0:00:00.000,0:00:03.000
Prawdopodobnie większość z Was zna historię o dwóch sprzedawcach

0:00:03.000,0:00:06.000
którzy wybrali się do Afryki.

0:00:06.000,0:00:08.000
Byli oni wysłani aby sprawdzić możliwości

0:00:08.000,0:00:10.000
sprzedaży butów.

0:00:10.000,0:00:13.000
Po przyjechaniu obaj napisali telegramy do Manchesteru

0:00:13.000,0:00:17.000
Jeden z nich napisał: "Jest beznadziejnie. Stop.

0:00:17.000,0:00:18.000
Nikt tu nie nosi butów."

0:00:18.000,0:00:21.000
Drugi napisał: "Wspaniałe możliwości.

0:00:21.000,0:00:23.000
Nik z nich nie ma jeszsze butów."

0:00:23.000,0:00:24.000
(Śmiech)

0:00:24.000,0:00:27.000
Podobna sytuacja dotyczy muzyki klasycznej,

0:00:28.000,0:00:29.000
ponieważ część ludzi uważa,

0:00:29.000,0:00:32.000
że muzyka klasyczna umiera.

0:00:33.000,0:00:36.000
a część z nas uważa, że najlepsze dopiero przed nami.

0:00:36.000,0:00:40.000
I zamiast teraz przytaczać statystyki i trendy

0:00:40.000,0:00:42.000
i mówić na temat upadzających orkiestr,

0:00:42.000,0:00:45.000
i zamykanych firm płytowych,

0:00:45.000,0:00:49.000
Pomyślałem sobie, żeby przeprowadzić dziś eksperyment.

0:00:49.000,0:00:53.000
W zasadzie to nie jest tak na prawdę eksperyment, bo ja znam jego wynik.

0:00:54.000,0:00:56.000
Ale to jest "tak jakby" esperyment.

0:00:56.000,0:01:00.000
(Śmiech)

0:01:00.000,0:01:02.000
Zanim zaczniemy potrzebuję zrobić dwie rzeczy.

0:01:02.000,0:01:06.000
Jedna polega na tym, aby przypomnieć nam jak wygląda

0:01:07.000,0:01:08.000
siedmiolatek grający na pianinie.

0:01:08.000,0:01:10.000
Może macie właśne takie dziecko w domu.

0:01:11.000,0:01:12.000
To będzie brzmiało mniej więcej tak.

0:01:12.000,0:01:32.000
(Fortepian)

0:01:32.000,0:01:34.000
Widzę, że niektórzy z was rozpoznali to dziecko.

0:01:34.000,0:01:39.000
Teraz, dziecko ćwiczy jeszcze jeden rok, ma teraz lat osiem.

0:01:39.000,0:01:40.000
i jego gra wygląda mniej więcej tak.

0:01:40.000,0:01:47.000
(Fortepian)

0:01:47.000,0:01:50.000
Potem ćwiczy jescze rok, chodzi na lekcje; teraz ma dziewięć lat.

0:01:50.000,0:01:56.000
(Fortepian)

0:01:56.000,0:01:59.000
Potem jeszcze jeden rok, kolejne lekcje; teraz ma dziesięć lat.

0:01:59.000,0:02:06.000
(Fortepian)

0:02:06.000,0:02:07.000
I na tym etapie zazwyczaj poddaje się.

0:02:07.000,0:02:09.000
(Śmiech)

0:02:09.000,0:02:11.000
(Brawa)

0:02:11.000,0:02:13.000
Gdybyśmy poczekali jeszcze jeden rok,

0:02:14.000,0:02:15.000
usłyszelibyśmy coś takiego:

0:02:15.000,0:02:24.000
(Fortepian)

0:02:24.000,0:02:27.000
To co się stało nie było tym, o czym pewnie myślicie.

0:02:27.000,0:02:30.000
Uczeń nie stał się nagle pasjonatem, nie dostał nowego zastrzyka motywacji

0:02:30.000,0:02:33.000
nie zmienił mu się nauczyciel, zaczął dojrzewać, czy coś takiego.

0:02:33.000,0:02:37.000
To co się stało polega na zmiejszeniu ilości akcentów.

