WEBVTT 00:00:01.580 --> 00:00:05.261 ဧပြီ ၃ ရက် ၂၀၁၆ မှာ သမိုင်းဝင် အကြီးဆုံး ဒေတာပေါက်ကြားမှုကို မြင်ခဲ့ရတယ်။ 00:00:06.061 --> 00:00:08.892 ပနားမား စာရွက်တွေက ချမ်းသာ၊ သြဇာရှိသူတွေ အရမ်များတဲ့ငွေကို 00:00:08.932 --> 00:00:11.382 နိုင်ငံခြား စာရင်းတွေမှာ ဖုံးထားတာကို ဖော်ပြခဲ့တယ်။ 00:00:11.828 --> 00:00:14.338 (ဒါက ဘာကို ဆိုလိုတာလဲ။) NOTE Paragraph 00:00:15.312 --> 00:00:18.212 ရှင်းပြဖို့ Global Witness က Robert Palmer ကို ဖုန်းဆက်ခဲ့။ NOTE Paragraph 00:00:20.852 --> 00:00:25.804 ဒီတစ်ပတ်မှာ ပနားမား အခြေစိုက် Mossack Fonseca လို့ခေါ်တဲ့ ဥပဒေ လုပ်ငန်းတစ်ခုက 00:00:25.828 --> 00:00:29.124 စာရွက်စာတမ်း ၁၁ သန်း ပေါက်ကြားမှုကနေ သတင်းဆောင်းပါးတွေ 00:00:29.148 --> 00:00:33.572 တစ်ပုံတစ်ခေါင်းကြီး တစ်ပြိုင်နက် ထွက်ရှိခဲ့တယ်။ 00:00:33.596 --> 00:00:39.378 ပနားမားက ဒီစာရွက်စာတမ်းတွေဟာ သိုဝှက်တဲ့ ပင်လယ်ရပ်ခြား ကုမ္ပဏီ မှတ်ပုံတင် ကမ္ဘာရဲ့ 00:00:39.402 --> 00:00:41.640 အပိုင်းလေးပေါ်က ဇာပုဝါကို မလိုက်တာပါ။ 00:00:41.664 --> 00:00:46.972 ဖောက်သည်တွေ၊ ဘဏ်တွေနဲ့ ရှေ့နေတွေဟာ Mossack Fonseca လို ကုမ္ပဏီတွေထဲ ဘယ်ပုံ 00:00:46.996 --> 00:00:49.024 သွားတယ်ဆိုတဲ အတွင်းသဘောကို ရရှိတာပါ။ 00:00:49.048 --> 00:00:51.555 ပြောတာက "ကောင်းပြီ၊ အမည်မဖော်လိုတဲ့ ကုမ္ပဏီတစ်ခု 00:00:51.579 --> 00:00:52.971 လိုချင်တယ်၊ ပေးနိုင်မလား။" NOTE Paragraph 00:00:52.995 --> 00:00:54.805 ဒါနဲ့ တကယ်တော့ အီးလ်မေးတွေ မြင်လာရတယ်၊ 00:00:54.829 --> 00:00:56.792 သတင်းတိုတွေ ဖလှယ်တာ မြင်လာရတယ်။ 00:00:56.816 --> 00:00:59.891 ဒါအလုပ်လုပ်ပုံ၊ လည်ပတ်ပုံရဲ့ 00:00:59.915 --> 00:01:01.316 ယန္တရားကို မြင်လာရတယ်။ NOTE Paragraph 00:01:01.340 --> 00:01:05.393 အခု ဒါက သိပ် မကြာသေးခင်က ဂယက်ရိုက်မှုတွေ စရှိနေပါပြီ။ 00:01:05.417 --> 00:01:08.018 Iceland ဝန်ကြီးချုပ် နှုတ်ထွက်လိုက်ရပြီ။ 00:01:08.042 --> 00:01:09.257 သတင်းရသေးတာက NOTE Paragraph 00:01:09.281 --> 00:01:14.324 ရက်စက်တဲ့ Syrian အာဏာရှင် Bashar Al- Assad ရဲ့အနွယ်တစ်ခုက နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီတွေ 00:01:14.348 --> 00:01:16.903 ရှိသေးတယ်ဆိုတာပါ။ 00:01:16.927 --> 00:01:22.156 ထိပ်တန်း တယောသမားဖြစ်တဲ့ သူ့ငယ်သူငယ်ချင်းက တစ်ဆင့် 00:01:22.180 --> 00:01:26.083 Russia သမ္မတ Vladimir Putin ဆီ ဦးတည်တဲ့ 