0:00:00.000,0:00:03.000
Сигурно многумина од вас ја знаат приказната за двајцата трговци

0:00:03.000,0:00:06.000
кои отишле во Африка во почетокот на 20ти век.

0:00:06.000,0:00:08.000
Биле пратени за да видат дали има можност

0:00:08.000,0:00:10.000
таму да се продаваат чевли.

0:00:10.000,0:00:13.000
Испратиле телеграми до Манчестер.

0:00:13.000,0:00:17.000
Едниот напишал „Безнадежно е. Стоп.

0:00:17.000,0:00:18.000
Овде не носат чевли.“

0:00:18.000,0:00:21.000
А, другиот напишал „Неверојатна шанса.

0:00:21.000,0:00:23.000
Сеуште никој нема чевли.“

0:00:23.000,0:00:24.000
(Смеа)

0:00:24.000,0:00:27.000
Слична ситуација постои и во светот на класичната музика,

0:00:28.000,0:00:29.000
затоа што има луѓе кои мислат

0:00:29.000,0:00:32.000
дека класичната музика изумира.

0:00:33.000,0:00:36.000
Но, нè има и такви кои мислиме дека најдоброто допрва доаѓа.

0:00:36.000,0:00:40.000
И наместо да почнам со статистики и трендови,

0:00:40.000,0:00:42.000
и да ви кажам за сите оркестри кои се растураат

0:00:42.000,0:00:45.000
и продукциски куќи кои се затвораат,

0:00:45.000,0:00:49.000
помислив дека е подобро да направиме експеримент вечерва.

0:00:49.000,0:00:53.000
Всушност, ова баш и не е експеримент, затоа што веќе знам кој ќе биде резултатот.

0:00:54.000,0:00:56.000
Но, наликува на експеримент. Пред да...

0:00:56.000,0:01:00.000
(Смеа)

0:01:00.000,0:01:02.000
...пред да почнеме, две работи.

0:01:02.000,0:01:06.000
Прво, сакам да ве потсетам како свири пијано

0:01:07.000,0:01:08.000
едно седум-годишно дете.

0:01:08.000,0:01:10.000
Можеби и вие имате едно вакво дете дома.

0:01:11.000,0:01:12.000
Тоа звучи вака некако...

0:01:12.000,0:01:32.000
(пијано)

0:01:32.000,0:01:34.000
Гледам дека ова ви е познато.

0:01:34.000,0:01:39.000
Е, сега, ако тоа дете вежба и зема часови уште една година...

0:01:39.000,0:01:40.000
сега има осум години и звучи вака.

0:01:40.000,0:01:47.000
(пијано)

0:01:47.000,0:01:50.000
Па, вежба и зема часови уште една година. Сега има девет години.

0:01:50.000,0:01:56.000
(пијано)

0:01:56.000,0:01:59.000
Па, уште една година... сега има десет.

0:01:59.000,0:02:06.000
(пијано)

0:02:06.000,0:02:07.000
И тука обично се откажуваат.

0:02:07.000,0:02:09.000
(Смеа)

0:02:09.000,0:02:11.000
(Аплауз)

0:02:11.000,0:02:13.000
Но, да почекало уште една година,

0:02:14.000,0:02:15.000
би го слушнале ова.

0:02:15.000,0:02:24.000
(пијано)

0:02:24.000,0:02:27.000
Можеби си помисливте дека детето

0:02:27.000,0:02:30.000
одеднаш се внело во музиката, почнало да свири со страст,

0:02:30.000,0:02:33.000
или има нов професор, влегло во пубертет, што ли ти не.

0:02:33.000,0:02:37.000
Но, всушност, разликата е во тоа што се намалија импулсите.

0:02:38.000,0:02:39.000
Првиот пат кога свиреше,

0:02:39.000,0:02:41.000
свиреше со потенцирање на секоја нота.

0:02:42.000,0:02:44.000
(пијано)

0:02:44.000,0:02:46.000
Потоа, со потенцирање на секоја втора нота.

0:02:47.000,0:02:49.000
(пијано)

0:02:49.000,0:02:50.000
Ќе го забележите тоа ако ми ја гледате главата.

0:02:51.000,0:02:52.000
(Смеа)

0:02:52.000,0:02:54.000
Девет-годишното дете

0:02:54.000,0:02:55.000
ја потенцира секоја четврта нота.

