0:00:00.000,0:00:03.000
Waarschijnlijk kennen veel van jullie het verhaal van de twee verkopers

0:00:03.000,0:00:06.000
die naar Afrika gingen in de jaren 1900.

0:00:06.000,0:00:08.000
Ze werden gestuurd om te onderzoeken of er een mogelijkheid bestond

0:00:08.000,0:00:10.000
om schoenen te verkopen.

0:00:10.000,0:00:13.000
Ze schreven telegrammen terug naar Manchester.

0:00:13.000,0:00:17.000
Een van hen schreef: "Situatie hopeloos. Stop.

0:00:17.000,0:00:18.000
Ze dragen geen schoenen."

0:00:18.000,0:00:21.000
En de andere schreef: "Prachtige kans

0:00:21.000,0:00:23.000
Ze hebben nog geen schoenen."

0:00:23.000,0:00:24.000
(Gelach)

0:00:24.000,0:00:27.000
De situatie in de wereld van de klassieke muziek is vergelijkbaar,

0:00:28.000,0:00:29.000
want er zijn mensen die denken

0:00:29.000,0:00:32.000
dat klassieke muziek aan het uitsterven is.

0:00:33.000,0:00:36.000
En sommigen onder ons denken: je hebt nog niet de helft gezien.

0:00:36.000,0:00:40.000
En liever dan op statistieken en trends in te gaan

0:00:40.000,0:00:42.000
en alles te vertellen over orkesten die ermee stoppen,

0:00:42.000,0:00:45.000
of de platenmaatschappijen die zich terugtrekken,

0:00:45.000,0:00:49.000
dacht ik dat we een experiment konden doen -- een experiment.

0:00:49.000,0:00:53.000
Eigenlijk is het niet echt een experiment, want ik ken de uitkomst al

0:00:54.000,0:00:56.000
Maar het lijkt op een experiment. Voordat we --

0:00:56.000,0:01:00.000
(Gelach)

0:01:00.000,0:01:02.000
-- voordat we beginnen moet ik twee dingen doen.

0:01:02.000,0:01:06.000
Ten eerste wil ik u eraan herinneren hoe een zevenjarig kind

0:01:07.000,0:01:08.000
klinkt als hij piano speelt.

0:01:08.000,0:01:10.000
Misschien heeft u dit kind thuis.

0:01:11.000,0:01:12.000
Het klinkt ongeveer zo.

0:01:12.000,0:01:32.000
(Piano)

0:01:32.000,0:01:34.000
Ik zie dat sommigen van u dit kind herkennen.

0:01:34.000,0:01:39.000
Als hij een jaar lang oefent en lessen neemt, hij is nu acht

0:01:39.000,0:01:40.000
en klinkt zo.

0:01:40.000,0:01:47.000
(Piano)

0:01:47.000,0:01:50.000
Dan oefent hij nog een jaar en neemt lessen; hij is nu negen.

0:01:50.000,0:01:56.000
(Piano)

0:01:56.000,0:01:59.000
Dan oefent hij nog een jaar en neemt lessen; hij is nu tien.

0:01:59.000,0:02:06.000
(Piano)

0:02:06.000,0:02:07.000
En tegen die tijd geven ze meestal op.

0:02:07.000,0:02:09.000
(Gelach)

0:02:09.000,0:02:11.000
(Applaus)

0:02:11.000,0:02:13.000
Als u gewacht had, als u nog één jaar gewacht had,

0:02:14.000,0:02:15.000
dan zou u dit gehoord hebben:

0:02:15.000,0:02:24.000
(Piano)

0:02:24.000,0:02:27.000
Wat hier gebeurde was misschien niet wat u gedacht had,

0:02:27.000,0:02:30.000
namelijk, dat hij plotseling gepassioneerd raakte, gegrepen,

0:02:30.000,0:02:33.000
betrokken, dat hij een nieuwe leraar kreeg, in de puberteit kwam, of wat dan ook.

0:02:33.000,0:02:37.000
Wat er eigenlijk gebeurde was dat er minder impulsen waren.

0:02:38.000,0:02:39.000
Kijk, de eerste keer speelde hij

0:02:39.000,0:02:41.000
met nadruk op elke noot.

