1
00:00:00,623 --> 00:00:02,245
Gustaríame que vos preguntásedes

2
00:00:02,973 --> 00:00:06,762
que sentides ao escoitar as palabras
"química orgánica"

3
00:00:06,786 --> 00:00:07,952
Que se vos vén á cabeza?

4
00:00:08,763 --> 00:00:12,406
Case tódalas universidades
ofrecen un curso

5
00:00:12,430 --> 00:00:14,319
que se titula Química Orgánica,

6
00:00:14,343 --> 00:00:17,112
unha dura e pesada introdución á materia,

7
00:00:18,252 --> 00:00:21,226
unha avalancha de contidos
que afoga aos estudantes

8
00:00:21,250 --> 00:00:25,440
e nos que hai que ser un ás 
para converterse en médico ou dentista

9
00:00:25,464 --> 00:00:26,826
ou veterinario.

10
00:00:26,850 --> 00:00:30,786
Por iso moitos estudantes
ven así esta ciencia:

11
00:00:32,127 --> 00:00:34,097
como un atranco no camiño,

12
00:00:34,121 --> 00:00:36,285
e témena e ódiana

13
00:00:36,309 --> 00:00:38,452
e considérana un curso "peneira".

14
00:00:38,476 --> 00:00:41,301
Que cruel que unha materia
lle faga iso á xente nova,

15
00:00:41,325 --> 00:00:42,514
que os peneire.

16
00:00:43,538 --> 00:00:47,318
E hai moito que esta percepción
se estendeu alén dos campus.

17
00:00:47,342 --> 00:00:51,014
Esas dúas palabras 
causan angustia universal.

18
00:00:52,963 --> 00:00:55,389
Acontece que eu adoro esta ciencia,

19
00:00:55,413 --> 00:00:57,913
e considero que a situación
na que a puxemos

20
00:00:57,937 --> 00:00:59,678
é imperdoable.

21
00:00:59,702 --> 00:01:03,563
Non é bo para a ciencia
e non é bo para a sociedade,

22
00:01:03,587 --> 00:01:06,154
e penso que non ten por que ser así.

23
00:01:06,178 --> 00:01:10,860
Non quero dicir que ese curso
debería ser máis doado. Non tal.

24
00:01:11,819 --> 00:01:15,636
Pero a nosa percepción desas dúas palabras

25
00:01:16,884 --> 00:01:21,273
non debera depender da experiencia
de estudantes de medicina

26
00:01:21,297 --> 00:01:24,457
que sinceramente pasan por unha etapa
anguriosa das súas vidas.

27
00:01:25,720 --> 00:01:28,175
Así que hoxe estou aquí porque penso

28
00:01:28,199 --> 00:01:31,082
que ter coñecementos básicos
de química orgánica é moi útil,

29
00:01:31,082 --> 00:01:35,468
e penso que se poden facer accesibles
para todo o mundo,

30
00:01:35,492 --> 00:01:37,905
e hoxe gustaríame demostrárvolo.

31
00:01:37,929 --> 00:01:39,310
Permitídesme que o intente?

32
00:01:39,334 --> 00:01:40,862
Audiencia: Si!

33
00:01:40,886 --> 00:01:43,949
Jakob Magolan: De acordo, imos aló.

34
00:01:43,973 --> 00:01:45,227
(Risas)

35
00:01:45,251 --> 00:01:48,044
Este é un deses carísimos
autoinxectores Epipens.

36
00:01:48,540 --> 00:01:50,821
Contén un fármaco chamado epinefrina.

37
00:01:51,250 --> 00:01:54,384
A epinefrina pode reiniciar
os latexos do meu corazón

38
00:01:54,408 --> 00:01:56,973
ou deter unha reacción alérxica mortal.

39
00:01:56,997 --> 00:02:00,361
Abonda cunha inxección disto xusto aquí.

40
00:02:01,076 --> 00:02:03,171
Sería como darlle ao interruptor

41
00:02:03,195 --> 00:02:05,225
da maquinaria corporal de loita ou fuxida.

42
00:02:05,249 --> 00:02:09,066
Subirían o ritmo cardíaco e a tensión
para que o sangue chegase aos músculos.