0:02:38.000,0:02:39.000
Pierwszy raz gdy obserwowaliśmy grę

0:02:39.000,0:02:41.000
akcentowana była każda nuta

0:02:42.000,0:02:44.000
(Fortepian)

0:02:44.000,0:02:46.000
Później akceptowana była co druga nuta.

0:02:47.000,0:02:49.000
(Fortepian)

0:02:49.000,0:02:50.000
Możecie to zaobserować, patrząć na ruchy mojej głowy.

0:02:51.000,0:02:52.000
(Śmiech)

0:02:52.000,0:02:54.000
Dziewięciolatek

0:02:54.000,0:02:55.000
akcentuje co czwartą nutę.

0:02:55.000,0:02:57.000
(Fortepian)

0:02:58.000,0:02:59.000
A dziesięciolatek co ósmą.

0:02:59.000,0:03:02.000
(Fortepian)

0:03:02.000,0:03:04.000
Jedenastolatek stawia akcent na całą frazę.

0:03:04.000,0:03:07.000
(Fortepian)

0:03:08.000,0:03:10.000
Nie wiem, jak znalazłem się w tej pozycji.

0:03:10.000,0:03:12.000
(Śmiech)

0:03:13.000,0:03:15.000
Nie planowałem przesunąć ręki.

0:03:15.000,0:03:17.000
Nie, to muzyka mnie przesunęła,

0:03:17.000,0:03:19.000
i dlatego nazywam to "grą na jednym pośladku".

0:03:19.000,0:03:21.000
(Fortepian)

0:03:21.000,0:03:22.000
Może też być drugi pośladek.

0:03:22.000,0:03:26.000
(Fortepian)

0:03:26.000,0:03:29.000
Wiecie, kiedyś moją prezentację obserowował pewien mężczyzna.

0:03:29.000,0:03:30.000
Pracowałem wtedy z młodym pianistą.

0:03:31.000,0:03:33.000
Ten mężczyzna był prezesem firmy w Ohio.

0:03:33.000,0:03:35.000
Kiedy pracowałem z tym młodym pianistą,

0:03:36.000,0:03:38.000
powiedziałem: "kłopot w tym, że grasz na dwóch pośladkach.

0:03:38.000,0:03:40.000
Powinieneś grać na jednym".

0:03:40.000,0:03:42.000
I przesunąłem go tak w trakcie gry.

0:03:42.000,0:03:44.000
Wtedy nagle muzyka zaczęła płynąć.

0:03:45.000,0:03:47.000
Widzowie usłyszeli różnicę.

0:03:47.000,0:03:49.000
Później dostałem list od tego mężczyzny.

0:03:49.000,0:03:50.000
On pisał: "Byłem tak poruszony,

0:03:50.000,0:03:52.000
że kiedy wróciłem do firmy, zmieniłem ją całą

0:03:53.000,0:03:54.000
w firmę na jednym pośladku".

0:03:54.000,0:03:57.000
(Śmiech)

0:03:58.000,0:04:00.000
Chciałem też powiedzieć Wam o Was.

0:04:00.000,0:04:03.000
Muślę, że jest nas tu 1600 osób.

0:04:03.000,0:04:06.000
Szacuję, że 45 z Was

0:04:06.000,0:04:08.000
jestest pasjonatami muzyki klasycznej.

0:04:09.000,0:04:14.000
Uwielbiacie muzykę klasyczną. Wasze radio jest zawsze nastawione na klasykę.

0:04:14.000,0:04:17.000
Macie płyty kompaktowe w samochodzie, chodzicie do filharmonii.

0:04:17.000,0:04:18.000
A Wasze dzieci grają na instrumentach.

0:04:18.000,0:04:20.000
Nie wyobrażacie sobie życia bez muzyki klasycznej.

0:04:21.000,0:04:23.000
To jedna grupa, dosyć mała.

0:04:23.000,0:04:25.000
Jest też inna grupa, większa.

0:04:25.000,0:04:27.000
Składa się z tych, którym muzyka klasyczna nie przeszkadza.

