1
00:00:00,623 --> 00:00:02,355
Θα ήθελα να αναρωτηθείτε

2
00:00:02,973 --> 00:00:06,762
πώς νιώθετε όταν ακούτε 
τη φράση «οργανική χημεία»;

3
00:00:06,786 --> 00:00:08,272
Τι σας φέρνει στο μυαλό;

4
00:00:08,763 --> 00:00:12,406
Είναι ένα μάθημα που διδάσκεται 
σχεδόν σε κάθε πανεπιστήμιο

5
00:00:12,430 --> 00:00:14,319
και ονομάζεται Οργανική Χημεία,

6
00:00:14,343 --> 00:00:17,662
και είναι μια εξουθενωτική
και ζόρικη εισαγωγή στο αντικείμενο,

7
00:00:18,252 --> 00:00:21,226
ένας κατακλυσμός περιεχομένων
που καταπνίγει τον φοιτητή,

8
00:00:21,250 --> 00:00:25,440
που πρέπει να τα περάσεις με άριστα
αν θες να γίνεις γιατρός, οδοντίατρος,

9
00:00:25,464 --> 00:00:26,826
ή κτηνίατρος.

10
00:00:26,850 --> 00:00:31,736
Γι' αυτό τόσοι πολλοί φοιτητές
βλέπουν αυτό το μάθημα

11
00:00:31,767 --> 00:00:34,097
ως ένα εμπόδιο στη σταδιοδρομία τους,

12
00:00:34,121 --> 00:00:36,285
το τρέμουν και το μισούν

13
00:00:36,309 --> 00:00:38,452
και το λένε μάθημα «καρμανιόλα».

14
00:00:38,476 --> 00:00:40,035
Είναι πραγματικό απαίσιο

15
00:00:40,035 --> 00:00:43,154
όταν ένα μάθημα αποτελεί απειλή
για τους νέους ανθρώπους.

16
00:00:43,538 --> 00:00:47,318
Κι αυτή η αντίληψη εξαπλώθηκε
πέρα από τα πανεπιστήμια πριν πολύ καιρό.

17
00:00:47,342 --> 00:00:51,434
Αυτές οι δύο λέξεις προκαλούν άγχος
γενικά σε όλον τον κόσμο.


18
00:00:52,963 --> 00:00:55,389
Τυχαίνει να αγαπώ αυτή την επιστήμη

19
00:00:55,413 --> 00:00:57,913
και νομίζω ότι η στάση
που τηρούμε προς αυτήν

20
00:00:57,937 --> 00:00:59,478
είναι αδικαιολόγητη.

21
00:00:59,702 --> 00:01:03,353
Δεν ωφελεί ούτε την επιστήμη 
ούτε την κοινωνία,

22
00:01:03,587 --> 00:01:05,824
και δεν νομίζω ότι πρέπει να μείνει έτσι.

23
00:01:06,178 --> 00:01:11,130
Δεν εννοώ ότι το μάθημα 
πρέπει να γίνει πιο εύκολο, σίγουρα όχι.

24
00:01:11,819 --> 00:01:15,856
Αλλά ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε
αυτές τις δύο λέξεις

25
00:01:16,884 --> 00:01:21,273
δεν θα πρέπει να καθορίζεται 
από την εμπειρία των φοιτητών Ιατρικής,

26
00:01:21,297 --> 00:01:24,757
που ομολογουμένως διάγουν μια
ιδιαίτερα πιεσμένη περίοδο της ζωής τους.

27
00:01:25,720 --> 00:01:28,175
Είμαι λοιπόν εδώ σήμερα επειδή πιστεύω

28
00:01:28,199 --> 00:01:31,192
ότι η βασική γνώση της οργανικής χημείας
έχει μεγάλη αξία

29
00:01:31,192 --> 00:01:35,468
θεωρώντας ότι μπορεί 
να γίνει προσβάσιμη σε όλους,

30
00:01:35,492 --> 00:01:37,609
και θα ήθελα να σας το αποδείξω σήμερα.

31
00:01:37,609 --> 00:01:39,310
Θα μου επιτρέψετε να προσπαθήσω;

32
00:01:39,334 --> 00:01:40,862
Κοινό: Ναι!

33
00:01:40,886 --> 00:01:43,949
Τζέικομπ Μάγκολαν: Ωραία, πάμε λοιπόν.

34
00:01:43,973 --> 00:01:45,227
(Γέλια)

35
00:01:45,251 --> 00:01:48,044
Εδώ έχω μια αρκετά ακριβή ένεση EpiPen,

36
00:01:48,540 --> 00:01:51,221
που περιέχει ένα φάρμακο 
που λέγεται αδρεναλίνη.

37
00:01:51,250 --> 00:01:54,268
Η αδρεναλίνη μπορεί να επανεκκινήσει 
τον καρδιακό παλμό,

38
00:01:54,268 --> 00:01:56,973
ή να σταματήσει
μια θανάσιμη αλλεργική αντίδραση.

39
00:01:56,997 --> 00:02:00,361
Μια τέτοια ένεση εδώ θα μας σώσει.

40
00:02:01,076 --> 00:02:05,245
Είναι σαν να θέτουμε σε λειτουργία
τον σωματικό μηχανισμό μάχης-ή-φυγής.