0:02:42.000,0:02:44.000
(Piano)

0:02:44.000,0:02:46.000
En de tweede keer met nadruk op elke tweede noot.

0:02:47.000,0:02:49.000
(Piano)

0:02:49.000,0:02:50.000
U kunt het zien als u naar mijn hoofd kijkt.

0:02:51.000,0:02:52.000
(Gelach)

0:02:52.000,0:02:54.000
De negenjarige,

0:02:54.000,0:02:55.000
legde nadruk op elke vierde noot.

0:02:55.000,0:02:57.000
(Piano)

0:02:58.000,0:02:59.000
En de tienjarige op elke achtste noot.

0:02:59.000,0:03:02.000
(Piano)

0:03:02.000,0:03:04.000
En de elfjarige legde nadruk op de hele frase.

0:03:04.000,0:03:07.000
(Piano)

0:03:08.000,0:03:10.000
Ik heb geen idee hoe ik in deze positie ben geraakt.

0:03:10.000,0:03:12.000
(Gelach)

0:03:13.000,0:03:15.000
Ik zei niet, ik verplaats nu mijn schouder en beweeg mijn lichaam.

0:03:15.000,0:03:17.000
Nee, de muziek duwde me omver,

0:03:17.000,0:03:19.000
en dat is waarom ik het spelen op één bil noem.

0:03:19.000,0:03:21.000
(Piano)

0:03:21.000,0:03:22.000
Het kan ook de andere bil zijn.

0:03:22.000,0:03:26.000
(Piano)

0:03:26.000,0:03:29.000
Weet u, een man keek eens naar een presentatie die ik gaf

0:03:29.000,0:03:30.000
toen ik aan het werk was met een jonge pianist.

0:03:31.000,0:03:33.000
Hij was de directeur van een bedrijf in Ohio.

0:03:33.000,0:03:35.000
Ik was bezig met deze jonge pianist

0:03:36.000,0:03:38.000
en zei: "Het probleem met jou is dat je een speler op twee billen bent.

0:03:38.000,0:03:40.000
Je moet een speler op één bil zijn.

0:03:40.000,0:03:42.000
En ik verplaatste zijn lichaam op deze manier terwijl hij speelde.

0:03:42.000,0:03:44.000
En plotseling kwam de muziek op gang. Ze ging ervan door.

0:03:45.000,0:03:47.000
Het publiek was verstomd toen ze het verschil hoorde.

0:03:47.000,0:03:49.000
En toen kreeg ik een brief van deze man.

0:03:49.000,0:03:50.000
Hij zei, "Ik was zo geraakt

0:03:50.000,0:03:52.000
dat ik terug ben gegaan en mijn hele bedrijf heb veranderd

0:03:53.000,0:03:54.000
in een bedrijf dat op één bil speelt."

0:03:54.000,0:03:57.000
(Gelach)

0:03:58.000,0:04:00.000
Het volgende dat ik wilde doen is u iets vertellen over uzelf.

0:04:00.000,0:04:03.000
Er zijn hier 1.600 mensen geloof ik.

0:04:03.000,0:04:06.000
Ik schat dat er waarschijnlijk 45 onder u

0:04:06.000,0:04:08.000
volledig gepassioneerd zijn van klassieke muziek.

0:04:09.000,0:04:14.000
U bent dol op klassieke muziek. Uw radio is altijd op een klassieke zender afgestemd.

0:04:14.000,0:04:17.000
U heeft cd's in de auto en gaat naar het orkest.

0:04:17.000,0:04:18.000
Uw kinderen spelen instrumenten.

0:04:18.000,0:04:20.000
U kunt zich geen leven voorstellen zonder klassieke muziek.

0:04:21.000,0:04:23.000
Dat is de eerste groep; een tamelijk kleine groep.

0:04:23.000,0:04:25.000
Dan is er nog een groep, een grotere groep.

0:04:25.000,0:04:27.000
Dat zijn de mensen die klassieke muziek niet vervelend vinden.

0:04:27.000,0:04:28.000
(Gelach)

0:04:28.000,0:04:30.000
U kent het wel, u komt thuis van een lange dag

0:04:30.000,0:04:32.000
neemt een glas wijn en legt uw voeten op tafel.

0:04:33.000,0:04:35.000
Een beetje Vivaldi op de achtergrond kan geen kwaad.

