1
00:00:06,461 --> 00:00:10,053
(Алга ташилт)

2
00:00:10,063 --> 00:00:13,966
Би өнөөдөр та бүхэнд өөрийнхөө яриаг
өөрт тохиолдсон

3
00:00:13,966 --> 00:00:17,356
хөөсний тухай түүхээс ярьж эхэлье
гэж бодож байна.

4
00:00:17,365 --> 00:00:21,557
Хөөс гэхээр гайхаж байж магадгүй.
"Юун хөөс? Юу вэ?" гээд.

5
00:00:21,817 --> 00:00:25,236
Яг би 8 настай байхдаа, 
одоогоос бараг хорин хэдэн жилийн өмнө

6
00:00:25,236 --> 00:00:29,381
аав ээжтэйгээ хамт Далай ээж зах руу
хүнсээ цуглуулах гээд явж байсан.

7
00:00:29,381 --> 00:00:31,769
Тэгэхэд өвлийн маш хүйтэн өдөр байсан.

8
00:00:32,823 --> 00:00:36,768
Тухайн үед моодонд орж байсан 
ногоон Аксент машинаараа бид нар яваад,

9
00:00:37,268 --> 00:00:41,073
аав ээж хоёр маань дэлгүүр лүү мэдээж 
хүнсээ цуглуулах гээд орсон.

10
00:00:41,159 --> 00:00:45,041
Тэгээд би машин дотроо хөгжмөө сонсоод,
өвлийн тэр хүйтнийг үл ажраад,

11
00:00:45,041 --> 00:00:47,131
сайхан хүлээгээд зогсож байсан.

12
00:00:47,897 --> 00:00:51,601
Гэтэл яг миний хажууд 
надтай чацуу гэмээр нэг 8 настай охин

13
00:00:51,608 --> 00:00:56,477
өвлийн тэр хар хүйтэнд, 
малгайгүй, бээлийгүй, бээрсэн тэр гараараа

14
00:00:56,477 --> 00:00:59,858
жоохон дүүгээ тэвэрчихсэн зогсож байсан.

15
00:01:00,168 --> 00:01:02,053
Тэгээд би эхэндээ ч анзаарсангүй.

16
00:01:02,053 --> 00:01:06,043
Энд нэг хэцүү охин зогсож байна даа 
гээд л хөгжмөө сонсоод байж байсан.

17
00:01:06,043 --> 00:01:08,985
Гэтэл 20 минут өнгөрлөө, 
30 минут өнгөрлөө.

18
00:01:09,255 --> 00:01:13,485
Тэр охин бүр үнэхээр
тэнд зүгээр ч зогсоогүй.

19
00:01:13,485 --> 00:01:17,910
Хүмүүсээс гуйлга гуйгаад, мөнгө гуйгаад
уйгагүй ингэж байж байсан.

20
00:01:17,952 --> 00:01:21,355
Ихэнх хүмүүс, өнгөрч байсан хүмүүс,
тэр охиныг төвөгшөөсөн маягтай

21
00:01:21,365 --> 00:01:23,295
"Цаашаа, цаашаа" гээд.

22
00:01:23,295 --> 00:01:26,325
Яг энэ мөчид надад
ямар сэтгэгдэл төрсөн бэ гэхээр

23
00:01:26,325 --> 00:01:28,485
маш хүнд сэтгэгдэл төрсөн.

24
00:01:28,506 --> 00:01:30,720
Өнөөдөр энэ охин, энэ гадаа зогсоод,

25
00:01:30,766 --> 00:01:35,038
өөрийнхөө тэр бяцхан нуруунд 
тэр хүнд ачааг үүрээд,

26
00:01:35,059 --> 00:01:37,634
зогсож байх,
буруу юм юу хийсэн юм бэ?

27
00:01:37,830 --> 00:01:40,682
Харин би өнөөдөр энд, 
дулаахан машин дотор

28
00:01:40,682 --> 00:01:42,419
зүгээр ингээд сайхан хөгжим сонсоод,

29
00:01:42,419 --> 00:01:45,419
аав ээжийгээ тор дүүрэн юм авчрахыг
хүлээгээд зогсож байх

30
00:01:45,419 --> 00:01:47,494
би ямар гавъяа байгуулсан юм бэ?

31
00:01:47,628 --> 00:01:49,566
Бид хоёрын ялгаа юу юм бэ?

32
00:01:49,692 --> 00:01:52,618
Яагаад энэ ялгаа бий болсон юм? гэдэгт

33
00:01:52,618 --> 00:01:54,991
маш их хүндээр 
надад тухайн үед тусч байсан.