41
00:02:05,255 --> 00:02:09,116
Ο καρδιακός παλμός και η πίεση θα αυξηθούν
ώστε το αίμα να τρέξει στους μύες μου.

42
00:02:09,116 --> 00:02:12,356
Οι κόρες των ματιών μου θα διογκωθούν.
Θα αισθανθώ ένα κύμα δύναμης.

43
00:02:12,356 --> 00:02:17,220
Η αδρεναλίνη έχει σώσει από τον θάνατο
πάρα πολλούς ανθρώπους.

44
00:02:17,224 --> 00:02:20,629
Είναι σαν ένα μικρό θαύμα
που μπορείτε να κρατήσετε στα χέρια σας.

45
00:02:21,459 --> 00:02:24,921
Ορίστε η χημική σύσταση της αδρεναλίνης.

46
00:02:25,753 --> 00:02:27,980
Έτσι φαίνεται η οργανική χημεία.

47
00:02:27,984 --> 00:02:30,395
Μοιάζει με γραμμές και γράμματα...

48
00:02:31,362 --> 00:02:33,459
Χωρίς κανένα νόημα για τους περισσότερους.

49
00:02:33,740 --> 00:02:36,970
Θα σας δείξω τι βλέπω εγώ
όταν κοιτάζω αυτή την εικόνα.

50
00:02:37,645 --> 00:02:40,084
Βλέπω ένα υπαρκτό αντικείμενο

51
00:02:41,071 --> 00:02:43,441
που έχει βάθος και περιστρεφόμενα μέρη

52
00:02:43,445 --> 00:02:44,934
και κινείται.

53
00:02:46,864 --> 00:02:48,968
Το ονομάζουμε ένωση ή μόριο

54
00:02:48,992 --> 00:02:54,828
και αποτελείται από 26 άτομα
που συνδέονται με χημικούς δεσμούς.

55
00:02:55,443 --> 00:02:59,545
Η μοναδική διάταξη αυτών των ατόμων
δίνει στην αδρεναλίνη την ταυτότητα της,

56
00:02:59,545 --> 00:03:02,386
αλλά στην πραγματικότητα 
κανείς δεν έχει δει κάτι τέτοιο,

57
00:03:02,386 --> 00:03:03,834
επειδή είναι πολύ μικρό,

58
00:03:03,834 --> 00:03:06,896
έτσι ας το αποκαλέσουμε 
καλλιτεχνική αποτύπωση,

59
00:03:06,920 --> 00:03:09,670
και θέλω να σας εξηγήσω πόσο μικρό είναι.

60
00:03:10,618 --> 00:03:14,762
Εδώ μέσα έχω λιγότερο από μισό μιλιγκράμ 
διαλυμένο σε νερό.

61
00:03:14,786 --> 00:03:16,359
Έχει τη μάζα ενός κόκκου άμμου.

62
00:03:16,383 --> 00:03:20,889
Ο αριθμός μορίων αδρεναλίνης εδώ μέσα
είναι ένα πεντάκις εκατομμύριο.

63
00:03:21,528 --> 00:03:22,987
Έχει 18 μηδενικά.

64
00:03:23,011 --> 00:03:24,923
Είναι ένας δυσθεώρητος αριθμός.

65
00:03:25,336 --> 00:03:28,311
Είμαστε 7 δισεκατομμύρια άνθρωποι
πάνω στον πλανήτη;

66
00:03:28,877 --> 00:03:33,466
Ίσως 400 δισεκατομμύρια άστρα 
στον γαλαξία μας;

67
00:03:33,466 --> 00:03:35,057
Ούτε καν πλησιάζουν τον αριθμό.

68
00:03:35,057 --> 00:03:36,928
Για να φτάσετε σε παρόμοιες ποσότητες

69
00:03:36,952 --> 00:03:39,669
θα πρέπει να φανταστείτε κάθε κόκκο άμου

70
00:03:39,693 --> 00:03:43,289
σε κάθε παραλία,
σε κάθε ωκεανό και λίμνη,

71
00:03:43,313 --> 00:03:46,255
και μετά να τους συρρικνώσετε όλους
ώστε να χωρέσουν εδώ μέσα.

72
00:03:47,821 --> 00:03:50,711
Η αδρεναλίνη είναι τόσο μικρή
που ποτέ δεν θα τη δούμε,

73
00:03:50,711 --> 00:03:53,051
ούτε με οποιοδήποτε μικροσκόπιο,

74
00:03:53,995 --> 00:03:55,544
αλλά ξέρουμε πώς μοιάζει,

75
00:03:55,568 --> 00:03:59,407
επειδή εμφανίζεται 
με κάποιες εξεζητημένες μηχανές

76
00:03:59,407 --> 00:04:01,263
με εντυπωσιακά ονόματα

77
00:04:01,557 --> 00:04:04,762
όπως «φασματόμετρο πυρηνικής
μαγνητικής αντήχησης».

78
00:04:05,268 --> 00:04:08,523
Έτσι, είτε το βλέπουμε είτε όχι,
γνωρίζουμε αυτό το μόριο πολύ καλά.

79
00:04:08,523 --> 00:04:11,136
Ξέρουμε ότι αποτελείται
από τέσσερα διαφορετικά άτομα,

80
00:04:11,160 --> 00:04:13,073
υδρογόνου, άνθρακα, οξυγόνου και αζώτου.