0:02:55.000,0:02:57.000
(пијано)

0:02:58.000,0:02:59.000
Десет-годишното секоја осма нота.

0:02:59.000,0:03:02.000
(пијано)

0:03:02.000,0:03:04.000
Единаесет-годишното потенцира само една нота во целиот сегмент.

0:03:04.000,0:03:07.000
(пијано)

0:03:08.000,0:03:10.000
Навистина не знам како се најдов во оваа позиција.

0:03:10.000,0:03:12.000
(Смеа)

0:03:13.000,0:03:15.000
Не го правам тоа намерно.

0:03:15.000,0:03:17.000
Не... музиката ме турка,

0:03:17.000,0:03:19.000
па затоа ова го нарекувам свирење со половина газе.

0:03:19.000,0:03:21.000
(пијано)

0:03:21.000,0:03:22.000
Може и со другата половина.

0:03:22.000,0:03:26.000
(пијано)

0:03:26.000,0:03:29.000
Еден господин еднаш гледаше една презентација која ја правев

0:03:29.000,0:03:30.000
кога работев со еден млад пијанист.

0:03:31.000,0:03:33.000
Тој беше претседател на една корпорација од Охајо.

0:03:33.000,0:03:35.000
Додека работев со пијанистот му реков

0:03:36.000,0:03:38.000
„Твојот проблем е што свириш со целото газе.

0:03:38.000,0:03:40.000
Треба да свириш само со едната половина.“

0:03:40.000,0:03:42.000
Му го поместив телото вака, додека свиреше,

0:03:42.000,0:03:44.000
и музиката одеднаш како да полета.

0:03:45.000,0:03:47.000
Публиката веднаш ја забележа разликата.

0:03:47.000,0:03:49.000
Подоцна добив писмо од овој господин.

0:03:49.000,0:03:50.000
Вели: „Бев толку трогнат,

0:03:50.000,0:03:52.000
што ја трансформирав целата компанија

0:03:53.000,0:03:54.000
во компанија која работи на половина газе.“

0:03:54.000,0:03:57.000
(Смеа)

0:03:58.000,0:04:00.000
Втората работа која сакав да ви ја кажам се однесува на вас.

0:04:00.000,0:04:03.000
Мислам дека овде има околу 1.600 луѓе.

0:04:03.000,0:04:06.000
Според моја проценка, околу 45 од вас

0:04:06.000,0:04:08.000
се апсолутно вљубени во класичната музика.

0:04:09.000,0:04:14.000
Ја обожавате. Радиото ви е наместено на тој канал,

0:04:14.000,0:04:17.000
имате цедиња во кола, одите на симфониски концерти,

0:04:17.000,0:04:18.000
децата ви свират на некој инструмент.

0:04:18.000,0:04:20.000
Животот не можете да си го замислите без класичната музика.

0:04:21.000,0:04:23.000
Тоа е првата група, која е доста мала.

0:04:23.000,0:04:25.000
Втората група е малку поголема.

0:04:25.000,0:04:27.000
Тоа се луѓето на кои класичната музика не им пречи.

0:04:27.000,0:04:28.000
(Смеа)

0:04:28.000,0:04:30.000
Се враќате дома, по напорниот ден,

0:04:30.000,0:04:32.000
си ставате чаша вино и се опуштате.

0:04:33.000,0:04:35.000
Малку Вивалди во позадина никому нема да наштети.

0:04:35.000,0:04:36.000
(Смеа)

0:04:36.000,0:04:37.000
Тоа е втората група.

0:04:37.000,0:04:38.000
Е, сега доаѓа третата група.

0:04:38.000,0:04:40.000
Тоа се луѓето кои никогаш не слушаат класична музика.

0:04:40.000,0:04:42.000
Таа воопшто не е дел од нивниот живот.

0:04:43.000,0:04:45.000
Ја слушате по аеродроми, но...

0:04:45.000,0:04:47.000
(Смеа)

0:04:47.000,0:04:48.000
можеби го слушнавте маршот од Аида

0:04:48.000,0:04:51.000
кога влегувавте во салата, но тоа е тоа.

0:04:52.000,0:04:53.000
Ова, најверојатно, е најголемата група.