34
00:01:55,440 --> 00:01:58,451
Тэгээд одоо ингээд эргээд бодоход, 
магадгүй энэ мөчөөс хойш,

35
00:01:58,451 --> 00:02:01,201
миний амьдралын бүх 
ажил маань, мэргэжил маань,

36
00:02:01,201 --> 00:02:05,605
энэ нийгмийн судалгаагаа, тэр дундаа энэ
ялгаа юун дээр оршиж байгаа юм бэ? гэдгийг

37
00:02:05,605 --> 00:02:08,527
ойлгоход зориулагдсан 
гэж би боддог.

38
00:02:09,864 --> 00:02:12,621
Тэгээд ч хөөсний тухай түүх маань 
өндөрлөсөнгүй.

39
00:02:12,816 --> 00:02:16,560
Өнгөрсөн жил би банкинд ороод,
гүйлгээ хийх гээд явж байсан л даа.

40
00:02:16,858 --> 00:02:19,789
Тэгсэн чинь яг ханан дээр нь
энэ постер тавигдсан байсан.

41
00:02:19,789 --> 00:02:22,029
[Зураг]

42
00:02:22,029 --> 00:02:24,158
Энэ постерийг хараад би бас л бодсон.

43
00:02:24,158 --> 00:02:26,875
Энэ хөөс үнэхээр дуусаагүй юм байна.

44
00:02:26,910 --> 00:02:29,351
Энэ зурган дээр юу гэсэн байгаа вэ гэхээр:

45
00:02:29,376 --> 00:02:31,782
"Иргэн та өөрийн эд зүйлсээ

46
00:02:31,782 --> 00:02:35,611
хулгайн хэргээс урьдчилан сэргийл" гэж
бичсэн байгаа.

47
00:02:36,350 --> 00:02:39,207
Энд хулгайч гэж 
хэнийг харуулж байна вэ гэхээр

48
00:02:39,222 --> 00:02:42,548
энэ сэтгүүл зараад, бохь зараад 
явж байгаа хүүхдийг

49
00:02:42,548 --> 00:02:45,185
бид нар өнөөдөр хэрэгтэн болгож хараад,

50
00:02:45,185 --> 00:02:47,915
өнөөдөр амьдралын боломжтой, 
ажил төрөл эрхэлж байгаа,

51
00:02:47,915 --> 00:02:50,815
кафед ороод, цай уугаад
сууж байгаа бид нарт

52
00:02:50,815 --> 00:02:55,097
өөрөө өөрсдийгөө хамгаалах 
ийм сэрэмжлүүлэг улс орон даяар явсан.

53
00:02:55,097 --> 00:02:57,295
Энэ постер бол 
зөвхөн энэ банкинд байгаагүй.

54
00:02:57,295 --> 00:03:00,869
Дараа нь кафе, ресторан, том дэлгүүр,
хаа сайгүй байсан.

55
00:03:00,880 --> 00:03:04,890
Яг энэ постерийн хажуугаар 
та бүхний хэд нь яг өнгөрсөн.

56
00:03:04,895 --> 00:03:07,631
Бид нарын хэд нь энийг анзаарахгүй
өнгөрсөн бол?

57
00:03:09,804 --> 00:03:12,330
Тэгэхээр эндээс төрж байгаа 
асуулт нь юу вэ гэхээр

58
00:03:12,926 --> 00:03:18,737
энэ зурган дээр байгаа хүүхэд шиг
орой үдшийн цагаар хүнд хөдөрмөр хийгээд,

59
00:03:18,739 --> 00:03:22,756
хулгайчаараа дуудуулаад, ингээд явах
яагаад бид нар ийм нийгэмд байгаа юм бэ?

60
00:03:23,158 --> 00:03:26,966
Хоёрдугаарт нь, бид нар яагаад 
энэ хүүхдүүдээсээ болгоомжлох

61
00:03:26,966 --> 00:03:29,225
ийм нийгэмд оршиж байгаа юм бэ? 
гэж асууна.

62
00:03:29,915 --> 00:03:31,153
Ингээд туршаад үзлээ л дээ.

63
00:03:31,153 --> 00:03:33,345
Ихэнх хүмүүс 
юу гэж үүнд хариулдаг вэ гэхээр:

64
00:03:33,345 --> 00:03:36,935
"Өө энэ хүүхдийн аав, ээж нь буруутай.

65
00:03:37,011 --> 00:03:39,169
Энэ хүүхдийн аав, ээж нь 
сайн яваагүй учраас

66
00:03:39,169 --> 00:03:42,674
энэ хүүхэд өнөөдөр ингэж явж байна аа" 
гэж хэлж байгаа.

67
00:03:44,032 --> 00:03:47,648
Энэ хүүхдийн аавыг, магадгүй, хэдүүлээ
Төрөө гээд аваад үзье л дээ.

68
00:03:48,431 --> 00:03:50,761
Төрөөг өнөөдөр бид нар
юу гэж хэлдэг вэ гэхээр:

69
00:03:50,784 --> 00:03:51,781
"Төрөө бол залхуу."

