[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.83,0:00:08.00,Default,,0000,0000,0000,,İpek
Dialogue: 0,0:00:08.00,0:00:08.71,Default,,0000,0000,0000,,DNA,
Dialogue: 0,0:00:08.71,0:00:09.47,Default,,0000,0000,0000,,tahta,
Dialogue: 0,0:00:09.47,0:00:10.30,Default,,0000,0000,0000,,balonlar
Dialogue: 0,0:00:10.30,0:00:12.93,Default,,0000,0000,0000,,ve Silly Putty'nin ortak noktası nedir?
Dialogue: 0,0:00:12.93,0:00:14.51,Default,,0000,0000,0000,,Polimerler.
Dialogue: 0,0:00:14.51,0:00:17.15,Default,,0000,0000,0000,,Polimerler, hayatımızın \Nöyle büyük bir parçasıdırlar ki
Dialogue: 0,0:00:17.15,0:00:20.83,Default,,0000,0000,0000,,onlarsız bir dünya düşünmek imkansız
Dialogue: 0,0:00:20.83,0:00:22.42,Default,,0000,0000,0000,,ama bunlar da ne?
Dialogue: 0,0:00:22.42,0:00:26.26,Default,,0000,0000,0000,,Polimerler, bir trenin vagonları gibi\Nbirbirine bağlanmış
Dialogue: 0,0:00:26.26,0:00:29.77,Default,,0000,0000,0000,,monomer denilen küçük birimlerden\Nyapılmış büyük moleküllerdir.
Dialogue: 0,0:00:29.77,0:00:31.30,Default,,0000,0000,0000,,Poli "birçok"
Dialogue: 0,0:00:31.30,0:00:32.80,Default,,0000,0000,0000,,ve mono "bir,"
Dialogue: 0,0:00:32.80,0:00:35.68,Default,,0000,0000,0000,,mer veya mero "parçalar" anlamına gelir.
Dialogue: 0,0:00:35.68,0:00:40.69,Default,,0000,0000,0000,,Birçok polimer, aynı küçük monomerin\Ntekrarlanmasıyla yapılırken
Dialogue: 0,0:00:40.69,0:00:44.40,Default,,0000,0000,0000,,diğerleri bir modele bağlı\Niki monomerden yapılır.
Dialogue: 0,0:00:44.40,0:00:46.93,Default,,0000,0000,0000,,Tüm canlılar polimerlerden yapılır.
Dialogue: 0,0:00:46.93,0:00:50.79,Default,,0000,0000,0000,,Organizmalardaki organik moleküllerin\Nbazıları küçük ve basittir,
Dialogue: 0,0:00:50.79,0:00:53.94,Default,,0000,0000,0000,,birkaç fonksiyonel gruptan\Nsadece birine sahiptir.
Dialogue: 0,0:00:54.47,0:00:57.37,Default,,0000,0000,0000,,Diğerleri, özellikle de \Nyapısal roller oynayanlar
Dialogue: 0,0:00:57.37,0:00:59.07,Default,,0000,0000,0000,,veya genetik bilgi depolayanlar,
Dialogue: 0,0:00:59.07,0:01:00.84,Default,,0000,0000,0000,,makromoleküllerdir.
Dialogue: 0,0:01:00.84,0:01:04.25,Default,,0000,0000,0000,,Birçok durumda, \Nbu makromoleküller polimerlerdir.
Dialogue: 0,0:01:04.25,0:01:06.64,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, kompleks karbonhidratlar
Dialogue: 0,0:01:06.64,0:01:08.79,Default,,0000,0000,0000,,basit şekerlerin polimerleri,
Dialogue: 0,0:01:08.79,0:01:11.09,Default,,0000,0000,0000,,proteinler amino asitlerin polimerleri
Dialogue: 0,0:01:11.09,0:01:15.72,Default,,0000,0000,0000,,ve genetik bilgimizi içeren\Nnükleik asitler, DNA ve RNA
Dialogue: 0,0:01:15.72,0:01:18.25,Default,,0000,0000,0000,,nükleotidlerin polimerleridir.