43
00:02:09,090 --> 00:02:12,026
Dilataríanseme as pupilas.
De súpeto sentiríame moi forte.

44
00:02:12,050 --> 00:02:17,200
A epinefrina leva sido para moitos
a diferenza entre vivir ou morrer.

45
00:02:17,224 --> 00:02:20,419
É coma un pequeno milagre
que che cabe na man.

46
00:02:21,459 --> 00:02:24,761
E esta é a estrutura química
da epinefrina.

47
00:02:25,753 --> 00:02:27,960
Este é o aspecto da química orgánica.

48
00:02:27,984 --> 00:02:30,245
Semellan liñas e letras...

49
00:02:31,362 --> 00:02:32,959
Sen significado para a maioría.

50
00:02:33,740 --> 00:02:36,590
Gustaríame amosarvos o que vexo eu
cando miro esa imaxe.

51
00:02:37,645 --> 00:02:39,484
Vexo un obxecto físico

52
00:02:41,071 --> 00:02:43,421
con profundidade e partes que rotan

53
00:02:43,445 --> 00:02:44,674
e que está en movemento.

54
00:02:46,864 --> 00:02:48,968
É o que chamamos un composto ou molécula,

55
00:02:48,992 --> 00:02:54,738
e consta de 26 átomos unidos
por enlaces atómicos.

56
00:02:55,443 --> 00:02:59,911
A disposición única destes átomos
dálle á epinefrina a súa identidade,

57
00:02:59,935 --> 00:03:02,246
pero en realidade ninguén viu isto nunca,

58
00:03:02,270 --> 00:03:03,724
porque é algo moi pequeno,

59
00:03:03,748 --> 00:03:06,896
así que ímolo tomar como
unha representación artística

60
00:03:06,920 --> 00:03:09,150
e quérovos explicar
ata que punto é pequeno.

61
00:03:10,618 --> 00:03:14,762
Aquí teño menos de medio miligramo
disolto en auga.

62
00:03:14,786 --> 00:03:16,359
Ten a masa dun gran de area.

63
00:03:16,383 --> 00:03:20,319
O número de moléculas de epinefrina
que hai aquí é un trillón.

64
00:03:21,528 --> 00:03:22,987
Son 18 ceros.

65
00:03:23,011 --> 00:03:24,753
É unha cifra difícil de visualizar.

66
00:03:25,336 --> 00:03:28,021
Os sete mil millóns que somos no planeta?

67
00:03:28,877 --> 00:03:33,496
En torno a 400.000 millóns
de estrelas na galaxia?

68
00:03:33,496 --> 00:03:34,807
Nin sequera nos achegamos.

69
00:03:34,831 --> 00:03:36,928
Para facer unha estimación máis precisa,

70
00:03:36,952 --> 00:03:39,669
temos que imaxinar
ata o último gran de area

71
00:03:39,693 --> 00:03:43,289
que hai en tódalas praias e
baixo tódolos océanos e lagos

72
00:03:43,313 --> 00:03:46,035
e comprimilos todos para metelos aquí.

73
00:03:47,821 --> 00:03:50,671
A epinefrina é tan pequena que nunca
chegaremos a vela,

74
00:03:50,695 --> 00:03:53,051
nin sequera a través do microscopio,

75
00:03:53,995 --> 00:03:55,544
pero sabemos como é,

76
00:03:55,568 --> 00:03:59,377
porque se mostra por medio de
sofisticados aparatos

77
00:03:59,401 --> 00:04:01,533
de nomes rebuscados

78
00:04:01,557 --> 00:04:04,102
como "espectrómetros de resonancia
magnética nuclear".

79
00:04:05,398 --> 00:04:08,603
O caso é que, visible ou non,
coñecemos esta molécula moi ben.

80
00:04:08,603 --> 00:04:11,266
Sabemos que se compón de catro
tipos distintos de átomos,

81
00:04:11,266 --> 00:04:13,243
hidróxeno, carbono, osíxeno e nitróxeno.

82
00:04:13,243 --> 00:04:15,864
Estas son as cores 
que adoitamos usar para cada un.