0:04:35.000,0:04:36.000
(Gelach)

0:04:36.000,0:04:37.000
Dat is de tweede groep.

0:04:37.000,0:04:38.000
Nu komt de derde groep.

0:04:38.000,0:04:40.000
Dat zijn de mensen die nooit naar klassieke muziek luisteren.

0:04:40.000,0:04:42.000
Het is simpelweg geen onderdeel van uw leven.

0:04:43.000,0:04:45.000
U zult het misschien horen zoals u ook meerookt op het vliegveld,

0:04:45.000,0:04:47.000
(Gelach)

0:04:47.000,0:04:48.000
en misschien een beetje van een mars uit Aida

0:04:48.000,0:04:51.000
als u de gang binnenkomt. Maar anders luistert u er nooit naar.

0:04:52.000,0:04:53.000
Dat is waarschijnlijk de grootste groep.

0:04:53.000,0:04:55.000
En dan is er een hele kleine groep.

0:04:55.000,0:04:58.000
Dat zijn de mensen die denken dat ze toondoof zijn.

0:04:58.000,0:05:00.000
Een verbazingwekkend aantal mensen denken dat ze toondoof zijn.

0:05:01.000,0:05:03.000
Om precies te zijn, ik hoor vaak "mijn man is toondoof."

0:05:03.000,0:05:04.000
(Gelach)

0:05:04.000,0:05:07.000
Eigenlijk kun je niet toondoof zijn. Niemand is toondoof.

0:05:07.000,0:05:10.000
Als je toondoof zou zijn kon je niet schakelen

0:05:10.000,0:05:12.000
in een handgeschakelde auto.

0:05:12.000,0:05:14.000
Je zou het het verschil niet kunnen horen

0:05:14.000,0:05:16.000
tussen iemand uit Texas en iemand uit Rome.

0:05:16.000,0:05:20.000
En de telefoon. De telefoon. Als uw moeder belt

0:05:21.000,0:05:23.000
op die waardeloze telefoon, en ze zegt "Hallo,"

0:05:23.000,0:05:26.000
dan weet je niet alleen wie het is, maar ook ik welke stemming ze is.

0:05:27.000,0:05:30.000
U heeft een fantastisch gehoor. Iedereen heeft een fantastisch gehoor.

0:05:30.000,0:05:32.000
Niemand is toondoof.

0:05:32.000,0:05:36.000
Maar ik zal u wat vertellen. Het zal niet werken als ik nu verder ga

0:05:36.000,0:05:39.000
met zo'n grote kloof tussen diegenen die klassieke muziek

0:05:40.000,0:05:42.000
begrijpen, ervan houden en er gepassioneerd voor zijn

0:05:42.000,0:05:45.000
en diegenen die er helemaal niets mee hebben.

0:05:45.000,0:05:47.000
De toondove mensen, die zijn hier niet langer.

0:05:47.000,0:05:51.000
Maar zelfs tussen die drie categorieën is de kloof te groot.

0:05:51.000,0:05:55.000
Dus ik ga niet door totdat elke persoon in deze zaal,

0:05:55.000,0:06:00.000
hier beneden en in Aspen, en iedereen die maar op zoek is,

0:06:01.000,0:06:04.000
van klassieke muziek gaat houden en het gaat begrijpen.

0:06:04.000,0:06:06.000
Dus dat is wat we gaan doen.

0:06:07.000,0:06:12.000
U merkt dat er geen twijfel bij me opkomt

0:06:12.000,0:06:15.000
of dit wel gaat werken als u naar mijn gezicht kijkt, niet?

0:06:15.000,0:06:19.000
Dat is een van de eigenschappen van een leider, dat hij geen moment

0:06:19.000,0:06:22.000
twijfelt aan de capaciteiten van de mensen die hij leidt

0:06:23.000,0:06:25.000
om te realiseren waarvan hij droomt.

0:06:25.000,0:06:28.000
Stelt u zich voor als Martin Luther King had gezegd, "I have a dream"

0:06:28.000,0:06:30.000
Maar ik weet natuurlijk niet zeker of ze er wel voor in zijn."

0:06:30.000,0:06:33.000
(Gelach)

0:06:34.000,0:06:36.000
Goed. Dus ik ga een stuk van Chopin spelen.

