بزرگترین اندام در بدن شما کبد یا مغزتان نیست. بلکه پوست شماست، با مساحتی حدود ۱/۸۵ متر مربع در بزرگسالان. هر چند مناطق مختلف پوست ویژگیهای مختلفی دارند، ولی بخش عمده آن وظایف مشترکی را بر عهده دارند مانند عرق کردن، احساس سرما و گرما و رشد مو. اما پس از یک برش یا زخم عمیق پوست تازه التیام یافته، با مناطق اطراف خود متفاوت به نظر خواهد رسید و ممکن است برای مدتی، یا هرگزنتواند تمام تواناییهای خود را به طور کامل به دست آورد. برای درک دلیل این مسئله، باید ساختار پوست انسان را بررسی کنیم. لایه رویی به نام اپیدرم عمدتا متشکل از سلولهای سخت شده به نام کراتینوسیت است و باعث حفاظت میشود. از آنجایی که لایه بیرونی آن دائما در حال ریزش و جایگزین شدن است، ترمیم نسبتا آسانی دارد. اما گاهی اوقات یک زخم به درم «غشای میانی پوست» نفوذ میکند، که دارای رگهای خونی و غدد مختلف و پایانههای عصبی است که مسئول بسیاری از عملکردهای پوست هستند. وقتی این اتفاق میافتد، فرایند ترمیم در چهار مرحله پشت سر هم به جریان میافتد. مرحله اول «هموستاز» پاسخ پوست به دو تهدید فوری است، اینکه شما دارید خون از دست میدهید و اینکه مانع فیزیکی اپیدرم به خطر افتاده است. همزمان با تنگ شدن رگهای خونی برای به حداقل رساندن خونریزی طی فرآیندی که به نام انقباض عروق شناخته میشود، هر دو تهدید با تشکیل لخته خون، دفع میشوند. پروتئین خاصی به نام فیبرین، پیوندهای عرضی را در بالای پوست تشکیل میدهد که مانع از خروج خون و ورود باکتری ها یا عوامل بیماری زا به جریان خون میشود. پس از حدود سه ساعت از این رویداد، پوست شروع به قرمز شدن میکند، که نشاندهنده مرحله بعد، یعنی التهاب است. با کنترل خونریزی و ایجاد مانع ایمنی، بدن سلولهای ویژهای را برای مبارزه با هر گونه عامل بیماری زای احتمالیِ وارد شده بسیج میکند. یکی از مهمترین این سلولها، گلبول های سفید خون با نام «ماکروفاژ»ها هستند، که باکتریها و بافت آسیبدیده را طی فرآیندی به نام فاگوسیتوز میبلعند، علاوه بر آن فاکتورهای رشد را برای تحریک التیام زخم تولید میکنند از آنجایی که این سربازان کوچک باید از طریق خون به محل زخم برسند، رگهای خونی که قبلا منقبض شده بودند اکنون طی فرآیندی که اتساع عروق نامیده میشود باز میشوند. حدود دو تا سه روز پس از زخم، مرحله تکثیر، با ورود سلولهای فیبروبلاست به زخم طی فرآیندی به نام رسوب کلاژن شروع میشود، آنها یک پروتئین رشتهای به نام کلاژن را در محل زخم تولید میکنند، که بافت پیوندی پوست را به جای «فیبرین» موجود قبلی تشکیل میدهد. با تقسیم سلولهای اپیدرمی برای بازسازی لایه بیرونی پوست، درم برای بستن زخم، منقبض میشود. در نهایت، در مرحله چهارمِ بازسازی، زخمی که با رسوب کلاژن ساخته شده شروع به بازآرایی و تبدیل به انواع خاص میکند. در طول این فرآیند که ممکن است بیش از یک سال به طول انجامد استحکام کششی پوست جدید بهبود مییابد، و رگهای خونی و اتصالات دیگر تقویت میشوند. با گذشت زمان، بافت جدید می تواند ۵۰ تا ۸۰ درصد کارایی اصلی خود به دست آورد، و این امر به شدتِ زخم اولیه و عملکرد خود پوست بستگی دارد. اما از آنجا که پوست به طور کامل بازسازی نمیشود، جای زخم همچنان به صورت یک موضوع بالینی مهم برای پزشکان در سراسر جهان باقیست. با وجود این که پژوهشگران گامهای قابل توجهی در درک فرآیند التیام زخم برداشته اند، اسرار اساسی زیادی همچنان حل نشده باقی ماندهاند. برای مثال: آیا سلولهای «فیبروبلاست» از رگ های خونی میآیند یا از بافت پوست مجاور زخم؟ و چرا برخی پستانداران دیگر مانند آهو زخمهای خود را بسیار موثرتر و کاملتر از انسان التیام میدهند؟ با یافتن پاسخ به این پرسش و پرسشهای دیگر ممکن است روزی آن قدر خوب قادر به التیام زخم های خود باشیم که جای زخم به خاطره بدل شود