1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Сигурно многумина од вас ја знаат приказната за двајцата трговци

2
00:00:03,000 --> 00:00:06,000
кои отишле во Африка во почетокот на 20ти век.

3
00:00:06,000 --> 00:00:08,000
Биле пратени за да видат дали има можност

4
00:00:08,000 --> 00:00:10,000
таму да се продаваат чевли.

5
00:00:10,000 --> 00:00:13,000
Испратиле телеграми до Манчестер.

6
00:00:13,000 --> 00:00:17,000
Едниот напишал „Безнадежно е. Стоп.

7
00:00:17,000 --> 00:00:18,000
Овде не носат чевли.“

8
00:00:18,000 --> 00:00:21,000
А, другиот напишал „Неверојатна шанса.

9
00:00:21,000 --> 00:00:23,000
Сеуште никој нема чевли.“

10
00:00:23,000 --> 00:00:24,000
(Смеа)

11
00:00:24,000 --> 00:00:27,000
Слична ситуација постои и во светот на класичната музика,

12
00:00:28,000 --> 00:00:29,000
затоа што има луѓе кои мислат

13
00:00:29,000 --> 00:00:32,000
дека класичната музика изумира.

14
00:00:33,000 --> 00:00:36,000
Но, нè има и такви кои мислиме дека најдоброто допрва доаѓа.

15
00:00:36,000 --> 00:00:40,000
И наместо да почнам со статистики и трендови,

16
00:00:40,000 --> 00:00:42,000
и да ви кажам за сите оркестри кои се растураат

17
00:00:42,000 --> 00:00:45,000
и продукциски куќи кои се затвораат,

18
00:00:45,000 --> 00:00:49,000
помислив дека е подобро да направиме експеримент вечерва.

19
00:00:49,000 --> 00:00:53,000
Всушност, ова баш и не е експеримент, затоа што веќе знам кој ќе биде резултатот.

20
00:00:54,000 --> 00:00:56,000
Но, наликува на експеримент. Пред да...

21
00:00:56,000 --> 00:01:00,000
(Смеа)

22
00:01:00,000 --> 00:01:02,000
...пред да почнеме, две работи.

23
00:01:02,000 --> 00:01:06,000
Прво, сакам да ве потсетам како свири пијано

24
00:01:07,000 --> 00:01:08,000
едно седум-годишно дете.

25
00:01:08,000 --> 00:01:10,000
Можеби и вие имате едно вакво дете дома.

26
00:01:11,000 --> 00:01:12,000
Тоа звучи вака некако...

27
00:01:12,000 --> 00:01:32,000
(пијано)

28
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
Гледам дека ова ви е познато.

29
00:01:34,000 --> 00:01:39,000
Е, сега, ако тоа дете вежба и зема часови уште една година...

30
00:01:39,000 --> 00:01:40,000
сега има осум години и звучи вака.

31
00:01:40,000 --> 00:01:47,000
(пијано)

32
00:01:47,000 --> 00:01:50,000
Па, вежба и зема часови уште една година. Сега има девет години.

33
00:01:50,000 --> 00:01:56,000
(пијано)

34
00:01:56,000 --> 00:01:59,000
Па, уште една година... сега има десет.

35
00:01:59,000 --> 00:02:06,000
(пијано)

36
00:02:06,000 --> 00:02:07,000
И тука обично се откажуваат.

37
00:02:07,000 --> 00:02:09,000
(Смеа)

38
00:02:09,000 --> 00:02:11,000
(Аплауз)

39
00:02:11,000 --> 00:02:13,000
Но, да почекало уште една година,

40
00:02:14,000 --> 00:02:15,000
би го слушнале ова.

41
00:02:15,000 --> 00:02:24,000
(пијано)

42
00:02:24,000 --> 00:02:27,000
Можеби си помисливте дека детето

43
00:02:27,000 --> 00:02:30,000
одеднаш се внело во музиката, почнало да свири со страст,

44
00:02:30,000 --> 00:02:33,000
или има нов професор, влегло во пубертет, што ли ти не.

45
00:02:33,000 --> 00:02:37,000
Но, всушност, разликата е во тоа што се намалија импулсите.