0:06:36.000,0:06:41.000
Het is een prachtige prelude van Chopin. Sommige van jullie zullen haar kennen.

0:06:42.000,0:07:10.000
(Muziek)

0:07:10.000,0:07:12.000
Weet u wat ik denk dat er waarschijnlijk gebeurde in deze zaal?

0:07:13.000,0:07:15.000
Toen ik begon, dacht u, "Wat klinkt dat prachtig."

0:07:15.000,0:07:28.000
(Muziek)

0:07:29.000,0:07:30.000
"Ik denk niet dat we weer naar dezelfde plek moeten gaan

0:07:30.000,0:07:32.000
met de zomervakantie volgend jaar"

0:07:32.000,0:07:35.000
(Gelach)

0:07:35.000,0:07:38.000
Grappig, niet? Grappig hoe die gedachten

0:07:38.000,0:07:41.000
boven komen drijven in je hoofd.

0:07:41.000,0:07:42.000
En natuurlijk --

0:07:42.000,0:07:45.000
(Applaus)

0:07:45.000,0:07:47.000
-- en natuurlijk, als het stuk te lang is en je een lange dag hebt gehad,

0:07:48.000,0:07:49.000
dan kan het gebeuren dat je daadwerkelijk afdrijft.

0:07:49.000,0:07:51.000
En je partner port je dan in je zij

0:07:51.000,0:07:55.000
en zegt, "Wakker worden! Dit is cultuur!" En dan voel je je nog slechter.

0:07:55.000,0:07:58.000
Maar is het ooit bij u opgekomen dat de oorzaak dat u zich slaperig voelt

0:07:59.000,0:08:01.000
bij klassieke muziek niet bij u ligt, maar bij ons?

0:08:01.000,0:08:03.000
Dacht iemand terwijl ik aan het spelen was,

0:08:03.000,0:08:05.000
"Waarom legt hij zoveel nadrukken?"

0:08:05.000,0:08:08.000
Als ik zo had gedaan met mijn hoofd zou u dat zeker gedacht hebben.

0:08:09.000,0:08:14.000
(Muziek)

0:08:14.000,0:08:18.000
En voor de rest van uw leven zult u, iedere keer als u klassieke muziek hoort,

0:08:18.000,0:08:22.000
in staat zijn te weten of u die nadrukken hoort.

0:08:22.000,0:08:24.000
Laten we eens bekijken wat er hier gebeurt.

0:08:24.000,0:08:29.000
We hebben een B. Dit is een B. De volgende noot is een C.

0:08:29.000,0:08:32.000
En de rol van de C is de B droevig te maken. En dat doet hij, niet?

0:08:32.000,0:08:35.000
(Gelach)

0:08:35.000,0:08:37.000
Componisten weten dat. Als ze droevige muziek willen

0:08:37.000,0:08:38.000
dan spelen ze gewoon deze twee noten.

0:08:38.000,0:08:43.000
(Muziek)

0:08:43.000,0:08:45.000
Maar in feite is het een B, met vier droevigen.

0:08:45.000,0:08:47.000
(Gelach)

0:08:48.000,0:08:53.000
Nu gaat hij naar beneden tot A. Nu tot G en dan tot F.

0:08:53.000,0:08:57.000
Dus we hebben B, A, G, F. En we hebben B, A, G, F.

0:08:58.000,0:09:04.000
Wat verwachten we nu? O, dat zou een vergissing geweest kunnen zijn.

0:09:04.000,0:09:10.000
Laten we het nog eens proberen. Ooh, het TED-koor.

0:09:10.000,0:09:13.000
(Gelach)

0:09:13.000,0:09:17.000
En het is u opgevallen dat niemand toondoof is, toch? Niemand is toondoof.

0:09:17.000,0:09:19.000
Weet u, elk dorp in Bangladesh

0:09:19.000,0:09:24.000
en elk gehucht in China. Iedereen weet:

0:09:25.000,0:09:28.000
da, da, da, da -- da. Iedereen weet dat we die E verwachten.

0:09:28.000,0:09:31.000
Nu, Chopin wilde de E daar niet bereiken,

0:09:32.000,0:09:34.000
want wat zou er gebeurd zijn? Het zou gedaan zijn, zoals Hamlet.