83
00:04:15,888 --> 00:04:18,625
Todo no noso universo está feito
de pequenas esferas

84
00:04:18,625 --> 00:04:19,715
que chamamos átomos.

85
00:04:19,749 --> 00:04:21,831
Existen uns cen
destes ingredientes básicos.

86
00:04:21,835 --> 00:04:24,384
e todos están feitos
de tres partículas máis pequenas:

87
00:04:24,384 --> 00:04:26,184
protóns, neutróns e electróns.

88
00:04:26,208 --> 00:04:29,120
Organizamos estes átomos
por medio desta táboa ben coñecida.

89
00:04:30,755 --> 00:04:32,782
Dámoslle un nome e un número a cada un.

90
00:04:32,782 --> 00:04:35,458
Pero a vida tal e como a coñecemos
non require todo isto,

91
00:04:35,458 --> 00:04:37,867
só un subconxunto, só estes.

92
00:04:38,671 --> 00:04:41,974
E catro átomos en concreto
distínguense do resto

93
00:04:41,998 --> 00:04:44,031
por seren os elementos esenciais da vida.

94
00:04:44,055 --> 00:04:47,421
E son os mesmos que atopamos
na epinefrina:

95
00:04:47,445 --> 00:04:50,483
hidróxeno, carbono, nitróxeno
e osíxeno.

96
00:04:52,512 --> 00:04:55,427
Mais o que vos vou contar agora
é a parte máis importante.

97
00:04:56,443 --> 00:04:59,299
Cando estes átomos se asocian
para formar moléculas,

98
00:04:59,323 --> 00:05:01,052
seguen unha serie de normas.

99
00:05:01,076 --> 00:05:03,338
O hidróxeno forma un enlace,

100
00:05:03,362 --> 00:05:05,108
o osíxeno sempre forma dous,

101
00:05:05,132 --> 00:05:06,564
o nitróxeno, tres

102
00:05:06,588 --> 00:05:08,112
e o carbono, catro.

103
00:05:08,857 --> 00:05:10,278
E xa está.

104
00:05:10,302 --> 00:05:11,987
HONC: un, dous, tres, catro.

105
00:05:14,192 --> 00:05:17,678
Se sabedes contar ata catro
e sodes quen de escribir mal "honk",

106
00:05:17,702 --> 00:05:20,370
ides lembrar isto para o resto
da vosa vida.

107
00:05:20,394 --> 00:05:22,046
(Risas)

108
00:05:22,070 --> 00:05:24,493
Ben, aquí teño catro cuncas
con estes ingredientes.

109
00:05:24,517 --> 00:05:27,281
Podemos usalos para facer moléculas.

110
00:05:28,828 --> 00:05:30,407
Comecemos pola epinefrina.

111
00:05:31,464 --> 00:05:35,645
Ben, estes enlaces entre átomos
están feitos de electróns.

112
00:05:36,144 --> 00:05:39,491
Os átomos usan os electróns a modo
de brazos para agarrar aos veciños.

113
00:05:39,491 --> 00:05:41,843
Dous electróns en cada enlace,
como dándose a man,

114
00:05:41,843 --> 00:05:44,154
e coma unha aperta de mans,
non son permanentes.

115
00:05:44,154 --> 00:05:46,181
Poden soltar un átomo
e agarrar outro.

116
00:05:46,205 --> 00:05:48,111
É o que chamamos unha reacción química,

117
00:05:48,135 --> 00:05:50,996
na que os átomos cambian de parella
e crean moléculas novas.

118
00:05:51,020 --> 00:05:54,605
O eixe central da epinefrina está formado
sobre todo por átomos de carbono,

119
00:05:54,629 --> 00:05:55,787
o que é moi común.

120
00:05:55,811 --> 00:05:58,494
O carbono é o material de construción
favorito da vida,

121
00:05:58,518 --> 00:06:01,691
porque dá unha boa cantidade
de apertas de mans

122
00:06:01,715 --> 00:06:03,723
coa forza xusta.

123
00:06:03,747 --> 00:06:07,468
Por iso definimos a química orgánica
como o estudo das moléculas de carbono.