70
00:03:51,781 --> 00:03:53,214
"Төрөө бол бэлэнчилдэг."

71
00:03:53,217 --> 00:03:54,446
"Архи уудаг."

72
00:03:54,451 --> 00:03:55,673
"Ажил хийдэггүй."

73
00:03:55,673 --> 00:03:57,631
"Магадгүй хөдөөнөөс хотруу орж ирэхдээ

74
00:03:57,631 --> 00:04:01,491
ямар ч судалгаа тооцоогүй, 
шууд орж ирсэн" гэх мэт.

75
00:04:01,574 --> 00:04:03,714
Янз бүрээр хэлдэг байж болно.

76
00:04:04,155 --> 00:04:08,224
Ингэж хэлснээрээ бид нар 
энэ хүнийг юу гэж дүгнэж байна вэ гэхээр:

77
00:04:08,313 --> 00:04:12,636
"Энэ хүн бол зөвхөн өөрөө өөрийнхөө 
хөөсөн дотор байгаа,

78
00:04:13,323 --> 00:04:16,093
бусад нийгмийн хүчин зүйлээс 
ямар ч хамааралгүй,

79
00:04:16,093 --> 00:04:19,649
хувь хүн нь өөрөө буруу учраас энэ хүн 
өнөөдөр муу байна" гэж

80
00:04:19,649 --> 00:04:21,520
бид нар хэлж байгаа.

81
00:04:21,950 --> 00:04:25,454
Гэтэл өнөөдөр Төрөө шиг 
мянга мянган, сая сая хүн,

82
00:04:25,454 --> 00:04:28,112
тэр байтугай тэрбум хүн 
дэлхий дээр байгаа.

83
00:04:28,165 --> 00:04:30,635
Тэгээд эндээс 
бид нар юу гэж харж байна вэ гэхээр

84
00:04:30,636 --> 00:04:36,526
Төрөө ганцаараа сайн эсвэл муу учраас
энэ хүүхдүүд өнөөдөр байгаа юм уу?

85
00:04:36,526 --> 00:04:39,790
Бид нарт ийм их ядуурал байгаа юм уу?
гэвэл үгүй.

86
00:04:39,790 --> 00:04:43,866
Эсрэгээрээ Төрөө үнэхээр амжилттай 
хүн байлаа гэж бүгдээрээ бодъё л доо.

87
00:04:43,880 --> 00:04:45,840
Үнэхээр сайн сайхан явж байгаа.

88
00:04:45,879 --> 00:04:48,770
Манай нийгэмд дийлэнх хүмүүс нь энэ доор 
байгаа хүмүүс шиг

89
00:04:48,770 --> 00:04:50,583
амжилттай явж байгаа хүмүүс.

90
00:04:50,583 --> 00:04:53,632
Тэгвэл бид нар энэ зөвхөн 
"Төрөө сайндаа" гэж хэлэхгүй шүү дээ.

91
00:04:53,632 --> 00:04:56,906
"Энэ манай нийгэм ямар нэгэн байдлаар
амжилттай хүмүүсийг төрүүлдэг

92
00:04:56,906 --> 00:04:59,622
ийм хүчин зүйл бүхий нийгэм байна аа" 
гэж бид нар хэлнэ.

93
00:05:00,476 --> 00:05:04,464
Тэгэхээр эндээс дүгнэлт нь юу вэ гэхээр
бид нар энд хүнийг хөөсөн дотор нь хараад,

94
00:05:04,652 --> 00:05:06,942
өөрсдөө хөөсөндөө дотроо суугаад,

95
00:05:06,942 --> 00:05:10,047
энэ бол зөвхөн хувь хүний 
гэж дүгнэж болохгүй.

96
00:05:10,053 --> 00:05:12,537
Нэгэнт ийм үзэгдэл 
нийгэм даяараа байгаа учраас

97
00:05:12,537 --> 00:05:16,214
ямар нэгэн цаана нь буруу юм байна 
гэж харна.

98
00:05:16,214 --> 00:05:19,148
Тэгвэл энэ ядуурлын байдал, 
одоо энэ Төрөө шиг нөхцөл байдал

99
00:05:19,148 --> 00:05:20,633
Монголд ямар байгаа юм бэ?

100
00:05:20,635 --> 00:05:23,111
Цар хүрээ нь 
бид нарын төсөөлж байсан шиг байна уу?

101
00:05:23,111 --> 00:05:25,814
Өөр байна уу? гэдгийг хэдүүлээ харъя.

102
00:05:26,249 --> 00:05:29,486
Өнөөдөр Монголд нийт хүн амын 
634 мянга нь ядуу байна.