0:09:34.000,0:09:36.000
Herinnert u zich Hamlet? Bedrijf 1, scène 3:

0:09:37.000,0:09:38.000
hij ontdekt dat zijn oom zijn vader heeft vermoord.

0:09:38.000,0:09:40.000
U herinnert zich dat hij blijft proberen naar zijn oom te gaan

0:09:40.000,0:09:41.000
en hem bijna vermoordt. En dan trekt hij zich terug

0:09:41.000,0:09:44.000
en gaat weer naar hem terug en hij vermoordt hem bijna.

0:09:44.000,0:09:46.000
En de critici, die allemaal op de laatste rij zitten daar,

0:09:46.000,0:09:49.000
die moeten een mening hebben, dus ze zeggen, "Hamlet is een treuzelaar."

0:09:49.000,0:09:50.000
(Gelach)

0:09:50.000,0:09:52.000
Of ze zeggen, "Hamlet heeft een Oedipuscomplex."

0:09:53.000,0:09:56.000
Nee, anders zou het stuk over zijn, dommerik.

0:09:56.000,0:09:58.000
Dat is waarom Shakespeare al die dingen in Hamlet stopt.

0:09:59.000,0:10:01.000
U kent het, Ophelia wordt gek en het spel in het spel,

0:10:01.000,0:10:02.000
en Yorick's schedel en de grafdelvers.

0:10:03.000,0:10:06.000
Dat is om te vertragen -- tot aan bedrijf 5 en hij hem kan vermoorden.

0:10:06.000,0:10:11.000
Met Chopin is het niet anders. Hij staat op het punt om E te bereiken,

0:10:11.000,0:10:13.000
en hij zegt, "Oeps, ik kan maar beter terug gaan en het opnieuw doen."

0:10:13.000,0:10:16.000
Dus hij doet het opnieuw.

0:10:17.000,0:10:20.000
Nu raakt hij opgewonden -- dat is opwinding,

0:10:20.000,0:10:21.000
maak je geen zorgen.

0:10:22.000,0:10:24.000
Nu komt hij bij F kruis en uiteindelijk gaat hij terug naar E,

0:10:24.000,0:10:27.000
maar het is het verkeerde akkoord. Want het akkoord waar hij naar op zoek is

0:10:28.000,0:10:31.000
is deze, en in plaats daarvan doet hij ...

0:10:31.000,0:10:35.000
we noemen dat een misleidende cadens, omdat het ons misleidt.

0:10:36.000,0:10:38.000
Ik vertel altijd aan mijn studenten, "Als er een misleidende cadens is

0:10:38.000,0:10:40.000
zorg er dan voor dat je je wenkbrauwen optrekt zodat iedereen het weet."

0:10:40.000,0:10:43.000
(Gelach)

0:10:43.000,0:10:46.000
(Applaus)

0:10:47.000,0:10:49.000
Juist. Dus hij komt bij E, maar het is het verkeerde akkoord.

0:10:49.000,0:10:52.000
Nu probeert hij E opnieuw. Dat akkoord werkt niet.

0:10:52.000,0:10:55.000
Nu probeert hij E opnieuw. Dat akkoord werkt niet.

0:10:55.000,0:10:57.000
Nu probeert hij E opnieuw en dat werkt niet.

0:10:58.000,0:11:01.000
En dan uiteindelijk ....

0:11:01.000,0:11:05.000
Daar was een man op de eerste rij die zo deed, "Mmm."

0:11:06.000,0:11:08.000
Het is hetzelfde gebaar dat hij maakt als hij thuis komt

0:11:08.000,0:11:11.000
na een lange dag, hij draait de sleutel om in zijn auto en zegt,

0:11:12.000,0:11:15.000
"Aah, Ik ben thuis." Want we weten allemaal waar thuis is.

0:11:15.000,0:11:18.000
Dus dit is een stuk dat van ver naar thuis gaat.

0:11:18.000,0:11:20.000
Ik zal het helemaal doorspelen

0:11:20.000,0:11:23.000
en u gaat het volgen. B, C, B, C, B, C, B --

0:11:23.000,0:11:25.000
terug naar A, terug naar G, terug naar F.

0:11:25.000,0:11:27.000
Gaat bijna naar E, maar dan zou het stuk uit zijn.

