WEBVTT

00:00:00.623 --> 00:00:02.435
Stel jezelf eens de vraag:

00:00:02.973 --> 00:00:06.762
wat voel je wanneer je 
de woorden ‘organische chemie’ hoort?

00:00:06.786 --> 00:00:07.952
Wat komt er in je op?

00:00:08.763 --> 00:00:12.406
Bijna elke universiteit 
biedt een cursus aan

00:00:12.430 --> 00:00:14.319
die Organische Chemie heet.

00:00:14.343 --> 00:00:17.372
Het is een slopende,
zware inleiding op het onderwerp,

00:00:18.252 --> 00:00:21.226
een vloed aan informatie
die studenten overweldigt

00:00:21.250 --> 00:00:25.440
en je moet ervoor slagen 
als je arts, tandarts

00:00:25.464 --> 00:00:26.826
of dierenarts wil worden.

00:00:26.850 --> 00:00:30.786
Daarom zien zo veel studenten 
deze wetenschap als dit ...

00:00:32.127 --> 00:00:34.097
als een obstakel op hun pad,

00:00:34.121 --> 00:00:36.285
ze vrezen en haten het

00:00:36.309 --> 00:00:38.452
en ze noemen het een sneuvelvak.

00:00:38.476 --> 00:00:42.321
Wat een wreed vak,
om jongeren uit te wieden.

00:00:43.538 --> 00:00:47.408
Die perceptie verspreidde zich al lang 
geleden tot buiten de universiteiten.

00:00:47.408 --> 00:00:51.014
Er is een universele bezorgdheid 
over deze twee woorden.

NOTE Paragraph

00:00:52.963 --> 00:00:55.389
Ik hou toevallig van deze wetenschap

00:00:55.413 --> 00:00:58.213
en ik denk dat de positie
waarin we ze hebben geplaatst

00:00:58.213 --> 00:00:59.678
onvergeeflijk is.

00:00:59.702 --> 00:01:03.563
Het is niet goed voor de wetenschap 
en het is niet goed voor de samenleving.

00:01:03.587 --> 00:01:06.154
En ik denk niet dat dat hoeft.

00:01:06.178 --> 00:01:09.809
Ik bedoel niet dat deze cursus 
gemakkelijker zou moeten zijn.

00:01:10.129 --> 00:01:11.339
Helemaal niet.

00:01:11.819 --> 00:01:15.636
Maar jouw idee van deze twee woorden

00:01:16.884 --> 00:01:21.273
mag niet stoelen op de ervaringen 
van studenten geneeskunde

00:01:21.297 --> 00:01:24.457
die een zeer enerverende 
tijd in hun leven doormaken.

00:01:25.720 --> 00:01:28.175
Daarom sta ik hier vandaag,
omdat ik geloof

00:01:28.199 --> 00:01:30.832
dat basiskennis van organische 
chemie waardevol is

00:01:30.856 --> 00:01:35.468
en ik denk dat ze voor iedereen 
toegankelijk kan worden gemaakt.

00:01:35.492 --> 00:01:37.905
Dat wil ik jullie vandaag bewijzen.

00:01:37.929 --> 00:01:39.310
Mag het?

NOTE Paragraph

00:01:39.334 --> 00:01:40.862
Publiek: Jaa!

NOTE Paragraph

00:01:40.886 --> 00:01:43.949
Jakob Magolan: Oké, we gaan ervoor.

NOTE Paragraph

00:01:43.973 --> 00:01:45.227
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:01:45.251 --> 00:01:48.044
Hier heb ik een al te dure EpiPen.

00:01:48.540 --> 00:01:50.821
Het geneesmiddel erin heet epinefrine.

00:01:51.250 --> 00:01:54.384
Epinefrine kan mijn hartslag 
opnieuw opstarten

00:01:54.408 --> 00:01:56.973
of een levensbedreigende 
allergische reactie stoppen.

00:01:56.997 --> 00:02:00.361
Een injectie hier zal het doen.

00:02:01.076 --> 00:02:05.141
Het start de vecht-of-vlucht 
machinerie in mijn lichaam op.

00:02:05.249 --> 00:02:09.066
Hartslag en bloeddruk stijgen 
en bloed raast naar mijn spieren.