Dialogue: 0,0:01:18.25,0:01:21.52,Default,,0000,0000,0000,,Ağaçlar ve bitkiler, \Npolimer selülozdan yapılır.
Dialogue: 0,0:01:21.52,0:01:24.48,Default,,0000,0000,0000,,Ağaç kabuğu ve saplarda\Nbulduğunuz sert şeylerdir.
Dialogue: 0,0:01:24.48,0:01:27.14,Default,,0000,0000,0000,,Tüyler, kürk, saç ve tırnaklar
Dialogue: 0,0:01:27.14,0:01:30.77,Default,,0000,0000,0000,,aynı zamanda bir polimer olan\Nprotein keratinden oluşur.
Dialogue: 0,0:01:30.77,0:01:32.42,Default,,0000,0000,0000,,Burada bitmiyor.
Dialogue: 0,0:01:32.42,0:01:36.43,Default,,0000,0000,0000,,Hayvanlar alemindeki en büyük filumun, \Nyani eklem bacakların, dış iskeletlerinin
Dialogue: 0,0:01:36.43,0:01:39.33,Default,,0000,0000,0000,,polimer kitinden \Nyapıldığını biliyor muydunuz?
Dialogue: 0,0:01:39.33,0:01:44.69,Default,,0000,0000,0000,,Polimerler, ayrıca sentetik elyaf, \Nkauçuk ve plastikler için temel oluşturur.
Dialogue: 0,0:01:44.69,0:01:48.08,Default,,0000,0000,0000,,Tüm sentetik polimerler \Npetrol yağından elde edilir
Dialogue: 0,0:01:48.08,0:01:51.28,Default,,0000,0000,0000,,ve kimyasal reaksiyonlarla üretilir.
Dialogue: 0,0:01:51.28,0:01:54.71,Default,,0000,0000,0000,,Polimer yapmak için kullanılan \Nen yaygın iki reaksiyon tipi
Dialogue: 0,0:01:54.71,0:01:58.14,Default,,0000,0000,0000,,katılma reaksiyonları \Nve yoğunlaşma reaksiyonlarıdır.
Dialogue: 0,0:01:58.14,0:01:59.46,Default,,0000,0000,0000,,Katılma reaksiyonlarında,
Dialogue: 0,0:01:59.46,0:02:02.55,Default,,0000,0000,0000,,monomerler polimeri oluşturmak için \Nbasitçe birlikte eklenir.
Dialogue: 0,0:02:02.55,0:02:04.61,Default,,0000,0000,0000,,Süreç, serbest bir radikalle,
Dialogue: 0,0:02:04.61,0:02:07.66,Default,,0000,0000,0000,,eşleşmemiş elektronu olan \Nbir tür ile başlar.
Dialogue: 0,0:02:07.66,0:02:09.33,Default,,0000,0000,0000,,Serbest radikal saldırır
Dialogue: 0,0:02:09.33,0:02:11.52,Default,,0000,0000,0000,,ve yeni bağlar oluşturmak için\Nbağları koparır.
Dialogue: 0,0:02:11.52,0:02:15.60,Default,,0000,0000,0000,,Bu işlem, uzun zincirli \Nbir polimer oluşturmak için tekrarlanır.
Dialogue: 0,0:02:15.60,0:02:17.66,Default,,0000,0000,0000,,Yoğunlaşma reaksiyonlarında,
Dialogue: 0,0:02:17.66,0:02:22.41,Default,,0000,0000,0000,,zincir uzatan her reaksiyonda\Nsu gibi küçük bir molekül üretilir.