0:04:53.000,0:04:55.000
Но, постои и една многу мала група

0:04:55.000,0:04:58.000
на луѓе кои мислат дека немаат слух за музика.

0:04:58.000,0:05:00.000
Неверојатно многу луѓе мислат дека немаат слух.

0:05:01.000,0:05:03.000
Често слушам коментари како „маж ми нема слух.“

0:05:03.000,0:05:04.000
(Смеа)

0:05:04.000,0:05:07.000
Всушност, не може да немате слух. Сите имаат слух.

0:05:07.000,0:05:10.000
Да немате слух, не би можеле ни да ја смените брзината

0:05:10.000,0:05:12.000
во кола со рачен менувач.

0:05:12.000,0:05:14.000
Не би можеле да препознаете дали некој

0:05:14.000,0:05:16.000
е од Тексас или Рим.

0:05:16.000,0:05:20.000
А, телефонот, пак... да се јави сега мајка ви

0:05:21.000,0:05:23.000
на тој мизерен телефон, и да каже „здраво“,

0:05:23.000,0:05:26.000
не само што ќе знаете кој е, туку ќе знаете и во какво расположение е.

0:05:27.000,0:05:30.000
Имате одлично уво. Сите ние имаме одлично уво.

0:05:30.000,0:05:32.000
Сите имаме слух.

0:05:32.000,0:05:36.000
Но, залудно е да ви го зборувам ова

0:05:36.000,0:05:39.000
кога има толку голем јаз помеѓу оние кои ја разбираат

0:05:40.000,0:05:42.000
и сакаат класичната музика

0:05:42.000,0:05:45.000
и оние кои немаат никаква врска со неа.

0:05:45.000,0:05:47.000
Значи, нема луѓе без слух.

0:05:47.000,0:05:51.000
Но, дури и кај трите други групи, јазот е голем.

0:05:51.000,0:05:55.000
Значи, не сопирам сè додека сите овде,

0:05:55.000,0:06:00.000
долу, во Аспен, па и тие што нè гледаат,

0:06:01.000,0:06:04.000
не ја засакаат и не почнат да ја разбираат класичната музика.

0:06:04.000,0:06:06.000
Тоа ми е целта.

0:06:07.000,0:06:12.000
Како што гледате, воопшто не се сомневам

0:06:12.000,0:06:15.000
дека ова ќе успее... ако ме погледнете, така?

0:06:15.000,0:06:19.000
Една од особините на лидерот е тоа што тој, ниту за момент,

0:06:19.000,0:06:22.000
не се сомнева во капацитетот на луѓето што ги предводи

0:06:23.000,0:06:25.000
да го согледаат неговиот сон.

0:06:25.000,0:06:28.000
Замислете Мартин Лутер Кинг да кажеше: „Имам еден сон,

0:06:28.000,0:06:30.000
ама не сум баш сигурен дека ќе ме сфатат.“

0:06:30.000,0:06:33.000
(Смеа)

0:06:34.000,0:06:36.000
Добро. Значи, ќе одам со едно дело од Шопен.

0:06:36.000,0:06:41.000
Ова е една убава увертира. Некои од вас ќе ја препознаат.

0:06:42.000,0:07:10.000
(музика)

0:07:10.000,0:07:12.000
Знаете ли што мислам дека се случи сега?

0:07:13.000,0:07:15.000
Кога почнав, си помисливте: „Колку убаво звучи тоа.“

0:07:15.000,0:07:28.000
(музика)

0:07:29.000,0:07:30.000
„Мислам дека догодина не треба

0:07:30.000,0:07:32.000
да одиме на одмор на истово место.“

0:07:32.000,0:07:35.000
(Смеа)

0:07:35.000,0:07:38.000
Интересно, нели? Од каде одеднаш

0:07:38.000,0:07:41.000
тие мисли во главата.

0:07:41.000,0:07:42.000
И, секако...

0:07:42.000,0:07:45.000
(Аплауз)

0:07:45.000,0:07:47.000
...ако делото е долго, а вие сте изморени,

0:07:48.000,0:07:49.000
би можеле и да задремете.

0:07:49.000,0:07:51.000
Па, тој до вас ќе ве удри во ребра

0:07:51.000,0:07:55.000
и ќе рече: „Разбуди се! Ова ти е култура!“ А, вие умирате од срам.