0:04:27.000,0:04:28.000
(Śmiech)

0:04:28.000,0:04:30.000
Now wiecie, wracacie do domu po długim dniu

0:04:30.000,0:04:32.000
bierzecie lampkę wina, kładziecie nogi na kanapę.

0:04:33.000,0:04:35.000
wtedy odrobina Vivaldiego w tle nie zaszkodzi.

0:04:35.000,0:04:36.000
(Śmiech)

0:04:36.000,0:04:37.000
To jest druga grupa.

0:04:37.000,0:04:38.000
Teraz trzecia.

0:04:38.000,0:04:40.000
Ludzie, którzy nigdy nie słuchają muzyki klasycznej.

0:04:40.000,0:04:42.000
Nie ma takiej części w ich życiu.

0:04:43.000,0:04:45.000
Może słuchają biernie, jak bierni palacze.

0:04:45.000,0:04:47.000
(Śmiech)

0:04:47.000,0:04:48.000
Może marsz z Aidy.

0:04:48.000,0:04:51.000
Ale najczęściej wogóle jej nie słyszą.

0:04:52.000,0:04:53.000
To jest prawdopodobnie największa grupa.

0:04:53.000,0:04:55.000
I jest jeszcze jedna, bardzo mała grupa.

0:04:55.000,0:04:58.000
To jest grupa ludzi, którzy myślą, że nie mają słuchu.

0:04:58.000,0:05:00.000
Niesamowicie wielu ludzi tak myśli.

0:05:01.000,0:05:03.000
Często słyszę: "Mąż nie ma słuchu".

0:05:03.000,0:05:04.000
(Śmiech)

0:05:04.000,0:05:07.000
Ale prawda jest taka, że każdy ma słuch.

0:05:07.000,0:05:10.000
Bez tego nie moglibyście zmienić biegu

0:05:10.000,0:05:12.000
w samochodzie z ręczną skrzynią biegów.

0:05:12.000,0:05:14.000
Nie moglibyście odróżnić

0:05:14.000,0:05:16.000
kogoś z Texasu od kogoś z Rzymu.

0:05:16.000,0:05:20.000
A kiedy dzwoni mama,

0:05:21.000,0:05:23.000
żeby przekazać złą wiadomość,

0:05:23.000,0:05:26.000
rozpoznajesz, kto dzwoni i w jakim jest nastroju.

0:05:27.000,0:05:30.000
Wszyscy mają fantastyczny słuch.

0:05:30.000,0:05:32.000
Więc nie ma ludzi bez słuchu.

0:05:32.000,0:05:36.000
Ja nie akceptuję tej

0:05:36.000,0:05:39.000
przepaści pomiędzy tymi, którzy rozumieją,

0:05:40.000,0:05:42.000
kochają, pasjonują się muzyką klasyczną,

0:05:42.000,0:05:45.000
i tymi, którym jest ona obojętna.

0:05:45.000,0:05:47.000
Ludzie bez słuchu nie istnieją.

0:05:47.000,0:05:51.000
Więc nawet biorąc te trzy kategorie, przepaść jest za duża.

0:05:51.000,0:05:55.000
Więc ja nie poddam się, dopókiwszyscy w tej sali,

0:05:55.000,0:06:00.000
tam na dole i w Aspen, każdy, który nas ogląda

0:06:01.000,0:06:04.000
pokochają i zrozumieją muzykę klasyczną.

0:06:04.000,0:06:06.000
Tak właśnie zrobię.

0:06:07.000,0:06:12.000
Widzicie, że nia mam cienia wątpliwości

0:06:12.000,0:06:15.000
że tak właście będzie.

0:06:15.000,0:06:19.000
To jest jedna z cech lidera: Nigdy nie wątpić

0:06:19.000,0:06:22.000
w zdolność ludzi, którym przewodzi

0:06:23.000,0:06:25.000
do zrealizowania czegokolwiek, co on wymarzy.

0:06:25.000,0:06:28.000
Co gdyby King powiedział "Mam marzenie.

0:06:28.000,0:06:30.000
Tylko czy oni podołają?"

0:06:30.000,0:06:33.000
(Śmiech)

0:06:34.000,0:06:36.000
Teraz zagram kawałek muzyki Chopina.

