1
00:00:00,623 --> 00:00:02,435
Stel jezelf eens de vraag:

2
00:00:02,973 --> 00:00:06,762
wat voel je wanneer je 
de woorden ‘organische chemie’ hoort?

3
00:00:06,786 --> 00:00:07,952
Wat komt er in je op?

4
00:00:08,763 --> 00:00:12,406
Bijna elke universiteit 
biedt een cursus aan

5
00:00:12,430 --> 00:00:14,319
die Organische Chemie heet.

6
00:00:14,343 --> 00:00:17,372
Het is een slopende,
zware inleiding op het onderwerp,

7
00:00:18,252 --> 00:00:21,226
een vloed aan informatie
die studenten overweldigt

8
00:00:21,250 --> 00:00:25,440
en je moet ervoor slagen 
als je arts, tandarts

9
00:00:25,464 --> 00:00:26,826
of dierenarts wil worden.

10
00:00:26,850 --> 00:00:30,786
Daarom zien zo veel studenten 
deze wetenschap als dit ...

11
00:00:32,127 --> 00:00:34,097
als een obstakel op hun pad,

12
00:00:34,121 --> 00:00:36,285
ze vrezen en haten het

13
00:00:36,309 --> 00:00:38,452
en ze noemen het een sneuvelvak.

14
00:00:38,476 --> 00:00:42,321
Wat een wreed vak,
om jongeren uit te wieden.

15
00:00:43,538 --> 00:00:47,408
Die perceptie verspreidde zich al lang 
geleden tot buiten de universiteiten.

16
00:00:47,408 --> 00:00:51,014
Er is een universele bezorgdheid 
over deze twee woorden.

17
00:00:52,963 --> 00:00:55,389
Ik hou toevallig van deze wetenschap

18
00:00:55,413 --> 00:00:58,213
en ik denk dat de positie
waarin we ze hebben geplaatst

19
00:00:58,213 --> 00:00:59,678
onvergeeflijk is.

20
00:00:59,702 --> 00:01:03,563
Het is niet goed voor de wetenschap 
en het is niet goed voor de samenleving.

21
00:01:03,587 --> 00:01:06,154
En ik denk niet dat dat hoeft.

22
00:01:06,178 --> 00:01:09,809
Ik bedoel niet dat deze cursus 
gemakkelijker zou moeten zijn.

23
00:01:10,129 --> 00:01:11,339
Helemaal niet.

24
00:01:11,819 --> 00:01:15,636
Maar jouw idee van deze twee woorden

25
00:01:16,884 --> 00:01:21,273
mag niet stoelen op de ervaringen 
van studenten geneeskunde

26
00:01:21,297 --> 00:01:24,457
die een zeer enerverende 
tijd in hun leven doormaken.

27
00:01:25,720 --> 00:01:28,175
Daarom sta ik hier vandaag,
omdat ik geloof

28
00:01:28,199 --> 00:01:30,832
dat basiskennis van organische 
chemie waardevol is

29
00:01:30,856 --> 00:01:35,468
en ik denk dat ze voor iedereen 
toegankelijk kan worden gemaakt.

30
00:01:35,492 --> 00:01:37,905
Dat wil ik jullie vandaag bewijzen.

31
00:01:37,929 --> 00:01:39,310
Mag het?

32
00:01:39,334 --> 00:01:40,862
Publiek: Jaa!

33
00:01:40,886 --> 00:01:43,949
Jakob Magolan: Oké, we gaan ervoor.

34
00:01:43,973 --> 00:01:45,227
(Gelach)

35
00:01:45,251 --> 00:01:48,044
Hier heb ik een al te dure EpiPen.

36
00:01:48,540 --> 00:01:50,821
Het geneesmiddel erin heet epinefrine.

37
00:01:51,250 --> 00:01:54,384
Epinefrine kan mijn hartslag 
opnieuw opstarten

38
00:01:54,408 --> 00:01:56,973
of een levensbedreigende 
allergische reactie stoppen.

39
00:01:56,997 --> 00:02:00,361
Een injectie hier zal het doen.

40
00:02:01,076 --> 00:02:05,141
Het start de vecht-of-vlucht 
machinerie in mijn lichaam op.

41
00:02:05,249 --> 00:02:09,066
Hartslag en bloeddruk stijgen 
en bloed raast naar mijn spieren.