81
00:04:13,097 --> 00:04:15,864
Αυτά είναι τα συνήθη χρώματα
που χρησιμοποιούμε γι' αυτά.

82
00:04:15,888 --> 00:04:18,515
Καθετί στο σύμπαν μας
αποτελείται από μικρές σφαίρες

83
00:04:18,539 --> 00:04:19,715
που ονομάζουμε άτομα.

84
00:04:19,739 --> 00:04:21,495
Υπάρχουν περίπου 100 βασικά στοιχεία

85
00:04:21,495 --> 00:04:24,108
και αποτελούνται 
από τρία μικρότερα σωματίδια:

86
00:04:24,108 --> 00:04:26,184
πρωτόνια, νετρόνια, ηλεκτρόνια.

87
00:04:26,188 --> 00:04:29,520
Τοποθετούμε αυτά τα άτομα
σε αυτόν τον γνωστό πίνακα.

88
00:04:30,755 --> 00:04:32,978
Δίνουμε στο καθένα 
ένα όνομα και έναν αριθμό.

89
00:04:33,002 --> 00:04:35,358
Αλλά η ζωή όπως την ξέρουμε
δεν τα χρειάζεται όλα,

90
00:04:35,358 --> 00:04:37,867
μόνο αυτά, ένα μικρότερο υποσύνολο.

91
00:04:38,671 --> 00:04:41,968
Υπάρχουν συγκεκριμένα τέσσερα μόρια
που ξεχωρίζουν από το σύνολο

92
00:04:41,968 --> 00:04:44,031
ως τα βασικά δομικά στοιχεία της ζωής,

93
00:04:44,055 --> 00:04:47,421
τα οποία είναι αυτά ακριβώς
που βρίσκονται στην αδρεναλίνη:

94
00:04:47,445 --> 00:04:50,873
υδρογόνο, άνθρακας, άζωτο και οξυγόνο.

95
00:04:52,512 --> 00:04:55,427
Αυτό που θα σας πω τώρα
είναι το πιο σημαντικό κομμάτι.

96
00:04:56,443 --> 00:04:59,299
Όταν αυτά τα άτομα ενώνονται
για να σχηματίσουν μόρια,

97
00:04:59,323 --> 00:05:01,052
ακολουθούν μια ομάδα κανόνων.

98
00:05:01,076 --> 00:05:03,338
Το υδρογόνο φτιάχνει έναν δεσμό,

99
00:05:03,362 --> 00:05:05,108
το οξυγόνο πάντα φτιάχνει δύο,

100
00:05:05,132 --> 00:05:06,564
το άζωτο φτιάχνει τρεις

101
00:05:06,588 --> 00:05:08,112
και ο άνθρακας τέσσερις.

102
00:05:08,857 --> 00:05:10,278
Αυτό είναι όλο.

103
00:05:10,302 --> 00:05:12,427
Υδ-Οξ-Αζ-Αν - 1,2,3,4.

104
00:05:13,962 --> 00:05:17,678
Αν ξέρετε να μετράτε ως το τέσσερα
και θυμάστε τα αρχικά Υδ-Οξ-Αζ-Αν

105
00:05:17,702 --> 00:05:19,810
θα θυμάστε τα σθένη τους
για όλη σας τη ζωή.

106
00:05:19,810 --> 00:05:21,722
(Γέλια)

107
00:05:22,070 --> 00:05:24,493
Εδώ έχω τέσσερα δοχεία
με αυτά τα συστατικά.

108
00:05:24,517 --> 00:05:27,811
Μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε 
για να φτιάξουμε μόρια.

109
00:05:28,828 --> 00:05:30,847
Ας αρχίσουμε με την αδρεναλίνη.

110
00:05:31,464 --> 00:05:35,645
Αυτοί οι δεσμοί μεταξύ των ατόμων
είναι φτιαγμένοι από ηλεκτρόνια.

111
00:05:36,294 --> 00:05:39,431
Τα άτομα έχουν τα ηλεκτρόνια ως χέρια
για να πιάνουν τους γείτονες.

112
00:05:39,431 --> 00:05:41,593
Δύο ηλεκτρόνια σε κάθε δεσμό,
όπως η χειραψία,

113
00:05:41,593 --> 00:05:43,848
και όπως η χειραψία,
ο δεσμός δεν είναι μόνιμος.

114
00:05:43,848 --> 00:05:46,521
Μπορούν να αφήνουν ένα άτομο
και να κάνουν δεσμό με άλλο.

115
00:05:46,521 --> 00:05:48,151
Αυτό το λέμε χημική αντίδραση,

116
00:05:48,151 --> 00:05:50,996
όταν ένα άτομο αλλάζει συντρόφους
και φτιάχνει νέα μόρια.

117
00:05:51,020 --> 00:05:54,675
Ο κύριος κορμός της αδρεναλίνης
φτιάχνεται κυρίως από άτομα άνθρακα,

118
00:05:54,675 --> 00:05:55,827
κάτι συνηθισμένο.

119
00:05:55,827 --> 00:05:58,594
Ο άνθρακας είναι το πιο 
αγαπημένο δομικό στοιχείο της ζωής

120
00:05:58,594 --> 00:06:01,701
γιατί κάνει πολλές χειραψίες

121
00:06:01,715 --> 00:06:03,723
και με τη δύναμη ακριβώς που χρειάζεται.