103
00:05:30,914 --> 00:05:32,625
Ядуу гэж юу гэсэн үг вэ гэхээр

104
00:05:32,625 --> 00:05:35,272
хүн амьдрахын тулд наад захын

105
00:05:35,272 --> 00:05:39,840
хэрэглээнийхээ хүнсний болон бусад 
хэрэглээг худалдаж авж чадахгүй байгаа,

106
00:05:40,220 --> 00:05:45,057
2014 оны байдлаар 140 мянган 
төгрөгнөөс доош хэрэглээтэй хүмүүсийг

107
00:05:45,275 --> 00:05:47,027
бид нар ядуу гэж нэрлэж байгаа.

108
00:05:47,585 --> 00:05:49,665
Өнөөдөр Монголын 
нийт хүн амын 20% нь ядуу.

109
00:05:51,658 --> 00:05:53,409
Гэтэл 20%-иар дуусахгүй.

110
00:05:54,710 --> 00:05:58,338
Яасан бэ гэхээр хэрвээ бид нар 
тэр хэрэглээний төвшинг 146 мянгыг

111
00:05:58,338 --> 00:06:01,748
50-хан мянган төгрөгөөр, жишээлбэл,
дээшлүүлээд 196 мянган төгрөг болгоод

112
00:06:01,748 --> 00:06:07,348
үзэх юм бол хүн амын 40% нь
ядуу гэдэг ангилалд орох магадлалтай.

113
00:06:08,154 --> 00:06:13,314
Өөрөөр хэлбэл, түрүүчийн 20%-аас дээш
20% нь дөнгөж дэнчигнээд

114
00:06:13,329 --> 00:06:17,993
арай гэж оршин тогтнож байгаа
эрсдэлтэй тогтворгүй бүлэг гэж авж үздэг.

115
00:06:18,231 --> 00:06:21,764
Тэгэхээр бид нарын нийт хүн амын 
40% нь ийм эрсдэлтэй,

116
00:06:21,805 --> 00:06:23,893
ядууралд өртөх магадлалтай хүмүүс байна.

117
00:06:24,891 --> 00:06:26,200
Ингээд ч дууссангүй.

118
00:06:26,319 --> 00:06:29,291
Нийт бид нарын хүн амын 
бүхэл бүтэн 80% нь

119
00:06:29,626 --> 00:06:32,602
сарын хэрэглээ 400 мянган төгрөгнөөс доош.

120
00:06:32,602 --> 00:06:34,865
Зөвхөн 20% нь 400 мянгаас дээш.

121
00:06:36,201 --> 00:06:39,792
400 мянгаас дээш орлоготой 20% хүмүүс
амьдралын баталгаатай,

122
00:06:39,984 --> 00:06:44,009
янз бүрийн үнийн өсөлт гарах ч юм уу, 
болоход төдийлөн хамааралгүй.

123
00:06:44,701 --> 00:06:49,741
Үлдсэн 80% нь ямар нэгэн байдлаар доошоо
унахад маш бэлэн эрсдэлтэй байна.

124
00:06:53,398 --> 00:06:54,820
Дахиад нэг өөр тоо авч үзье.

125
00:06:54,820 --> 00:06:58,570
Бид нар өнөөдөр:
"Хүмүүс өөрсдөө чадлаараа байх ёстой.

126
00:06:58,635 --> 00:07:01,985
Манай нийгэм бол тэгш, сайхан 
эрх чөлөөтэй нийгэм" гэж ярьдаг.

127
00:07:02,341 --> 00:07:06,129
Хэрвээ бид нар нийгмийг 
бүрэн тэгш, төгс гэж үзвэл

128
00:07:06,382 --> 00:07:09,392
хуваарилалт ийм байх ёстой.
Орлого баялгийн хуваарилалт.

129
00:07:09,392 --> 00:07:12,076
Монголд ямар байгаа гэж
бодож байна өнөөдөр?

130
00:07:13,983 --> 00:07:21,062
Нийт хүн амын хамгийн дээд бүлэг буюу
хамгийн дээд хоёр бүлэг нь нийлээд

131
00:07:21,561 --> 00:07:26,823
Монголын бүх баялаг, орлого, хэрэглээний
70%-ийг дангаараа эзэлдэг.

132
00:07:27,306 --> 00:07:32,543
Нөгөө үлдсэн 60 хувь буюу гурван бүлэг нь 
нийлээд, нийлээд 30-хан хувийг эзэлдэг.

133
00:07:32,994 --> 00:07:37,108
Тэр дундаа хамгийн доод бүлгийн хүмүүс нь 
7%-ийг эзэлдэг.

134
00:07:38,645 --> 00:07:40,981
Эндээс бид нар 
орлогын, баялгийн тэгш бус байдал

135
00:07:41,019 --> 00:07:43,189
ямар газар авсан байгааг харж болно.