0:06:36.000,0:06:41.000
Przepiękne preludium, niektórzy może rozpoznają.

0:06:42.000,0:07:10.000
(Muzyka)

0:07:10.000,0:07:12.000
Myślę, że wiem, o czym myśleliście.

0:07:13.000,0:07:15.000
Kiedy zacząłem: "Ale pięknie to brzmi."

0:07:15.000,0:07:28.000
(Muzyka)

0:07:29.000,0:07:30.000
"Mam ochotę pojechać na fajne wakacje".

0:07:30.000,0:07:32.000
"Mam ochotę pojechać na fajne wakacje".

0:07:32.000,0:07:35.000
(Śmiech)

0:07:35.000,0:07:38.000
To zabawne, prawda?

0:07:38.000,0:07:41.000
Takie myśli same przychodzą.

0:07:41.000,0:07:42.000
I oczywiście...

0:07:42.000,0:07:45.000
(Brawa)

0:07:45.000,0:07:47.000
Jeśli frament muzyki jest dostatecznie długi,

0:07:48.000,0:07:49.000
to można odpłynąć.

0:07:49.000,0:07:51.000
Sąsiad was szturchnie.

0:07:51.000,0:07:55.000
"Obudź się, to przecież kultura!" I poczujecie się gorzej.

0:07:55.000,0:07:58.000
Ale może ta senność przy muzyce klasycznej

0:07:59.000,0:08:01.000
to nie wasza, ale nasza wina?

0:08:01.000,0:08:03.000
Kiedy grałem, czy pomyślał ktoś:

0:08:03.000,0:08:05.000
"Czemu on używa tylu akcentów?"

0:08:05.000,0:08:08.000
Gdybym jeszcze machał głową, na pewno byście tak pomyśleli.

0:08:09.000,0:08:14.000
(Muzyka)

0:08:14.000,0:08:18.000
I tak do końca życia, słuchając muzyki klasycznej

0:08:18.000,0:08:22.000
będziecie słyszeć te akcenty.

0:08:22.000,0:08:24.000
O co tu naprawdę chodzi?

0:08:24.000,0:08:29.000
Mamy tu H. Następna nuta to C.

0:08:29.000,0:08:32.000
Zadaniem C jest, aby H brzmiało smutnie. I brzmi, co?

0:08:32.000,0:08:35.000
(Śmiech)

0:08:35.000,0:08:37.000
Żeby zrobić smutną muzykę, kompozytor gra te dwie nuty.

0:08:37.000,0:08:38.000
Żeby zrobić smutną muzykę, kompozytor gra te dwie nuty.

0:08:38.000,0:08:43.000
(Muzyka)

0:08:43.000,0:08:45.000
Więc mamy tu H, z czterema smutkami.

0:08:45.000,0:08:47.000
(Śmiech)

0:08:48.000,0:08:53.000
Teraz niżej, do A. Teraz do G, a potem do F.

0:08:53.000,0:08:57.000
I kiedy mamy H, A, G, F,

0:08:58.000,0:09:04.000
czego się spodziewamy? O, teraz ktoś miał fuksa.

0:09:04.000,0:09:10.000
Spróbujmy jeszcze raz. O, chór TED.

0:09:10.000,0:09:13.000
(Śmiech)

0:09:13.000,0:09:17.000
Widzicie, że nie ma osób bez słuchu?

0:09:17.000,0:09:19.000
W każdej wiosce w Bangladeszu

0:09:19.000,0:09:24.000
i każdej wiosce w Chinach każdy wie:

0:09:25.000,0:09:28.000
Da, da... Każdy wie, kto spodziewa się E.

0:09:28.000,0:09:31.000
Ale Chopin nie chciał dojść do E tutaj,

0:09:32.000,0:09:34.000
bo byłby koniec, jak w Hamlecie.

0:09:34.000,0:09:36.000
Pamiętacie Hamleta? Akt 1, scena 3:

0:09:37.000,0:09:38.000
dowiaduje się, że ojca zabił wujek.

0:09:38.000,0:09:40.000
Wciąż podchodzi do wujka, żeby zabić, ale wycofuje się.