00:02:09.090 --> 00:02:12.026
Mijn pupillen verwijden. 
Ik voel een golf van kracht.

00:02:12.050 --> 00:02:17.200
Epinefrine maakte voor veel mensen 
het verschil uit tussen leven en dood.

00:02:17.224 --> 00:02:20.419
Dit is als een klein wonder 
dat je in je vingers kunt houden.

NOTE Paragraph

00:02:21.459 --> 00:02:24.761
Hier is de chemische 
structuur van epinefrine.

00:02:25.753 --> 00:02:27.960
Dit is hoe organische chemie eruit ziet.

00:02:27.984 --> 00:02:30.245
Het lijkt op lijnen en letters ...

00:02:31.362 --> 00:02:33.369
Zonder betekenis 
voor de meeste mensen.

00:02:33.740 --> 00:02:36.590
Ik wil jullie graag tonen 
wat ik in dit beeld zie.

00:02:37.645 --> 00:02:39.484
Ik zie een fysiek object

00:02:41.071 --> 00:02:43.421
met diepte en draaiende delen,

00:02:43.445 --> 00:02:44.674
en het beweegt.

00:02:46.864 --> 00:02:49.078
Dit noemen we een verbinding 
of een molecuul.

00:02:49.078 --> 00:02:51.573
Het zijn 26 atomen.

00:02:51.573 --> 00:02:54.753
Ze zijn aan elkaar gehecht 
door atoombindingen.

00:02:55.443 --> 00:02:59.911
De unieke opstelling van deze atomen 
geeft epinefrine zijn identiteit,

00:02:59.935 --> 00:03:02.246
maar niemand heeft 
er ooit een echt gezien,

00:03:02.270 --> 00:03:03.724
want ze zijn erg klein.

00:03:03.748 --> 00:03:06.896
Dus gaan we dit 
een artistieke impressie noemen

00:03:06.920 --> 00:03:09.150
en ik wil jullie uitleggen 
hoe klein dit is.

00:03:10.618 --> 00:03:14.762
Hierin zit minder dan een halve milligram 
ervan opgelost in water.

00:03:14.786 --> 00:03:16.469
Ongeveer zoveel als een zandkorrel.

00:03:16.469 --> 00:03:20.319
Hierin zitten één triljoen 
moleculen epinefrine.

00:03:21.528 --> 00:03:22.987
Dat zijn 18 nullen.

00:03:23.011 --> 00:03:24.913
Dat aantal is moeilijk te visualiseren.

00:03:25.336 --> 00:03:28.021
Zeven miljard mensen op deze planeet?

00:03:28.877 --> 00:03:33.446
Misschien 400 miljard sterren 
in ons melkwegstelsel?

00:03:33.446 --> 00:03:35.017
Je komt niet eens in de buurt.

00:03:35.017 --> 00:03:36.928
Om ongeveer tot dat aantal te komen,

00:03:36.952 --> 00:03:39.669
zou je elke zandkorrel

00:03:39.693 --> 00:03:43.289
van elk strand, van alle oceanen 
en meren moeten nemen

00:03:43.313 --> 00:03:46.035
en ze dan allemaal inkrimpen, 
zodat ze hierin passen.

NOTE Paragraph

00:03:47.821 --> 00:03:50.671
Epinefrine is zo klein 
dat we het nooit zullen zien,

00:03:50.695 --> 00:03:53.051
door geen enkele microscoop ooit,

00:03:53.995 --> 00:03:55.714
maar we weten hoe het eruit ziet,

00:03:55.714 --> 00:03:59.377
omdat het zich toont 
via een aantal geavanceerde machines

00:03:59.401 --> 00:04:01.533
met mooie namen

00:04:01.557 --> 00:04:04.232
zoals ‘nucleaire magnetische 
resonantie spectrometers’.

00:04:05.398 --> 00:04:08.669
Maar zichtbaar of niet, 
we kennen dit molecuul heel goed.

00:04:08.693 --> 00:04:11.010
Het bevat vier verschillende atoomsoorten:

00:04:11.010 --> 00:04:13.073
waterstof, koolstof, zuurstof en stikstof.

00:04:13.097 --> 00:04:15.864
Dit zijn de kleuren die we 
er meestal voor gebruiken.