46
00:02:38,000 --> 00:02:39,000
Првиот пат кога свиреше,

47
00:02:39,000 --> 00:02:41,000
свиреше со потенцирање на секоја нота.

48
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
(пијано)

49
00:02:44,000 --> 00:02:46,000
Потоа, со потенцирање на секоја втора нота.

50
00:02:47,000 --> 00:02:49,000
(пијано)

51
00:02:49,000 --> 00:02:50,000
Ќе го забележите тоа ако ми ја гледате главата.

52
00:02:51,000 --> 00:02:52,000
(Смеа)

53
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
Девет-годишното дете

54
00:02:54,000 --> 00:02:55,000
ја потенцира секоја четврта нота.

55
00:02:55,000 --> 00:02:57,000
(пијано)

56
00:02:58,000 --> 00:02:59,000
Десет-годишното секоја осма нота.

57
00:02:59,000 --> 00:03:02,000
(пијано)

58
00:03:02,000 --> 00:03:04,000
Единаесет-годишното потенцира само една нота во целиот сегмент.

59
00:03:04,000 --> 00:03:07,000
(пијано)

60
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
Навистина не знам како се најдов во оваа позиција.

61
00:03:10,000 --> 00:03:12,000
(Смеа)

62
00:03:13,000 --> 00:03:15,000
Не го правам тоа намерно.

63
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
Не... музиката ме турка,

64
00:03:17,000 --> 00:03:19,000
па затоа ова го нарекувам свирење со половина газе.

65
00:03:19,000 --> 00:03:21,000
(пијано)

66
00:03:21,000 --> 00:03:22,000
Може и со другата половина.

67
00:03:22,000 --> 00:03:26,000
(пијано)

68
00:03:26,000 --> 00:03:29,000
Еден господин еднаш гледаше една презентација која ја правев

69
00:03:29,000 --> 00:03:30,000
кога работев со еден млад пијанист.

70
00:03:31,000 --> 00:03:33,000
Тој беше претседател на една корпорација од Охајо.

71
00:03:33,000 --> 00:03:35,000
Додека работев со пијанистот му реков

72
00:03:36,000 --> 00:03:38,000
„Твојот проблем е што свириш со целото газе.

73
00:03:38,000 --> 00:03:40,000
Треба да свириш само со едната половина.“

74
00:03:40,000 --> 00:03:42,000
Му го поместив телото вака, додека свиреше,

75
00:03:42,000 --> 00:03:44,000
и музиката одеднаш како да полета.

76
00:03:45,000 --> 00:03:47,000
Публиката веднаш ја забележа разликата.

77
00:03:47,000 --> 00:03:49,000
Подоцна добив писмо од овој господин.

78
00:03:49,000 --> 00:03:50,000
Вели: „Бев толку трогнат,

79
00:03:50,000 --> 00:03:52,000
што ја трансформирав целата компанија

80
00:03:53,000 --> 00:03:54,000
во компанија која работи на половина газе.“

81
00:03:54,000 --> 00:03:57,000
(Смеа)

82
00:03:58,000 --> 00:04:00,000
Втората работа која сакав да ви ја кажам се однесува на вас.

83
00:04:00,000 --> 00:04:03,000
Мислам дека овде има околу 1.600 луѓе.

84
00:04:03,000 --> 00:04:06,000
Според моја проценка, околу 45 од вас

85
00:04:06,000 --> 00:04:08,000
се апсолутно вљубени во класичната музика.

86
00:04:09,000 --> 00:04:14,000
Ја обожавате. Радиото ви е наместено на тој канал,

87
00:04:14,000 --> 00:04:17,000
имате цедиња во кола, одите на симфониски концерти,

88
00:04:17,000 --> 00:04:18,000
децата ви свират на некој инструмент.

89
00:04:18,000 --> 00:04:20,000
Животот не можете да си го замислите без класичната музика.

90
00:04:21,000 --> 00:04:23,000
Тоа е првата група, која е доста мала.

91
00:04:23,000 --> 00:04:25,000
Втората група е малку поголема.

92
00:04:25,000 --> 00:04:27,000
Тоа се луѓето на кои класичната музика не им пречи.

93
00:04:27,000 --> 00:04:28,000
(Смеа)

94
00:04:28,000 --> 00:04:30,000
Се враќате дома, по напорниот ден,

95
00:04:30,000 --> 00:04:32,000
си ставате чаша вино и се опуштате.