0:09:40.000,0:09:41.000
Wciąż podchodzi do wujka, żeby zabić, ale wycofuje się.

0:09:41.000,0:09:44.000
I znowu podchodzi i znowu prawie go zabija.

0:09:44.000,0:09:46.000
I wszyscy krytycy

0:09:46.000,0:09:49.000
muszą mieć jakieś zdanie, więc mówią, "Hamlet jest typem zwlekającym"

0:09:49.000,0:09:50.000
(Śmiech)

0:09:50.000,0:09:52.000
Albo mówią: " Hamlet ma kompleks Edypa".

0:09:53.000,0:09:56.000
Nie, inaczej sztuka by się skończyła.

0:09:56.000,0:09:58.000
To dlatego Szekspir umieścił tyle tego w Hamlecie.

0:09:59.000,0:10:01.000
Ofelia wariuje, potem sztuka w sztuce,

0:10:01.000,0:10:02.000
Czaszka Yoryka i grabarze.

0:10:03.000,0:10:06.000
Chodzi o to, aby przeciągnąć aż do Aktu 5, gdzie w końcu on może go zabić.

0:10:06.000,0:10:11.000
Tak samo jest z Chopinem. Prawie dociera do E,

0:10:11.000,0:10:13.000
i mówi: "Lepiej wrócić i zrobić to jeszcze raz".

0:10:13.000,0:10:16.000
I robi to jeszcze raz.

0:10:17.000,0:10:20.000
Teraz się rozpala. (Fortepian) Podniecenie,

0:10:20.000,0:10:21.000
nie musicie się o to martwić.

0:10:22.000,0:10:24.000
Dochodzi do F i w końcu wraca do E.

0:10:24.000,0:10:27.000
Ale to jest zły akord, bo akord, którego szuka,

0:10:28.000,0:10:31.000
jest tu. (Fortepian) Ale zamiast tego...

0:10:31.000,0:10:35.000
(Fortepian) Teraz oszukuje nas podstępną kadencją.

0:10:36.000,0:10:38.000
Powtarzam uczniom, żeby przy podstępnej kadencji

0:10:38.000,0:10:40.000
podnosili brwi, żeby dać sygnał publiczności.

0:10:40.000,0:10:43.000
(Śmiech)

0:10:43.000,0:10:46.000
(Brawa)

0:10:47.000,0:10:49.000
Tak. Więc on dochodzi do E, i znowu zły dźwięk.

0:10:49.000,0:10:52.000
Znowu próbuje. Ten dźwięk też nie działa.

0:10:52.000,0:10:55.000
Znów próbuje E. I ten dźwięk nie działa.

0:10:55.000,0:10:57.000
I jeszcze raz. Znów nie działa.

0:10:58.000,0:11:01.000
I w końcu ...

0:11:01.000,0:11:05.000
Widzę, że pan w pierwszym rzędzie zrobił "Mmmm".

0:11:06.000,0:11:08.000
Jak myślę, że on robi taki sam gest jak wraca do domu

0:11:08.000,0:11:11.000
po długim dniu, wyjmuje kluczyki ze stacyjki i mówi,

0:11:12.000,0:11:15.000
"A, wreszcie w domu." Ponieważ wszyscy wiemy gdzie jest nasz dom.

0:11:15.000,0:11:18.000
Ten utwór jest o wracaniu z oddali do domu.

0:11:18.000,0:11:20.000
Zagram ten utwór jeszcze raz od początku do końca,

0:11:20.000,0:11:23.000
a Wy śledźcie B, C, B, C, B, C, B --

0:11:23.000,0:11:25.000
w dół do A, w dół do G, w dół do F.

0:11:25.000,0:11:27.000
Prawie do E. Prawie, bo inaczej utwór by się skończył.

0:11:28.000,0:11:30.000
Wracamy do góry, do B. Ekscytuje się. Wraca do F. I do E.

0:11:30.000,0:11:32.000
Zły dźwięk. Zły dźwięk. Zły dźwięk.

0:11:33.000,0:11:35.000
i w końcu E. Przybyliśmy do domu.

0:11:35.000,0:11:38.000
I za chwilę zobaczycie wersję "na jednym pośladku".