0:07:55.000,0:07:58.000
Но, дали сте помислиле дека причината зошто ви се спие

0:07:59.000,0:08:01.000
кога слушате класична музика е во нас?

0:08:01.000,0:08:03.000
Дали некој си помисли, додека свирев сега,

0:08:03.000,0:08:05.000
„Зошто користи толку импулси?“

0:08:05.000,0:08:08.000
Да ја мрдав вака главата, сигурно ќе си го помислевте тоа.

0:08:09.000,0:08:14.000
(музика)

0:08:14.000,0:08:18.000
И, така, до крајот на животот, кога и да слушнете класична музика,

0:08:18.000,0:08:22.000
секогаш ќе знаете дали ги слушате импулсите.

0:08:22.000,0:08:24.000
Ајде, да видиме што, всушност, се случува тука.

0:08:24.000,0:08:29.000
Имаме едно (си). Ова е (си). Следната нота е (до).

0:08:29.000,0:08:32.000
Целата поента на нотата (до) е да направи (си) да звучи тажно. Нели?

0:08:32.000,0:08:35.000
(Смеа)

0:08:35.000,0:08:37.000
Композиторите го знаат тоа. Ако сакаат тажна музика,

0:08:37.000,0:08:38.000
ги користат овие две ноти.

0:08:38.000,0:08:43.000
(музика)

0:08:43.000,0:08:45.000
Но, во основа, тоа е (си) со четири тажни ноти.

0:08:45.000,0:08:47.000
(Смеа)

0:08:48.000,0:08:53.000
Сега одиме на (ла)... па, на (сол)... па, на (фа).

0:08:53.000,0:08:57.000
Значи, (си), (ла), (сол), (фа). Ако е така...

0:08:58.000,0:09:04.000
тогаш, што очекуваме да биде следно? Не ни успеа...

0:09:04.000,0:09:10.000
Ајде, пак... хорот на ТЕД.

0:09:10.000,0:09:13.000
(Смеа)

0:09:13.000,0:09:17.000
Гледате дека сите имаат слух? Сите.

0:09:17.000,0:09:19.000
Дури и во селата во Бангладеш,

0:09:19.000,0:09:24.000
или во селцата во Кина. Сите знаат...

0:09:25.000,0:09:28.000
Сите знаат дека треба да дојде (ми).

0:09:28.000,0:09:31.000
Но, Шопен не сакал веднаш да оди на (ми),

0:09:32.000,0:09:34.000
затоа што... што ќе се случи? Ќе заврши, како Хамлет.

0:09:34.000,0:09:36.000
Се сеќавате на Хамлет? Уште во чин 1, сцена 3,

0:09:37.000,0:09:38.000
дознава дека чичко му го убил татко му.

0:09:38.000,0:09:40.000
Па, доаѓа до чичко му

0:09:40.000,0:09:41.000
и за малку да го убие, па се повлекува.

0:09:41.000,0:09:44.000
Пак му се доближува и скоро го убива...

0:09:44.000,0:09:46.000
Па, критичарите од задните редови,

0:09:46.000,0:09:49.000
кои мора да кажат нешто, велат: „Да, Хамлет е нерешителен.“

0:09:49.000,0:09:50.000
(Смеа)

0:09:50.000,0:09:52.000
Или „Хамлет има Едипов комплекс.“

0:09:53.000,0:09:56.000
Не бре, инаку претставата би завршила, смотани!

0:09:56.000,0:09:58.000
Затоа Шекспир ја натрупал драмата со толку случки.

0:09:59.000,0:10:01.000
Офелија полудува, па драма во драма,

0:10:01.000,0:10:02.000
па черепот и гробарите.

0:10:03.000,0:10:06.000
Сето тоа е одложување до чин 5, кога го убива.

0:10:06.000,0:10:11.000
Истото е и со Шопен. Само што требаше да дојде до (ми),

0:10:11.000,0:10:13.000
вели: „А, не, подобро да си се вратам.“

0:10:13.000,0:10:16.000
И се враќа.

0:10:17.000,0:10:20.000
Сега се возбудува... ова е возбуда,

0:10:20.000,0:10:21.000
ништо страшно.

0:10:22.000,0:10:24.000
Па, оди до повишено (фа), и конечно до (ми).

0:10:24.000,0:10:27.000
Ама, акордот е погрешен. Се бара овој акорд...