42
00:02:09,090 --> 00:02:12,026
Mijn pupillen verwijden. 
Ik voel een golf van kracht.

43
00:02:12,050 --> 00:02:17,200
Epinefrine maakte voor veel mensen 
het verschil uit tussen leven en dood.

44
00:02:17,224 --> 00:02:20,419
Dit is als een klein wonder 
dat je in je vingers kunt houden.

45
00:02:21,459 --> 00:02:24,761
Hier is de chemische 
structuur van epinefrine.

46
00:02:25,753 --> 00:02:27,960
Dit is hoe organische chemie eruit ziet.

47
00:02:27,984 --> 00:02:30,245
Het lijkt op lijnen en letters ...

48
00:02:31,362 --> 00:02:33,369
Zonder betekenis 
voor de meeste mensen.

49
00:02:33,740 --> 00:02:36,590
Ik wil jullie graag tonen 
wat ik in dit beeld zie.

50
00:02:37,645 --> 00:02:39,484
Ik zie een fysiek object

51
00:02:41,071 --> 00:02:43,421
met diepte en draaiende delen,

52
00:02:43,445 --> 00:02:44,674
en het beweegt.

53
00:02:46,864 --> 00:02:49,078
Dit noemen we een verbinding 
of een molecuul.

54
00:02:49,078 --> 00:02:51,573
Het zijn 26 atomen.

55
00:02:51,573 --> 00:02:54,753
Ze zijn aan elkaar gehecht 
door atoombindingen.

56
00:02:55,443 --> 00:02:59,911
De unieke opstelling van deze atomen 
geeft epinefrine zijn identiteit,

57
00:02:59,935 --> 00:03:02,246
maar niemand heeft 
er ooit een echt gezien,

58
00:03:02,270 --> 00:03:03,724
want ze zijn erg klein.

59
00:03:03,748 --> 00:03:06,896
Dus gaan we dit 
een artistieke impressie noemen

60
00:03:06,920 --> 00:03:09,150
en ik wil jullie uitleggen 
hoe klein dit is.

61
00:03:10,618 --> 00:03:14,762
Hierin zit minder dan een halve milligram 
ervan opgelost in water.

62
00:03:14,786 --> 00:03:16,469
Ongeveer zoveel als een zandkorrel.

63
00:03:16,469 --> 00:03:20,319
Hierin zitten één triljoen 
moleculen epinefrine.

64
00:03:21,528 --> 00:03:22,987
Dat zijn 18 nullen.

65
00:03:23,011 --> 00:03:24,913
Dat aantal is moeilijk te visualiseren.

66
00:03:25,336 --> 00:03:28,021
Zeven miljard mensen op deze planeet?

67
00:03:28,877 --> 00:03:33,446
Misschien 400 miljard sterren 
in ons melkwegstelsel?

68
00:03:33,446 --> 00:03:35,017
Je komt niet eens in de buurt.

69
00:03:35,017 --> 00:03:36,928
Om ongeveer tot dat aantal te komen,

70
00:03:36,952 --> 00:03:39,669
zou je elke zandkorrel

71
00:03:39,693 --> 00:03:43,289
van elk strand, van alle oceanen 
en meren moeten nemen

72
00:03:43,313 --> 00:03:46,035
en ze dan allemaal inkrimpen, 
zodat ze hierin passen.

73
00:03:47,821 --> 00:03:50,671
Epinefrine is zo klein 
dat we het nooit zullen zien,

74
00:03:50,695 --> 00:03:53,051
door geen enkele microscoop ooit,

75
00:03:53,995 --> 00:03:55,714
maar we weten hoe het eruit ziet,

76
00:03:55,714 --> 00:03:59,377
omdat het zich toont 
via een aantal geavanceerde machines

77
00:03:59,401 --> 00:04:01,533
met mooie namen

78
00:04:01,557 --> 00:04:04,232
zoals ‘nucleaire magnetische 
resonantie spectrometers’.

79
00:04:05,398 --> 00:04:08,669
Maar zichtbaar of niet, 
we kennen dit molecuul heel goed.

80
00:04:08,693 --> 00:04:11,010
Het bevat vier verschillende atoomsoorten:

81
00:04:11,010 --> 00:04:13,073
waterstof, koolstof, zuurstof en stikstof.

82
00:04:13,097 --> 00:04:15,864
Dit zijn de kleuren die we 
er meestal voor gebruiken.