122
00:06:03,747 --> 00:06:07,888
Γι' αυτό ορίζουμε την οργανική χημεία
ως τη μελέτη των ατόμων άνθρακα.

123
00:06:08,559 --> 00:06:13,486
Τώρα, αν φτιάξουμε σύμφωνα με τους κανόνες
τα μικρότερα άτομα που μπορούμε

124
00:06:13,486 --> 00:06:16,132
αυτά τονίζουν τους κανόνες μας
και έχουν οικεία ονόματα:

125
00:06:16,132 --> 00:06:20,257
νερό, αμμωνία και μεθάνιο,
H2O και NH3 και CH4.

126
00:06:21,529 --> 00:06:24,284
Οι λέξεις «υδρογόνο»,
«οξυγόνο» και «άζωτο»

127
00:06:24,284 --> 00:06:27,342
χρησιμοποιούνται για να ονομάσουν
αυτά τα τρία μόρια

128
00:06:27,342 --> 00:06:29,357
που έχουν δύο άτομα το καθένα.

129
00:06:29,357 --> 00:06:31,102
Εξακολουθούν να τηρούν τους κανόνες,

130
00:06:31,102 --> 00:06:33,794
επειδή έχουν έναν, δύο 
και τρεις δεσμούς μεταξύ τους.

131
00:06:33,794 --> 00:06:35,423
Γι' αυτό το οξυγόνο λέγεται Ο2.

132
00:06:36,449 --> 00:06:38,894
Μπορώ να σας δείξω την καύση.

133
00:06:39,323 --> 00:06:41,774
Εδώ είναι το διοξείδιο του άνθρακα, CO2.

134
00:06:41,774 --> 00:06:46,526
Πάνω από αυτό ας βάλουμε νερό και οξυγόνο
και δίπλα του κάποιο εύφλεκτο καύσιμο.

135
00:06:46,526 --> 00:06:49,058
Τα καύσιμα φτιάχνονται
μόνο από υδρογόνο και άνθρακα.

136
00:06:49,058 --> 00:06:51,738
Γι' αυτό τα λέμε υδατάνθρακες.
Ευφυώς σκεπτόμενοι.

137
00:06:51,762 --> 00:06:53,218
(Γέλια)

138
00:06:53,242 --> 00:06:55,385
Έτσι όταν προσκρούσουν σε μόρια οξυγόνου,

139
00:06:55,409 --> 00:06:59,203
όπως γίνεται στον κινητήρα
ή στο μπάρμπεκιου,

140
00:06:59,801 --> 00:07:01,988
απελευθερώνουν ενέργεια 
και αναδιοργανώνονται,

141
00:07:01,988 --> 00:07:05,100
και κάθε άτομο άνθρακα 
καταλήγει στο κέντρο ενός μορίου CO2,

142
00:07:05,124 --> 00:07:06,366
συνδέεται με δύο οξυγόνα,

143
00:07:06,390 --> 00:07:08,969
και όλα τα υδρογόνα καταλήγουν
ως συστατικά του νερού.

144
00:07:08,969 --> 00:07:10,855
και όλοι τηρούν τους κανόνες.

145
00:07:10,879 --> 00:07:12,467
Δεν είναι προαιρετικοί κανόνες,

146
00:07:12,467 --> 00:07:14,699
ούτε κι για τα μεγαλύτερα μόρια,

147
00:07:14,723 --> 00:07:16,141
όπως αυτά τα τρία.

148
00:07:17,347 --> 00:07:19,522
Αυτή είναι η αγαπημένη μας βιταμίνη

149
00:07:19,546 --> 00:07:21,196
δίπλα στο αγαπημένο μας φάρμακο,

150
00:07:21,220 --> 00:07:22,466
(Γέλια)

151
00:07:22,490 --> 00:07:26,173
και η μορφίνη έχει την πιο ενδιαφέρουσα 
ιστορία στην Ιστορία της Ιατρικής.

152
00:07:26,173 --> 00:07:29,575
Σηματοδοτεί την πρώτη αληθινή νίκη
της ιατρικής επί του σωματικού πόνου,

153
00:07:29,575 --> 00:07:31,443
και κάθε μόριο έχει την ιστορία του,

154
00:07:31,443 --> 00:07:32,801
και όλες έχουν δημοσιευθεί.

155
00:07:32,825 --> 00:07:36,291
Γράφονται από επιστήμονες,
και διαβάζονται από άλλους επιστήμονες,

156
00:07:36,315 --> 00:07:39,390
έτσι έχουμε διαθέσιμες απεικονίσεις
για να τις κάνουμε σε χαρτί,

157
00:07:39,414 --> 00:07:41,343
και πρέπει να σας μάθω πώς να το κάνετε.

158
00:07:41,343 --> 00:07:44,072
Ξαπλώνουμε λοιπόν την αδρεναλίνη 
πάνω στο χαρτί,

159
00:07:44,096 --> 00:07:46,806
μετά αντικαθιστούμε τις σφαίρες 
με απλά γράμματα,

160
00:07:46,806 --> 00:07:49,209
και ύστερα οι δεσμοί
που βρίσκονται πάνω στη σελίδα

161
00:07:49,209 --> 00:07:50,992
απλώς γίνονται κανονικές γραμμές,

162
00:07:50,992 --> 00:07:53,635
κι οι δεσμοί που δείχνουν
προς τα μπρος και προς τα πίσω

163
00:07:53,635 --> 00:07:54,827
γίνονται μικρά τρίγωνα,

164
00:07:54,851 --> 00:07:57,270
συμπαγή ή διακεκομμένα
για να δείξουμε το βάθος.