Dialogue: 0,0:02:22.41,0:02:24.11,Default,,0000,0000,0000,,İlk sentetik polimerler,
Dialogue: 0,0:02:24.11,0:02:28.11,Default,,0000,0000,0000,,yanlışlıkla birçok kimyasal reaksiyonların\Nyan ürünleri olarak yapılmıştır.
Dialogue: 0,0:02:28.11,0:02:31.63,Default,,0000,0000,0000,,Kullanışsız düşünsesiyle \Nkimyacılar genellikle onları attılar.
Dialogue: 0,0:02:31.63,0:02:35.20,Default,,0000,0000,0000,,En sonunda, Leo Baekeland adında biri\Nişe yaramaz yan ürününün
Dialogue: 0,0:02:35.20,0:02:38.09,Default,,0000,0000,0000,,belki de o kadar işe yaramaz \Nolmadığına karar verdi.
Dialogue: 0,0:02:38.09,0:02:41.26,Default,,0000,0000,0000,,Çalışmaları, basınç \Nve yüksek sıcaklıklar kullanılarak
Dialogue: 0,0:02:41.26,0:02:44.52,Default,,0000,0000,0000,,kalıcı bir şekle sokulabilen\Nbir plastikle sonuçlandı.
Dialogue: 0,0:02:44.52,0:02:50.07,Default,,0000,0000,0000,,Bu plastiğin adı olan\Npolioksibenzilmetilenglikolanhidrit
Dialogue: 0,0:02:50.07,0:02:53.59,Default,,0000,0000,0000,,hatırlaması kolay olmadığından\Nreklamcılar buna Bakalit adını verdi.
Dialogue: 0,0:02:54.50,0:02:57.77,Default,,0000,0000,0000,,Bakalit; telefonlar, oyuncaklar \Nve elektrikli cihazlar için
Dialogue: 0,0:02:57.77,0:02:59.99,Default,,0000,0000,0000,,yalıtkanlar haline getirildi.
Dialogue: 0,0:02:59.99,0:03:04.61,Default,,0000,0000,0000,,1907'deki gelişimi ile\Nplastik endüstrisi patladı.
Dialogue: 0,0:03:04.61,0:03:08.77,Default,,0000,0000,0000,,Bir başka tanıdık polimer, \NSilly Putty de kazara icat edildi.
Dialogue: 0,0:03:08.77,0:03:11.98,Default,,0000,0000,0000,,2. Dünya Savaşı'nda, Birleşik Devletler \Norduya destek olmak için
Dialogue: 0,0:03:11.98,0:03:14.19,Default,,0000,0000,0000,,sentetik kauçuğa aşırı ihtiyaç duyuyordu.
Dialogue: 0,0:03:14.19,0:03:17.63,Default,,0000,0000,0000,,General Electric'de bir kimyager ekibi\Nbir tane yapmayı denedi
Dialogue: 0,0:03:17.63,0:03:20.18,Default,,0000,0000,0000,,ama sonunda yapışkan,\Nyumuşak bir macun oldu.
Dialogue: 0,0:03:20.18,0:03:22.19,Default,,0000,0000,0000,,Kauçuk yerine iyi bir şey değildi
Dialogue: 0,0:03:22.19,0:03:24.46,Default,,0000,0000,0000,,ama acayip bir özelliği vardı:
Dialogue: 0,0:03:24.46,0:03:27.11,Default,,0000,0000,0000,,Aşırı derecede zıplıyor gibi görünüyordu.
Dialogue: 0,0:03:27.11,0:03:28.72,Default,,0000,0000,0000,,Silly Putty işte böyle doğdu!
Dialogue: 0,0:03:28.72,0:03:30.93,Default,,0000,0000,0000,,Sentetik polimerler dünyayı değiştirdi.
Dialogue: 0,0:03:30.93,0:03:32.02,Default,,0000,0000,0000,,Bunu bir düşünün.
Dialogue: 0,0:03:32.02,0:03:35.55,Default,,0000,0000,0000,,Plastik kullanmadan tek bir gün\Ngeçirmeyi hayal edebiliyor musunuz?