136
00:07:44,586 --> 00:07:47,742
Тэгэхээр бид нарын түрүүчийн хэлсэн
Төрөө ганцаараа асуудалтай,

137
00:07:47,742 --> 00:07:50,022
Төрөө ийм гэж хэлж байгаа нь

138
00:07:50,027 --> 00:07:53,548
бид нар өөрсдөө маш их хөөсөн дотроос 
дүгнэж байна гэдгийг харуулж байна.

139
00:07:55,185 --> 00:07:57,458
Тэгвэл яагаад ийм байдал бий болсон юм бэ?

140
00:07:57,582 --> 00:08:01,613
Яагаад ийм олон хүн ядууралд өртсөн,
бид нар ийм эрсдэлтэй байна?

141
00:08:01,657 --> 00:08:04,556
Яагаад ийм их тэгш бус байдал нийгэмд 
бий болсон бэ? гэдэг

142
00:08:04,556 --> 00:08:07,256
асуултыг бид нар хөөсөн дотроос
харж байна уу,

143
00:08:07,256 --> 00:08:10,477
гаднаас харж байна уу
гэдгээ харьцуулж үзье.

144
00:08:10,919 --> 00:08:15,275
Хамгийн нийтлэг тохиолддог 3 хариултыг
би та бүхэнд хэлье гэж бодож байна.

145
00:08:15,354 --> 00:08:18,907
Эхний хариулт нь:
"Угаасаа л хүн бол тэгш бус байдаг."

146
00:08:19,511 --> 00:08:22,764
"Энэ бол хүний зан чанар" гэж хэлдэг.

147
00:08:23,005 --> 00:08:27,029
Гэтэл үүний эсрэгээр Дэлхий дахинд болон 
Монгод хийсэн бүх судалгаагаар

148
00:08:27,835 --> 00:08:31,683
хүмүүс бараг дийлэнх нь төрөлхийн 
гэж хэлж болохоор тэгш байдлыг эрхэмлэдэг.

149
00:08:32,341 --> 00:08:35,082
Хэн дээр ч очсон:
"Би энэнээс илүү сайхан байна,

150
00:08:35,082 --> 00:08:37,132
энэнээс дутуу байна" гэж хэлдэггүй.

151
00:08:37,462 --> 00:08:41,089
Гэхдээ яг ямар тохиолдолд бид нар
энэ тэгш бус байдал гэдэг юмыг зөвшөөрөөд

152
00:08:41,089 --> 00:08:45,949
ирдэг вэ гэхээр шударга ёс гэдэг 
ойлголтыг авч үзэхээрээ ингэж ойлгодог.

153
00:08:47,983 --> 00:08:49,268
Шударга ёс.

154
00:08:49,805 --> 00:08:53,214
Өөрөөр хэлбэл, өнөөдөр 
Төрөө надаас илүү бага ажилласан юм чинь

155
00:08:53,290 --> 00:08:57,180
бага цалин авах ёстой, би илүү их 
ажилласан юм чинь өндөр цалин авах ёстой.

156
00:08:57,191 --> 00:08:59,573
Төрөө надаас бага ажиллаад,
би илүү их ажиллачихаад

157
00:08:59,573 --> 00:09:01,804
адилхан цалинтай байж 
болохгүй шүү дээ.

158
00:09:01,966 --> 00:09:03,450
Тэгэхээр энэ шударга биш.

159
00:09:04,688 --> 00:09:08,276
Гэхдээ харамсалтай нь бидний ойлгож 
байгаа энэ шударга ёсны тухай ойлголт

160
00:09:08,276 --> 00:09:10,203
өөрөө үргэлж шударга байдаггүй.

161
00:09:10,203 --> 00:09:12,798
Зүгээр л нэг энгийн жишээ авъя.
Энэтхэгт Кастын системтэй.

162
00:09:13,371 --> 00:09:16,030
Хүн амын дийлэнх нь зүгээр л 
бурхны толгойноос төрсөн гэж

163
00:09:16,030 --> 00:09:18,821
үзэж байгаа учраас 
маш баян байхыг зөвшөөрдөг.

164
00:09:19,276 --> 00:09:22,954
Дийлэнх нь зүгээр хөлнөөс төрсөн 
учраас ядуу байхыг зөвшөөрдөг.

165
00:09:24,107 --> 00:09:26,687
"Энэ өөрөө шударга уу?"
гэвэл үгүй.

166
00:09:28,086 --> 00:09:29,861
За, хоёр дахь нийтлэг тайлбар.

167
00:09:29,861 --> 00:09:32,811
"Ийм их ядуурал байгаа нь 
манай улс угаасаа л ядуу улс ш дээ".

168
00:09:32,811 --> 00:09:35,583
"Бид нар дөнгөж арай гэж 
оршин тогтнож байгаа шүү дээ".

169
00:09:36,433 --> 00:09:37,699
Энэ бол маш буруу.