124
00:06:08,559 --> 00:06:13,436
As moléculas máis pequenas que podemos
construír segundo as nosas regras

125
00:06:13,516 --> 00:06:16,288
poñen de relevo esas regras
e teñen nomes familiares:

126
00:06:16,288 --> 00:06:19,927
auga, amoníaco e metano,
H2O e NH3 e CH4.

127
00:06:21,739 --> 00:06:24,200
As palabras "hidróxeno", "osíxeno"
e "nitróxeno"...

128
00:06:24,224 --> 00:06:26,486
usamos as mesmas palabras

129
00:06:26,486 --> 00:06:29,257
para nomear estas tres moléculas
de dous átomos cada unha.

130
00:06:29,257 --> 00:06:30,532
Tamén cumpren as regras,

131
00:06:30,556 --> 00:06:33,224
porque teñen un, dous e tres
enlaces entre eles.

132
00:06:33,248 --> 00:06:34,973
Por iso ao osíxeno se lle chama O2.

133
00:06:36,449 --> 00:06:38,394
Podo amosarvos a combustión.

134
00:06:39,323 --> 00:06:41,744
Isto é dióxido de carbono, CO2.

135
00:06:41,768 --> 00:06:46,296
Poñemos enriba auga e osíxeno,
e ao pé, combustibles.

136
00:06:46,296 --> 00:06:48,998
Estes combustibles constan
só de hidróxeno e carbono

137
00:06:49,022 --> 00:06:51,738
Por iso lles chamamos hidrocarburos.
Somos moi creativos.

138
00:06:51,762 --> 00:06:53,218
(Risas)

139
00:06:53,242 --> 00:06:55,385
Así que cando chocan
con moléculas de osíxeno,

140
00:06:55,409 --> 00:06:59,123
como no motor do voso coche
ou na barbacoa,

141
00:07:00,091 --> 00:07:02,084
liberan enerxía e reagrúpanse,

142
00:07:02,108 --> 00:07:05,100
e cada átomo de carbono acaba
no centro dunha molécula de CO2,

143
00:07:05,124 --> 00:07:06,366
agarrado a dous osíxenos,

144
00:07:06,390 --> 00:07:08,959
e os hidróxenos acaban como
parte de moléculas de auga

145
00:07:08,959 --> 00:07:10,855
e todo o mundo segue as regras.

146
00:07:10,879 --> 00:07:12,197
Non son optativas.

147
00:07:12,221 --> 00:07:14,699
E tampouco o son
para as moléculas de maior tamaño

148
00:07:14,723 --> 00:07:16,141
como estas tres.

149
00:07:17,347 --> 00:07:19,522
Esta é a nosa vitamina preferida,

150
00:07:19,546 --> 00:07:21,196
a carón da nosa menciña preferida.

151
00:07:21,220 --> 00:07:22,466
(Risas)

152
00:07:22,490 --> 00:07:26,229
O da morfina é un dos relatos
máis importantes da historia da medicina.

153
00:07:26,253 --> 00:07:29,165
Sinala o primeiro verdadeiro triunfo
sobre a dor física,

154
00:07:29,189 --> 00:07:31,193
e cada molécula ten a súa historia,

155
00:07:31,217 --> 00:07:32,801
e todas están publicadas.

156
00:07:32,825 --> 00:07:36,291
Escribíronas científicos,
e lenas outros científicos

157
00:07:36,315 --> 00:07:39,590
así que temos boas representacións
á man para facer isto nunha folla

158
00:07:39,590 --> 00:07:41,273
e teño que ensinarvos a facelo.

159
00:07:41,297 --> 00:07:44,072
Dispoñemos a epinefrina
no plano da páxina

160
00:07:44,096 --> 00:07:46,776
e substituímos todas as esferas
por simples letras,

161
00:07:46,800 --> 00:07:49,295
e logo os enlaces que figuran
na superficie da páxina

162
00:07:49,319 --> 00:07:51,072
convértense en simples liñas,

163
00:07:51,072 --> 00:07:53,465
e os enlaces que apuntan
cara a adiante ou atrás

164
00:07:53,465 --> 00:07:54,808
convértense en trianguliños,

165
00:07:54,851 --> 00:07:56,990
sólidos ou raiados para indicar
profundidade.

