Interneti | Kabllo, Tela, dhe WiFi
Unë quhem Tess Winlock, dhe jam programues softuerik
në Google. Ja një pyetje: Si transferohet nje foto, mesazh, ose email nga nje pajisje
ne tjetren? Nuk është magji, është Internet. Një sistem fizik, i prekshëm i cili eshte krijuar te perqoje informacion.
Interneti ngjason shumë me postën, mirpo gjërat fizike që dërgohen janë më ndryshe
Në vend të kutive dhe zarfeve, interneti dërgon informacion binar.
Informatat përbëhen nga bitat. Një bit mund të përshkruhet si një lloj i opozitave
on off etj. Sepse nje bit ka dy gjendje te mundshme e quajme kod binar. 8 bita te lidhura se bashku e krijojne 1 bit.
1000 bytes se bashku perben nje kilobyte. 1000 kilobytes jane nje megabyte. Nje kenge eshte 3-4MB.
Nuk ka rendesi nese eshte foto, video ose kenge,
cdo gje ne internet perfaqesohet dhe dergohet rreth
ne bita. Keto jane atomet e informacionit.
Mirpo ne nuk po i dergopjme ne menyre fizike 1 dhe 0 nga nje vend ne tjetrin ose nga nje person ne tjetrin.
Pra cka eshte ana fizike e dergeses qe dergohet permes telave transmetues?
Le te shohim shembullin ketu se si njerezit mund te komunikojne fizikisht dhe
te dergoje informacione nga nje vend ne tjetrin. Le te themi se
mund ta ndezim nje drite. Ose te perdorim zhurma te ndryshme ne Morse kod.
Keto metoda funksionojne mirepo jane shume te ngadalshme, dhe te varura.
nga njerezit. Ajo se cka na duhet ne te vertete eshte nje makine. Pergjate historise, kemi ndertuar shume sisteme
te cilat kane derguar informacion binar permes mediumeve fizike te ndryshme.
Sot ne i dergojme fizikisht bitat permes elektricitetit, drites, dhe radiove valore. Per te derguar nje bit permes elektricitetit
imagjino se i ke dy llampa te lidhura me nje tel. Nese operatori i nje pajisjeje e ndez
elektricitetin. Nese nuk ka elektricitet nuk ka drite.
Nese operatoret ne te dy fundet pajtohen qe drita leshuar ka domethenjen 1 ndersa e ndalur e ka domethenien 0, ather kemi
nje sistem per te derguar bita te informacionit nga nje person tek personi tjeter duke perdorur elektricitetin. Por,
kemi ende nje problem te vogel, nese te duhet te dergosh nje 0 pese here me rradhe,
si mund ta besh qe personi tjeter te mundet ti numeroj te gjitha 0?
Zgjidhja eshte te paraqesim nje ore. Operatoret mund te pajtohen qe
derguesi do te dergoje 1 bit per sekond dhe pranuesi do te regjistroj sco
sekond dhe te shoh se cfar ka ne linje. Per te derguar pese 0 ne nje rradhe, vetem duhet ta ndalni driten,
te prisni 5 sekonda, personi ne anen tjeter te linjes duhet te shkruaj te gjithe 5 sekondat.
Per pese 1she, leshoje perseri, prit 5 sekond, shkruaj cdo sekond. Normalisht, do te
kishim deshire te dergonim gjerat me shpejte sepse nje per sekond, prandaj na duhet ta rrisim bandwithin
kapacitetin transmetues te nje paisjeje, Bandwithi matet me bitrate,
qe eshte numri i bitave qe mund te dergohen per nje periudhe te caktuar kohore zakonisht te
matur ne sekonda. Nje menyre tjeter e matjes se shpejtesise eshte latencia, ose gjatesia kohore qe duhet
per nje bit per te kaluar nga nje vend ne tjetrin, nga nje burim tek pajisja tjetera.
Ne analogjine njerezore, nje bit per sekond eshte shume shpejt per tu transferuar.
Le te themi se te duhet te shkarkosh nje kenge 3MB brenda 3 sekondave,
ne 8 million bits per megabite kjo do te thote se nje bit rate per sekond.
Natyrisht njerezit nuk mund te dergojne dhe pranojne 8 million bita per sekond mirpo nje makine mundet
Mirepo tani