0:10:28.000,0:10:31.000
А, тој го дава овој...

0:10:31.000,0:10:35.000
Тоа се нарекува лажна каденца, затоа што ве залажува.

0:10:36.000,0:10:38.000
На студентите секогаш им велам: „Ако имате лажна каденца,

0:10:38.000,0:10:40.000
само кренете ги веѓите и сите ќе знаат.“

0:10:40.000,0:10:43.000
(Смеа)

0:10:43.000,0:10:46.000
(Аплауз)

0:10:47.000,0:10:49.000
Значи, доаѓа до (ми), но во погрешниот акорд.

0:10:49.000,0:10:52.000
Пак се обидува со (ми). Акордот не чини.

0:10:52.000,0:10:55.000
Пак... и тој акорд не чини.

0:10:55.000,0:10:57.000
И пак... не чини.

0:10:58.000,0:11:01.000
И конечно...

0:11:01.000,0:11:05.000
Еден господин од првиот ред направи...

0:11:06.000,0:11:08.000
Истиот гест како кога ќе се врати дома

0:11:08.000,0:11:11.000
по долг ден, ја гаси колата и вели:

0:11:12.000,0:11:15.000
„Ах, дома сум си.“ Сите знаеме каде е дома.

0:11:15.000,0:11:18.000
Ова е дело кое тргнува од далеку и оди дома.

0:11:18.000,0:11:20.000
Ќе го отсвирам целото

0:11:20.000,0:11:23.000
и ќе видите... (си), (до), (си), (до)...

0:11:23.000,0:11:25.000
до (ла), па (сол), па (фа),

0:11:25.000,0:11:27.000
скоро доаѓа до (ми), но тука сè би завршило.

0:11:28.000,0:11:30.000
Се враќа на (си), се возбудува, па на повишено (фа), па (ми).

0:11:30.000,0:11:32.000
Погрешен акорд, погрешен акорд, погрешен акорд.

0:11:33.000,0:11:35.000
И конечно оди до (ми) - оди дома.

0:11:35.000,0:11:38.000
И ќе видите свирење со половина газе.

0:11:38.000,0:11:41.000
(Смеа)

0:11:41.000,0:11:43.000
За од (си) да дојдам до (ми),

0:11:44.000,0:11:49.000
мора да престанам да мислам на секоја поединечна нота,

0:11:49.000,0:11:54.000
туку треба да мислам на долгата низа од (си) до (ми).

0:11:55.000,0:11:59.000
Бев во Јужна Африка, а не можете да отидете таму,

0:11:59.000,0:12:02.000
а да не помислите на Мандела во затвор 27 години.

0:12:03.000,0:12:05.000
За што ли размислувал? За ручекот?

0:12:05.000,0:12:08.000
Не, размислувал за визијата за Јужна Африка

0:12:09.000,0:12:10.000
и за човечките суштества.

0:12:10.000,0:12:13.000
И овде зе работи за визијата, за долгата низа.

0:12:13.000,0:12:15.000
Како птица која лета над некое поле

0:12:15.000,0:12:19.000
и не размислува за оградите под неа, така?

0:12:19.000,0:12:22.000
Значи, ќе ја проследиме низата од (си) до (ми).

0:12:22.000,0:12:26.000
Имам една последна молба, пред да го отсвирам делото.

0:12:26.000,0:12:31.000
Мислете на некого што го сакате, а кој повеќе не е тука.

0:12:31.000,0:12:34.000
Вашата баба или саканиот.

0:12:35.000,0:12:38.000
Некој што го сакате од сè срце,

0:12:38.000,0:12:41.000
но кој повеќе не е со вас.

0:12:42.000,0:12:45.000
Замислете ја таа личност, во исто време

0:12:45.000,0:12:49.000
следете ја низата од (си) до (ми),

0:12:49.000,0:12:57.000
и ќе слушнете што Шопен сакал да каже.

0:12:57.000,0:14:48.000
(музика)

0:14:48.000,0:14:55.000
(Аплауз)

0:14:55.000,0:15:00.000
Можеби се прашувате...

0:15:00.000,0:15:06.000
...зошто аплаудирам.

0:15:06.000,0:15:08.000
Ова го направив и во едно училиште во Бостон,

0:15:08.000,0:15:12.000
пред околу 70 шесто-одделенци, околу 12 години.