96
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
Малку Вивалди во позадина никому нема да наштети.

97
00:04:35,000 --> 00:04:36,000
(Смеа)

98
00:04:36,000 --> 00:04:37,000
Тоа е втората група.

99
00:04:37,000 --> 00:04:38,000
Е, сега доаѓа третата група.

100
00:04:38,000 --> 00:04:40,000
Тоа се луѓето кои никогаш не слушаат класична музика.

101
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
Таа воопшто не е дел од нивниот живот.

102
00:04:43,000 --> 00:04:45,000
Ја слушате по аеродроми, но...

103
00:04:45,000 --> 00:04:47,000
(Смеа)

104
00:04:47,000 --> 00:04:48,000
можеби го слушнавте маршот од Аида

105
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
кога влегувавте во салата, но тоа е тоа.

106
00:04:52,000 --> 00:04:53,000
Ова, најверојатно, е најголемата група.

107
00:04:53,000 --> 00:04:55,000
Но, постои и една многу мала група

108
00:04:55,000 --> 00:04:58,000
на луѓе кои мислат дека немаат слух за музика.

109
00:04:58,000 --> 00:05:00,000
Неверојатно многу луѓе мислат дека немаат слух.

110
00:05:01,000 --> 00:05:03,000
Често слушам коментари како „маж ми нема слух.“

111
00:05:03,000 --> 00:05:04,000
(Смеа)

112
00:05:04,000 --> 00:05:07,000
Всушност, не може да немате слух. Сите имаат слух.

113
00:05:07,000 --> 00:05:10,000
Да немате слух, не би можеле ни да ја смените брзината

114
00:05:10,000 --> 00:05:12,000
во кола со рачен менувач.

115
00:05:12,000 --> 00:05:14,000
Не би можеле да препознаете дали некој

116
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
е од Тексас или Рим.

117
00:05:16,000 --> 00:05:20,000
А, телефонот, пак... да се јави сега мајка ви

118
00:05:21,000 --> 00:05:23,000
на тој мизерен телефон, и да каже „здраво“,

119
00:05:23,000 --> 00:05:26,000
не само што ќе знаете кој е, туку ќе знаете и во какво расположение е.

120
00:05:27,000 --> 00:05:30,000
Имате одлично уво. Сите ние имаме одлично уво.

121
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
Сите имаме слух.

122
00:05:32,000 --> 00:05:36,000
Но, залудно е да ви го зборувам ова

123
00:05:36,000 --> 00:05:39,000
кога има толку голем јаз помеѓу оние кои ја разбираат

124
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
и сакаат класичната музика

125
00:05:42,000 --> 00:05:45,000
и оние кои немаат никаква врска со неа.

126
00:05:45,000 --> 00:05:47,000
Значи, нема луѓе без слух.

127
00:05:47,000 --> 00:05:51,000
Но, дури и кај трите други групи, јазот е голем.

128
00:05:51,000 --> 00:05:55,000
Значи, не сопирам сè додека сите овде,

129
00:05:55,000 --> 00:06:00,000
долу, во Аспен, па и тие што нè гледаат,

130
00:06:01,000 --> 00:06:04,000
не ја засакаат и не почнат да ја разбираат класичната музика.

131
00:06:04,000 --> 00:06:06,000
Тоа ми е целта.

132
00:06:07,000 --> 00:06:12,000
Како што гледате, воопшто не се сомневам

133
00:06:12,000 --> 00:06:15,000
дека ова ќе успее... ако ме погледнете, така?

134
00:06:15,000 --> 00:06:19,000
Една од особините на лидерот е тоа што тој, ниту за момент,

135
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
не се сомнева во капацитетот на луѓето што ги предводи

136
00:06:23,000 --> 00:06:25,000
да го согледаат неговиот сон.

137
00:06:25,000 --> 00:06:28,000
Замислете Мартин Лутер Кинг да кажеше: „Имам еден сон,

138
00:06:28,000 --> 00:06:30,000
ама не сум баш сигурен дека ќе ме сфатат.“

139
00:06:30,000 --> 00:06:33,000
(Смеа)

140
00:06:34,000 --> 00:06:36,000
Добро. Значи, ќе одам со едно дело од Шопен.