00:04:15.888 --> 00:04:18.515
Alles in ons universum is 
gemaakt van kleine bolletjes

00:04:18.539 --> 00:04:19.715
die we atomen noemen.

00:04:19.739 --> 00:04:22.241
Er zijn ongeveer honderd 
van deze basisingrediënten,

00:04:22.241 --> 00:04:24.584
allemaal gemaakt 
van drie nog kleinere deeltjes:

00:04:24.584 --> 00:04:26.184
protonen, neutronen, elektronen.

00:04:26.208 --> 00:04:29.340
Wij rangschikken die atomen 
in deze vertrouwde tabel.

00:04:30.755 --> 00:04:32.852
We geven ze elk een naam en een nummer.

00:04:32.852 --> 00:04:35.418
Maar het gekende leven 
heeft ze niet allemaal nodig,

00:04:35.418 --> 00:04:37.867
slechts deze kleinere deelverzameling.

00:04:38.671 --> 00:04:41.808
En vier atomen in het bijzonder 
onderscheiden zich van de rest

00:04:41.808 --> 00:04:44.031
als de belangrijkste 
bouwstenen van het leven.

00:04:44.055 --> 00:04:47.421
Het zijn dezelfde als die in epinefrine:

00:04:47.445 --> 00:04:50.483
waterstof, koolstof, stikstof en zuurstof.

00:04:52.512 --> 00:04:55.427
Wat ik nu ga zeggen,
is het belangrijkste onderdeel.

00:04:56.443 --> 00:04:59.299
Wanneer deze atomen zich 
verbinden tot moleculen

00:04:59.323 --> 00:05:01.052
volgen ze een aantal regels.

00:05:01.076 --> 00:05:03.338
Waterstof maakt één binding,

00:05:03.362 --> 00:05:05.108
zuurstof altijd twee,

00:05:05.132 --> 00:05:06.564
stikstof drie

00:05:06.588 --> 00:05:08.112
en koolstof vier.

00:05:08.857 --> 00:05:10.278
Dat is het.

00:05:10.302 --> 00:05:11.987
HONC - één, twee, drie, vier.

00:05:13.962 --> 00:05:17.678
Als je tot vier kunt tellen en
het woord ‘honk’ fout kunt spellen,

00:05:17.702 --> 00:05:20.370
ga je je dit voor de rest 
van je leven herinneren.

NOTE Paragraph

00:05:20.394 --> 00:05:22.046
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:05:22.070 --> 00:05:24.493
Nu heb ik hier vier kommen 
met deze ingrediënten.

00:05:24.517 --> 00:05:27.281
We kunnen ze gebruiken 
om moleculen te bouwen.

00:05:28.828 --> 00:05:30.407
Laten we beginnen met epinefrine.

00:05:31.464 --> 00:05:35.645
Nu bestaan deze bindingen 
tussen atomen uit elektronen,

00:05:36.154 --> 00:05:39.267
waarmee ze als armen naar 
hun buren reiken om ze vast te houden,

00:05:39.267 --> 00:05:41.533
twee elektronen per binding 
als een 'handdruk'

00:05:41.533 --> 00:05:43.644
en zoals een handdruk 
zijn ze niet blijvend.

00:05:43.644 --> 00:05:45.741
Ze kunnen loslaten en een ander grijpen.

00:05:45.741 --> 00:05:47.575
Dat is een chemische reactie

00:05:47.575 --> 00:05:50.996
waarbij atomen wisselen van partners 
en nieuwe moleculen maken.

00:05:51.020 --> 00:05:54.605
De ruggengraat van epinefrine
bestaat vooral uit koolstofatomen

00:05:54.629 --> 00:05:55.787
en dat is vaak zo.

00:05:55.811 --> 00:05:59.014
Koolstof is het favoriete structurele 
bouwmateriaal van het leven,

00:05:59.014 --> 00:06:01.691
want het maakt veel handdrukken

00:06:01.715 --> 00:06:03.723
met precies de juiste grijpkracht.

00:06:03.747 --> 00:06:07.468
Daarom definiëren we de organische chemie 
als de studie van koolstofmoleculen.