165
00:07:57,330 --> 00:07:59,561
Δεν ζωγραφίζουμε αυτούς τους άνθρακες.

166
00:07:59,585 --> 00:08:02,396
Εξοικονομούμε χρόνο απλώς κρύβοντάς τους.

167
00:08:02,897 --> 00:08:06,033
Αναπαριστούνται ως γωνίες 
ανάμεσα στους δεσμούς,

168
00:08:06,057 --> 00:08:10,090
και επίσης κρύβουμε κάθε υδρογόνο
που συνδέεται με έναν άνθρακα.

169
00:08:10,523 --> 00:08:11,615
Ξέρουμε ότι είναι εκεί

170
00:08:11,615 --> 00:08:15,323
κάθε φορά που ένας άνθρακας
δείχνει λιγότερους από τέσσερις δεσμούς.

171
00:08:15,853 --> 00:08:18,789
Το τελευταίο που κάνουμε 
είναι οι δεσμοί μεταξύ OH και NH.

172
00:08:19,432 --> 00:08:21,520
Τους εξαφανίζουμε
για να είναι πιο ξεκάθαρο,

173
00:08:21,544 --> 00:08:23,021
και μόνο αυτά χρειάζονται.

174
00:08:23,045 --> 00:08:25,625
Αυτός είναι ο επαγγελματικός τρόπος 
σχεδιασμού των μορίων.

175
00:08:25,649 --> 00:08:28,770
Αυτά βλέπετε στις σελίδες της Βικιπαίδεια.

176
00:08:30,793 --> 00:08:34,205
Θέλει λίγη εξάσκηση αλλά νομίζω
ότι όλοι μπορούν να το κάνουν,

177
00:08:34,579 --> 00:08:37,435
αλλά για σήμερα, αυτή είναι η αδρεναλίνη.

178
00:08:37,886 --> 00:08:40,814
Επίσης ονομάζεται επινεφρίνη.
Είναι ένα και το αυτό.

179
00:08:40,838 --> 00:08:42,450
Εκκρίνεται από τα επινεφρίδια.

180
00:08:42,474 --> 00:08:45,446
Αυτό το μόριο κολυμπά παντού
μέσα στο σώμα σας αυτή τη στιγμή.

181
00:08:45,450 --> 00:08:47,140
Είναι ένα φυσικό μόριο.

182
00:08:47,164 --> 00:08:51,408
Αυτό το EpiPen απλώς θα σας δώσει
ένα επιπλέον πεντάκις εκατομμύριο.

183
00:08:51,432 --> 00:08:53,082
(Γέλια)

184
00:08:54,066 --> 00:08:56,297
Μπορούμε να πάρουμε την αδρεναλίνη

185
00:08:56,321 --> 00:08:59,741
από τα επινεφρίδια αιγοπροβάτων

186
00:08:59,765 --> 00:09:02,099
αλλά αυτή δεν προέρχεται από εκεί.

187
00:09:02,123 --> 00:09:05,021
Φτιάχνουμε αυτή την αδρεναλίνη
σε εργοστάσιο

188
00:09:05,021 --> 00:09:10,384
συρράπτοντας μικρότερα μόρια
που προέρχονται κυρίως από το πετρέλαιο.

189
00:09:11,322 --> 00:09:13,461
Κι αυτό είναι 100% συνθετικό.

190
00:09:13,862 --> 00:09:17,455
Η λέξη «συνθετικό» μας ανησυχεί λίγο.

191
00:09:17,964 --> 00:09:20,869
Δεν είναι σαν το «φυσικό»
που μας εμπνέει ασφάλεια.

192
00:09:21,283 --> 00:09:25,465
Αλλά αυτά τα δύο μόρια
δεν έχουν απολύτως καμιά διαφορά.

193
00:09:26,263 --> 00:09:29,959
Εδώ δεν μιλάμε για δύο αυτοκίνητα
που βγαίνουν από τη γραμμή παραγωγής.

194
00:09:30,183 --> 00:09:32,224
Το αυτοκίνητο ίσως έχει μια γρατζουνιά

195
00:09:32,248 --> 00:09:33,993
αλλά όχι το άτομο.

196
00:09:34,127 --> 00:09:38,599
Αυτά τα δύο είναι πανομοιότυπα,
σχεδόν ταυτόσημα από μαθηματική άποψη.

197
00:09:38,599 --> 00:09:42,250
Στην ατομική κλίμακα, τα μαθηματικά
κυριολεκτικά αγγίζουν την πραγματικότητα.

198
00:09:42,250 --> 00:09:44,167
Και ένα μόριο αδρεναλίνης...

199
00:09:44,779 --> 00:09:46,478
δεν έχει μνήμη της προέλευσής του.

