0:00:14.216,0:00:15.682
وقتی به یادگیری فکر میکنیم،

0:00:15.726,0:00:18.513
اغلب شاگردانِ نشسته در[br]کلاس یا سالن درس،

0:00:18.513,0:00:20.181
که کتاب روی میزشان باز است،

0:00:20.181,0:00:21.919
و با دقت به استاد یا معلمشان

0:00:21.963,0:00:23.577
گوش میدهند را تصور میکنیم.

0:00:23.621,0:00:26.489
ولی در روانشناسی،[br]یادگیری معنای دیگری دارد.

0:00:26.533,0:00:30.410
برای روانشناسان، یادگیری،[br]تغییراتِ رفتار در درازمدت

0:00:30.410,0:00:32.261
بر مبنای تجربه است.

0:00:32.435,0:00:34.357
دو حالت عمده یادگیری عبارتند از

0:00:34.541,0:00:35.999
شرطی شدن کلاسیک

0:00:36.133,0:00:39.044
و شرطی شدن فعال یا ابزاری.

0:00:39.088,0:00:41.947
بیایید ابتدا در مورد شرطی[br]شدن کلاسیک حرف بزنیم.

0:00:41.991,0:00:45.583
در دهه ۱۸۹۰، روانشناسی روس،[br]به اسم «ایوان پاولوف»

0:00:45.673,0:00:48.382
آزمایشهای واقعاً معروفی[br]بر روی سگها انجام داد.

0:00:48.426,0:00:49.714
او غذایی به سگها نشان داده

0:00:49.758,0:00:51.758
و همزمان زنگی را میزد.

0:00:51.802,0:00:55.268
بعد از مدتی، صدای زنگ برای[br]سگها غذا را تداعی میکرد.

0:00:55.312,0:00:56.980
فهمیده بودند وقتی صدای زنگ میآید،

0:00:56.980,0:00:58.398
بهشان غذا داده میشود.

0:00:58.522,0:01:00.522
در آخر، فقط زدن زنگ باعث میشد

0:01:00.536,0:01:01.893
دهان سگها آب بیفتد.

0:01:02.027,0:01:05.438
آنها یاد گرفته بودند[br]با صدای زنگ غذا بخواهند.

0:01:05.583,0:01:07.822
میدانید که در شرایط عادی،

0:01:07.822,0:01:10.993
بوی غذا و دیدن آن،[br]موجب ترشح بزاق سگ میشود.

0:01:11.037,0:01:13.543
میگوییم غذا یک محرک غیرشرطی است،

0:01:13.587,0:01:16.942
و ترشح بزاق را پاسخ غیرشرطی مینامیم.

0:01:17.856,0:01:21.010
هیچکس به سگها یاد نمیدهد وقتی[br]استیک میبینند دهانشان آب بیفتد،

0:01:21.054,0:01:24.291
در حالی که وقتی یک محرک غیرشرطی مثل غذا را

0:01:24.335,0:01:26.612
با محرکی که قبلا خنثی بود،

0:01:26.656,0:01:28.180
مانند صدای زنگ همراه کنیم،

0:01:28.224,0:01:31.436
محرک خنثی، محرک شرطی میشود.

0:01:31.480,0:01:34.784
و اینگونه شرطی شدن کلاسیک کشف شد.

0:01:35.628,0:01:37.441
نتیجه آن را در مورد حیوانات دیدیم،

0:01:37.595,0:01:39.180
اما در انسانها چطور عمل میکند؟

0:01:39.180,0:01:41.243
دقیقاً به همان روش.

0:01:41.577,0:01:44.789
فرض کنیم یک روز برای[br]واکسن زدن، نزد دکتر میروید.

0:01:44.833,0:01:47.744
دکتر میگوید: «نگران نباش اصلا درد ندارد،»

0:01:47.788,0:01:51.913
و بعد دردناکترین تزریق[br]عمرتان را انجام میدهد.

0:01:51.957,0:01:54.834
چند هفته بعد، برای چکاپ[br]پیش دندانپزشک میروید.

0:01:54.878,0:01:56.636
او آینهای در دهان شما میگذارد

0:01:56.636,0:01:58.317
تا دندانهای شما را بررسی کند.

0:01:58.317,0:02:01.302
و میگوید: «نگران نباش،[br]یک ذره هم درد ندارد.»

0:02:01.346,0:02:03.725
با این که میدانید آینه دردناک نخواهد بود،

0:02:03.769,0:02:05.733
از روی صندلی پریده و فریادکشان

0:02:05.733,0:02:06.902
از مطب فرار میکنید.