0:11:28.000,0:11:30.000
Hij gaat terug omhoog naar B. Hij raakt opgewonden. Gaat naar F kruis. Gaat naar E.

0:11:30.000,0:11:32.000
Het is het verkeerde akkoord. Het is het verkeerde akkoord. Het is het verkeerde akkoord.

0:11:33.000,0:11:35.000
En uiteindelijk gaat hij naar E, en het is thuis.

0:11:35.000,0:11:38.000
En wat u gaat zien is spelen op één bil.

0:11:38.000,0:11:41.000
(Gelach)

0:11:41.000,0:11:43.000
Want om B bij E te brengen

0:11:44.000,0:11:49.000
moet ik stoppen met denken aan elke afzonderlijke noot

0:11:49.000,0:11:54.000
en beginnen met denken aan de lange, lange weg van B naar E.

0:11:55.000,0:11:59.000
Weet u, we waren pas in Zuid-Afrika, en je kunt gewoon niet naar Zuid-Afrika gaan

0:11:59.000,0:12:02.000
zonder aan Mandela te denken die 27 jaar in de gevangenis zat.

0:12:03.000,0:12:05.000
Waar dacht hij over na? Lunch?

0:12:05.000,0:12:08.000
Nee, hij dacht na over visie voor Zuid-Afrika

0:12:09.000,0:12:10.000
en voor de mens. Dat is wat hem weerhield --

0:12:10.000,0:12:13.000
dit gaat over visie; het gaat over de lange weg.

0:12:13.000,0:12:15.000
Zoals de vogel die over het veld vliegt

0:12:15.000,0:12:19.000
en zich geen zorgen maakt over de afscheidingen onder hem, goed?

0:12:19.000,0:12:22.000
Dus nu gaat u de weg volgen helemaal van B tot E.

0:12:22.000,0:12:26.000
En ik heb een laatste verzoek voordat ik dit stuk helemaal speel.

0:12:26.000,0:12:31.000
Wilt u aan iemand denken waar u dol op bent, die er niet meer is?

0:12:31.000,0:12:34.000
Een beminde grootmoeder, een minnaar,

0:12:35.000,0:12:38.000
iemand in uw leven die u liefheeft met heel uw hart,

0:12:38.000,0:12:41.000
maar die niet meer bij u is.

0:12:42.000,0:12:45.000
Neem die persoon in gedachten en volg tegelijkertijd

0:12:45.000,0:12:49.000
de weg helemaal van B tot E,

0:12:49.000,0:12:57.000
dan zult u alles horen wat Chopin te vertellen had.

0:12:57.000,0:14:48.000
(Muziek)

0:14:48.000,0:14:55.000
(Applaus)

0:14:55.000,0:15:00.000
U zult zich misschien afvragen,

0:15:00.000,0:15:06.000
u zult zich misschien afvragen waarom ik klap.

0:15:06.000,0:15:08.000
Nou, ik deed dit op een school in Boston

0:15:08.000,0:15:12.000
met ongeveer 70 zevendeklassers -- 12-jarigen.

0:15:12.000,0:15:14.000
En ik deed precies wat ik met u gedaan heb, en ik vertelde ze

0:15:14.000,0:15:15.000
en legde hen alles uit.

0:15:15.000,0:15:17.000
En aan het einde waren ze door het dolle heen. Ze klapten.

0:15:18.000,0:15:19.000
Ik klapte. Zij klapten.

0:15:19.000,0:15:21.000
Uiteindelijk zei ik, "Waarom klap ik?"

0:15:21.000,0:15:22.000
En een van de kleine kinderen zei, "Omdat wij luisterden."

0:15:22.000,0:15:27.000
(Gelach)

0:15:28.000,0:15:30.000
Denk er eens over na. 1.600 mensen, drukke mensen,

0:15:30.000,0:15:32.000
betrokken bij allerlei verschillende dingen.

0:15:33.000,0:15:39.000
Luisterend, begrijpend en geraakt wordend door een stuk van Chopin.

0:15:39.000,0:15:40.000
Dat is toch wel wat.

0:15:40.000,0:15:43.000
Ik weet zeker dat iedereen het volgde,

0:15:43.000,0:15:45.000
begreep, er door geraakt werd. Ik kan het natuurlijk niet zeker weten.