NOTE Paragraph

00:06:08.559 --> 00:06:13.146
Als we de kleinste moleculen maken die we 
kunnen bedenken en die onze regels volgen,

00:06:13.146 --> 00:06:15.732
benadrukken ze onze regels,
en ze hebben bekende namen:

00:06:15.732 --> 00:06:19.927
water, ammoniak en methaan, 
H2O, NH3 en CH4.

00:06:21.739 --> 00:06:24.200
De woorden ‘waterstof’, 
‘zuurstof’ en ‘stikstof’ --

00:06:24.224 --> 00:06:26.492
we gebruiken dezelfde namen

00:06:26.516 --> 00:06:29.167
voor de drie moleculen 
met elk twee atomen.

00:06:29.191 --> 00:06:30.532
Zij volgen die regels ook,

00:06:30.556 --> 00:06:33.224
want ze hebben één, twee en drie 
bindingen tussen hen.

00:06:33.248 --> 00:06:34.973
Daarom is zuurstof O2.

NOTE Paragraph

00:06:36.449 --> 00:06:38.394
Ik kan je verbranding laten zien.

00:06:39.323 --> 00:06:41.744
Hier is koolstofdioxide, CO2.

00:06:41.768 --> 00:06:44.446
Laten we erboven 
water en zuurstof plaatsen

00:06:44.446 --> 00:06:46.696
en ernaast enkele 
ontvlambare brandstoffen.

00:06:46.696 --> 00:06:48.998
Die bevatten alleen waterstof en koolstof.

00:06:49.022 --> 00:06:50.762
Daarom heten ze koolwaterstoffen.

00:06:50.762 --> 00:06:51.762
We zijn erg creatief.

NOTE Paragraph

00:06:51.762 --> 00:06:53.218
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:06:53.242 --> 00:06:55.385
Als ze tegen zuurstofmoleculen botsen,

00:06:55.409 --> 00:06:59.123
zoals in je motor of je barbecue,

00:06:59.141 --> 00:07:01.678
zetten ze energie vrij 
en herschikken ze zich.

00:07:01.678 --> 00:07:04.964
Elke koolstof komt in het centrum 
van een CO2-molecuul te zitten,

00:07:04.964 --> 00:07:06.366
tussen twee zuurstofatomen.

00:07:06.390 --> 00:07:08.839
Alle waterstofatomen eindigen 
als delen van water.

00:07:08.863 --> 00:07:10.855
Iedereen volgt de regels.

00:07:10.879 --> 00:07:12.197
Ze zijn niet optioneel,

00:07:12.221 --> 00:07:14.699
ook niet voor grotere moleculen

00:07:14.723 --> 00:07:16.141
zoals deze drie.

00:07:17.347 --> 00:07:19.522
Dit is onze favoriete vitamine

00:07:19.546 --> 00:07:21.196
naast onze favoriete drug.

NOTE Paragraph

00:07:21.220 --> 00:07:22.466
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:07:22.490 --> 00:07:26.229
Morfine is een van de belangrijkste 
verhalen in de medische geschiedenis.

00:07:26.253 --> 00:07:29.125
Het was de eerste triomf 
van de geneeskunde op fysieke pijn.

00:07:29.125 --> 00:07:31.193
Elke molecule heeft zijn verhaal

00:07:31.217 --> 00:07:32.801
en ze zijn allemaal gepubliceerd.

00:07:32.825 --> 00:07:36.291
Wetenschappers beschrijven ze 
en andere wetenschappers lezen ze.

00:07:36.315 --> 00:07:39.390
Daarom die handige voorstellingen 
om dit snel te doen op papier

00:07:39.414 --> 00:07:41.273
en ik moet je leren hoe dat moet.

NOTE Paragraph

00:07:41.297 --> 00:07:44.072
We leggen epinefrine plat op een pagina

00:07:44.096 --> 00:07:46.776
en vervangen alle bollen 
door eenvoudige letters.

00:07:46.800 --> 00:07:51.105
Dan worden de bindingen, die in het 
vlak van de pagina liggen, rechte lijnen

00:07:51.152 --> 00:07:53.405
en de bindingen naar boven en naar onder,

00:07:53.429 --> 00:07:54.827
worden kleine driehoeken,

00:07:54.851 --> 00:07:57.290
ofwel vol, ofwel gearceerd 
om diepte aan te geven.