83
00:04:15,888 --> 00:04:18,515
Alles in ons universum is 
gemaakt van kleine bolletjes

84
00:04:18,539 --> 00:04:19,715
die we atomen noemen.

85
00:04:19,739 --> 00:04:22,241
Er zijn ongeveer honderd 
van deze basisingrediënten,

86
00:04:22,241 --> 00:04:24,584
allemaal gemaakt 
van drie nog kleinere deeltjes:

87
00:04:24,584 --> 00:04:26,184
protonen, neutronen, elektronen.

88
00:04:26,208 --> 00:04:29,340
Wij rangschikken die atomen 
in deze vertrouwde tabel.

89
00:04:30,755 --> 00:04:32,852
We geven ze elk een naam en een nummer.

90
00:04:32,852 --> 00:04:35,418
Maar het gekende leven 
heeft ze niet allemaal nodig,

91
00:04:35,418 --> 00:04:37,867
slechts deze kleinere deelverzameling.

92
00:04:38,671 --> 00:04:41,808
En vier atomen in het bijzonder 
onderscheiden zich van de rest

93
00:04:41,808 --> 00:04:44,031
als de belangrijkste 
bouwstenen van het leven.

94
00:04:44,055 --> 00:04:47,421
Het zijn dezelfde als die in epinefrine:

95
00:04:47,445 --> 00:04:50,483
waterstof, koolstof, stikstof en zuurstof.

96
00:04:52,512 --> 00:04:55,427
Wat ik nu ga zeggen,
is het belangrijkste onderdeel.

97
00:04:56,443 --> 00:04:59,299
Wanneer deze atomen zich 
verbinden tot moleculen

98
00:04:59,323 --> 00:05:01,052
volgen ze een aantal regels.

99
00:05:01,076 --> 00:05:03,338
Waterstof maakt één binding,

100
00:05:03,362 --> 00:05:05,108
zuurstof altijd twee,

101
00:05:05,132 --> 00:05:06,564
stikstof drie

102
00:05:06,588 --> 00:05:08,112
en koolstof vier.

103
00:05:08,857 --> 00:05:10,278
Dat is het.

104
00:05:10,302 --> 00:05:11,987
HONC - één, twee, drie, vier.

105
00:05:13,962 --> 00:05:17,678
Als je tot vier kunt tellen en
het woord ‘honk’ fout kunt spellen,

106
00:05:17,702 --> 00:05:20,370
ga je je dit voor de rest 
van je leven herinneren.

107
00:05:20,394 --> 00:05:22,046
(Gelach)

108
00:05:22,070 --> 00:05:24,493
Nu heb ik hier vier kommen 
met deze ingrediënten.

109
00:05:24,517 --> 00:05:27,281
We kunnen ze gebruiken 
om moleculen te bouwen.

110
00:05:28,828 --> 00:05:30,407
Laten we beginnen met epinefrine.

111
00:05:31,464 --> 00:05:35,645
Nu bestaan deze bindingen 
tussen atomen uit elektronen,

112
00:05:36,154 --> 00:05:39,267
waarmee ze als armen naar 
hun buren reiken om ze vast te houden,

113
00:05:39,267 --> 00:05:41,533
twee elektronen per binding 
als een 'handdruk'

114
00:05:41,533 --> 00:05:43,644
en zoals een handdruk 
zijn ze niet blijvend.

115
00:05:43,644 --> 00:05:45,741
Ze kunnen loslaten en een ander grijpen.

116
00:05:45,741 --> 00:05:47,575
Dat is een chemische reactie

117
00:05:47,575 --> 00:05:50,996
waarbij atomen wisselen van partners 
en nieuwe moleculen maken.

118
00:05:51,020 --> 00:05:54,605
De ruggengraat van epinefrine
bestaat vooral uit koolstofatomen

119
00:05:54,629 --> 00:05:55,787
en dat is vaak zo.

120
00:05:55,811 --> 00:05:59,014
Koolstof is het favoriete structurele 
bouwmateriaal van het leven,

121
00:05:59,014 --> 00:06:01,691
want het maakt veel handdrukken

122
00:06:01,715 --> 00:06:03,723
met precies de juiste grijpkracht.

123
00:06:03,747 --> 00:06:07,468
Daarom definiëren we de organische chemie 
als de studie van koolstofmoleculen.