0:02:06.946,0:02:08.772
وقتی برای واکسنزدن رفتید،

0:02:08.852,0:02:10.830
عبارت «یک ذره هم درد ندارد،»

0:02:10.874,0:02:12.875
به محض اینکه با درد واکسن،

0:02:12.875,0:02:14.916
یعنی محرک غیرشرطی، همراه شد،

0:02:14.916,0:02:16.615
تبدیل به محرکی شرطی گردید،

0:02:16.659,0:02:18.776
که پاسخ شرطی شما را در پی داشته

0:02:18.820,0:02:21.248
که همانا فرار از مطب بوده است.

0:02:21.292,0:02:23.596
مثالی عملی از شرطی شدن کلاسیک.

0:02:24.220,0:02:26.579
شرطی شدن فعال توضیح میدهد[br]که چطور نتایج اعمال،

0:02:26.579,0:02:29.120
منجر به تغییر در رفتارِ[br]اختیاری ما میگردد.

0:02:29.164,0:02:31.456
اما مکانیسم شرطی شدن فعال چیست؟

0:02:31.500,0:02:34.708
دو فاکتور اصلی در شرطی[br]شدن ابزاری وجود دارند.

0:02:34.752,0:02:36.967
تقویت (پاداش) و مجازات.

0:02:37.011,0:02:38.659
پاداش، این احتمال که بخواهید

0:02:38.659,0:02:40.863
باز هم عملی را انجام دهید بیشتر میکند،

0:02:40.863,0:02:43.156
در حالی که مجازات،[br]این احتمال را کمتر میکند.

0:02:43.156,0:02:45.847
تقویت و مجازات،[br]میتوانند مثبت یا منفی باشند،

0:02:45.891,0:02:48.112
ولی این به معنی خوب یا بد نیست.

0:02:48.156,0:02:50.468
مثبت به معنی اضافه شدن یک محرک است،

0:02:50.512,0:02:53.149
مثلا بعد از تمام کردن[br]سیزیجاتتان، به شما دسر بدهند،

0:02:53.149,0:02:55.242
و منفی به معنی حذف یک محرک است.

0:02:55.286,0:02:57.523
مثلا چون در امتحان نتیجه خوبی داشتید

0:02:57.523,0:02:59.447
تکلیف یک شب حذف شود.

0:02:59.491,0:03:02.154
بیایید مثالی از شرطی شدن فعال بزنیم.

0:03:02.198,0:03:04.133
پس از این که با خانواده شام خوردید،

0:03:04.133,0:03:06.640
میز را تمیز میکنید و ظرفها را میشویید.

0:03:06.640,0:03:08.852
در پایان، مادرتان حسابی بغلتان میکند

0:03:08.852,0:03:11.186
و میگوید: «مرسی کمکم کردی.»

0:03:11.186,0:03:13.245
در این وضعیت، پاسخ مادرتان

0:03:13.289,0:03:15.874
تقویت مثبتی است که باعث میشود

0:03:15.918,0:03:17.667
پاسخ فعالتان را تکرار کنید،

0:03:17.711,0:03:20.589
که همان تمیزکردن میز[br]و شستن ظرفها باشد.

0:03:20.633,0:03:24.096
شرطی شدن فعال همه جا در[br]زندگی روزمره ما هست.

0:03:24.096,0:03:25.621
تنها معدودی از اعمالمان هست،

0:03:25.621,0:03:27.661
که به نوعی تحت تاثیر شرطی شدن فعال

0:03:27.661,0:03:29.286
انجامشان نمیدهیم.

0:03:29.330,0:03:31.058
ما حتی شرطی شدن فعال را

0:03:31.102,0:03:34.099
در بعضی شرایطِ شگفتانگیز هم شاهد هستیم.

0:03:34.143,0:03:36.639
گروهی دانشمند، با استفاده[br]از توانایی شرطی شدنِ فعال

0:03:36.639,0:03:38.749
کبوترها را طوری آموزش دادند

0:03:38.749,0:03:40.368
که هنرشناس شوند.

0:03:40.412,0:03:42.703
آنها با استفاده از غذا[br]به عنوان تقویت مثبت،

0:03:42.747,0:03:44.120
به کبوترها یاد دادند

0:03:44.164,0:03:46.644
نقاشیهای مونه را

0:03:46.644,0:03:48.366
از نقاشیهای پیکاسو تشخیص دهند.

0:03:48.410,0:03:50.862
وقتی دانشمندان آثار[br]هنرمندان دیگر را نشان دادند،

0:03:50.862,0:03:53.414
عمومیشدن محرک را مشاهده کردند،

0:03:53.458,0:03:55.207
زیرا کبوترها امپرسیونیسم را

0:03:55.251,0:03:56.732
مقابل سبک کوبیسم انتخاب کردند.

0:03:56.776,0:03:58.587
شاید دفعهٔ بعد، کبوترها را

0:03:58.631,0:04:00.535
برای خلق آثار هنری خودشان شرطی کنند.