0:15:46.000,0:15:47.000
Maar ik zal u vertellen wat mij overkwam.

0:15:47.000,0:15:50.000
Ik was in Ierland tijdens 'the Troubles' 10 jaar geleden,

0:15:50.000,0:15:53.000
en ik werkte met een paar katholieke en protestantse kinderen

0:15:53.000,0:15:57.000
aan het oplossen van geschillen. En dit is wat ik met hen deed.

0:15:58.000,0:16:00.000
Het was riskant want het waren straatkinderen.

0:16:00.000,0:16:03.000
En een van hen kwam naar me toe de volgende morgen en zei,

0:16:04.000,0:16:07.000
"Weet u, ik heb nog nooit in mijn leven naar klassieke muziek geluisterd,

0:16:07.000,0:16:08.000
maar toen u dat tjopping stuk speelde..."

0:16:08.000,0:16:11.000
(Gelach)

0:16:11.000,0:16:15.000
Hij zei, "Mijn broer is neergeschoten afgelopen jaar en ik heb niet om hem gehuild.

0:16:16.000,0:16:17.000
Maar gisteravond toen u dat stuk speelde,

0:16:17.000,0:16:20.000
toen was hij degene aan wie ik dacht.

0:16:20.000,0:16:22.000
En ik voelde de tranen over mijn wangen lopen.

0:16:22.000,0:16:25.000
En weet u, het voelde goed om om mijn broer te huilen."

0:16:25.000,0:16:27.000
Op dat moment besloot ik voor mezelf

0:16:27.000,0:16:34.000
dat klassieke voor iedereen is. Iedereen.

0:16:35.000,0:16:37.000
Welnu, hoe zou u lopen -- want weet u,

0:16:37.000,0:16:41.000
mijn beroepsgroep, de muziekwereld ziet het anders.

0:16:41.000,0:16:44.000
Zij zeggen dat 3 procent van de mensen van klassieke muziek houdt.

0:16:44.000,0:16:48.000
Als we dat toch eens naar 4 procent konden krijgen zouden onze problemen voorbij zijn.

0:16:49.000,0:16:52.000
Ik zeg, "Hoe zou u lopen? Hoe zou u vertellen? Hoe zou u zijn

0:16:52.000,0:16:55.000
als u dacht dat 3 procent van de mensen van klassieke muziek houdt?

0:16:56.000,0:16:58.000
Als we het toch naar 4 procent konden krijgen. Hoe zou u lopen?

0:16:58.000,0:17:00.000
Hoe zou u vertellen? Hoe zou u zijn

0:17:00.000,0:17:02.000
als u dacht dat iedereen van klassieke muziek houdt --

0:17:02.000,0:17:04.000
maar ze het alleen nog niet ontdekt hebben."

0:17:04.000,0:17:05.000
(Gelach)

0:17:05.000,0:17:07.000
Ziet u, dat zijn compleet verschillende werelden.

0:17:08.000,0:17:11.000
Ik had een geweldige ervaring. Ik was 45 jaar oud,

0:17:11.000,0:17:16.000
Ik dirigeerde al 20 jaar, en plotseling realiseerde ik me iets.

0:17:17.000,0:17:20.000
De dirigent van een orkest maakt geen geluid.

0:17:20.000,0:17:22.000
Mijn foto komt op de voorkant van de cd --

0:17:22.000,0:17:25.000
(Gelach)

0:17:25.000,0:17:27.000
-- maar de dirigent maakt geen geluid.

0:17:28.000,0:17:32.000
Hij is afhankelijk voor zijn kracht van zijn vermogen andere mensen krachtig te maken.

0:17:32.000,0:17:36.000
En dat veranderde alles voor me. Het was volledig levensveranderend.

0:17:37.000,0:17:38.000
Mensen in mijn orkest kwamen naar me toe en zeiden,

0:17:38.000,0:17:40.000
"Ben, wat is er gebeurd?" Dat is wat er gebeurd is.

0:17:40.000,0:17:45.000
I realiseerde me dat het mijn taak was om mensen bewust te maken van hun mogelijkheden.

0:17:45.000,0:17:48.000
En ik wilde natuurlijk weten of ik dat echt deed.

0:17:48.000,0:17:51.000
Weet u hoe ik daar achter kwam? Ik keek in hun ogen.