200
00:09:46,502 --> 00:09:47,907
Είναι αυτό που είναι,

201
00:09:47,931 --> 00:09:49,082
κι εφόσον το έχετε,

202
00:09:49,106 --> 00:09:53,517
οι λέξεις «φυσικό» και «συνθετικό»
δεν έχουν καμία σημασία,

203
00:09:54,284 --> 00:09:57,496
και η φύση συνθέτει αυτό το μόριο
ακριβώς όπως κι εμείς,

204
00:09:57,520 --> 00:09:59,807
μόνο που η φύση τα καταφέρνει
καλύτερα από εμάς.

205
00:09:59,831 --> 00:10:02,209
Πριν υπάρξει ζωή πάνω στη Γη

206
00:10:02,233 --> 00:10:05,290
όλα τα μόρια ήταν μικρά και απλά:

207
00:10:05,290 --> 00:10:07,455
διοξείδιο του άνθρακα,νερό, άζωτο...

208
00:10:08,018 --> 00:10:09,168
απλά πράγματα.

209
00:10:09,192 --> 00:10:11,170
Η ζωή τα άλλαξε όλα αυτά.

210
00:10:11,170 --> 00:10:14,400
Η ζωή έφερε βιοσυνθετικά εργοστάσια
που τροφοδοτούνται από τον ήλιο,

211
00:10:14,424 --> 00:10:17,939
και μέσα σ' αυτά τα εργοστάσια
τα μικρά μόρια συγκρούονται με άλλα

212
00:10:17,963 --> 00:10:21,271
και γίνονται μεγαλύτερα:
υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, νουκλεϊκά οξέα,

213
00:10:21,295 --> 00:10:24,378
ένα πλήθος από εκπληκτικές δημιουργίες.

214
00:10:25,613 --> 00:10:28,498
Η φύση είναι ο πρώτος οργανικός χημικός,

215
00:10:28,932 --> 00:10:32,355
και η παραγωγή της γεμίζει
ακόμη και τον ουρανό μας

216
00:10:32,379 --> 00:10:34,837
με το υψηλής ενέργειας οξυγόνο
που αναπνέουμε.

217
00:10:35,597 --> 00:10:38,858
Όλα αυτά τα μόρια είναι εμποτισμένα
με την ηλιακή ενέργεια.

218
00:10:38,882 --> 00:10:40,640
Την αποθηκεύουν σαν μπαταρίες.

219
00:10:40,810 --> 00:10:43,652
Έτσι η φύση είναι φτιαγμένη από χημικά.

220
00:10:44,251 --> 00:10:47,188
Ίσως με βοηθήσετε να ανακτήσουμε 
τη λέξη «χημικό»,

221
00:10:47,212 --> 00:10:49,571
γιατί μας την έχουν κλέψει.

222
00:10:49,735 --> 00:10:52,338
Δεν σημαίνει «τοξικό»,
δεν σημαίνει «βλαβερό»,

223
00:10:52,338 --> 00:10:55,093
και δεν σημαίνει «αφύσικο»
ή «φτιαγμένο από τον άνθρωπο».

224
00:10:55,117 --> 00:10:58,370
Απλώς σημαίνει «ουσία», εντάξει;

225
00:10:58,394 --> 00:10:59,915
(Γέλια)

226
00:10:59,939 --> 00:11:03,975
Δεν γίνεται να φτιάξουμε
κάρβουνο χωρίς χημικά.

227
00:11:03,999 --> 00:11:05,209
Είναι παράλογο.

228
00:11:05,233 --> 00:11:06,234
(Γέλια)

229
00:11:06,258 --> 00:11:08,471
Και θέλω να δούμε μία ακόμη λέξη.

230
00:11:08,932 --> 00:11:11,607
Η λέξη «φυσικό» δεν σημαίνει «ασφαλές»

231
00:11:11,631 --> 00:11:13,649
και όλοι το γνωρίζετε.

232
00:11:14,633 --> 00:11:18,646
Πολλά από τα χημικά της φύσης 
είναι αρκετά τοξικά,

233
00:11:18,670 --> 00:11:21,273
και άλλα είναι εύγευστα,

234
00:11:21,297 --> 00:11:23,219
και κάποια είναι και τα δύο...

235
00:11:23,243 --> 00:11:24,614
(Γέλια)

236
00:11:24,638 --> 00:11:26,488
και τοξικά και εύγευστα.

237
00:11:26,813 --> 00:11:29,591
Ο μόνος τρόπος να δούμε
αν κάτι είναι βλαβερό

238
00:11:29,615 --> 00:11:31,487
είναι να το δοκιμάσουμε,

239
00:11:31,511 --> 00:11:33,599
και φυσικά δεν εννοώ
να το δοκιμάσετε εσείς.

240
00:11:33,693 --> 00:11:36,502
Επαγγελματίες τοξικολόγοι:
ναι, υπάρχουν.

241
00:11:36,526 --> 00:11:38,040
Έχουν καλή εκπαίδευση

242
00:11:38,064 --> 00:11:40,376
και πρέπει να τους εμπιστεύεστε όπως εγώ.

243
00:11:40,893 --> 00:11:42,733
Τα μόρια της φύσης είναι παντού,

244
00:11:42,733 --> 00:11:44,554
μαζί κι αυτά που αποσυντέθηκαν

245
00:11:44,554 --> 00:11:47,064
κι έγιναν το μαύρο μίγμα
που ονομάζουμε πετρέλαιο.

