0:00:14.216,0:00:15.704
Όταν σκεφτόμαστε τη μάθηση,

0:00:15.704,0:00:18.365
συχνά φανταζόμαστε μαθητές [br]σε μία τάξη ή ένα αμφιθέατρο,

0:00:18.365,0:00:19.673
βιβλία ανοιχτά στα θρανία τους,

0:00:19.673,0:00:21.941
ν' ακούνε προσεκτικά έναν δάσκαλο [br]ή έναν καθηγητή

0:00:21.941,0:00:23.599
στο μπροστινό μέρος της αίθουσας.

0:00:23.599,0:00:26.511
Όμως στη ψυχολογία, [br]μάθηση σημαίνει κάτι άλλο.

0:00:26.511,0:00:30.152
Για τους ψυχολόγους, η μάθηση είναι [br]μια μακροπρόθεσμη αλλαγή στη συμπεριφορά

0:00:30.152,0:00:32.283
που βασίζεται στην εμπειρία.

0:00:32.283,0:00:34.379
Δύο από τους κύριους [br]τύπους μάθησης ονομάζονται

0:00:34.379,0:00:36.021
κλασική εξαρτημένη μάθηση

0:00:36.021,0:00:39.066
και λειτουργική [br]ή συντελεστική εξαρτημένη μάθηση.

0:00:39.066,0:00:41.969
Ας μιλήσουμε [br]για την κλασική εξαρτημένη μάθηση πρώτα.

0:00:41.969,0:00:45.505
Τη δεκαετία του 1890, ένας Ρώσος [br]φυσιολόγος που ονομαζόταν Ιβάν Παβλόφ

0:00:45.505,0:00:48.404
έκανε ορισμένα πολύ διάσημα πειράματα[br]σε σκύλους.

0:00:48.404,0:00:49.736
Έδειχνε στους σκύλους λίγη τροφή

0:00:49.736,0:00:51.780
και χτυπούσε ταυτόχρονα ένα κουδούνι.

0:00:51.780,0:00:55.290
Μετά από λίγο, οι σκύλοι [br]συνέδεαν το κουδούνι με το φαγητό.

0:00:55.290,0:00:56.942
Μάθαιναν ότι όταν άκουγαν το κουδούνι,

0:00:56.942,0:00:58.420
θα τους δινόταν τροφή.

0:00:58.420,0:01:00.454
Τελικά, μόνο το άκουσμα του κουδουνιού

0:01:00.454,0:01:01.915
έκανε τα σκυλιά να εκκρίνουν σάλια.

0:01:01.915,0:01:05.461
Έμαθαν να περιμένουν φαγητό στον ήχο[br]του κουδουνιού.

0:01:05.461,0:01:07.564
Βλέπετε, κάτω από φυσιολογικές συνθήκες,

0:01:07.564,0:01:11.015
η θέα και η μυρωδιά του φαγητού προκαλεί [br]έκκριση σάλιου στα σκυλιά.

0:01:11.015,0:01:13.565
Ονομάζουμε την τροφή [br]ανεξάρτητο προκλητικό ερέθισμα

0:01:13.565,0:01:17.564
και ονομάζουμε την έκκριση σάλιου [br]ανεξάρτητη αντίδραση.

0:01:17.564,0:01:21.032
Κανείς δεν εκπαιδεύει ένα σκύλο[br]να εκκρίνει σάλιο για μια μπριζόλα.

0:01:21.032,0:01:24.313
Ωστόσο, όταν συνδέσουμε ένα ανεξάρτητο[br]προκλητικό ερέθισμα, όπως η τροφή

0:01:24.313,0:01:26.634
με κάτι που προηγουμένως ήταν ουδέτερο,

0:01:26.634,0:01:28.202
όπως ο ήχος του κουδουνιού,

0:01:28.202,0:01:31.458
αυτό το ουδέτερο ερέθισμα [br]γίνεται ένα εξαρτημένο ερέθισμα.