0:15:12.000,0:15:14.000
Им го објаснив истото ова,

0:15:14.000,0:15:15.000
им ја раскажав целата приказна.

0:15:15.000,0:15:17.000
На крајот, побудалеа. Аплаудираа.

0:15:18.000,0:15:19.000
Јас аплаудирав, тие аплаудираа.

0:15:19.000,0:15:21.000
И реков: „Ма, зошто аплаудирам јас?“

0:15:21.000,0:15:22.000
А, едно од децата рече: „Па, затоа што ние те слушавме.“

0:15:22.000,0:15:27.000
(Смеа)

0:15:28.000,0:15:30.000
Замислете... 1.600 зафатени луѓе,

0:15:30.000,0:15:32.000
кои се зафатени со најразлични работи,

0:15:33.000,0:15:39.000
ја слушаат, ја разбираат и уживаат во музиката на Шопен.

0:15:39.000,0:15:40.000
Тоа е веќе нешто.

0:15:40.000,0:15:43.000
Сигурен ли сум дека сите тука ја следевте музиката,

0:15:43.000,0:15:45.000
ја разбравте и бевте трогнати од неа? Секако, не можам да бидам сигурен.

0:15:46.000,0:15:47.000
Но, ќе ви кажам што ми се случи еднаш.

0:15:47.000,0:15:50.000
Бев во Ирска за време на немирите пред 10 години,

0:15:50.000,0:15:53.000
каде работев со деца од католичката и протeстантската заедница

0:15:53.000,0:15:57.000
на тема разрешување на конфликт. Ова го направив и со нив.

0:15:58.000,0:16:00.000
Што беше малку ризично, затоа што тоа беа улични деца.

0:16:00.000,0:16:03.000
Едно од нив дојде следниот ден и рече:

0:16:04.000,0:16:07.000
„Никогаш до сега не сум слушал класична музика,

0:16:07.000,0:16:08.000
но кога го отсвири она од шопинг...

0:16:08.000,0:16:11.000
(Смеа)

0:16:11.000,0:16:15.000
Брат ми го убија лани, а јас не заплакав.

0:16:16.000,0:16:17.000
Ама, вчера, кога свиреше,

0:16:17.000,0:16:20.000
помислив на него.

0:16:20.000,0:16:22.000
И солзите сами ми потекоа.

0:16:22.000,0:16:25.000
Добро ми дојде, да се исплачам за брат ми.“

0:16:25.000,0:16:27.000
Во тој момент сфатив

0:16:27.000,0:16:34.000
дека класичната музика е за сите. За сите.

0:16:35.000,0:16:37.000
Како би оделе... затоа што,

0:16:37.000,0:16:41.000
во мојата професија не се размислува така.

0:16:41.000,0:16:44.000
Велат дека 3% од популацијата сака класична музика.

0:16:44.000,0:16:48.000
Кога само би можеле да дојдеме до 4%, би било супер!

0:16:49.000,0:16:52.000
Јас велам „Како би оделе, како би зборувале, какви би биле

0:16:52.000,0:16:55.000
ако мислите дека 3% од популацијата сака класична музика?

0:16:56.000,0:16:58.000
Кога би дошле до 4%, како би оделе?

0:16:58.000,0:17:00.000
Како би зборувале, какви би биле

0:17:00.000,0:17:02.000
ако мислите дека сите сакаат класична музика,

0:17:02.000,0:17:04.000
само не се свесни за тоа?“

0:17:04.000,0:17:05.000
(Смеа)

0:17:05.000,0:17:07.000
Тоа се два сосема различни света.

0:17:08.000,0:17:11.000
Имав едно прекрасно искуство. Имав 45 години.

0:17:11.000,0:17:16.000
Бев диригент веќе 20 години и одеднаш сфатив нешто.

0:17:17.000,0:17:20.000
Диригентот не испушта ни звук.

0:17:20.000,0:17:22.000
Сликата ми стои на цедето...

0:17:22.000,0:17:25.000
(Смеа)

0:17:25.000,0:17:27.000
ама, диригентот не испушта никаков звук.

0:17:28.000,0:17:32.000
Неговата моќ и способност зависат од тоа дали ќе може другите да ги направи моќни.

