WEBVTT 00:00:07.401 --> 00:00:11.408 Cơ quan nội tạng lớn nhất của cơ thể chẳng phải gan hay não bộ 00:00:11.408 --> 00:00:16.284 mà là da, với tổng diện tích vào khoảng 20 dặm vuông ở người lớn 00:00:16.284 --> 00:00:19.420 Mặc dù mỗi vùng da khác nhau có những đặc tính khác nhau, 00:00:19.420 --> 00:00:22.035 hầu hết bề mặt da thực hiện các chức năng tương tự 00:00:22.035 --> 00:00:26.152 ví dụ như tiết mồ hôi, cảm nhận nóng/lạnh và mọc lông 00:00:26.152 --> 00:00:28.105 Nhưng sau khi bị thương nặng 00:00:28.105 --> 00:00:31.746 vùng da vừa lành sẽ trông khác so với vùng da xung quanh nó 00:00:31.746 --> 00:00:36.481 và có thể không phục hồi hoàn toàn như ban đầu trong một khoảng thời gian 00:00:36.481 --> 00:00:41.097 Để hiểu được tại sao, chúng ta cần xem kỹ cấu trúc của da người. 00:00:41.097 --> 00:00:43.045 Lớp trên cùng, được gọi là thượng bì 00:00:43.045 --> 00:00:47.219 bao gồm hầu hết các tế bào vững chắc, còn gọi là tế bào keratine 00:00:47.219 --> 00:00:49.135 và có chức năng bảo vệ 00:00:49.135 --> 00:00:52.192 Vì lớp tế bào ngoài cùng này sẽ tróc ra và được thay mới liên tục 00:00:52.192 --> 00:00:54.085 nên chúng dễ dàng lành lại. 00:00:54.085 --> 00:00:57.244 Nhưng đôi khi ta gặp những vết thương đâm sâu vào lớp bì 00:00:57.244 --> 00:01:00.664 nơi có nhiều mạch máu, cấu trúc tuyến và nhiều đầu tận thần kinh 00:01:00.664 --> 00:01:03.565 giúp da thực hiện nhiều chức năng 00:01:03.565 --> 00:01:06.753 Và khi điều đó xảy ra, nó kích hoạt 4 giai đoạn chồng lấp nhau 00:01:06.753 --> 00:01:09.798 của quá trình tái tạo da. 00:01:09.798 --> 00:01:14.840 Đầu tiên, giai đoạn cầm máu, da đáp ứng với 2 nguy cơ tức thì 00:01:14.840 --> 00:01:16.446 đó là khi bạn mất máu 00:01:16.446 --> 00:01:20.256 và hàng rào bảo vệ cơ học của da đang bị hư hỏng 00:01:20.256 --> 00:01:23.007 Khi mà mạch máu thắt lại để hạn chế việc mất máu 00:01:23.007 --> 00:01:25.258 quá trình này được gọi là co thắt mạch 00:01:25.258 --> 00:01:28.952 cả 2 nguy cơ trên đều bị chặn đứng bởi cục máu đông 00:01:28.952 --> 00:01:33.140 Một dạng protein, còn được gọi là Fibrin, tạo thành nút thắt trên bế mặt da 00:01:33.140 --> 00:01:38.449 chống lại việc cục máu đông bị trôi đi và chống vi khuẩn, yếu tố gây bệnh xâm nhập. 00:01:38.449 --> 00:01:41.902 Sau khoảng 3 giờ, da bắt đầu đỏ lên 00:01:41.902 --> 00:01:44.828 dấu hiệu bắt đầu giai đoạn tiếp theo: đáp ứng viêm. 00:01:44.828 --> 00:01:47.726 Với việc mất máu được kiểm soát, hàng rào bảo vệ được gia cố 00:01:47.726 --> 00:01:52.079 Cơ thể huy động các tế bào tấn công các yếu tố gây bệnh xâm nhập vào được 00:01:52.079 --> 00:01:54.963 Trong số các tế bào được huy động, có bạch cầu 00:01:54.963 --> 00:01:56.732 hay còn goi là Macrophage, 