124
00:06:08,559 --> 00:06:13,146
Als we de kleinste moleculen maken die we 
kunnen bedenken en die onze regels volgen,

125
00:06:13,146 --> 00:06:15,732
benadrukken ze onze regels,
en ze hebben bekende namen:

126
00:06:15,732 --> 00:06:19,927
water, ammoniak en methaan, 
H2O, NH3 en CH4.

127
00:06:21,739 --> 00:06:24,200
De woorden ‘waterstof’, 
‘zuurstof’ en ‘stikstof’ --

128
00:06:24,224 --> 00:06:26,492
we gebruiken dezelfde namen

129
00:06:26,516 --> 00:06:29,167
voor de drie moleculen 
met elk twee atomen.

130
00:06:29,191 --> 00:06:30,532
Zij volgen die regels ook,

131
00:06:30,556 --> 00:06:33,224
want ze hebben één, twee en drie 
bindingen tussen hen.

132
00:06:33,248 --> 00:06:34,973
Daarom is zuurstof O2.

133
00:06:36,449 --> 00:06:38,394
Ik kan je verbranding laten zien.

134
00:06:39,323 --> 00:06:41,744
Hier is koolstofdioxide, CO2.

135
00:06:41,768 --> 00:06:44,446
Laten we erboven 
water en zuurstof plaatsen

136
00:06:44,446 --> 00:06:46,696
en ernaast enkele 
ontvlambare brandstoffen.

137
00:06:46,696 --> 00:06:48,998
Die bevatten alleen waterstof en koolstof.

138
00:06:49,022 --> 00:06:50,762
Daarom heten ze koolwaterstoffen.

139
00:06:50,762 --> 00:06:51,762
We zijn erg creatief.

140
00:06:51,762 --> 00:06:53,218
(Gelach)

141
00:06:53,242 --> 00:06:55,385
Als ze tegen zuurstofmoleculen botsen,

142
00:06:55,409 --> 00:06:59,123
zoals in je motor of je barbecue,

143
00:06:59,141 --> 00:07:01,678
zetten ze energie vrij 
en herschikken ze zich.

144
00:07:01,678 --> 00:07:04,964
Elke koolstof komt in het centrum 
van een CO2-molecuul te zitten,

145
00:07:04,964 --> 00:07:06,366
tussen twee zuurstofatomen.

146
00:07:06,390 --> 00:07:08,839
Alle waterstofatomen eindigen 
als delen van water.

147
00:07:08,863 --> 00:07:10,855
Iedereen volgt de regels.

148
00:07:10,879 --> 00:07:12,197
Ze zijn niet optioneel,

149
00:07:12,221 --> 00:07:14,699
ook niet voor grotere moleculen

150
00:07:14,723 --> 00:07:16,141
zoals deze drie.

151
00:07:17,347 --> 00:07:19,522
Dit is onze favoriete vitamine

152
00:07:19,546 --> 00:07:21,196
naast onze favoriete drug.

153
00:07:21,220 --> 00:07:22,466
(Gelach)

154
00:07:22,490 --> 00:07:26,229
Morfine is een van de belangrijkste 
verhalen in de medische geschiedenis.

155
00:07:26,253 --> 00:07:29,125
Het was de eerste triomf 
van de geneeskunde op fysieke pijn.

156
00:07:29,125 --> 00:07:31,193
Elke molecule heeft zijn verhaal

157
00:07:31,217 --> 00:07:32,801
en ze zijn allemaal gepubliceerd.

158
00:07:32,825 --> 00:07:36,291
Wetenschappers beschrijven ze 
en andere wetenschappers lezen ze.

159
00:07:36,315 --> 00:07:39,390
Daarom die handige voorstellingen 
om dit snel te doen op papier

160
00:07:39,414 --> 00:07:41,273
en ik moet je leren hoe dat moet.

161
00:07:41,297 --> 00:07:44,072
We leggen epinefrine plat op een pagina

162
00:07:44,096 --> 00:07:46,776
en vervangen alle bollen 
door eenvoudige letters.

163
00:07:46,800 --> 00:07:51,105
Dan worden de bindingen, die in het 
vlak van de pagina liggen, rechte lijnen

164
00:07:51,152 --> 00:07:53,405
en de bindingen naar boven en naar onder,

165
00:07:53,429 --> 00:07:54,827
worden kleine driehoeken,

166
00:07:54,851 --> 00:07:57,290
ofwel vol, ofwel gearceerd 
om diepte aan te geven.