170
00:09:37,763 --> 00:09:41,543
Яагаад гэхээр өнөөдөр бид нар 
дунд орлоготой орон гэж тооцогддог.

171
00:09:42,042 --> 00:09:44,322
Дээрээс нь бид нарын эдийн засаг

172
00:09:44,334 --> 00:09:47,464
өнгөрсөн 10 хэдэн жилийн хугацаанд 
үргэлж өссөөр ирсэн.

173
00:09:48,174 --> 00:09:51,326
Үүнийг дагаад нийгмийн 
халамжийн зардал ч өссөн.

174
00:09:51,680 --> 00:09:54,701
Гэхдээ яг бид нарын 
түрүүчийн хэлсэн тэр Төрөө болон

175
00:09:54,718 --> 00:09:59,428
түрүүчийн хэлсэн 40%-ийн ядуучуудад
энэ өсөлт хэзээ ч хүртэхгүй байгаа.

176
00:09:59,830 --> 00:10:03,153
Тэгэхээр энэний цаана бас нэг шалтгаан 
байна гэдгийг харуулж болно.

177
00:10:04,502 --> 00:10:06,111
Дараачийн нэг жишээг авч үзье.

178
00:10:07,513 --> 00:10:10,864
Өнөөдөр тэр ядууралд 
өртсөн байгаа хүмүүс залхуу юу?

179
00:10:10,864 --> 00:10:13,945
Тэр хүмүүс үнэхээр хичээхгүй байна уу?
гэдэг асуудал гарч ирнэ.

180
00:10:14,348 --> 00:10:18,025
Энийг харуулахын тулд би амжилттай яваа 
хэдэн хүүхдүүдийн жишээг авая л даа.

181
00:10:18,025 --> 00:10:20,583
Саяхан нилээн хэдэн
ярилцлага уншаад байж байлаа.

182
00:10:20,614 --> 00:10:22,341
Фэйсбүүкээр ч бас нилээн явж байсан.

183
00:10:22,619 --> 00:10:25,679
Харвард төгссөн, MIT төгссөн
эсвэл одоо сурч байгаа.

184
00:10:25,896 --> 00:10:28,909
Ийм мундаг хүүхдүүд байна аа гээд
бүгдээрээ хуваалцдаг, тийм ээ?

185
00:10:28,909 --> 00:10:30,606
Үнэхээр мундаг хүүхдүүд.

186
00:10:30,706 --> 00:10:33,475
Энэ хүүхдүүдээс 
нилээн олон ярилцлага авсан байна лээ.

187
00:10:33,475 --> 00:10:35,039
Би бүгдийг нь уншиж үзсэн.

188
00:10:35,039 --> 00:10:39,466
"Таны амжилтын жор юу вэ? Та
яаж ийм мундаг сургуульд элсэв ээ?" гэхэд

189
00:10:39,649 --> 00:10:41,560
ихэнх хүүхдүүд маань юу гэж
хариулсан бэ гэхээр

190
00:10:42,661 --> 00:10:44,278
"Өөрийгөө дайчил."

191
00:10:44,354 --> 00:10:47,284
Эсвэл "Англи хэл маш сайн эзэмш"
гэж хэлсэн байсан.

192
00:10:48,274 --> 00:10:50,964
Энэ үнэхээр бахархууштай,
тийм биз дээ?

193
00:10:53,472 --> 00:10:55,618
(Алга ташилт)

194
00:10:57,976 --> 00:11:00,838
Гэтэл хэдүүлээ энэ хүүхдүүдийн
маш их амжилтын нууцыг

195
00:11:00,838 --> 00:11:05,108
том өргөн хүрээнээс, 
нийгмийг бүхлээр нь авч үзье.

196
00:11:06,257 --> 00:11:08,114
Энд юу харагдаж байна вэ гэхээр

197
00:11:08,318 --> 00:11:12,238
энэ хүүхдүүдийн энэ амжилтын цаана
маш олон хүчин зүйл байгаа.

198
00:11:12,409 --> 00:11:14,473
Ядаж л энэ хүүхдүүд эрүүл байна.

199
00:11:14,747 --> 00:11:16,971
Өнөөдөр хувийн сургуульд сурч байна.

200
00:11:17,083 --> 00:11:22,100
Ямар нэгэн байдлаар гэртээ өвчтэй ээжийгээ
юм уу, аавыгаа асрах шаардлагагүй байна.

201
00:11:22,436 --> 00:11:24,748
Сургалтын төлбөр нь 
цаанаас нь бэлэн байна.

202
00:11:25,146 --> 00:11:29,727
Өөрөөр хэлбэл, энэ хүүхдүүд зүгээр жоохон
хичээгээд, бусдаас илүү хөдөлмөрлөөд,

203
00:11:29,740 --> 00:11:34,000
энэ намхан шатаар амжилт руу
дээшээ өгсөхөд маш ойрхон байна.