00:07:57.330 --> 00:07:59.561
Koolstoffen tekenen we niet.

00:07:59.585 --> 00:08:02.396
We besparen tijd door ze te verbergen.

00:08:02.897 --> 00:08:06.033
Ze worden voorgesteld 
door de hoeken tussen de bindingen,

00:08:06.057 --> 00:08:09.690
en we verstoppen ook elke waterstof 
die aan een koolstofatoom is gebonden.

00:08:10.583 --> 00:08:11.741
We weten dat ze er zijn

00:08:11.765 --> 00:08:14.663
als koolstof minder
dan vier bindingen heeft.

00:08:15.853 --> 00:08:19.399
Het laatste dat we aanpakken zijn 
de bindingen tussen O en H en N en H.

00:08:19.432 --> 00:08:21.520
Die laten we weg om het schoner te maken,

00:08:21.544 --> 00:08:23.021
en dat is alles wat er is.

00:08:23.045 --> 00:08:25.975
Dat is de professionele manier 
om moleculen voor te stellen.

00:08:25.975 --> 00:08:28.060
Dat is wat je ziet op Wikipediapagina's.

NOTE Paragraph

00:08:30.793 --> 00:08:34.555
Het vraagt wat oefening, maar ik denk 
dat iedereen hier dat zou kunnen.

00:08:34.579 --> 00:08:37.305
Maar voor vandaag is dit epinefrine.

00:08:37.886 --> 00:08:40.814
Ook wel adrenaline genoemd. 
Ze zijn één en hetzelfde.

00:08:40.838 --> 00:08:42.450
Het ontstaat in de bijnieren.

00:08:42.474 --> 00:08:45.426
Dit molecuul zit nu in je lichaam.

00:08:45.450 --> 00:08:47.140
Het is een natuurlijk molecuul.

00:08:47.164 --> 00:08:51.408
Deze EpiPen geeft je er even 
één triljoen meer van.

NOTE Paragraph

00:08:51.432 --> 00:08:53.082
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:08:53.106 --> 00:08:56.297
We kunnen epinefrine extraheren

00:08:56.321 --> 00:08:59.741
uit de bijnieren van schapen en runderen,

00:08:59.765 --> 00:09:02.099
maar daar komt dit spul niet vandaan.

00:09:02.123 --> 00:09:04.991
We maken dit epinefrine in een fabriek

00:09:05.015 --> 00:09:10.254
uit kleinere moleculen 
die meestal afkomstig zijn uit aardolie.

00:09:11.322 --> 00:09:13.031
Dit is 100% synthetisch.

00:09:13.862 --> 00:09:17.115
En dat woord ‘synthetisch’ maakt 
sommigen ongemakkelijk.

00:09:17.964 --> 00:09:21.259
Het is niet zoals het woord
‘natuurlijk’, dat veilig aanvoelt.

00:09:21.283 --> 00:09:24.925
Maar deze twee moleculen kunnen niet 
van elkaar worden onderscheiden.

00:09:26.263 --> 00:09:30.159
We hebben het niet over twee auto's 
die van een lopende band komen.

00:09:30.183 --> 00:09:32.224
Een auto kan een kras hebben,

00:09:32.248 --> 00:09:34.103
maar een atoom kan je niet krassen.

00:09:34.127 --> 00:09:38.675
Deze twee zijn identiek 
op een surreële, bijna wiskundige wijze.

00:09:38.699 --> 00:09:41.800
Op deze atomaire schaal 
raakt wiskunde vrijwel de werkelijkheid.

00:09:42.128 --> 00:09:43.747
En een molecuul van epinefrine ...

00:09:44.619 --> 00:09:46.688
heeft geen herinnering aan zijn herkomst.

00:09:46.688 --> 00:09:47.907
Het is gewoon wat het is,

00:09:47.931 --> 00:09:49.242
en als je het eenmaal hebt,

00:09:49.242 --> 00:09:53.517
doen de woorden ‘natuurlijk’ 
en ‘synthetisch’ er niet toe.

00:09:54.284 --> 00:09:57.496
De natuur synthetiseert 
dit molecuul net als wij,

00:09:57.520 --> 00:09:59.917
behalve dat de natuur 
het beter kan dan wij.