167
00:07:57,330 --> 00:07:59,561
Koolstoffen tekenen we niet.

168
00:07:59,585 --> 00:08:02,396
We besparen tijd door ze te verbergen.

169
00:08:02,897 --> 00:08:06,033
Ze worden voorgesteld 
door de hoeken tussen de bindingen,

170
00:08:06,057 --> 00:08:09,690
en we verstoppen ook elke waterstof 
die aan een koolstofatoom is gebonden.

171
00:08:10,583 --> 00:08:11,741
We weten dat ze er zijn

172
00:08:11,765 --> 00:08:14,663
als koolstof minder
dan vier bindingen heeft.

173
00:08:15,853 --> 00:08:19,399
Het laatste dat we aanpakken zijn 
de bindingen tussen O en H en N en H.

174
00:08:19,432 --> 00:08:21,520
Die laten we weg om het schoner te maken,

175
00:08:21,544 --> 00:08:23,021
en dat is alles wat er is.

176
00:08:23,045 --> 00:08:25,975
Dat is de professionele manier 
om moleculen voor te stellen.

177
00:08:25,975 --> 00:08:28,060
Dat is wat je ziet op Wikipediapagina's.

178
00:08:30,793 --> 00:08:34,555
Het vraagt wat oefening, maar ik denk 
dat iedereen hier dat zou kunnen.

179
00:08:34,579 --> 00:08:37,305
Maar voor vandaag is dit epinefrine.

180
00:08:37,886 --> 00:08:40,814
Ook wel adrenaline genoemd. 
Ze zijn één en hetzelfde.

181
00:08:40,838 --> 00:08:42,450
Het ontstaat in de bijnieren.

182
00:08:42,474 --> 00:08:45,426
Dit molecuul zit nu in je lichaam.

183
00:08:45,450 --> 00:08:47,140
Het is een natuurlijk molecuul.

184
00:08:47,164 --> 00:08:51,408
Deze EpiPen geeft je er even 
één triljoen meer van.

185
00:08:51,432 --> 00:08:53,082
(Gelach)

186
00:08:53,106 --> 00:08:56,297
We kunnen epinefrine extraheren

187
00:08:56,321 --> 00:08:59,741
uit de bijnieren van schapen en runderen,

188
00:08:59,765 --> 00:09:02,099
maar daar komt dit spul niet vandaan.

189
00:09:02,123 --> 00:09:04,991
We maken dit epinefrine in een fabriek

190
00:09:05,015 --> 00:09:10,254
uit kleinere moleculen 
die meestal afkomstig zijn uit aardolie.

191
00:09:11,322 --> 00:09:13,031
Dit is 100% synthetisch.

192
00:09:13,862 --> 00:09:17,115
En dat woord ‘synthetisch’ maakt 
sommigen ongemakkelijk.

193
00:09:17,964 --> 00:09:21,259
Het is niet zoals het woord
‘natuurlijk’, dat veilig aanvoelt.

194
00:09:21,283 --> 00:09:24,925
Maar deze twee moleculen kunnen niet 
van elkaar worden onderscheiden.

195
00:09:26,263 --> 00:09:30,159
We hebben het niet over twee auto's 
die van een lopende band komen.

196
00:09:30,183 --> 00:09:32,224
Een auto kan een kras hebben,

197
00:09:32,248 --> 00:09:34,103
maar een atoom kan je niet krassen.

198
00:09:34,127 --> 00:09:38,675
Deze twee zijn identiek 
op een surreële, bijna wiskundige wijze.

199
00:09:38,699 --> 00:09:41,800
Op deze atomaire schaal 
raakt wiskunde vrijwel de werkelijkheid.

200
00:09:42,128 --> 00:09:43,747
En een molecuul van epinefrine ...

201
00:09:44,619 --> 00:09:46,688
heeft geen herinnering aan zijn herkomst.

202
00:09:46,688 --> 00:09:47,907
Het is gewoon wat het is,

203
00:09:47,931 --> 00:09:49,242
en als je het eenmaal hebt,

204
00:09:49,242 --> 00:09:53,517
doen de woorden ‘natuurlijk’ 
en ‘synthetisch’ er niet toe.