141
00:06:36,000 --> 00:06:41,000
Ова е една убава увертира. Некои од вас ќе ја препознаат.

142
00:06:42,000 --> 00:07:10,000
(музика)

143
00:07:10,000 --> 00:07:12,000
Знаете ли што мислам дека се случи сега?

144
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
Кога почнав, си помисливте: „Колку убаво звучи тоа.“

145
00:07:15,000 --> 00:07:28,000
(музика)

146
00:07:29,000 --> 00:07:30,000
„Мислам дека догодина не треба

147
00:07:30,000 --> 00:07:32,000
да одиме на одмор на истово место.“

148
00:07:32,000 --> 00:07:35,000
(Смеа)

149
00:07:35,000 --> 00:07:38,000
Интересно, нели? Од каде одеднаш

150
00:07:38,000 --> 00:07:41,000
тие мисли во главата.

151
00:07:41,000 --> 00:07:42,000
И, секако...

152
00:07:42,000 --> 00:07:45,000
(Аплауз)

153
00:07:45,000 --> 00:07:47,000
...ако делото е долго, а вие сте изморени,

154
00:07:48,000 --> 00:07:49,000
би можеле и да задремете.

155
00:07:49,000 --> 00:07:51,000
Па, тој до вас ќе ве удри во ребра

156
00:07:51,000 --> 00:07:55,000
и ќе рече: „Разбуди се! Ова ти е култура!“ А, вие умирате од срам.

157
00:07:55,000 --> 00:07:58,000
Но, дали сте помислиле дека причината зошто ви се спие

158
00:07:59,000 --> 00:08:01,000
кога слушате класична музика е во нас?

159
00:08:01,000 --> 00:08:03,000
Дали некој си помисли, додека свирев сега,

160
00:08:03,000 --> 00:08:05,000
„Зошто користи толку импулси?“

161
00:08:05,000 --> 00:08:08,000
Да ја мрдав вака главата, сигурно ќе си го помислевте тоа.

162
00:08:09,000 --> 00:08:14,000
(музика)

163
00:08:14,000 --> 00:08:18,000
И, така, до крајот на животот, кога и да слушнете класична музика,

164
00:08:18,000 --> 00:08:22,000
секогаш ќе знаете дали ги слушате импулсите.

165
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
Ајде, да видиме што, всушност, се случува тука.

166
00:08:24,000 --> 00:08:29,000
Имаме едно (си). Ова е (си). Следната нота е (до).

167
00:08:29,000 --> 00:08:32,000
Целата поента на нотата (до) е да направи (си) да звучи тажно. Нели?

168
00:08:32,000 --> 00:08:35,000
(Смеа)

169
00:08:35,000 --> 00:08:37,000
Композиторите го знаат тоа. Ако сакаат тажна музика,

170
00:08:37,000 --> 00:08:38,000
ги користат овие две ноти.

171
00:08:38,000 --> 00:08:43,000
(музика)

172
00:08:43,000 --> 00:08:45,000
Но, во основа, тоа е (си) со четири тажни ноти.

173
00:08:45,000 --> 00:08:47,000
(Смеа)

174
00:08:48,000 --> 00:08:53,000
Сега одиме на (ла)... па, на (сол)... па, на (фа).

175
00:08:53,000 --> 00:08:57,000
Значи, (си), (ла), (сол), (фа). Ако е така...

176
00:08:58,000 --> 00:09:04,000
тогаш, што очекуваме да биде следно? Не ни успеа...

177
00:09:04,000 --> 00:09:10,000
Ајде, пак... хорот на ТЕД.

178
00:09:10,000 --> 00:09:13,000
(Смеа)

179
00:09:13,000 --> 00:09:17,000
Гледате дека сите имаат слух? Сите.

180
00:09:17,000 --> 00:09:19,000
Дури и во селата во Бангладеш,

181
00:09:19,000 --> 00:09:24,000
или во селцата во Кина. Сите знаат...

182
00:09:25,000 --> 00:09:28,000
Сите знаат дека треба да дојде (ми).