246
00:11:47,064 --> 00:11:49,458
Διυλίζουμε αυτά τα μόρια.

247
00:11:49,695 --> 00:11:51,514
Δεν έχουν τίποτα αφύσικο.

248
00:11:51,538 --> 00:11:52,918
Τα ραφινάρουμε.

249
00:11:54,228 --> 00:11:57,196
Η εξάρτησή μας από την ενέργεια -

250
00:11:57,220 --> 00:12:01,229
αυτό σημαίνει ότι καθένας από αυτούς
τους άνθρακες γίνεται ένα μόριο CO2.

251
00:12:01,253 --> 00:12:04,197
Αυτό είναι αέριο του θερμοκηπίου
που μας αναστατώνει το κλίμα.

252
00:12:04,221 --> 00:12:06,716
Δεν ξέρω, ίσως κάποιοι άνθρωποι
γνωρίζοντας χημεία

253
00:12:06,716 --> 00:12:09,406
να μπορέσουν να δεχθούν
ευκολότερα την πραγματικότητα,

254
00:12:09,430 --> 00:12:12,133
αλλά αυτά τα μόρια
δεν είναι απλώς ορυκτά καύσιμα.

255
00:12:12,523 --> 00:12:15,165
Είναι επίσης η πιο φθηνή 
διαθέσιμη πρώτη ύλη

256
00:12:15,189 --> 00:12:17,803
για να κάνουμε αυτό
που αποκαλούμε «σύνθεση».

257
00:12:18,195 --> 00:12:20,687
Τα χρησιμοποιούμε σαν τουβλάκια LEGO.

258
00:12:21,083 --> 00:12:24,720
Έχουμε μάθει πώς να τα συνδέουμε
και να τα αποσυναρμολογούμε με σιγουριά.

259
00:12:25,394 --> 00:12:27,000
Έχω κάνει κι εγώ πάρα πολλά,

260
00:12:27,024 --> 00:12:29,287
κι ακόμη το βρίσκω εκπληκτικό
ακόμη και δυνατό.

261
00:12:29,287 --> 00:12:32,699
Αυτό που κάνουμε είναι
σαν να συναρμολογούμε LEGO

262
00:12:32,723 --> 00:12:35,755
ρίχνοντας ποσότητες από αυτά
μέσα σε πλυντήρια,

263
00:12:35,779 --> 00:12:37,084
αλλά έχει αποτέλεσμα.

264
00:12:37,108 --> 00:12:41,321
Μπορούμε να φτιάξουμε ακριβή αντίγραφα
μορίων της φύσης, όπως η αδρεναλίνη,

265
00:12:41,345 --> 00:12:45,337
ή να δημιουργήσουμε εντελώς νέα
δικά μας από το μηδέν, όπως αυτά τα δύο.

266
00:12:45,361 --> 00:12:49,631
Ένα απ' αυτά ανακουφίζει τα συμπτώματα
της πολλαπλής σκλήρυνσης,

267
00:12:49,655 --> 00:12:53,442
το άλλο θεραπεύει το λέμφωμα Τ-κυττάρων,
μια μορφή καρκίνου του αίματος.

268
00:12:53,466 --> 00:12:57,698
Ένα μόριο με κατάλληλο σχήμα και μέγεθος
είναι σαν κλειδί σε κλειδαριά,

269
00:12:57,722 --> 00:13:01,197
και όταν ταιριάζει,
εμπλέκεται στην χημεία μιας νόσου.

270
00:13:01,221 --> 00:13:03,024
Έτσι λειτουργούν τα φάρμακα.

271
00:13:03,580 --> 00:13:05,200
Φυσικά ή συνθετικά μόρια,

272
00:13:05,224 --> 00:13:08,684
όλα απλώς τυγχάνει να ταιριάζουν
ακριβώς σε κάποιο σημαντικό μέρος.

273
00:13:08,708 --> 00:13:11,388
Αλλά η φύση τα κατασκευάζει
πολύ καλύτερα από εμάς,

274
00:13:11,412 --> 00:13:13,524
έτσι τα δικά της είναι πιο εντυπωσιακά,

275
00:13:13,548 --> 00:13:14,896
όπως αυτό εδώ.

276
00:13:15,150 --> 00:13:17,095
Λέγεται βανκομυκίνη.

277
00:13:17,119 --> 00:13:20,182
Η φύση έδωσε δύο άτομα χλωρίου
σε αυτό το μεγαλοπρεπές τέρας

278
00:13:20,206 --> 00:13:22,271
να τα φοράει σαν σκουλαρίκια.

279
00:13:22,415 --> 00:13:27,442
Ανακαλύψαμε τη βανκομυκίνη στη λάσπη
της ζούγκλας του Βόρνεο το 1953.

280
00:13:27,606 --> 00:13:29,662
Φτιάχνεται από βακτήρια.

281
00:13:30,355 --> 00:13:33,411
Δεν μπορούμε να τη φτιάξουμε
οικονομικά στο εργαστήριο.

282
00:13:33,798 --> 00:13:38,287
Παραείναι πολύπλοκο για εμάς, έτσι
τη συλλέγουμε από τη φυσική της πηγή,

283
00:13:38,287 --> 00:13:42,324
γιατί είναι ένα
από τα πιο ισχυρά αντιβιοτικά μας.