166
00:07:57,330 --> 00:07:59,561
En realidade, non debuxamos
estes carbonos.

167
00:07:59,585 --> 00:08:02,396
Aforramos tempo simplemente
ocultándoos.

168
00:08:02,897 --> 00:08:06,033
Están representados polos ángulos
entre os enlaces,

169
00:08:06,057 --> 00:08:09,690
e tamén agachamos todos os hidróxenos
unidos a carbonos.

170
00:08:10,583 --> 00:08:11,741
Sabemos que están aí

171
00:08:11,765 --> 00:08:14,663
cando un carbono nos mostra
menos de catro enlaces.

172
00:08:15,853 --> 00:08:18,789
O último que se pon son os enlaces
entre OH e NH.

173
00:08:19,432 --> 00:08:21,520
Librámonos deles para que quede
máis limpo

174
00:08:21,544 --> 00:08:23,021
e iso é todo.

175
00:08:23,045 --> 00:08:25,625
Este é o modo profesional
de debuxar moléculas.

176
00:08:25,649 --> 00:08:28,060
É o que atopades nas páxinas da Wikipedia.

177
00:08:30,793 --> 00:08:34,555
Require algo de práctica, pero penso
que calquera podería facelo,

178
00:08:34,579 --> 00:08:37,305
pero por hoxe, temos aquí a epinefrina.

179
00:08:37,886 --> 00:08:40,814
Tamén se lle chama adrenalina.
Son exactamente o mesmo.

180
00:08:40,838 --> 00:08:42,450
Segrégana as glándulas adrenais.

181
00:08:42,474 --> 00:08:45,426
Agora mesmo tedes esta molécula
flotando polo corpo.

182
00:08:45,450 --> 00:08:47,140
É unha molécula natural.

183
00:08:47,164 --> 00:08:51,408
Este EpiPen inxectaríavos nun instante
outro trillón delas.

184
00:08:51,432 --> 00:08:53,082
(Risas)

185
00:08:53,106 --> 00:08:56,297
Podemos extraer epinefrina

186
00:08:56,321 --> 00:08:59,741
das glándulas adrenais de ovellas
ou gando vacún,

187
00:08:59,765 --> 00:09:02,099
pero non é de aí de onde procede
esta substancia.

188
00:09:02,123 --> 00:09:04,991
Esta epinefrina fabricámola

189
00:09:05,015 --> 00:09:10,254
xuntando moléculas máis pequenas
que saen sobre todo do petróleo.

190
00:09:11,322 --> 00:09:13,031
Isto é totalmente sintético.

191
00:09:13,862 --> 00:09:17,115
E esa palabra, "sintético",
incomódanos a algúns.

192
00:09:17,964 --> 00:09:21,259
Non é como a palabra "natural",
que nos fai sentir seguros.

193
00:09:21,283 --> 00:09:24,925
Mais estas dúas moléculas
non se distinguen unha da outra.

194
00:09:26,263 --> 00:09:30,159
Aquí non falamos de dous coches
que saen dunha cadea de montaxe.

195
00:09:30,183 --> 00:09:32,224
Un coche pode ter unha rascadura,

196
00:09:32,248 --> 00:09:34,103
pero non se pode rascar un átomo.

197
00:09:34,127 --> 00:09:38,675
Estas dúas son idénticas nun sentido
surrealista, case matemático.

198
00:09:38,699 --> 00:09:41,800
A escala atómica, as matemáticas
convértense na realidade.

199
00:09:42,128 --> 00:09:43,747
E a molécula da epinefrina

200
00:09:44,779 --> 00:09:46,478
non garda memoria da súa orixe.

201
00:09:46,502 --> 00:09:47,907
É simplemente o que é,

202
00:09:47,931 --> 00:09:49,082
e unha vez que a temos,

203
00:09:49,106 --> 00:09:53,517
as palabras "natural" e "sintética"
xa non importan,

204
00:09:54,284 --> 00:09:57,496
e a natureza sintetiza esta molécula
do mesmo xeito ca nós,

205
00:09:57,520 --> 00:09:59,807
só que a natureza faino moito mellor.