205
00:09:54,284 --> 00:09:57,496
De natuur synthetiseert 
dit molecuul net als wij,

206
00:09:57,520 --> 00:09:59,917
behalve dat de natuur 
het beter kan dan wij.

207
00:09:59,917 --> 00:10:02,209
Voordat er sprake was van leven op aarde,

208
00:10:02,233 --> 00:10:05,240
waren alle moleculen klein en eenvoudig:

209
00:10:05,264 --> 00:10:06,915
koolstofdioxide, water, stikstof,

210
00:10:08,018 --> 00:10:09,112
gewoon simpele dingen.

211
00:10:09,112 --> 00:10:11,140
Het ontstaan van het leven veranderde dat.

212
00:10:11,164 --> 00:10:14,860
Leven bracht biosynthetische fabrieken 
die door zonlicht worden aangedreven,

213
00:10:14,860 --> 00:10:17,939
en in deze fabrieken botsen 
kleine moleculen tegen elkaar

214
00:10:17,963 --> 00:10:21,271
en worden ze grote moleculen: 
koolhydraten, eiwitten, nucleïnezuren,

215
00:10:21,295 --> 00:10:23,748
allerlei spectaculaire creaties.

216
00:10:25,613 --> 00:10:27,938
De natuur is de originele 
organische chemicus

217
00:10:28,932 --> 00:10:32,355
en haar werk vult ook onze lucht 
met zuurstofgas dat we inademen,

218
00:10:32,379 --> 00:10:33,847
dat is hoge-energie zuurstof.

219
00:10:35,597 --> 00:10:38,858
Al deze moleculen zitten 
vol energie van de zon.

220
00:10:38,882 --> 00:10:40,350
Ze slaan ze op als batterijen.

221
00:10:40,810 --> 00:10:43,652
De natuur is dus 
gemaakt van chemische stoffen.

222
00:10:44,171 --> 00:10:47,268
Helpen jullie mij het woord 
‘chemische stof’ terug te winnen?

223
00:10:47,268 --> 00:10:49,711
Want het is ons ontstolen.

224
00:10:49,735 --> 00:10:52,434
Het betekent niet giftig of schadelijk

225
00:10:52,458 --> 00:10:55,513
en het betekent ook niet 
door de mens gemaakt of onnatuurlijk.

226
00:10:55,513 --> 00:10:58,370
Het betekent gewoon ‘stof’, oké?

227
00:10:58,394 --> 00:10:59,915
(Gelach)

228
00:10:59,939 --> 00:11:03,895
Een klomp houtskool zonder 
chemicaliën bestaat niet.

229
00:11:03,999 --> 00:11:05,209
Dat is belachelijk.

230
00:11:05,233 --> 00:11:06,234
(Gelach)

231
00:11:06,258 --> 00:11:08,091
En ik wil nog iets zeggen.

232
00:11:08,932 --> 00:11:11,607
Het woord ‘natuurlijk’
is niet hetzelfde als ‘veilig’,

233
00:11:11,631 --> 00:11:14,139
dat weten jullie.

234
00:11:14,163 --> 00:11:18,646
Tal van chemicaliën
uit de natuur zijn zeer giftig

235
00:11:18,670 --> 00:11:21,273
en anderen zijn lekker

236
00:11:21,297 --> 00:11:23,219
en sommige zijn beide ...

237
00:11:23,243 --> 00:11:24,614
(Gelach)

238
00:11:24,638 --> 00:11:26,328
toxisch en lekker.

239
00:11:26,813 --> 00:11:29,591
De enige manier om uit te maken 
of iets schadelijk is,

240
00:11:29,615 --> 00:11:31,487
is het te testen,

241
00:11:31,511 --> 00:11:33,669
en dan bedoel ik niet door jullie.

242
00:11:33,693 --> 00:11:36,502
Professionele toxicologen: ze bestaan,

243
00:11:36,526 --> 00:11:38,040
ze zijn goed opgeleid

244
00:11:38,064 --> 00:11:40,066
en je moet ze vertrouwen zoals ik dat doe.

245
00:11:40,893 --> 00:11:42,783
De moleculen van de natuur zijn overal,

246
00:11:42,783 --> 00:11:44,560
inclusief degene die zijn afgebroken

247
00:11:44,584 --> 00:11:46,894
tot de zwarte mengsels 
die we petroleum noemen.

248
00:11:46,918 --> 00:11:49,148
We zuiveren deze moleculen.