183
00:09:28,000 --> 00:09:31,000
Но, Шопен не сакал веднаш да оди на (ми),

184
00:09:32,000 --> 00:09:34,000
затоа што... што ќе се случи? Ќе заврши, како Хамлет.

185
00:09:34,000 --> 00:09:36,000
Се сеќавате на Хамлет? Уште во чин 1, сцена 3,

186
00:09:37,000 --> 00:09:38,000
дознава дека чичко му го убил татко му.

187
00:09:38,000 --> 00:09:40,000
Па, доаѓа до чичко му

188
00:09:40,000 --> 00:09:41,000
и за малку да го убие, па се повлекува.

189
00:09:41,000 --> 00:09:44,000
Пак му се доближува и скоро го убива...

190
00:09:44,000 --> 00:09:46,000
Па, критичарите од задните редови,

191
00:09:46,000 --> 00:09:49,000
кои мора да кажат нешто, велат: „Да, Хамлет е нерешителен.“

192
00:09:49,000 --> 00:09:50,000
(Смеа)

193
00:09:50,000 --> 00:09:52,000
Или „Хамлет има Едипов комплекс.“

194
00:09:53,000 --> 00:09:56,000
Не бре, инаку претставата би завршила, смотани!

195
00:09:56,000 --> 00:09:58,000
Затоа Шекспир ја натрупал драмата со толку случки.

196
00:09:59,000 --> 00:10:01,000
Офелија полудува, па драма во драма,

197
00:10:01,000 --> 00:10:02,000
па черепот и гробарите.

198
00:10:03,000 --> 00:10:06,000
Сето тоа е одложување до чин 5, кога го убива.

199
00:10:06,000 --> 00:10:11,000
Истото е и со Шопен. Само што требаше да дојде до (ми),

200
00:10:11,000 --> 00:10:13,000
вели: „А, не, подобро да си се вратам.“

201
00:10:13,000 --> 00:10:16,000
И се враќа.

202
00:10:17,000 --> 00:10:20,000
Сега се возбудува... ова е возбуда,

203
00:10:20,000 --> 00:10:21,000
ништо страшно.

204
00:10:22,000 --> 00:10:24,000
Па, оди до повишено (фа), и конечно до (ми).

205
00:10:24,000 --> 00:10:27,000
Ама, акордот е погрешен. Се бара овој акорд...

206
00:10:28,000 --> 00:10:31,000
А, тој го дава овој...

207
00:10:31,000 --> 00:10:35,000
Тоа се нарекува лажна каденца, затоа што ве залажува.

208
00:10:36,000 --> 00:10:38,000
На студентите секогаш им велам: „Ако имате лажна каденца,

209
00:10:38,000 --> 00:10:40,000
само кренете ги веѓите и сите ќе знаат.“

210
00:10:40,000 --> 00:10:43,000
(Смеа)

211
00:10:43,000 --> 00:10:46,000
(Аплауз)

212
00:10:47,000 --> 00:10:49,000
Значи, доаѓа до (ми), но во погрешниот акорд.

213
00:10:49,000 --> 00:10:52,000
Пак се обидува со (ми). Акордот не чини.

214
00:10:52,000 --> 00:10:55,000
Пак... и тој акорд не чини.

215
00:10:55,000 --> 00:10:57,000
И пак... не чини.

216
00:10:58,000 --> 00:11:01,000
И конечно...

217
00:11:01,000 --> 00:11:05,000
Еден господин од првиот ред направи...

218
00:11:06,000 --> 00:11:08,000
Истиот гест како кога ќе се врати дома

219
00:11:08,000 --> 00:11:11,000
по долг ден, ја гаси колата и вели:

220
00:11:12,000 --> 00:11:15,000
„Ах, дома сум си.“ Сите знаеме каде е дома.

221
00:11:15,000 --> 00:11:18,000
Ова е дело кое тргнува од далеку и оди дома.

222
00:11:18,000 --> 00:11:20,000
Ќе го отсвирам целото

223
00:11:20,000 --> 00:11:23,000
и ќе видите... (си), (до), (си), (до)...

224
00:11:23,000 --> 00:11:25,000
до (ла), па (сол), па (фа),

225
00:11:25,000 --> 00:11:27,000
скоро доаѓа до (ми), но тука сè би завршило.