0:01:31.458,0:01:35.086
Και έτσι ανακαλύφθηκε[br]η κλασική εξαρτημένη μάθηση.

0:01:35.086,0:01:37.463
Βλέπουμε πώς αυτό λειτουργεί με τα ζώα,

0:01:37.463,0:01:39.588
αλλά πώς λειτουργεί με τους ανθρώπους;

0:01:39.588,0:01:41.405
Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο.

0:01:41.405,0:01:44.811
Ας πούμε ότι μια μέρα πηγαίνετε [br]στον γιατρό να κάνετε μια ένεση.

0:01:44.811,0:01:47.766
Λέει: «Μην ανησυχείτε, [br]δεν θα πονέσει καθόλου»

0:01:47.766,0:01:51.935
και μετά σας κάνει[br]την πιο επώδυνη ένεση που έχετε κάνει.

0:01:51.935,0:01:54.856
Μερικές εβδομάδες αργότερα πηγαίνετε[br]στον οδοντίατρο για ένα τσεκ απ.

0:01:54.856,0:01:56.408
Αρχίζει να βάζει [br]έναν καθρέφτη στο στόμα σας

0:01:56.408,0:01:57.859
για να εξετάσει τα δόντια σας,

0:01:57.859,0:02:01.324
και λέει: «Μην ανησυχείτε, [br]δεν θα πονέσει καθόλου».

0:02:01.324,0:02:03.747
Παρόλο που ξέρετε [br]ότι ο καθρέφτης δεν θα πονέσει,

0:02:03.747,0:02:04.905
πηδάτε από την καρέκλα

0:02:04.905,0:02:06.924
και τρέχετε έξω από το δωμάτιο φωνάζοντας.

0:02:06.924,0:02:08.604
Όταν πήγατε να κάνετε την ένεση,

0:02:08.604,0:02:10.852
οι λέξεις: «Δεν θα πονέσει καθόλου»,

0:02:10.852,0:02:12.637
έγιναν ένα εξαρτημένο προκλητικό ερέθισμα

0:02:12.637,0:02:14.628
όταν συνδυάστηκαν με τον πόνο της ένεσης,

0:02:14.628,0:02:16.637
το ανεξάρτητο προκλητικό ερέθισμα,

0:02:16.637,0:02:18.798
το οποίο συνοδεύτηκε [br]από τη δική σας εξαρτημένη αντίδραση

0:02:18.798,0:02:21.270
του να φύγετε τρέχοντας από εκεί.

0:02:21.270,0:02:24.008
Κλασική εξαρτημένη μάθηση εν δράσει.

0:02:24.008,0:02:26.267
Η συντελεστική εξαρτημένη μάθηση[br]εξηγεί πώς οι συνέπειες

0:02:26.267,0:02:29.142
οδηγούν σε αλλαγές [br]στην εκούσια συμπεριφορά.

0:02:29.142,0:02:31.478
Επομένως, πώς λειτουργεί[br]η συντελεστική εξαρτημένη μάθηση;

0:02:31.478,0:02:34.730
Υπάρχουν δύο βασικές συνιστώσες [br]στην συντελεστική εξαρτημένη μάθηση:

0:02:34.730,0:02:36.989
η ενίσχυση και η τιμωρία.

0:02:36.989,0:02:38.777
Οι ενισχυτές καθιστούν πιο πιθανό

0:02:38.777,0:02:40.525
ότι θα κάνετε κάτι ξανά,

0:02:40.525,0:02:42.708
ενώ η τιμωροί το καθιστούν πιο απίθανο.

0:02:42.708,0:02:45.869
Η ενίσχυση και η τιμωρία [br]μπορούν να είναι θετικές ή αρνητικές,

0:02:45.869,0:02:48.134
αλλά αυτό δεν σημαίνει καλό και κακό.