0:11:38.000,0:11:41.000
(śmiech)

0:11:41.000,0:11:43.000
Poniewaź dla mnie, aby połączyć B z E,

0:11:44.000,0:11:49.000
muszę przestać myśleć o tych wszystkich nutach po drodze

0:11:49.000,0:11:54.000
a zacząć myśleć o jednej długiej, długiej lini od B do E.

0:11:55.000,0:11:59.000
Niedawno odwiedzaliśmy Południową Afrykę. I nie można tam jechać

0:11:59.000,0:12:02.000
i nie pomyśleć o Mandeli, który spędził w więzieniu 27 lat.

0:12:03.000,0:12:05.000
O czym o myślał? O obiedzie?

0:12:05.000,0:12:08.000
Nie, on myślał o wizji dla Południowej Afryki

0:12:09.000,0:12:10.000
i dla ludzi. To było właście --

0:12:10.000,0:12:13.000
to jest o wizji, to jest o długiej linii.

0:12:13.000,0:12:15.000
Jak ptak lecący nad polami

0:12:15.000,0:12:19.000
nie przejmując się płotami, nad którymi leci, prawda?

0:12:19.000,0:12:22.000
Teraz prześledzimy tę linię, całą drogę od B do E.

0:12:22.000,0:12:26.000
Mam jeszcze jedną prośbę zanim zagram cały ten utwór.

0:12:26.000,0:12:31.000
Pomyślcie proszę o kimś kogo podziwiacie, a kto już odszedł, kogo już nie ma.

0:12:31.000,0:12:34.000
kochana babcia, ktoś ukochany,

0:12:35.000,0:12:38.000
ktoś w Waszym życiu kogo kochać całym swoim sercem,

0:12:38.000,0:12:41.000
ale tej osoby już z Wami nie ma.

0:12:42.000,0:12:45.000
Przywołajcie tę osobę w pamięci i w tym samym czasie

0:12:45.000,0:12:49.000
śledźcie linię, drogę od B do E,

0:12:49.000,0:12:57.000
a usłyszycie wszystko co Chopin miał do powiedzenia.

0:12:57.000,0:14:48.000
(muzyka)

0:14:48.000,0:14:55.000
(brawa)

0:14:55.000,0:15:00.000
Możecie się zastanawiać,

0:15:00.000,0:15:06.000
możecie się zastanawiać dlaczego klaszczę?

0:15:06.000,0:15:08.000
No cóż, zrobiłem tak w szkole w Bostonie

0:15:08.000,0:15:12.000
z grupą 6-klasistów - 12-latków.

0:15:12.000,0:15:14.000
Zrobiłem dla nich to samo co dla Was i powiedziałem im

0:15:14.000,0:15:15.000
i wyjaśniłem im cały temat.

0:15:15.000,0:15:17.000
Na samym końcu oni klaskali jak zwariowani. Oni klaskali.

0:15:18.000,0:15:19.000
Ja klaskałem. Oni klaskali.

0:15:19.000,0:15:21.000
W końcu powiedziałem "dlaczego klaszczę?"

0:15:21.000,0:15:22.000
I wtedy jeden z maluchów powiedział: "bo my słuchaliśmy".

0:15:22.000,0:15:27.000
(śmiech)

0:15:28.000,0:15:30.000
Pomyślcie o tym. 1.600 ludzi, zajętych ludzi,

0:15:30.000,0:15:32.000
zaangażowanych w wiele różnych spraw.

0:15:33.000,0:15:39.000
Słuchający, rozumiejący i będący poruszeni dziełem Chopina.

0:15:39.000,0:15:40.000
To jest coś.

0:15:40.000,0:15:43.000
Jestem pewien, że każdy kto

0:15:43.000,0:15:45.000
zrozumiał, był tym poruszony. Oczywiście nie mogę być tego pewien,

0:15:46.000,0:15:47.000
ale mogę powiedzieć Wam co mi się wydarzyło.

0:15:47.000,0:15:50.000
10 lat temu bylem w Irlandii, podczas rozruchów.