226
00:11:28,000 --> 00:11:30,000
Се враќа на (си), се возбудува, па на повишено (фа), па (ми).

227
00:11:30,000 --> 00:11:32,000
Погрешен акорд, погрешен акорд, погрешен акорд.

228
00:11:33,000 --> 00:11:35,000
И конечно оди до (ми) - оди дома.

229
00:11:35,000 --> 00:11:38,000
И ќе видите свирење со половина газе.

230
00:11:38,000 --> 00:11:41,000
(Смеа)

231
00:11:41,000 --> 00:11:43,000
За од (си) да дојдам до (ми),

232
00:11:44,000 --> 00:11:49,000
мора да престанам да мислам на секоја поединечна нота,

233
00:11:49,000 --> 00:11:54,000
туку треба да мислам на долгата низа од (си) до (ми).

234
00:11:55,000 --> 00:11:59,000
Бев во Јужна Африка, а не можете да отидете таму,

235
00:11:59,000 --> 00:12:02,000
а да не помислите на Мандела во затвор 27 години.

236
00:12:03,000 --> 00:12:05,000
За што ли размислувал? За ручекот?

237
00:12:05,000 --> 00:12:08,000
Не, размислувал за визијата за Јужна Африка

238
00:12:09,000 --> 00:12:10,000
и за човечките суштества.

239
00:12:10,000 --> 00:12:13,000
И овде зе работи за визијата, за долгата низа.

240
00:12:13,000 --> 00:12:15,000
Како птица која лета над некое поле

241
00:12:15,000 --> 00:12:19,000
и не размислува за оградите под неа, така?

242
00:12:19,000 --> 00:12:22,000
Значи, ќе ја проследиме низата од (си) до (ми).

243
00:12:22,000 --> 00:12:26,000
Имам една последна молба, пред да го отсвирам делото.

244
00:12:26,000 --> 00:12:31,000
Мислете на некого што го сакате, а кој повеќе не е тука.

245
00:12:31,000 --> 00:12:34,000
Вашата баба или саканиот.

246
00:12:35,000 --> 00:12:38,000
Некој што го сакате од сè срце,

247
00:12:38,000 --> 00:12:41,000
но кој повеќе не е со вас.

248
00:12:42,000 --> 00:12:45,000
Замислете ја таа личност, во исто време

249
00:12:45,000 --> 00:12:49,000
следете ја низата од (си) до (ми),

250
00:12:49,000 --> 00:12:57,000
и ќе слушнете што Шопен сакал да каже.

251
00:12:57,000 --> 00:14:48,000
(музика)

252
00:14:48,000 --> 00:14:55,000
(Аплауз)

253
00:14:55,000 --> 00:15:00,000
Можеби се прашувате...

254
00:15:00,000 --> 00:15:06,000
...зошто аплаудирам.

255
00:15:06,000 --> 00:15:08,000
Ова го направив и во едно училиште во Бостон,

256
00:15:08,000 --> 00:15:12,000
пред околу 70 шесто-одделенци, околу 12 години.

257
00:15:12,000 --> 00:15:14,000
Им го објаснив истото ова,

258
00:15:14,000 --> 00:15:15,000
им ја раскажав целата приказна.

259
00:15:15,000 --> 00:15:17,000
На крајот, побудалеа. Аплаудираа.

260
00:15:18,000 --> 00:15:19,000
Јас аплаудирав, тие аплаудираа.

261
00:15:19,000 --> 00:15:21,000
И реков: „Ма, зошто аплаудирам јас?“

262
00:15:21,000 --> 00:15:22,000
А, едно од децата рече: „Па, затоа што ние те слушавме.“

263
00:15:22,000 --> 00:15:27,000
(Смеа)

264
00:15:28,000 --> 00:15:30,000
Замислете... 1.600 зафатени луѓе,

265
00:15:30,000 --> 00:15:32,000
кои се зафатени со најразлични работи,

266
00:15:33,000 --> 00:15:39,000
ја слушаат, ја разбираат и уживаат во музиката на Шопен.

267
00:15:39,000 --> 00:15:40,000
Тоа е веќе нешто.

268
00:15:40,000 --> 00:15:43,000
Сигурен ли сум дека сите тука ја следевте музиката,

269
00:15:43,000 --> 00:15:45,000
ја разбравте и бевте трогнати од неа? Секако, не можам да бидам сигурен.