00:01:56.732 --> 00:02:02.004 chúng nuốt và tiêu hủy các tế bào vi khuẩn trong quá trình Thực bào 00:02:02.004 --> 00:02:05.718 ngoài ra, chúng còn sản xuất yếu tố tăng trưởng để kích thích lành vết thương 00:02:05.718 --> 00:02:08.082 và vì những "chiến binh" này cần được di chuyển 00:02:08.082 --> 00:02:10.187 khắp mạch máu để đến nơi có vết thương 00:02:10.187 --> 00:02:13.597 vùng mạch máu co thắt lúc ban đầu giờ sẽ dãn ra 00:02:13.597 --> 00:02:16.253 trong quá trình đươc gọi là Dãn mạch. 00:02:16.253 --> 00:02:18.443 Khoảng 2-3 ngày sau vết thương, 00:02:18.443 --> 00:02:23.238 giai đoạn Tăng sinh bắt đầu, khi mà các tế bào sợi đi vào vết thương. 00:02:23.238 --> 00:02:25.681 Trong quá trình Lắng đọng collagen 00:02:25.681 --> 00:02:29.749 chúng sản xuất sợi protein gọi là collagen tại nơi có vết thương, 00:02:29.749 --> 00:02:33.934 tạo ra các mô liên kết thay thế các Fibrin ban đầu. 00:02:33.934 --> 00:02:37.717 Khi tế bào của lớp thương bì phân chia để tạo mới vùng da ngoài, 00:02:37.717 --> 00:02:40.610 lớp bì co lại để đóng miệng vết thương. 00:02:40.610 --> 00:02:43.217 Sau cùng, giai đoạn 4 của sự tái cấu trúc, 00:02:43.217 --> 00:02:47.601 vết thương lành lặn khi mà các Collagen vừa lắng đọng sẽ sắp xếp và chuyển thành 00:02:47.601 --> 00:02:49.428 các dạng đặc biệt. 00:02:49.428 --> 00:02:52.116 Quá trình này diễn ra chừng 1 năm, 00:02:52.116 --> 00:02:55.231 sức bền của da mới sẽ được cải thiện, 00:02:55.231 --> 00:02:58.639 mạch máu và các sự liên kết khác sẽ được gia cố chắc chắn. 00:02:58.639 --> 00:03:02.104 Thời gian trôi đi, vùng mô mới có thể đạt 50-80% 00:03:02.104 --> 00:03:04.566 chức năng bình thường ban đầu, 00:03:04.566 --> 00:03:08.818 phụ thuộc sự nghiêm trọng của vết thương và chức năng tại vùng da đó. 00:03:08.818 --> 00:03:11.098 Nhưng vì vùng da đó không hoàn toàn phục hồi 00:03:11.098 --> 00:03:15.751 sẹo tiếp tục là vấn đề nhức nhối trên lâm sàng cho các bác sĩ trên thế giới. 00:03:15.751 --> 00:03:18.592 Dẫu cho các nhà nghiên cứu đã có những bước đi quan trọng 00:03:18.592 --> 00:03:20.693 về việc hiểu rõ quá trình lành vết thương, 00:03:20.693 --> 00:03:23.871 vẫn còn nhiều điều chưa được sáng tỏ. 00:03:23.871 --> 00:03:27.453 Ví dụ: các tế bào sợi đến từ mạch máu 00:03:27.453 --> 00:03:30.039 hay từ các mô ở da dính vào vết thương? 00:03:30.039 --> 00:03:32.619 Và tại sao ở các loài vật khác như Nai, 00:03:32.619 --> 00:03:37.296 sự lành vết thương hiệu quả và hoàn hảo hơn so với loài người? 00:03:37.296 --> 00:03:39.831 Bằng cách tìm câu trả lời cho các vấn đề này, 00:03:39.831 --> 00:03:42.941 một ngày nào đó ta có thể tự chữa vết thương thật hiệu quả, 00:03:42.941 --> 00:03:45.771 đến mức các vết sẹo chỉ còn là ký ức thôi.