249
00:11:49,695 --> 00:11:51,514
Er is niets onnatuurlijks aan.

250
00:11:51,538 --> 00:11:52,688
We zuiveren ze.

251
00:11:54,228 --> 00:11:57,196
We zijn ervan afhankelijk 
voor onze energie,

252
00:11:57,220 --> 00:12:01,229
wat betekent dat elk van de C-atomen 
wordt omgezet tot CO2.

253
00:12:01,253 --> 00:12:04,091
Dat is een broeikasgas 
dat ons klimaat verstoort.

254
00:12:04,091 --> 00:12:07,846
Misschien helpt kennis van die chemie 
die realiteit makkelijker te aanvaarden

255
00:12:07,846 --> 00:12:09,406
voor sommigen, ik weet het niet,

256
00:12:09,430 --> 00:12:12,253
maar deze moleculen zijn niet 
enkel fossiele brandstoffen.

257
00:12:12,523 --> 00:12:15,165
Ze zijn ook de goedkoopst 
beschikbare grondstoffen

258
00:12:15,189 --> 00:12:17,523
voor iets dat we synthese noemen.

259
00:12:18,195 --> 00:12:20,297
We gebruiken ze als LEGO-blokjes.

260
00:12:21,083 --> 00:12:25,370
We leerden hoe ze met grote precisie 
te verbinden of uit elkaar te halen.

261
00:12:25,394 --> 00:12:27,000
Ik heb dat zelf vaak gedaan

262
00:12:27,024 --> 00:12:29,653
en ik vind het nog steeds 
verbazingwekkend dat het kan.

263
00:12:29,653 --> 00:12:32,699
Wat wij doen is net zoiets 
als het samenstellen van LEGO

264
00:12:32,723 --> 00:12:35,755
door dozen ervan in wasmachines te gooien,

265
00:12:35,779 --> 00:12:37,084
maar het werkt.

266
00:12:37,108 --> 00:12:40,035
We kunnen exacte kopieën maken 
van de natuurlijke moleculen,

267
00:12:40,035 --> 00:12:41,195
zoals epinefrine,

268
00:12:41,345 --> 00:12:45,337
of we kunnen eigen creaties maken,
zoals deze twee.

269
00:12:45,361 --> 00:12:49,631
Een verzacht de symptomen 
van multiple sclerose.

270
00:12:49,655 --> 00:12:53,442
De andere geneest een soort bloedkanker 
die wij T-cel lymfoom noemen.

271
00:12:53,466 --> 00:12:57,698
Een molecuul van de juiste grootte 
en vorm is als een sleutel in een slot.

272
00:12:57,722 --> 00:13:01,197
Wanneer het past, interfereert het 
met de chemie van een ziekte.

273
00:13:01,221 --> 00:13:02,514
Zo werken medicijnen.

274
00:13:03,580 --> 00:13:05,200
Natuurlijke of synthetische,

275
00:13:05,224 --> 00:13:08,684
het zijn allemaal maar moleculen
die precies in iets belangrijks passen.

276
00:13:08,708 --> 00:13:11,012
Maar de natuur kan het veel beter dan wij,

277
00:13:11,012 --> 00:13:13,524
dus de hare zijn 
indrukwekkender dan de onze,

278
00:13:13,548 --> 00:13:15,126
zoals deze hier.

279
00:13:15,150 --> 00:13:17,095
Dit heet vancomycine.

280
00:13:17,119 --> 00:13:20,182
De natuur gaf dit indrukwekkende beest
twee chlooratomen,

281
00:13:20,206 --> 00:13:22,391
net een paar oorbellen.

282
00:13:22,415 --> 00:13:27,582
We vonden vancomycine in 1953
in een modderpoel in een jungle in Borneo.

283
00:13:27,606 --> 00:13:29,422
Het wordt gemaakt door een bacterie.

284
00:13:30,355 --> 00:13:33,251
We kunnen het niet kostenefficiënt 
synthetiseren in een lab.

285
00:13:33,798 --> 00:13:38,117
Te ingewikkeld voor ons, maar 
we kunnen het oogsten uit de natuur,

286
00:13:38,141 --> 00:13:42,324
en dat doen we, want het is een 
van onze meest krachtige antibiotica.

287
00:13:42,348 --> 00:13:45,303
Elke dag vermeldt 
onze literatuur nieuwe moleculen.