Dialogue: 0,0:03:35.55,0:03:37.52,Default,,0000,0000,0000,,Ama polimerlerin hepsi yararlı değildir.
Dialogue: 0,0:03:37.52,0:03:41.75,Default,,0000,0000,0000,,Strafor, örneğin, \Nçoğu Çevre Koruma Ajansı tarafından
Dialogue: 0,0:03:41.75,0:03:45.60,Default,,0000,0000,0000,,olası bir kanserojen olarak \Ntanımlanan stirenden yapılır.
Dialogue: 0,0:03:45.60,0:03:47.76,Default,,0000,0000,0000,,Strafor ürünleri üretilirken
Dialogue: 0,0:03:47.76,0:03:51.16,Default,,0000,0000,0000,,ya da düzenli depolama sahalarında \Nya da okyanusta yavaşça bozuldukça
Dialogue: 0,0:03:51.16,0:03:54.36,Default,,0000,0000,0000,,toksik stireni çevreye salabilirler.
Dialogue: 0,0:03:54.36,0:03:58.29,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca katılma polimerizasyon\Nreaksiyonları ile oluşturulan
Dialogue: 0,0:03:58.29,0:04:01.10,Default,,0000,0000,0000,,Strafor, plastik torbalar \Nve PVC gibi plastikler
Dialogue: 0,0:04:01.10,0:04:03.51,Default,,0000,0000,0000,,dayanıklı ve gıda güvenliğine\Nuygun olarak üretilir
Dialogue: 0,0:04:03.51,0:04:06.37,Default,,0000,0000,0000,,ama bu, çevrede \Nbozulmadıkları anlamına gelir.
Dialogue: 0,0:04:06.37,0:04:10.22,Default,,0000,0000,0000,,Her yıl milyonlarca ton plastik\Natık depolama alanlarına atılmaktadır.
Dialogue: 0,0:04:10.22,0:04:12.62,Default,,0000,0000,0000,,Bu plastik biyolojik olarak parçalanmıyor;
Dialogue: 0,0:04:12.62,0:04:15.56,Default,,0000,0000,0000,,sadece daha küçük parçalara ayrılıyor,
Dialogue: 0,0:04:15.56,0:04:16.87,Default,,0000,0000,0000,,deniz yaşamını etkiliyor
Dialogue: 0,0:04:16.87,0:04:19.73,Default,,0000,0000,0000,,ve sonunda insanlara geri dönüyor.
Dialogue: 0,0:04:19.73,0:04:21.72,Default,,0000,0000,0000,,Polimerler yumuşak veya sert,
Dialogue: 0,0:04:21.72,0:04:22.98,Default,,0000,0000,0000,,yumuşak veya katı,
Dialogue: 0,0:04:22.98,0:04:25.04,Default,,0000,0000,0000,,kırılgan veya saglam olabilir.
Dialogue: 0,0:04:25.04,0:04:29.48,Default,,0000,0000,0000,,Aralarındaki büyük değişim, \NDNA dan naylon çoraplara kadar
Dialogue: 0,0:04:29.48,0:04:33.41,Default,,0000,0000,0000,,inanılmaz çeşitlilikte bir madde dizisi\Noluşturabilir anlamına gelir.
Dialogue: 0,0:04:33.41,0:04:37.49,Default,,0000,0000,0000,,Polimerler o kadar kullanışlı ki\Nher gün onlara daha da bağlı hale geldik.
Dialogue: 0,0:04:37.49,0:04:41.06,Default,,0000,0000,0000,,Ama kimileri, daha yeni anlamaya \Nbaşladığımız sağlığımıza etkisiyle
Dialogue: 0,0:04:41.06,0:04:44.50,Default,,0000,0000,0000,,okyanuslarımızı, şehirlerimizi \Nve su yollarımızı kirletiyor.