206
00:09:59,831 --> 00:10:02,209
Antes de que houbese vida na terra,

207
00:10:02,233 --> 00:10:05,240
tódalas moléculas eran pequenas, simples:

208
00:10:05,264 --> 00:10:07,295
dióxido de carbono, auga, nitróxeno,

209
00:10:08,018 --> 00:10:09,168
só cousas simples.

210
00:10:09,192 --> 00:10:11,140
A aparición da vida cambiou iso.

211
00:10:11,164 --> 00:10:14,400
A vida trouxo fábricas biosintéticas
alimentadas pola luz solar,

212
00:10:14,424 --> 00:10:17,939
e nestas fábricas as pequenas moléculas
chocan entre si e convértense

213
00:10:17,963 --> 00:10:21,271
noutras máis grandes: carbohidratos,
proteínas, ácidos nucleicos,

214
00:10:21,295 --> 00:10:23,748
unha morea de creacións espectaculares.

215
00:10:25,613 --> 00:10:27,938
A natureza foi
o primeiro químico orgánico,

216
00:10:28,932 --> 00:10:32,355
e a súa construción tamén enche o ceo
dese aire que respiramos,

217
00:10:32,379 --> 00:10:34,037
ese osíxeno cargado de enerxía.

218
00:10:35,597 --> 00:10:38,858
Todas estas moléculas están impregnadas
da enerxía do sol

219
00:10:38,882 --> 00:10:40,350
Almacénana coma baterías.

220
00:10:40,810 --> 00:10:43,652
Así que a natureza componse
de substancias químicas.

221
00:10:44,021 --> 00:10:47,318
Se cadra podedes axudarme a reclamar
ese termo, substancia "química",

222
00:10:47,318 --> 00:10:49,711
porque nolo roubaron.

223
00:10:49,735 --> 00:10:52,434
Non significa tóxico, nin nocivo,

224
00:10:52,458 --> 00:10:55,093
non significa fabricado ou artificial.

225
00:10:55,117 --> 00:10:58,370
Significa simplemente "substancia",
estamos?

226
00:10:58,394 --> 00:10:59,915
(Risas)

227
00:10:59,939 --> 00:11:03,975
Non existe o carbón vexetal
sen substancias químicas.

228
00:11:03,999 --> 00:11:05,209
Iso é ridículo.

229
00:11:05,233 --> 00:11:06,234
(Risas)

230
00:11:06,258 --> 00:11:08,091
E quero comentar unha palabra máis.

231
00:11:08,932 --> 00:11:11,607
"Natural" non significa "seguro",

232
00:11:11,631 --> 00:11:14,139
e todos sabedes iso.

233
00:11:14,163 --> 00:11:18,646
Moitas das substancias da natureza
son bastante tóxicas,

234
00:11:18,670 --> 00:11:21,273
e outras son deliciosas,

235
00:11:21,297 --> 00:11:23,219
e algunhas son ámbalas dúas cousas,

236
00:11:23,243 --> 00:11:24,614
(Risas)

237
00:11:24,638 --> 00:11:26,328
tóxicas e deliciosas.

238
00:11:26,813 --> 00:11:29,591
O único xeito de saber se algo é nocivo

239
00:11:29,615 --> 00:11:31,487
é analizándoo,

240
00:11:31,511 --> 00:11:33,669
e non me refiro a vós,

241
00:11:33,693 --> 00:11:36,502
senón a toxicólogos profesionais.
Existen.

242
00:11:36,526 --> 00:11:38,040
Son persoas moi preparadas,

243
00:11:38,064 --> 00:11:40,066
e deberiades confiar neles como fago eu.

244
00:11:40,373 --> 00:11:42,663
As moléculas da natureza
están por todas partes,

245
00:11:42,687 --> 00:11:44,560
incluso as que se descompuxeron

246
00:11:44,584 --> 00:11:46,894
nesas misturas negras
que chamamos petróleo.

247
00:11:46,918 --> 00:11:49,148
Refinamos esas moléculas.