204
00:11:35,412 --> 00:11:39,229
Эсрэгээрээ тэр шатны доор байгаа
түрүүчийн бид нарын хэлсэн

205
00:11:39,506 --> 00:11:42,902
нийт хүн амын 
бараг 60-70% нь шатны доор байна.

206
00:11:43,207 --> 00:11:47,168
Энэ хүмүүс зүгээр л илүү хичээгээд дээшээ
яагаад амжилт руу гарж болохгүй гэж?

207
00:11:47,229 --> 00:11:50,412
Яагаад гэхээр тэд нарын нийгмийн 
саад тотгор нь маш өндөр.

208
00:11:50,780 --> 00:11:52,236
Энэ шатан дээр байгаа шиг.

209
00:11:52,564 --> 00:11:55,632
"Энэ саад тотгор нь юу юм бэ?"
гэж хүмүүс асууж магадгүй.

210
00:11:55,861 --> 00:11:59,609
Өнөөдөр илүү ажиллаад, илүү хөдөлмөрлөөд л
яагаад дээшээ гарч болохгүй гэж?

211
00:11:59,609 --> 00:12:01,305
Энд маш олон хүчин зүйлс байгаа.

212
00:12:01,305 --> 00:12:05,397
Жишээлбэл, чанартай боловсрол, 
эрүүл мэндийн үйлчилгээ.

213
00:12:05,859 --> 00:12:09,558
Энэ хүмүүс, жишээлбэл, боловсрол
эзэмшээгүйгээсээ болоод ур чадвар байхгүй.

214
00:12:09,558 --> 00:12:11,648
Ур чадваргүйгээсээ болоод
ажил байхгүй.

215
00:12:11,648 --> 00:12:15,059
Ажилгүйгээсээ болоод цалин байхгүй.
Цалингүй юм чинь хуримтлал байхгүй.

216
00:12:15,059 --> 00:12:18,218
Хуримтлал байхгүй юм чинь
хөрөнгө оруулалт хийж чадахгүй өөртөө.

217
00:12:18,528 --> 00:12:21,395
Өөрөөр хэлбэл, ийм 
ядуурлын занганд орсон байдаг.

218
00:12:22,699 --> 00:12:27,396
Гэтэл бид нар өнөөдөр дээр нь
хөөсөн дотроосоо амжилтанд ойрхон байгаа,

219
00:12:27,396 --> 00:12:30,860
ямар нэгэн байдлаар амьдралын 
боломжтой хүмүүс дээр нь зогсчихоод

220
00:12:30,866 --> 00:12:33,813
доор байгаа хүмүүсээ 
хөөсөн дотроосоо шүүмжлээд:

221
00:12:33,813 --> 00:12:38,493
"Та нар өнөөдөр илүү ажиллах хэрэгтэй"
гээд хэлэх ямар ч боломжгүй байна.

222
00:12:39,428 --> 00:12:43,737
Энэ ядуурал, энэ бүх нийгэмд тулгамдаж
байгаа асуудлын гол шалтгаан бол

223
00:12:43,755 --> 00:12:48,032
энэ том нийгмийн тэгш бус байдал,
бүтцийн ялгаа байна гэдгийг

224
00:12:48,032 --> 00:12:51,142
би энэ зургаар харуулах гэж хичээж байна.

225
00:12:57,006 --> 00:13:02,446
Ингээд ч дууссангүй, бид нар одоо өнөөдөр
хөөсөн дотроос сая асуудлыг харлаа.

226
00:13:02,478 --> 00:13:05,248
Хөөсөн дотроос хүмүүсийг шүүмжиллээ.

227
00:13:05,901 --> 00:13:08,621
Эсрэгээрээ өнөөдөр бид нийгмийг
яаж харж байна вэ гэхээр

228
00:13:08,807 --> 00:13:12,132
бид нарын өдөр тутмын харилцаа,
нийгмийг төсөөлөх төсөөлөл

229
00:13:12,132 --> 00:13:15,582
зөвхөн өөрийн явцуу хүрээлэл
дотроо бүрддэг.

230
00:13:16,113 --> 00:13:20,166
Энэ судалгаанаас, жишээ нь, харахад
бид нар бүх нийгмийг юу гэж төсөөлдөг вэ?

231
00:13:20,186 --> 00:13:22,436
Хэнд итгэдэг, хэнтэй хамтарч
ажилладаг вэ гэхээр

232
00:13:22,436 --> 00:13:28,935
дандаа ойр дотны аав, ээж, найз нөхөд,
хамт олон, хамаатан садангаараа

233
00:13:29,015 --> 00:13:33,025
бидний нийгмийн харилцаа хязгаарлагддаг.