NOTE Paragraph

00:09:59.917 --> 00:10:02.209
Voordat er sprake was van leven op aarde,

00:10:02.233 --> 00:10:05.240
waren alle moleculen klein en eenvoudig:

00:10:05.264 --> 00:10:06.915
koolstofdioxide, water, stikstof,

00:10:08.018 --> 00:10:09.112
gewoon simpele dingen.

00:10:09.112 --> 00:10:11.140
Het ontstaan van het leven veranderde dat.

00:10:11.164 --> 00:10:14.860
Leven bracht biosynthetische fabrieken 
die door zonlicht worden aangedreven,

00:10:14.860 --> 00:10:17.939
en in deze fabrieken botsen 
kleine moleculen tegen elkaar

00:10:17.963 --> 00:10:21.271
en worden ze grote moleculen: 
koolhydraten, eiwitten, nucleïnezuren,

00:10:21.295 --> 00:10:23.748
allerlei spectaculaire creaties.

00:10:25.613 --> 00:10:27.938
De natuur is de originele 
organische chemicus

00:10:28.932 --> 00:10:32.355
en haar werk vult ook onze lucht 
met zuurstofgas dat we inademen,

00:10:32.379 --> 00:10:33.847
dat is hoge-energie zuurstof.

NOTE Paragraph

00:10:35.597 --> 00:10:38.858
Al deze moleculen zitten 
vol energie van de zon.

00:10:38.882 --> 00:10:40.350
Ze slaan ze op als batterijen.

00:10:40.810 --> 00:10:43.652
De natuur is dus 
gemaakt van chemische stoffen.

00:10:44.171 --> 00:10:47.268
Helpen jullie mij het woord 
‘chemische stof’ terug te winnen?

00:10:47.268 --> 00:10:49.711
Want het is ons ontstolen.

00:10:49.735 --> 00:10:52.434
Het betekent niet giftig of schadelijk

00:10:52.458 --> 00:10:55.513
en het betekent ook niet 
door de mens gemaakt of onnatuurlijk.

00:10:55.513 --> 00:10:58.370
Het betekent gewoon ‘stof’, oké?

NOTE Paragraph

00:10:58.394 --> 00:10:59.915
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:10:59.939 --> 00:11:03.895
Een klomp houtskool zonder 
chemicaliën bestaat niet.

00:11:03.999 --> 00:11:05.209
Dat is belachelijk.

NOTE Paragraph

00:11:05.233 --> 00:11:06.234
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:11:06.258 --> 00:11:08.091
En ik wil nog iets zeggen.

00:11:08.932 --> 00:11:11.607
Het woord ‘natuurlijk’
is niet hetzelfde als ‘veilig’,

00:11:11.631 --> 00:11:14.139
dat weten jullie.

00:11:14.163 --> 00:11:18.646
Tal van chemicaliën
uit de natuur zijn zeer giftig

00:11:18.670 --> 00:11:21.273
en anderen zijn lekker

00:11:21.297 --> 00:11:23.219
en sommige zijn beide ...

NOTE Paragraph

00:11:23.243 --> 00:11:24.614
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:11:24.638 --> 00:11:26.328
toxisch en lekker.

NOTE Paragraph

00:11:26.813 --> 00:11:29.591
De enige manier om uit te maken 
of iets schadelijk is,

00:11:29.615 --> 00:11:31.487
is het te testen,

00:11:31.511 --> 00:11:33.669
en dan bedoel ik niet door jullie.

00:11:33.693 --> 00:11:36.502
Professionele toxicologen: ze bestaan,

00:11:36.526 --> 00:11:38.040
ze zijn goed opgeleid

00:11:38.064 --> 00:11:40.066
en je moet ze vertrouwen zoals ik dat doe.

NOTE Paragraph

00:11:40.893 --> 00:11:42.783
De moleculen van de natuur zijn overal,

00:11:42.783 --> 00:11:44.560
inclusief degene die zijn afgebroken

00:11:44.584 --> 00:11:46.894
tot de zwarte mengsels 
die we petroleum noemen.

00:11:46.918 --> 00:11:49.148
We zuiveren deze moleculen.