248
00:11:49,695 --> 00:11:51,514
Non teñen nada de artificial.

249
00:11:51,538 --> 00:11:52,688
Purificámolas.

250
00:11:54,228 --> 00:11:57,196
Ben, a nosa dependencia delas
como fonte de enerxía,

251
00:11:57,220 --> 00:12:01,229
iso significa que cada un deses carbonos
vaise converter nunha molécula de CO2.

252
00:12:01,253 --> 00:12:04,197
É un gas de efecto invernadoiro
que está a estragar o clima.

253
00:12:04,221 --> 00:12:07,912
Pode que saber de química faga
a realidade máis doada de aceptar

254
00:12:07,936 --> 00:12:09,406
para algúns, non sei,

255
00:12:09,430 --> 00:12:11,943
pero estas moléculas non son
só combustibles fósiles.

256
00:12:12,403 --> 00:12:15,235
Son tamén as materias primas
máis baratas das que dispoñemos

257
00:12:15,235 --> 00:12:17,523
para facer iso que chamamos síntese.

258
00:12:18,195 --> 00:12:20,297
Usámolas como pezas de LEGO.

259
00:12:21,083 --> 00:12:25,184
Aprendemos a conectalas ou separalas
de forma moi controlada.

260
00:12:25,184 --> 00:12:26,904
Eu mesmo fíxeno moitas veces

261
00:12:26,904 --> 00:12:29,373
e sigo pensando que é sorprendente
que sexa posible.

262
00:12:29,397 --> 00:12:32,699
O que facemos vén ser
como ensamblar pezas de LEGO

263
00:12:32,723 --> 00:12:35,755
botando caixas delas nunha lavadora,

264
00:12:35,779 --> 00:12:37,084
pero funciona.

265
00:12:37,108 --> 00:12:41,321
Podemos facer moléculas que son copias
exactas da natureza, coma a epinefrina,

266
00:12:41,345 --> 00:12:45,337
ou elaborar creacións propias
partindo de cero, coma estas dúas.

267
00:12:45,361 --> 00:12:49,631
Unha delas alivia os síntomas
da esclerose múltiple;

268
00:12:49,655 --> 00:12:53,442
a outra cura un tipo de cancro no sangue
denominado linfoma das células T.

269
00:12:53,466 --> 00:12:57,698
Unha molécula do tamaño e forma correctos
e coma unha chave para unha pechadura,

270
00:12:57,722 --> 00:13:01,197
e cando encaixa, interfire nos procesos
químicos dunha enfermidade.

271
00:13:01,221 --> 00:13:02,734
Así funcionan os medicamentos.

272
00:13:03,580 --> 00:13:05,114
Sexan naturais ou sintéticos,

273
00:13:05,114 --> 00:13:08,684
non son máis que moléculas que resulta
que encaixan nalgún lugar importante.

274
00:13:08,708 --> 00:13:11,362
Só que a natureza fainas
moito mellor ca nós,

275
00:13:11,362 --> 00:13:13,694
así que as súas son
máis espectaculares cás nosas,

276
00:13:13,694 --> 00:13:15,126
como esta de aquí.

277
00:13:15,150 --> 00:13:17,095
Chámase vancomicina.

278
00:13:17,119 --> 00:13:20,182
Regaloulle a esta besta maxestosa
dous átomos de cloro

279
00:13:20,206 --> 00:13:22,391
para que os usase de pendentes.

280
00:13:22,415 --> 00:13:27,582
Atopamos a vancomicina nunha lameira
na selva de Borneo en 1953.

281
00:13:27,606 --> 00:13:29,422
Faina unha bacteria.

282
00:13:30,355 --> 00:13:33,101
Non se pode sintetizar nun laboratorio
de forma rendible.

283
00:13:33,798 --> 00:13:38,117
Para nós é demasiado complicado, pero
podemos obtela da súa fonte natural,

284
00:13:38,141 --> 00:13:42,324
e así o facemos, porque é un
dos nosos antibióticos máis potentes.

285
00:13:42,348 --> 00:13:45,303
E nas nosas publicacións infórmase
a diario de novas moléculas.