0:15:50.000,0:15:53.000
pracowałem z grupą katolickich i protestanckich dzieci

0:15:53.000,0:15:57.000
nad rozwiązaniem konfliktu. I zrobiłem dla nich to samo.

0:15:58.000,0:16:00.000
To było ryzykowne, bo to były dzieci wychowane na ulicy.

0:16:00.000,0:16:03.000
Jedno z nich podeszło do mniej następnego ranka i powiedziało,

0:16:04.000,0:16:07.000
"Wiesz, nigdy nie słuchałem muzyki klasycznej w swoim życiu,

0:16:07.000,0:16:08.000
ale kiedy zagrałem ten utwór szopa ..."

0:16:08.000,0:16:11.000
(śmiech)

0:16:11.000,0:16:15.000
On powiedział: "mój brat został zastrzelony w zeszłym roku a ja nigdy za nim nie płakałem".

0:16:16.000,0:16:17.000
A wczoraj wieczorem kiedy grałeś ten utwór,

0:16:17.000,0:16:20.000
myślałem właśnie o nim.

0:16:20.000,0:16:22.000
I czułem łzy lecące po moich policzkach.

0:16:22.000,0:16:25.000
I wiesz co? Czułem się naprawdę dobrze płacząc za nim."

0:16:25.000,0:16:27.000
Wtedy utwierdziłem się w przekonaniu, że

0:16:27.000,0:16:34.000
muzyka klasyczna jest dla wszystkich. Wszystkich.

0:16:35.000,0:16:37.000
No, a teraz jakbyście chodzili - bo wiecie,

0:16:37.000,0:16:41.000
w moim zawodzie, zawodzie muzyka, nie wszyscy widzą to w ten sposób.

0:16:41.000,0:16:44.000
Oni mówią - 3% społeczeństwa ludzi muzyką klasyczną.

0:16:44.000,0:16:48.000
Gdybyśmy mogli zwiększyć do do 4% - rozwiązałoby to nasze problemy.

0:16:49.000,0:16:52.000
A ja pytam: "Jakbyś chodził? Jakbyś mówił? Kim byś był?

0:16:52.000,0:16:55.000
myśląc, że 3% społeczeństwa lubi muzykę klasyczną?

0:16:56.000,0:16:58.000
Gdybyśmy podnieśli to do 4%. Jakbyś chodził?

0:16:58.000,0:17:00.000
Jakbyś mówił? Kim byś był?

0:17:00.000,0:17:02.000
myśląć, że wszyscy kochają muzykę klasyczną --

0:17:02.000,0:17:04.000
ale jeszcze nie mieli okazji się o tym dowiedzieć."

0:17:04.000,0:17:05.000
(śmiech)

0:17:05.000,0:17:07.000
To są dwa zupełnie inne od siebie światy.

0:17:08.000,0:17:11.000
Kiedy miałem 45 lat doświadczyłem czegoś bardzo wyjątkowego.

0:17:11.000,0:17:16.000
Dyrygowałem już od 20 lat, i nagle odkryłem.

0:17:17.000,0:17:20.000
Dyrygent nie wydaje żadnego dźwięku.

0:17:20.000,0:17:22.000
Moje zdjęcie pojawia się na okładkach płyt -

0:17:22.000,0:17:25.000
(śmiech)

0:17:25.000,0:17:27.000
-- ale dyrygent nie wydaje dźwięku.

0:17:28.000,0:17:32.000
Jego siła zależy od umiejętności uczynienia innych silnymi.

0:17:32.000,0:17:36.000
I to doświadczenie wszystko zmieniło. Całe moje życie.

0:17:37.000,0:17:38.000
Ludzie w mojej orkiestrze przychodzili do mnie i mówili.

0:17:38.000,0:17:40.000
"Ben, co się stało?" To się właśnie stało.

0:17:40.000,0:17:45.000
Zrozumiałem, że moja praca polega na budzeniu możliwości w innych ludziach.

0:17:45.000,0:17:48.000
Wtedy bardzo chciałem wiedzieć czy mi to wychodzi?

0:17:48.000,0:17:51.000
Jak się o tym dowiedzieć? Patrząc w ich oczy.

0:17:51.000,0:17:55.000
Kiedy ich oczy błyszczą to znaczy, że dobrze Ci idzie.