0:17:32.000,0:17:36.000
Тоа смени сè за мене. Ми се смени животот.

0:17:37.000,0:17:38.000
Членовите на оркестарот ме прашуваа:

0:17:38.000,0:17:40.000
„Бен, што се случи?“ Ете, тоа се случи.

0:17:40.000,0:17:45.000
Сфатив дека мојата работа е да ги разбудам можностите во другите луѓе.

0:17:45.000,0:17:48.000
И сакав да знам дали го правам тоа.

0:17:48.000,0:17:51.000
Знаете како дознавате? Им погледнувате во очите.

0:17:51.000,0:17:55.000
Ако очите им светкаат, сте успеале.

0:17:56.000,0:17:57.000
Цело село може да осветлите со неговите очи.

0:17:57.000,0:17:59.000
(Смеа)

0:17:59.000,0:18:01.000
Ако очите светкаат, сте успеале.

0:18:01.000,0:18:04.000
Ако очите не светкаат, треба да си поставите едно прашање.

0:18:04.000,0:18:05.000
А, тоа е ова:

0:18:05.000,0:18:11.000
Кој сум јас, па очите на моите музичари не светкаат?

0:18:12.000,0:18:13.000
Тоа може да го направиме и со децата.

0:18:13.000,0:18:18.000
Кој сум јас, па очите на моите деца не светкаат?

0:18:19.000,0:18:21.000
Тоа е сосема друг свет.

0:18:21.000,0:18:26.000
Скоро доаѓа крајот на оваа магична недела,

0:18:27.000,0:18:28.000
по што се враќаме во вистинскиот свет.

0:18:28.000,0:18:32.000
Време е да се запрашаме:

0:18:32.000,0:18:37.000
Кои сме, како што се враќаме во светот?

0:18:37.000,0:18:39.000
Јас имам една дефиниција за успехот.

0:18:40.000,0:18:42.000
За мене, тоа е многу просто. Богатството, славата и моќта не се важни.

0:18:42.000,0:18:45.000
Важно е колку светкави очи има околу мене.

0:18:46.000,0:18:49.000
Сакам да кажам уште нешто,

0:18:49.000,0:18:52.000
а тоа е дека навистина е важно што зборуваме.

0:18:52.000,0:18:54.000
Зборовите што ги изговараме се важни.

0:18:54.000,0:18:58.000
Ова го научив од една жена која го преживеала Аушвиц,

0:18:58.000,0:18:59.000
една од ретките преживеани.

0:18:59.000,0:19:03.000
Отишла во Аушвиц кога имала 15 години,

0:19:04.000,0:19:11.000
нејзиниот брат имал 8, а родителите им умреле.

0:19:11.000,0:19:16.000
И ми рече вака...

0:19:16.000,0:19:19.000
Бевме во возот и одевме кон Аушвиц. Погледнав надолу

0:19:19.000,0:19:21.000
и видов дека брат ми ги изгубил чевлите.

0:19:22.000,0:19:25.000
Му реков: „Зошто си толку глупав? Пази си ги работите,

0:19:25.000,0:19:26.000
аман веќе?!“ Како што една постара сестра

0:19:26.000,0:19:30.000
би му рекла на помалиот брат.

0:19:30.000,0:19:33.000
За жал, тоа било последното нешто што му го рекла,

0:19:33.000,0:19:37.000
затоа што повеќе не го видела. Тој не преживеал.

0:19:37.000,0:19:39.000
Па, кога излегла од Аушвиц, си ветила нешто.

0:19:40.000,0:19:44.000
Рече: „Од Аушвиц излегов во нов живот

0:19:44.000,0:19:49.000
и се заколнав. Се заколнав дека никогаш нема да кажам нешто

0:19:50.000,0:19:53.000
што не е достојно да биде последното нешто што ќе го кажам.“

0:19:53.000,0:19:57.000
Можеме ли и ние така? Не. Ќе грешиме и ќе бараме грешки во другите.

0:19:58.000,0:20:05.000
Но, сепак, тоа е можност кон која може да се стремиме. Благодарам.

0:20:05.000,0:20:10.000
(Аплауз)

0:20:11.000,0:20:22.000
Очи што светкаат.

0:20:22.000,0:20:25.000
Благодарам.

0:20:26.000,0:20:31.000
(музика)