286
00:13:45,327 --> 00:13:48,557
Facémolas ou atopámolas
en cada recuncho do planeta.

287
00:13:49,752 --> 00:13:51,327
E de aí saen os medicamentos,

288
00:13:51,327 --> 00:13:53,942
razón pola que os nosos médicos
teñen poderes incribles

289
00:13:53,966 --> 00:13:54,802
(Risas)

290
00:13:54,802 --> 00:13:56,972
para curar infeccións mortais
e todo o demais.

291
00:13:56,972 --> 00:14:00,957
Ser médico hoxe en día é coma ser
un cabaleiro de relucente armadura.

292
00:14:01,948 --> 00:14:04,849
Libran batallas con coraxe e compostura,

293
00:14:04,873 --> 00:14:06,493
pero tamén con bo equipo.

294
00:14:06,517 --> 00:14:10,535
Non esquezamos o papel do ferreiro
nesta imaxe,

295
00:14:10,559 --> 00:14:14,022
porque sen o ferreiro,
as cousas serían un pouquiño distintas...

296
00:14:14,046 --> 00:14:16,139
(Risas)

297
00:14:16,163 --> 00:14:18,496
Pero esta ciencia é moito
máis que a medicina.

298
00:14:18,520 --> 00:14:24,739
Son os aceites e os disolventes e
os aromas, as teas, tódolos plásticos,

299
00:14:24,763 --> 00:14:26,937
o coxín enriba do que sentades,

300
00:14:26,937 --> 00:14:29,471
son todos manufacturados,
e son esencialmente carbono,

301
00:14:29,471 --> 00:14:31,635
o que converte todo iso
en química orgánica.

302
00:14:31,635 --> 00:14:33,788
É unha ciencia moi rica.

303
00:14:33,812 --> 00:14:35,666
Hoxe deixei moitas cousas fóra:

304
00:14:35,690 --> 00:14:38,875
o fósforo e o xofre e os outros átomos,

305
00:14:39,812 --> 00:14:42,097
e por que se enlazan como o fan

306
00:14:42,121 --> 00:14:43,376
e a simetría

307
00:14:43,400 --> 00:14:45,221
e os electróns libres

308
00:14:45,245 --> 00:14:46,789
e os átomos que se cargan,

309
00:14:46,813 --> 00:14:49,909
e as reaccións e os seus mecanismos,
etcétera, etcétera

310
00:14:49,933 --> 00:14:51,943
e a síntese leva moito aprendela.

311
00:14:51,967 --> 00:14:54,848
Pero eu non vin aquí aprendervos
química orgánica.

312
00:14:54,872 --> 00:14:56,714
Só quería amosárvola,

313
00:14:56,738 --> 00:15:01,777
E niso axudoume moito hoxe
un rapaz chamado Weston Durland,

314
00:15:01,801 --> 00:15:03,277
a quen vós xa vistes.

315
00:15:04,427 --> 00:15:06,578
É un estudante do grao de Química,

316
00:15:06,602 --> 00:15:09,880
a quen resulta que se lle dan moi ben
os gráficos por ordenador.

317
00:15:09,904 --> 00:15:11,641
(Risas)

318
00:15:11,665 --> 00:15:15,753
Así que Weston foi quen deseñou
todas as moléculas en movemento

319
00:15:15,777 --> 00:15:17,189
que vistes hoxe.

320
00:15:17,213 --> 00:15:20,147
El e mais eu queriamos probar
o uso de gráficos coma estes

321
00:15:20,147 --> 00:15:23,115
como apoio para alguén que queira
falar desta complexa ciencia.

322
00:15:23,266 --> 00:15:25,807
Pero o principal obxectivo era
simplemente mostrarvos

323
00:15:25,807 --> 00:15:28,640
que a química orgánica non é
algo que haxa que temer.

324
00:15:29,418 --> 00:15:32,608
É, en esencia, unha xanela

325
00:15:32,632 --> 00:15:36,341
a través da cal a beleza do mundo natural
semella aínda máis rica.

326
00:15:36,365 --> 00:15:37,516
Grazas.

327
00:15:37,540 --> 00:15:40,807
(Aplausos)