0:17:56.000,0:17:57.000
Możnaby podpalić wiosnę ogniem oczu tych ludzi.

0:17:57.000,0:17:59.000
(śmiech)

0:17:59.000,0:18:01.000
Tak. Kiedy oczy błyszczą, wtedy wiesz, że dobrze Ci idzie.

0:18:01.000,0:18:04.000
A kiedy oczy się nie błyszczą, wtedy zadaj sobie pytanie.

0:18:04.000,0:18:05.000
Brzmi ono tak:

0:18:05.000,0:18:11.000
Kim, jaki ja jestem, że oczy grających w mojej orkiestrze się nie świecą?

0:18:12.000,0:18:13.000
Możemy tak postępować również z naszymi dziećmi.

0:18:13.000,0:18:18.000
Kim, jaki jestem, że oczy moich dzieci się nie świecą?

0:18:19.000,0:18:21.000
To jest całkiem inny świat.

0:18:21.000,0:18:26.000
Za niedługo skończy się ten magiczny tydzień w górach,

0:18:27.000,0:18:28.000
wrócim z powrotem do świata.

0:18:28.000,0:18:32.000
Uważam, że warto jest sobie zadawać pytanie:

0:18:32.000,0:18:37.000
Kim, jacy jesteśmy powracając do świata?

0:18:37.000,0:18:39.000
Mam swoją definicję sukcesu.

0:18:40.000,0:18:42.000
Dla mnie to proste. Nie chodzi tu o bogactwo, sławę czy władzę.

0:18:42.000,0:18:45.000
Chodzi tu o ilość błyszczacych oczu dookoła mnie.

0:18:46.000,0:18:49.000
Ostatnia myśl:

0:18:49.000,0:18:52.000
że to naprawdę ważne co wypowiadamy.

0:18:52.000,0:18:54.000
Słowa, które opuszczają nasze usta.

0:18:54.000,0:18:58.000
Powiedziała mi to pewna kobieta, która przetrwała Auschwitz,

0:18:58.000,0:18:59.000
jedna z niewielu, która przetrwała.

0:18:59.000,0:19:03.000
Zabrano ja do obozu, gdy miała 15 lat,

0:19:04.000,0:19:11.000
jej brat miał 8 lat. Oboje rodzice już nie żyli.

0:19:11.000,0:19:16.000
Powiedziała mi kiedyś:

0:19:16.000,0:19:19.000
Transportowano nas pocigiem do Auschwitz, popatrzałam w dół

0:19:19.000,0:19:21.000
i zobaczyłam, że mój brat zgubił buty.

0:19:22.000,0:19:25.000
Wtedy powiedziałam: "Dlaczego jesteś taki głupi? Nie umiesz upilnować

0:19:25.000,0:19:26.000
swoich rzeczy? -- w sposób jak starsza siostra

0:19:26.000,0:19:30.000
potrafi odezwać się do młodszego brata.

0:19:30.000,0:19:33.000
Niestety, była to ostatnia rzecz, którą jemu powiedziała,

0:19:33.000,0:19:37.000
ponieważ nigdy więcej go nie zobaczyła. On nie przeżył.

0:19:37.000,0:19:39.000
Kiedy ona wyszła z Auschwitz złożyła postanowienie

0:19:40.000,0:19:44.000
Powiedziała tak: "Kiedy wyszłam z Auschwitz do życia

0:19:44.000,0:19:49.000
podjęłam postanowienie. Nigdy nie powiem niczego

0:19:50.000,0:19:53.000
co nie mogłoby być ostatnią przeze mnie wypowiedzianą rzeczą".

0:19:53.000,0:19:57.000
Czy takie postanowienie jest realne? Nie. Skazalibyśmy siebie i innych na

0:19:58.000,0:20:05.000
porażkę. Ale jest możliwość życia tym. Dziękuję.

0:20:05.000,0:20:10.000
(brawa)

0:20:11.000,0:20:22.000
Blyszczące oczy, błyszczące oczy.

0:20:22.000,0:20:25.000
Dziękuję, dziękuję.

0:20:26.000,0:20:31.000
(muzyka)