00:11:49.695 --> 00:11:51.514
Er is niets onnatuurlijks aan.

00:11:51.538 --> 00:11:52.688
We zuiveren ze.

00:11:54.228 --> 00:11:57.196
We zijn ervan afhankelijk 
voor onze energie,

00:11:57.220 --> 00:12:01.229
wat betekent dat elk van de C-atomen 
wordt omgezet tot CO2.

00:12:01.253 --> 00:12:04.091
Dat is een broeikasgas 
dat ons klimaat verstoort.

00:12:04.091 --> 00:12:07.846
Misschien helpt kennis van die chemie 
die realiteit makkelijker te aanvaarden

00:12:07.846 --> 00:12:09.406
voor sommigen, ik weet het niet,

00:12:09.430 --> 00:12:12.253
maar deze moleculen zijn niet 
enkel fossiele brandstoffen.

00:12:12.523 --> 00:12:15.165
Ze zijn ook de goedkoopst 
beschikbare grondstoffen

00:12:15.189 --> 00:12:17.523
voor iets dat we synthese noemen.

00:12:18.195 --> 00:12:20.297
We gebruiken ze als LEGO-blokjes.

00:12:21.083 --> 00:12:25.370
We leerden hoe ze met grote precisie 
te verbinden of uit elkaar te halen.

00:12:25.394 --> 00:12:27.000
Ik heb dat zelf vaak gedaan

00:12:27.024 --> 00:12:29.653
en ik vind het nog steeds 
verbazingwekkend dat het kan.

00:12:29.653 --> 00:12:32.699
Wat wij doen is net zoiets 
als het samenstellen van LEGO

00:12:32.723 --> 00:12:35.755
door dozen ervan in wasmachines te gooien,

00:12:35.779 --> 00:12:37.084
maar het werkt.

NOTE Paragraph

00:12:37.108 --> 00:12:40.035
We kunnen exacte kopieën maken 
van de natuurlijke moleculen,

00:12:40.035 --> 00:12:41.195
zoals epinefrine,

00:12:41.345 --> 00:12:45.337
of we kunnen eigen creaties maken,
zoals deze twee.

00:12:45.361 --> 00:12:49.631
Een verzacht de symptomen 
van multiple sclerose.

00:12:49.655 --> 00:12:53.442
De andere geneest een soort bloedkanker 
die wij T-cel lymfoom noemen.

00:12:53.466 --> 00:12:57.698
Een molecuul van de juiste grootte 
en vorm is als een sleutel in een slot.

00:12:57.722 --> 00:13:01.197
Wanneer het past, interfereert het 
met de chemie van een ziekte.

00:13:01.221 --> 00:13:02.514
Zo werken medicijnen.

00:13:03.580 --> 00:13:05.200
Natuurlijke of synthetische,

00:13:05.224 --> 00:13:08.684
het zijn allemaal maar moleculen
die precies in iets belangrijks passen.

NOTE Paragraph

00:13:08.708 --> 00:13:11.012
Maar de natuur kan het veel beter dan wij,

00:13:11.012 --> 00:13:13.524
dus de hare zijn 
indrukwekkender dan de onze,

00:13:13.548 --> 00:13:15.126
zoals deze hier.

00:13:15.150 --> 00:13:17.095
Dit heet vancomycine.

00:13:17.119 --> 00:13:20.182
De natuur gaf dit indrukwekkende beest
twee chlooratomen,

00:13:20.206 --> 00:13:22.391
net een paar oorbellen.

00:13:22.415 --> 00:13:27.582
We vonden vancomycine in 1953
in een modderpoel in een jungle in Borneo.

00:13:27.606 --> 00:13:29.422
Het wordt gemaakt door een bacterie.

00:13:30.355 --> 00:13:33.251
We kunnen het niet kostenefficiënt 
synthetiseren in een lab.

00:13:33.798 --> 00:13:38.117
Te ingewikkeld voor ons, maar 
we kunnen het oogsten uit de natuur,

00:13:38.141 --> 00:13:42.324
en dat doen we, want het is een 
van onze meest krachtige antibiotica.

00:13:42.348 --> 00:13:45.303
Elke dag vermeldt 
onze literatuur nieuwe moleculen.

