cứu 
hàng trăm ngàn mạng sống

00:00:22.931 --> 00:00:25.911
tại những vùng quanh vụ nổ hạt nhân.

00:00:25.911 --> 00:00:27.411
Vậy kế hoạch này là gì?

00:00:27.411 --> 00:00:30.241
Và chính xác, nó sẽ bảo vệ 
chúng ta khỏi thứ gì?

00:00:30.241 --> 00:00:32.491
Để tạo ra vụ nổ cực mạnh,

00:00:32.491 --> 00:00:35.951
những vũ khí này sử dụng
năng lượng phân hạch hạt nhân,

00:00:35.951 --> 00:00:39.431
trong đó, một hạt nhân nguyên tử
được phân tách ra làm hai.

00:00:39.431 --> 00:00:42.871
Quá trình này tạo ra
năng lượng vô cùng lớn,

00:00:42.871 --> 00:00:46.871
và trong một số vật chất,
neutron tạo ra bởi phản ứng phân hạch

00:00:46.871 --> 00:00:49.331
được hấp thụ bởi các nguyên tử gần đó,

00:00:49.331 --> 00:00:51.581
phân tách các hạt nhân mới.

00:00:51.581 --> 00:00:55.641
Phản ứng dây chuyền này
có thể tạo ra sự bùng nổ hàng loạt,

00:00:55.641 --> 00:01:00.327
tương đương với
vụ nổ của 10.000 tấn thuốc nổ.

00:01:00.327 --> 00:01:02.997
Một vụ nổ như thế này sẽ tạo ra

00:01:02.997 --> 00:01:06.777
một quả cầu lửa
có khả năng hủy hoại một vài dãy nhà

00:01:06.777 --> 00:01:10.877
và sóng xung kích phá hủy
các tòa nhà cách đó vài kí-lô-mét.

00:01:10.877 --> 00:01:13.308
Đau lòng thay,
ta không thể làm được gì

00:01:13.308 --> 00:01:15.938
để cứu những người
trong phạm vi bán kính quả cầu lửa.

00:01:15.938 --> 00:01:19.347
Tuy nhiên, với những người
ở vùng sóng xung kích và xa hơn,

00:01:19.347 --> 00:01:23.357
khoa học có giao thức hỗ trợ
có thể giúp cứu được mạng người.

00:01:23.357 --> 00:01:25.607
Và dù nghe có vẻ kì lạ,

00:01:25.607 --> 00:01:30.567
cách tốt nhất để được an toàn
trong suốt vụ nổ hạt nhân,

00:01:30.567 --> 00:01:32.688
là tìm nơi trú ẩn.

00:01:32.688 --> 00:01:36.408
Cũng giống việc tự bảo vệ
trước lốc xoáy hoặc bão,

00:01:36.408 --> 00:01:39.238
vào trong và ở yên
trong một tòa nhà vững chắc

00:01:39.238 --> 00:01:43.928
sẽ bảo vệ bạn khỏi
sóng xung kích, nhiệt, và bức xạ.

00:01:43.928 --> 00:01:46.508
Năng lượng của sóng xung kích 
di chuyển

00:01:46.508 --> 00:01:50.708
từ bán kính quả cầu lửa ra xa
vài kí-lô-mét trong vài giây đầu tiên.

00:01:50.708 --> 00:01:55.238
Các tòa nhà vững chắc trong phạm vi đó
có thể chịu được sóng xung kích,

00:01:55.238 --> 00:01:58.791
và ở yên tại trung tâm và tầng hầm
của những tòa nhà này

00:01:58.791 --> 00:02:03.438
cũng giúp bảo vệ 
khỏi nhiệt và các vật thể bay.

00:02:03.438 --> 00:02:08.828
Tìm nơi trú ẩn là vô cùng quan trọng
nếu quả cầu lửa xảy ra gần mặt đất,

00:02:08.828 --> 00:02:12.290
vụ nổ sẽ kéo theo
hàng ngàn tấn bụi và các mảnh vỡ

00:02:12.290 --> 00:02:15.270
vào bầu khí quyển vài kí-lô-mét.

00:02:15.270 --> 00:02:17.050
Khi quả cầu lửa nguội đi,

00:02:17.050 --> 00:02:21.280
những nguyên tử không ổn định 
được tạo ra bởi phản ứng phân hạch

00:02:21.280 --> 00:02:25.830
hòa vào các mảnh vỡ
gây ra tác động lâu dài nguy hiểm nhất:

00:02:25.830 --> 00:02:29.303
các phân tử phóng xạ 
gọi là bụi phóng xạ.

00:02:29.303 --> 00:02:33.413
Những hạt nhỏ như cát này
phát ra bức xạ ion hóa,

00:02:33.413 --> 00:02:37.291
có khả năng tách electron
khỏi phân tử và nguyên tử.

00:02:37.291 --> 00:02:41.851
Phơi nhiễm với lượng lớn bức xạ này
có thể dẫn đến tổn thương tế bào,

00:02:41.851 --> 00:02:47.058
bỏng phóng xạ, nhiễm xạ,
ung thư, và thậm chí tử vong.