284
00:13:42,348 --> 00:13:45,303
Νέα μόρια καταγράφονται
στη βιβλιογραφία κάθε μέρα.

285
00:13:45,327 --> 00:13:48,557
Και τα φτιάχνουμε ή τα βρίσκουμε
σε κάθε σημείο του πλανήτη.

286
00:13:49,982 --> 00:13:51,673
Από αυτά φτιάχνονται τα φάρμακα

287
00:13:51,697 --> 00:13:53,942
και γι' αυτό οι γιατροί μας κάνουν θαύματα

288
00:13:53,966 --> 00:13:54,902
(Γέλια)

289
00:13:54,902 --> 00:13:57,528
και θεραπεύουν θανάσιμες μολύνσεις
και οτιδήποτε άλλο.

290
00:13:57,528 --> 00:14:01,327
Ο παθολόγος σήμερα είναι
σαν τον ιππότη του παραμυθιού.

291
00:14:01,948 --> 00:14:04,849
Δίνει μάχες με ψυχραιμία και θάρρος,

292
00:14:04,873 --> 00:14:06,493
αλλά και με καλό εξοπλισμό.

293
00:14:06,517 --> 00:14:10,535
Ας μην λησμονούμε λοιπόν τον ρόλο
του σιδερά σε αυτή την εικόνα,

294
00:14:10,559 --> 00:14:13,796
γιατί χωρίς τον σιδερά
τα πράγματα θα ήταν λίγο διαφορετικά.

295
00:14:13,796 --> 00:14:15,629
(Γέλια)

296
00:14:16,003 --> 00:14:19,016
Αλλά αυτή η επιστήμη είναι κάτι
πολύ παραπάνω από την Ιατρική.

297
00:14:19,016 --> 00:14:24,739
Ασχολείται με έλαια, διαλύτες, αρώματα,
υφάσματα, όλα τα πλαστικά,

298
00:14:24,763 --> 00:14:27,033
τα μαξιλάρια που κάθεστε αυτή τη στιγμή -

299
00:14:27,057 --> 00:14:29,517
όλα κατασκευάζονται
κατά κύριο λόγο από άνθρακα,

300
00:14:29,541 --> 00:14:31,575
έτσι όλα είναι οργανική χημεία.

301
00:14:31,599 --> 00:14:33,788
Είναι μια επιστήμη με πολύ περιεχόμενο.

302
00:14:33,812 --> 00:14:35,666
Παρέλειψα πολλά σήμερα:

303
00:14:35,690 --> 00:14:39,225
φώσφορο, θείο, και τα άλλα άτομα,

304
00:14:39,812 --> 00:14:42,097
και γιατί συνδέονται
με τον δικό τους τρόπο,

305
00:14:42,121 --> 00:14:43,376
τη συμμετρία

306
00:14:43,400 --> 00:14:45,221
και τα ελεύθερα σθένη,

307
00:14:45,245 --> 00:14:46,789
και τα άτομα με φορτίο,

308
00:14:46,813 --> 00:14:49,843
τις αντιδράσεις και τους μηχανισμούς τους,
και ούτω καθεξής,

309
00:14:49,843 --> 00:14:52,043
κι η σύνθεση θέλει πολύ χρόνο
για να τη μάθεις.

310
00:14:52,043 --> 00:14:54,908
Αλλά, φίλοι μου, δεν ήρθα
για να σας διδάξω οργανική χημεία -

311
00:14:54,908 --> 00:14:56,714
ήθελα απλώς να σας την δείξω,

312
00:14:56,738 --> 00:15:01,777
και είχα πολλή βοήθεια σήμερα
από έναν νεαρό, τον Γουέστον Ντούρλαντ,

313
00:15:01,801 --> 00:15:03,637
που τον έχετε ήδη δει.

314
00:15:04,427 --> 00:15:06,578
Είναι προπτυχιακός φοιτητής Χημείας,

315
00:15:06,602 --> 00:15:09,880
κι επίσης τυγχάνει να είναι πολύ καλός
με τα γραφικά υπολογιστών.

316
00:15:09,904 --> 00:15:11,641
(Γέλια)

317
00:15:11,665 --> 00:15:15,753
Ο Γουέστον σχεδίασε όλα τα κινητά μόρια

318
00:15:15,777 --> 00:15:17,189
που είδατε σήμερα.

319
00:15:17,213 --> 00:15:20,417
Μαζί θελήσαμε να κάνουμε παρουσίαση
με τη χρήση των γραφικών

320
00:15:20,417 --> 00:15:23,315
να βοηθούν να μιλήσουμε
γι' αυτή την πολύπλοκη επιστήμη.

321
00:15:23,316 --> 00:15:25,867
Αλλά ο κύριος σκοπός μας
ήταν απλώς να σας δείξουμε

322
00:15:25,867 --> 00:15:28,950
ότι η οργανική χημεία δεν είναι κάτι
που πρέπει να φοβάστε.

323
00:15:29,418 --> 00:15:32,608
Στην ουσία της είναι ένα παράθυρο

324
00:15:32,632 --> 00:15:36,341
από το οποίο η ομορφιά του φυσικού κόσμου
φαντάζει πιο όμορφη.

325
00:15:36,365 --> 00:15:37,360
Σας ευχαριστώ.

326
00:15:37,360 --> 00:15:38,617
(Χειροκρότημα)