00:13:45.327 --> 00:13:48.557
We maken ze of we vinden ze
in alle uithoeken van deze planeet.

00:13:49.862 --> 00:13:51.673
Daar komen de geneesmiddelen vandaan

00:13:51.697 --> 00:13:53.942
en daarom hebben artsen 
geweldige krachten ...

NOTE Paragraph

00:13:53.966 --> 00:13:54.988
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:13:55.012 --> 00:13:57.528
om dodelijke infecties 
en al het andere te genezen.

NOTE Paragraph

00:13:57.528 --> 00:14:00.957
Vandaag is de dokter als een ridder 
in een schitterend harnas.

00:14:01.948 --> 00:14:04.849
Ze leveren hun gevechten 
met moed en vastberadenheid,

00:14:04.873 --> 00:14:06.493
maar ook met goed materiaal.

00:14:06.517 --> 00:14:10.535
Vergeet dus de rol van de smid 
niet in dit beeld,

00:14:10.559 --> 00:14:13.102
want zonder de smid
zou het er wat anders uitzien ...

NOTE Paragraph

00:14:14.276 --> 00:14:16.139
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:14:16.163 --> 00:14:18.706
Maar deze wetenschap
omvat meer dan geneeskunde.

00:14:18.706 --> 00:14:24.739
Het is olie, oplosmiddelen,
aroma's, textiel, alle kunststoffen,

00:14:24.763 --> 00:14:26.787
de kussens waar je nu op zit --

00:14:26.787 --> 00:14:29.517
ze zijn allemaal vervaardigd, 
en ze zijn vooral koolstof,

00:14:29.541 --> 00:14:31.735
dus dat maakt het allemaal 
organische chemie.

00:14:31.735 --> 00:14:33.788
Dit is een rijke wetenschap.

NOTE Paragraph

00:14:33.812 --> 00:14:35.666
Ik liet vandaag een stuk weg:

00:14:35.690 --> 00:14:38.875
fosfor en zwavel en andere atomen,

00:14:39.812 --> 00:14:42.097
en waarom ze zich allemaal zo verbinden,

00:14:42.121 --> 00:14:43.376
en symmetrie

00:14:43.400 --> 00:14:45.221
en niet-bindende elektronen,

00:14:45.245 --> 00:14:46.789
en atomen met lading,

00:14:46.813 --> 00:14:49.909
en reacties en hun mechanismen, 
en het gaat maar door en door.

00:14:49.933 --> 00:14:51.943
Synthese aanleren vergt veel tijd.

NOTE Paragraph

00:14:51.967 --> 00:14:54.898
Maar ik ben hier niet om jullie 
organische chemie te leren --

00:14:54.898 --> 00:14:56.714
ik wil ze alleen maar laten zien,

00:14:56.738 --> 00:15:01.777
met heel veel hulp van een jonge man, 
Weston Durland genaamd.

00:15:01.801 --> 00:15:03.277
Jullie hebben hem al gezien.

00:15:04.427 --> 00:15:06.578
Hij is een student in de chemie,

00:15:06.602 --> 00:15:09.880
en toevallig ook 
vrij goed in computergraphics.

NOTE Paragraph

00:15:09.904 --> 00:15:11.641
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:15:11.675 --> 00:15:15.753
Weston ontwierp al die bewegende moleculen

00:15:15.777 --> 00:15:17.189
die je vandaag zag.

00:15:17.213 --> 00:15:20.453
Hij en ik wilden door het gebruik 
van graphics als deze

00:15:20.477 --> 00:15:23.265
iemand helpen praten 
over deze ingewikkelde wetenschap.

00:15:23.316 --> 00:15:25.657
Maar ons belangrijkste doel was 
gewoon laten zien

00:15:25.681 --> 00:15:28.640
dat organische chemie niet iets is 
om bang voor te zijn.

00:15:29.418 --> 00:15:32.608
Het is in wezen een venster

00:15:32.632 --> 00:15:35.055
waardoor de schoonheid 
van de natuurlijke wereld

00:15:35.055 --> 00:15:36.365
beter tot zijn recht komt.

NOTE Paragraph

00:15:36.365 --> 00:15:37.516
Dank je.

NOTE Paragraph

00:15:37.540 --> 00:15:40.807
(Applaus)