270
00:15:46,000 --> 00:15:47,000
Но, ќе ви кажам што ми се случи еднаш.

271
00:15:47,000 --> 00:15:50,000
Бев во Ирска за време на немирите пред 10 години,

272
00:15:50,000 --> 00:15:53,000
каде работев со деца од католичката и протeстантската заедница

273
00:15:53,000 --> 00:15:57,000
на тема разрешување на конфликт. Ова го направив и со нив.

274
00:15:58,000 --> 00:16:00,000
Што беше малку ризично, затоа што тоа беа улични деца.

275
00:16:00,000 --> 00:16:03,000
Едно од нив дојде следниот ден и рече:

276
00:16:04,000 --> 00:16:07,000
„Никогаш до сега не сум слушал класична музика,

277
00:16:07,000 --> 00:16:08,000
но кога го отсвири она од шопинг...

278
00:16:08,000 --> 00:16:11,000
(Смеа)

279
00:16:11,000 --> 00:16:15,000
Брат ми го убија лани, а јас не заплакав.

280
00:16:16,000 --> 00:16:17,000
Ама, вчера, кога свиреше,

281
00:16:17,000 --> 00:16:20,000
помислив на него.

282
00:16:20,000 --> 00:16:22,000
И солзите сами ми потекоа.

283
00:16:22,000 --> 00:16:25,000
Добро ми дојде, да се исплачам за брат ми.“

284
00:16:25,000 --> 00:16:27,000
Во тој момент сфатив

285
00:16:27,000 --> 00:16:34,000
дека класичната музика е за сите. За сите.

286
00:16:35,000 --> 00:16:37,000
Како би оделе... затоа што,

287
00:16:37,000 --> 00:16:41,000
во мојата професија не се размислува така.

288
00:16:41,000 --> 00:16:44,000
Велат дека 3% од популацијата сака класична музика.

289
00:16:44,000 --> 00:16:48,000
Кога само би можеле да дојдеме до 4%, би било супер!

290
00:16:49,000 --> 00:16:52,000
Јас велам „Како би оделе, како би зборувале, какви би биле

291
00:16:52,000 --> 00:16:55,000
ако мислите дека 3% од популацијата сака класична музика?

292
00:16:56,000 --> 00:16:58,000
Кога би дошле до 4%, како би оделе?

293
00:16:58,000 --> 00:17:00,000
Како би зборувале, какви би биле

294
00:17:00,000 --> 00:17:02,000
ако мислите дека сите сакаат класична музика,

295
00:17:02,000 --> 00:17:04,000
само не се свесни за тоа?“

296
00:17:04,000 --> 00:17:05,000
(Смеа)

297
00:17:05,000 --> 00:17:07,000
Тоа се два сосема различни света.

298
00:17:08,000 --> 00:17:11,000
Имав едно прекрасно искуство. Имав 45 години.

299
00:17:11,000 --> 00:17:16,000
Бев диригент веќе 20 години и одеднаш сфатив нешто.

300
00:17:17,000 --> 00:17:20,000
Диригентот не испушта ни звук.

301
00:17:20,000 --> 00:17:22,000
Сликата ми стои на цедето...

302
00:17:22,000 --> 00:17:25,000
(Смеа)

303
00:17:25,000 --> 00:17:27,000
ама, диригентот не испушта никаков звук.

304
00:17:28,000 --> 00:17:32,000
Неговата моќ и способност зависат од тоа дали ќе може другите да ги направи моќни.

305
00:17:32,000 --> 00:17:36,000
Тоа смени сè за мене. Ми се смени животот.

306
00:17:37,000 --> 00:17:38,000
Членовите на оркестарот ме прашуваа:

307
00:17:38,000 --> 00:17:40,000
„Бен, што се случи?“ Ете, тоа се случи.

308
00:17:40,000 --> 00:17:45,000
Сфатив дека мојата работа е да ги разбудам можностите во другите луѓе.

309
00:17:45,000 --> 00:17:48,000
И сакав да знам дали го правам тоа.

310
00:17:48,000 --> 00:17:51,000
Знаете како дознавате? Им погледнувате во очите.