0:02:48.134,0:02:50.490
Θετική σημαίνει [br]την προσθήκη ενός ερεθίσματος,

0:02:50.490,0:02:52.951
όπως γλυκό[br]αφού τελειώσετε τα λαχανικά σας,

0:02:52.951,0:02:55.264
και αρνητική σημαίνει [br]την αφαίρεση ενός ερεθίσματος,

0:02:55.264,0:02:56.965
όπως να έχετε ένα βράδυ[br]χωρίς ασκήσεις για το σπίτι

0:02:56.965,0:02:59.469
γιατί πήγατε καλά σε ένα διαγώνισμα.

0:02:59.469,0:03:02.176
Ας δούμε ένα παράδειγμα[br]συντελεστικής εξαρτημένης μάθησης.

0:03:02.176,0:03:03.995
Αφού φάγατε δείπνο με την οικογένειά σας,

0:03:03.995,0:03:06.522
καθαρίζετε το τραπέζι [br]και πλένετε τα πιάτα.

0:03:06.522,0:03:08.724
Όταν τελειώσετε, η μαμά σας [br]σάς κάνει μια μεγάλη αγκαλιά

0:03:08.724,0:03:11.108
και λέει: «Σ' ευχαριστώ που με βοήθησες».

0:03:11.108,0:03:13.267
Σ' αυτήν την περίπτωση, [br]η αντίδραση της μαμάς σας

0:03:13.267,0:03:15.896
είναι θετική ενίσχυση, αν κάνει πιο πιθανό

0:03:15.896,0:03:17.689
το να επαναλάβετε την εμφάνιση δράσης,

0:03:17.689,0:03:20.611
που είναι να καθαρίσετε το τραπέζι [br]και να πλύνετε τα πιάτα.

0:03:20.611,0:03:24.038
Η συντελεστική εξαρτημένη μάθηση [br]είναι παντού στην καθημερινότητά μας.

0:03:24.038,0:03:25.533
Είναι λίγα αυτά που κάνουμε

0:03:25.533,0:03:27.473
που δεν έχουν επηρεαστεί κάποια στιγμή

0:03:27.473,0:03:29.308
από τη συντελεστική εξαρτημένη μάθηση.

0:03:29.308,0:03:31.080
Βλέπουμε την συντελεστική [br]εξαρτημένη μάθηση

0:03:31.080,0:03:34.121
ακόμη και σε μερικές [br]ασυνήθιστες περιπτώσεις.

0:03:34.121,0:03:36.461
Μια ομάδα επιστημόνων έδειξε τη δύναμη

0:03:36.461,0:03:37.741
της συντελεστικής εξαρτημένης μάθησης

0:03:37.741,0:03:40.390
εκπαιδεύοντας περιστέρια [br]να είναι ειδήμονες τέχνης.

0:03:40.390,0:03:42.725
Χρησιμοποιώντας [br]την τροφή ως θετικό ενισχυτή,

0:03:42.725,0:03:44.142
οι επιστήμονες δίδαξαν τα περιστέρια

0:03:44.142,0:03:46.392
να επιλέγουν πίνακες του Μονέ

0:03:46.392,0:03:48.388
και όχι αυτούς του Πικάσο.

0:03:48.388,0:03:50.644
Όταν τους παρουσίαζαν [br]έργα άλλων καλλιτεχνών,

0:03:50.644,0:03:53.436
οι επιστήμονες παρατήρησαν [br]γενίκευση ερεθίσματος

0:03:53.436,0:03:55.229
καθώς τα περιστέρια [br]επέλεγαν τους Ιμπρεσιονιστές

0:03:55.229,0:03:56.754
και όχι τους Κυβιστές.

0:03:56.754,0:03:58.609
Ίσως μετά να εκπαιδεύσουν τα περιστέρια

0:03:58.609,0:04:00.535
να ζωγραφίζουν[br]τα δικά τους αριστουργήματα.