288
00:13:45,327 --> 00:13:48,557
We maken ze of we vinden ze
in alle uithoeken van deze planeet.

289
00:13:49,862 --> 00:13:51,673
Daar komen de geneesmiddelen vandaan

290
00:13:51,697 --> 00:13:53,942
en daarom hebben artsen 
geweldige krachten ...

291
00:13:53,966 --> 00:13:54,988
(Gelach)

292
00:13:55,012 --> 00:13:57,528
om dodelijke infecties 
en al het andere te genezen.

293
00:13:57,528 --> 00:14:00,957
Vandaag is de dokter als een ridder 
in een schitterend harnas.

294
00:14:01,948 --> 00:14:04,849
Ze leveren hun gevechten 
met moed en vastberadenheid,

295
00:14:04,873 --> 00:14:06,493
maar ook met goed materiaal.

296
00:14:06,517 --> 00:14:10,535
Vergeet dus de rol van de smid 
niet in dit beeld,

297
00:14:10,559 --> 00:14:13,102
want zonder de smid
zou het er wat anders uitzien ...

298
00:14:14,276 --> 00:14:16,139
(Gelach)

299
00:14:16,163 --> 00:14:18,706
Maar deze wetenschap
omvat meer dan geneeskunde.

300
00:14:18,706 --> 00:14:24,739
Het is olie, oplosmiddelen,
aroma's, textiel, alle kunststoffen,

301
00:14:24,763 --> 00:14:26,787
de kussens waar je nu op zit --

302
00:14:26,787 --> 00:14:29,517
ze zijn allemaal vervaardigd, 
en ze zijn vooral koolstof,

303
00:14:29,541 --> 00:14:31,735
dus dat maakt het allemaal 
organische chemie.

304
00:14:31,735 --> 00:14:33,788
Dit is een rijke wetenschap.

305
00:14:33,812 --> 00:14:35,666
Ik liet vandaag een stuk weg:

306
00:14:35,690 --> 00:14:38,875
fosfor en zwavel en andere atomen,

307
00:14:39,812 --> 00:14:42,097
en waarom ze zich allemaal zo verbinden,

308
00:14:42,121 --> 00:14:43,376
en symmetrie

309
00:14:43,400 --> 00:14:45,221
en niet-bindende elektronen,

310
00:14:45,245 --> 00:14:46,789
en atomen met lading,

311
00:14:46,813 --> 00:14:49,909
en reacties en hun mechanismen, 
en het gaat maar door en door.

312
00:14:49,933 --> 00:14:51,943
Synthese aanleren vergt veel tijd.

313
00:14:51,967 --> 00:14:54,898
Maar ik ben hier niet om jullie 
organische chemie te leren --

314
00:14:54,898 --> 00:14:56,714
ik wil ze alleen maar laten zien,

315
00:14:56,738 --> 00:15:01,777
met heel veel hulp van een jonge man, 
Weston Durland genaamd.

316
00:15:01,801 --> 00:15:03,277
Jullie hebben hem al gezien.

317
00:15:04,427 --> 00:15:06,578
Hij is een student in de chemie,

318
00:15:06,602 --> 00:15:09,880
en toevallig ook 
vrij goed in computergraphics.

319
00:15:09,904 --> 00:15:11,641
(Gelach)

320
00:15:11,675 --> 00:15:15,753
Weston ontwierp al die bewegende moleculen

321
00:15:15,777 --> 00:15:17,189
die je vandaag zag.

322
00:15:17,213 --> 00:15:20,453
Hij en ik wilden door het gebruik 
van graphics als deze

323
00:15:20,477 --> 00:15:23,265
iemand helpen praten 
over deze ingewikkelde wetenschap.

324
00:15:23,316 --> 00:15:25,657
Maar ons belangrijkste doel was 
gewoon laten zien

325
00:15:25,681 --> 00:15:28,640
dat organische chemie niet iets is 
om bang voor te zijn.

326
00:15:29,418 --> 00:15:32,608
Het is in wezen een venster

327
00:15:32,632 --> 00:15:35,055
waardoor de schoonheid 
van de natuurlijke wereld

328
00:15:35,055 --> 00:15:36,365
beter tot zijn recht komt.

329
00:15:36,365 --> 00:15:37,516
Dank je.

330
00:15:37,540 --> 00:15:40,807
(Applaus)