234
00:13:33,025 --> 00:13:37,245
Өөрөөр хэлбэл, бид нар өөрсдөө
хөөсөн дотор байна гэсэн үг.

235
00:13:38,708 --> 00:13:42,378
Тэгэхээр хэдүүлээ энэ хөөснөөс
гарахын тулд яах ёстой вэ?

236
00:13:42,810 --> 00:13:44,712
Зөвхөн асуудлаа яриад суугаад байх биш,

237
00:13:44,712 --> 00:13:47,340
эндээс гарахын тулд яах вэ гэхээр
хоёр зүйлийг хийх хэрэгтэй.

238
00:13:47,340 --> 00:13:53,309
Нэгдүгээрт, түрүүчийн хэлсэн тэр нийгмийн
томоохон саад тотгор, энэ том өндөр шатыг

239
00:13:53,309 --> 00:13:57,559
бид нар намсгаж доор байгаа хүмүүс
дээшээ гарах боломжтой болгох ёстой.

240
00:13:57,569 --> 00:14:00,069
Өөрөөр хэлбэл,
нийгмийн өөрчлөлтийг хийх ёстой.

241
00:14:00,219 --> 00:14:03,919
Гэхдээ ингэхэд юу саад болж байна вэ
гэхээр амьдралын боломжтой байгаа,

242
00:14:03,949 --> 00:14:06,699
өнөөдөр Монголын ирээдүй болсон залуучууд
бид нар өөрсдөө

243
00:14:06,909 --> 00:14:10,879
ийм хөөсөн дотор байгаа тохиолдолд
хэзээ ч энэ өөрчлөлт бий болохгүй.

244
00:14:11,848 --> 00:14:17,094
Тийм учраас бид нар энэ хоёр сум заасан
байгаа шатаа янзалъя, тэгшилье.

245
00:14:17,094 --> 00:14:21,557
Хоёрдугаарт, өөрсдөө хөөснөөсөө гаръя
гэдэг асуудал гарч байна.

246
00:14:21,557 --> 00:14:26,317
(Алга ташилт)

247
00:14:26,456 --> 00:14:28,622
Энэ хөөсний зураг байна, тээ?

248
00:14:28,788 --> 00:14:31,944
Хувь хүн рүү бурууг эсвэл зөвийг өгсөн,
тухайн хувь хүнийг

249
00:14:31,944 --> 00:14:37,311
нийгмийн бусад бүх асуудлаас тусгаарласан
ийм байдлаасаа гараад хэдүүлээ

250
00:14:37,311 --> 00:14:43,676
тухайн нийгмийг тухайн хүний буруугаар
биш, цаад учир шалтгаан нөхцөл нь

251
00:14:43,676 --> 00:14:46,993
юу байна гэдгийг илүү өргөн хүрээнд,
илүү ухаалгаар, мэдээлэлтэй,

252
00:14:46,993 --> 00:14:52,453
судалгаатайгаар харж чаддаг ийм
залуу боловсон хүчин өнөөдөр болох ёстой.

253
00:14:53,373 --> 00:14:56,375
Тэгвэл яагаад бид нар
хөөснөөсөө гарах ёстой гэж?

254
00:14:56,375 --> 00:15:01,652
Ингэлээ гээд яах вэ гэхээр миний одоо
та бүхэнд харуулаад байгаа энэ зураг шиг,

255
00:15:01,652 --> 00:15:07,071
бид нар нийгмээ бүх хүн тэгш
боломжтойгоор, тэгш гараанаас дээр

256
00:15:07,071 --> 00:15:13,325
тэр шатны оргилд, амжилтанд хүрдэг
ийм боломж бүхий, ийм зөв бүтэц бүхий

257
00:15:13,325 --> 00:15:18,976
нийгмийг үүсгэхэд хамгийн гол суурь нь
бид нар өөрсдөө хөөснөөсөө гарах явдал юм.

258
00:15:18,976 --> 00:15:24,082
Бүгдээрээ энэ хөөснөөс гарахын тулд
өнөөдрөөс эхлээд

259
00:15:24,082 --> 00:15:25,970
миний түрүүчийн уриалаад байсан

260
00:15:25,970 --> 00:15:32,573
асуудлыг хэн нэгэн Төрөө эсвэл хэн нэгэн
хувь хүний аз, азгүйтэл гэхээсээ илүү

261
00:15:32,573 --> 00:15:35,448
бид нар яаж цогцоор нь
нийгмийг харж байна вэ?

262
00:15:35,448 --> 00:15:37,520
Ийм чадавхи бид нарт байна уу? гэдэг дээр

263
00:15:37,520 --> 00:15:39,917
ажиллаж эхэлье гэж уриалмаар байна.

264
00:15:39,917 --> 00:15:40,928
Баярлалаа.

265
00:15:40,928 --> 00:15:43,918
(Алга ташилт)