311
00:17:51,000 --> 00:17:55,000
Ако очите им светкаат, сте успеале.

312
00:17:56,000 --> 00:17:57,000
Цело село може да осветлите со неговите очи.

313
00:17:57,000 --> 00:17:59,000
(Смеа)

314
00:17:59,000 --> 00:18:01,000
Ако очите светкаат, сте успеале.

315
00:18:01,000 --> 00:18:04,000
Ако очите не светкаат, треба да си поставите едно прашање.

316
00:18:04,000 --> 00:18:05,000
А, тоа е ова:

317
00:18:05,000 --> 00:18:11,000
Кој сум јас, па очите на моите музичари не светкаат?

318
00:18:12,000 --> 00:18:13,000
Тоа може да го направиме и со децата.

319
00:18:13,000 --> 00:18:18,000
Кој сум јас, па очите на моите деца не светкаат?

320
00:18:19,000 --> 00:18:21,000
Тоа е сосема друг свет.

321
00:18:21,000 --> 00:18:26,000
Скоро доаѓа крајот на оваа магична недела,

322
00:18:27,000 --> 00:18:28,000
по што се враќаме во вистинскиот свет.

323
00:18:28,000 --> 00:18:32,000
Време е да се запрашаме:

324
00:18:32,000 --> 00:18:37,000
Кои сме, како што се враќаме во светот?

325
00:18:37,000 --> 00:18:39,000
Јас имам една дефиниција за успехот.

326
00:18:40,000 --> 00:18:42,000
За мене, тоа е многу просто. Богатството, славата и моќта не се важни.

327
00:18:42,000 --> 00:18:45,000
Важно е колку светкави очи има околу мене.

328
00:18:46,000 --> 00:18:49,000
Сакам да кажам уште нешто,

329
00:18:49,000 --> 00:18:52,000
а тоа е дека навистина е важно што зборуваме.

330
00:18:52,000 --> 00:18:54,000
Зборовите што ги изговараме се важни.

331
00:18:54,000 --> 00:18:58,000
Ова го научив од една жена која го преживеала Аушвиц,

332
00:18:58,000 --> 00:18:59,000
една од ретките преживеани.

333
00:18:59,000 --> 00:19:03,000
Отишла во Аушвиц кога имала 15 години,

334
00:19:04,000 --> 00:19:11,000
нејзиниот брат имал 8, а родителите им умреле.

335
00:19:11,000 --> 00:19:16,000
И ми рече вака...

336
00:19:16,000 --> 00:19:19,000
Бевме во возот и одевме кон Аушвиц. Погледнав надолу

337
00:19:19,000 --> 00:19:21,000
и видов дека брат ми ги изгубил чевлите.

338
00:19:22,000 --> 00:19:25,000
Му реков: „Зошто си толку глупав? Пази си ги работите,

339
00:19:25,000 --> 00:19:26,000
аман веќе?!“ Како што една постара сестра

340
00:19:26,000 --> 00:19:30,000
би му рекла на помалиот брат.

341
00:19:30,000 --> 00:19:33,000
За жал, тоа било последното нешто што му го рекла,

342
00:19:33,000 --> 00:19:37,000
затоа што повеќе не го видела. Тој не преживеал.

343
00:19:37,000 --> 00:19:39,000
Па, кога излегла од Аушвиц, си ветила нешто.

344
00:19:40,000 --> 00:19:44,000
Рече: „Од Аушвиц излегов во нов живот

345
00:19:44,000 --> 00:19:49,000
и се заколнав. Се заколнав дека никогаш нема да кажам нешто

346
00:19:50,000 --> 00:19:53,000
што не е достојно да биде последното нешто што ќе го кажам.“

347
00:19:53,000 --> 00:19:57,000
Можеме ли и ние така? Не. Ќе грешиме и ќе бараме грешки во другите.

348
00:19:58,000 --> 00:20:05,000
Но, сепак, тоа е можност кон која може да се стремиме. Благодарам.

349
00:20:05,000 --> 00:20:10,000
(Аплауз)

350
00:20:11,000 --> 00:20:22,000
Очи што светкаат.

351
00:20:22,000 --> 00:20:25,000
Благодарам.

352
00:20:26,000 --> 00:20:31,000
(музика)