0:17:51.000,0:17:55.000
Als hun ogen twinkelen dan weet je dat je het doet.

0:17:56.000,0:17:57.000
Je kunt een stad verlichten met zijn ogen.

0:17:57.000,0:17:59.000
(Gelach)

0:17:59.000,0:18:01.000
Juist. Dus als de ogen twinkelen weet je dat je het doet.

0:18:01.000,0:18:04.000
Als de ogen niet twinkelen, dan moet je een vraag stellen.

0:18:04.000,0:18:05.000
En dit is welke vraag:

0:18:05.000,0:18:11.000
Wat voor persoon ben ik dat mijn spelers' ogen niet twinkelen?

0:18:12.000,0:18:13.000
We kunnen dat ook met onze kinderen doen.

0:18:13.000,0:18:18.000
Wat voor persoon ben ik dat de ogen van mijn kinderen niet schijnen?

0:18:19.000,0:18:21.000
Dat is een compleet andere wereld.

0:18:21.000,0:18:26.000
We staan op het punt deze magische, op-de-berg-week af te sluiten,

0:18:27.000,0:18:28.000
en we gaan terug de wereld in.

0:18:28.000,0:18:32.000
En ik zeg, het is gepast om onszelf deze vraag te stellen:

0:18:32.000,0:18:37.000
Wat voor persoon zijn we als we terug de wereld ingaan?

0:18:37.000,0:18:39.000
En weet u, ik heb een definitie van succes.

0:18:40.000,0:18:42.000
Voor mij is het heel eenvoudig. Het gaat niet om rijkdom, roem en macht.

0:18:42.000,0:18:45.000
Het gaat om hoeveel twinkelende ogen ik om me heen heb.

0:18:46.000,0:18:49.000
Ik heb nog een laatste gedachten, en die is

0:18:49.000,0:18:52.000
dat wat we zeggen echt een verschil maakt.

0:18:52.000,0:18:54.000
De woorden die uit onze mond komen.

0:18:54.000,0:18:58.000
Ik heb dit geleerd van een vrouw die Auschwitz overleefde,

0:18:58.000,0:18:59.000
een van de weinige overlevenden.

0:18:59.000,0:19:03.000
Ze ging naar Auschwitz toen ze 15 jaar oud was,

0:19:04.000,0:19:11.000
haar broer was acht en haar ouders waren verdwenen.

0:19:11.000,0:19:16.000
Ze vertelde me dit, ze zei

0:19:16.000,0:19:19.000
"We waren in de trein op weg naar Auschwitz en ik keek naar beneden

0:19:19.000,0:19:21.000
en ik zag dat mijn broers schoenen misten.

0:19:22.000,0:19:25.000
En ik zei, "Waarom ben je zo dom, kun je je spullen niet bij elkaar houden

0:19:25.000,0:19:26.000
in vredesnaam?" -- op de manier waarop een oudere zus

0:19:26.000,0:19:30.000
kan praten tegen een jongere broer.

0:19:30.000,0:19:33.000
Helaas was dat het laatste dat ze ooit tegen hem gezegd heeft

0:19:33.000,0:19:37.000
want ze heeft hem nooit meer gezien. Hij heeft het niet overleefd.

0:19:37.000,0:19:39.000
En toen ze uit Auschwitz kwam deed ze een gelofte.

0:19:40.000,0:19:44.000
Ze vertelde me dit. Ze zei, "Ik liep weg van Auschwitz het leven in

0:19:44.000,0:19:49.000
en ik deed een gelofte. De gelofte bestond hieruit, ik zal nooit iets zeggen

0:19:50.000,0:19:53.000
dat het laatste wat ik ook zal zeggen niet kan zijn."

0:19:53.000,0:19:57.000
Kunnen we dat? Nee. En we zullen de fout ingaan

0:19:58.000,0:20:05.000
en anderen zullen de fout in gaan. Maar het is een mogelijkheid ernaar te leven. Dank u.

0:20:05.000,0:20:10.000
(Applaus)

0:20:11.000,0:20:22.000
Twinkelende ogen, twinkelende ogen.

0:20:22.000,0:20:25.000
Dank u, dank u.

0:20:26.000,0:20:31.000
(Muziek)