00:02:47.058 --> 00:02:49.298
Được tạo ra ở vài kí-lô-mét trên không,

00:02:49.298 --> 00:02:51.768
mật độ của vật liệu nguy hiểm này

00:02:51.768 --> 00:02:54.798
phụ thuộc vào gió
ở thượng tầng khí quyển,

00:02:54.798 --> 00:02:57.768
dẫn đến độ nguy hiểm
của bụi phóng xạ

00:02:57.768 --> 00:03:01.728
có thể lên đến
hàng chục kí-lô-mét theo chiều gió.

00:03:01.738 --> 00:03:05.466
Rất may, các tòa nhà
cho ta trú ẩn sau vụ nổ,

00:03:05.466 --> 00:03:08.796
thậm chí, còn bảo vệ tốt hơn 
trước bụi phóng xạ.

00:03:08.796 --> 00:03:12.943
Bức xạ giảm khi nó đi xuyên qua
không gian và vật thể có khối lượng.

00:03:12.943 --> 00:03:15.473
Vì vậy, trong khi một cửa sổ bị hỏng
và một cửa sổ kín

00:03:15.473 --> 00:03:18.493
cùng có một mức độ giảm bức xạ
không đáng kể,

00:03:18.493 --> 00:03:22.393
các lớp thép dày, bê tông,
và các khối đất

00:03:22.393 --> 00:03:24.733
lại cho ta sự bảo vệ thực sự.

00:03:24.733 --> 00:03:26.202
Và vì bụi phóng xạ phát ra

00:03:26.202 --> 00:03:28.562
một nửa năng lượng của nó
trong giờ đầu tiên,

00:03:28.562 --> 00:03:30.992
và 80% trong ngày đầu tiên,

00:03:30.992 --> 00:03:34.452
ở yên tại nơi trú ẩn 
trong vòng 24 giờ đầu

00:03:34.452 --> 00:03:38.752
giúp giảm đáng kể
mức độ ảnh hưởng của bức xạ.

00:03:38.752 --> 00:03:42.712
Sau vụ nổ, sẽ có
ít nhất 15 phút để tìm nơi trú ẩn

00:03:42.712 --> 00:03:45.092
trước khi trận bụi phóng xạ bắt đầu.

00:03:45.092 --> 00:03:48.082
Vì các hạt bụi phóng xạ nguy hiểm nhất
là nặng nhất,

00:03:48.082 --> 00:03:49.962
chúng lắng trong không khí

00:03:49.962 --> 00:03:52.322
và tích tụ lại trên đường phố và mái nhà,

00:03:52.322 --> 00:03:54.382
nơi trú ẩn lý tưởng nhất là

00:03:54.382 --> 00:03:57.842
dưới lòng đất
hoặc giữa các tòa nhà cao tầng.

00:03:57.842 --> 00:04:00.562
Nhưng nếu ai đó
bị kẹt trong đám bụi phóng xạ,

00:04:00.562 --> 00:04:02.842
vẫn có những biện pháp
họ có thể thực hiện.

00:04:02.842 --> 00:04:04.472
Sau khi tìm được nơi an toàn,

00:04:04.472 --> 00:04:07.252
họ nên tháo giày
và các lớp quần áo bên ngoài,

00:04:07.252 --> 00:04:09.432
rửa sạch những vùng da bị tiếp xúc,

00:04:09.432 --> 00:04:12.582
và để quần áo bị nhiễm xạ ra xa.

00:04:12.582 --> 00:04:14.522
Khi đã vào bên trong,

00:04:14.522 --> 00:04:17.132
lên kế hoạch ở lại đó
trong ít nhất 24 giờ.

00:04:17.132 --> 00:04:20.792
Nếu nơi trú ẩn quá tồi tàn,
hoặc ai đó bên trong cần cấp cứu,

00:04:20.792 --> 00:04:23.829
hãy thử tìm kiếm
sự giúp đỡ bên ngoài sau một giờ.

00:04:23.829 --> 00:04:26.079
Nhưng lý tưởng nhất là

00:04:26.079 --> 00:04:30.369
ở trong và theo dõi để biết thêm thông tin
từ những nhân viên ứng phó đầu tiên.

00:04:30.369 --> 00:04:33.712
Dù điện, các dịch vụ di động,
và Internet sẽ bị cắt đứt,

00:04:33.712 --> 00:04:36.152
hầu hết sóng radio 
đều còn hoạt động.

00:04:36.152 --> 00:04:38.612
Vì vậy, hãy nghe theo đội cứu hộ

00:04:38.612 --> 00:04:41.572
để xác định lộ trình an toàn nhất
trong tương lai.

00:04:41.572 --> 00:04:46.332
Vũ khí hạt nhân là một trong những công cụ
hủy diệt khủng khiếp nhất trên Trái đất,

00:04:46.332 --> 00:04:49.944
và có vẻ ngây thơ khi đặt niềm tin vào
những biện pháp bảo vệ đơn giản.

00:04:49.944 --> 00:04:53.494
Nhưng nghiên cứu
và mô phỏng nhiều lần cho thấy

00:04:53.494 --> 00:04:55.604
lợi ích của việc trú ẩn.

00:04:55.604 --> 00:04:58.034
Vì vậy, dù hy vọng
sẽ chẳng bao giờ cần đến nó,

00:04:58.034 --> 00:05:02.394
hãy nhớ rằng
vào bên trong, ở yên và theo dõi radio.