00:01:26.107 --> 00:01:28.568 ဒေါ်လာ ၂ ဘီလီယံ စွတ်ကြောင်းရဲ့ 00:01:28.592 --> 00:01:30.820 စွပ်စွဲချက်တွေရှိတယ်။ 00:01:30.844 --> 00:01:33.444 အဲဒီမှာ လာမည့်သတင်းဆောင်းပါးစုနဲ့ လာမည့် ပေါက်ကြား 00:01:33.468 --> 00:01:37.786 စာရွက်စာတမ်းစု တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရင်ဖိုရဦးမယ့် ချမ်းသာတဲ့ 00:01:37.810 --> 00:01:40.363 သီးခြား ပုဂ္ဂိုံလ်တွေ အများအပြား ရှိပါလိမ့်မယ်။ NOTE Paragraph 00:01:40.387 --> 00:01:44.573 ကဲ ဒါက လျှို့ဝှက်သည်းဖို သူလျှို ဝတ္ထုတစ်ပုဒ်ရဲ့ဇာတ်ကွက် (သို့) 00:01:44.597 --> 00:01:46.260 John Grisham ဝတ္ထုလို့ ထင်ရတယ်။ 00:01:46.284 --> 00:01:50.300 ခင်ဗျား၊ ကျွန်တော်၊ သာမန်လူတွေကနေ အရမ်း ဝေးနေပုံရတယ်။ 00:01:50.324 --> 00:01:52.832 ဒါကို ဘာလို့ ကျွန်တော်တို့ ဂရုစိုက်သင့်တာလဲ။ 00:01:52.856 --> 00:01:57.099 ဒါပေမဲ့ အမှန်က ချမ်းသာတဲ့၊ အာဏာရှိတဲ့ သီးခြား ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ 00:01:57.123 --> 00:01:59.777 သူတို့ငွေကို ပင်လယ်ရပ်ခြားမှာ သိမ်းနိုင်ပြီး 00:01:59.801 --> 00:02:02.288 သူတို့ပေးသင့်တဲ့ အခွန်တွေကို မပေးတာပါ။ 00:02:02.312 --> 00:02:06.406 ဆိုလိုတာက အဓိကကျတဲ့ အများသုံး ဝန်ဆောင်မှုတွေ၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု၊ NOTE Paragraph 00:02:06.430 --> 00:02:09.783 ပညာရေး၊ လမ်းတွေလိုမျိုးမှာ ပိုက်ဆံ လျော့နည်းနေတာပါ။ 00:02:09.807 --> 00:02:12.128 ဒါက ကျွန်တော်တို့အားလုံးက်ု ထိခိုက်ပါတယ်။ NOTE Paragraph 00:02:12.152 --> 00:02:14.868 ကဲ ကျွန်တော့ရဲ့ Global Witness အဖွဲ့အစည်းအတွက် 00:02:14.892 --> 00:02:18.954 ဒီအုတ်အော်သောင်းနင်း ဖော်ထုတ်ချက်က အံ့ဩလောက်ပါတယ်။ 00:02:18.978 --> 00:02:23.466 တစ်ဦးချင်းတွေဟာ ပင်လယ်ရပ်ခြား လျှို့ဝှက် မှု သူတို့ရဲ့ အဖိုးတန် ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို 00:02:23.490 --> 00:02:28.145 ဖုံးကွယ်၊ ပုံဖျက်ဖို့ ဘယ်လိုသုံးနိုင်တာ ပြောနေတဲ့ ကမ္ဘာ့ မီဒီယာနဲ့ နိုင်ငံရေး 00:02:28.169 --> 00:02:30.564 ခေါင်းဆောင်တွေ ကျွန်တော်တို့မှာ ရှိပါတယ်။ 00:02:30.588 --> 00:02:35.372 ကျွန်တော်တို့တွေ ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကြာ ပြောနေ၊ လှစ်ပြနေတဲ့ တစ်ခုခုပေါ့။ NOTE Paragraph 00:02:35.396 --> 00:02:40.031 ကျွန်တော့အထင် လူအတော်များများက တစ်ကမ္ဘာ လုံးဟာ ခေါင်းရှုပ်၊ စိတ်ရှုပ်စရာဖြစ်ပြီး NOTE Paragraph 00:02:40.055 --> 00:02:44.520 ပင်လယ်ရပ်ခြား ကုမ္ပဏီလောကမျိုး အလုပ် လုပ်ပုံက နားလည်ဖို့ခက်တယ်လို့ မြင်ကြတယ်။ 00:02:44.544 --> 00:02:47.376 ဒါကို ရုရှား အရုပ်လိုပဲလို့ နည်းနည်း တွေးချင်မိတယ်။ 00:02:47.400 --> 00:02:50.859 ဒီတော့ အတွင်းမှာ နောက် ကုမ္ပဏီတစ်ခု ထပ်ဆင့်ထားပြီး 00:02:50.883 --> 00:02:52.994 အဲဒီအတွင်းမှာ နောက်ကုမ္ပဏီတစ်ခု ရှိနေပြီး 00:02:53.018 --> 00:02:57.429 ဒီနောက်ခံ တည်ဆောက်မှုတွေနောက်မှာ ဘယ်သူဆိုတာ နားလည်ဖို့ လုံးဝမဖြစ်နိုင် 00:02:57.453 --> 00:02:59.680 သလောက် နီးပါး ဖြစ်နေပါတယ်။ 00:02:59.704 --> 00:03:02.617 ဥပဒေ အာဏာတည်ဖို့အတွက် ဒါမှမဟုတ် အခွန်အာဏာပိုင်တွေ၊ 00:03:02.641 --> 00:03:05.604 သတင်းစာဆရာတွေ၊ အရပ်လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ဘာဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ 00:03:05.628 --> 00:03:07.890 နားလည်ဖို့ အရမ်းကို ခက်ခဲနိုင်ပါတယ်၊ NOTE Paragraph 00:03:08.318 --> 00:03:09.755 အမေရိကမှာ ဒီပြဿနာရဲ့ 00:03:09.779 --> 00:03:12.986 သတင်းပို့ချက်ဟာ ပိုနည်းနေတာကလည်း စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းတယ်ထင်တယ်။ 00:03:13.010 --> 00:03:16.773 ဖြစ်နိုင်တာက US က တစ်ချို့ အထင်ကရ ပုဂ္ဂိုလ်တွေဟာ 00:03:16.797 --> 00:03:21.335 ဒီအုတ်အော်သောင်းနင်း ဖော်ပြချက်၊ မကောင်းသတင်းမှာ မပါဝင်ကြလို့ပါ။ 00:03:21.359 --> 00:03:25.294 ကဲ ဒါက ပင်လယ်ရပ်ခြား ကုမ္ပဏီမှာ သူတို့ရဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုတွေ သိုဝှက်တဲ့ 00:03:25.318 --> 00:03:28.128 ချမ်းသာတဲ့ အမေရိကန်တွေမရှိလို့ မဟုတ်ပါဘူး။ 00:03:28.152 --> 00:03:31.974 ဒါက ပင်လယ်ရပ်ခြား ကုမ္ပဏီ လုပ်ဆောင်ပုံကြောင့်ပါ။ 00:03:31.998 --> 00:03:35.488 Mossback Fonseca မှာ အမေရိကန်ဖောက်သည် နည်းပါတယ်။ 00:03:35.512 --> 00:03:38.768 ထင်တာက ပေါက်ကြားမှုတွေဟာ Cayman Islands ဒါမှမဟုတ် 00:03:38.792 --> 00:03:42.443 Delaware ကတောင် (သို့) Wyoming (သို့) Nevada က တွေ့ရတယ်ဆိုရင် 00:03:42.467 --> 00:03:48.259 အမေရိကန်တွေကို ပြန်ချိတ်ဆက်တဲ့ အမှုတွေနဲ့ နမူနာတွေ ပိုများပါလိမ့်မယ်။ NOTE Paragraph 00:03:48.283 --> 00:03:54.201 တကယ်က အမေရိကန်ပြည်နယ် အများအပြားမှာ ကုမ္ပဏီတစ်ခုကို 00:03:54.225 --> 00:03:58.399 ဖွင့်ဖို့အတွက် ပေးရတဲ့ အချက်တွေဟာ စာကြည့်တိုက် ကဒ်တစ်ခု ရဖို့ ပေးရတာထက်ကို 00:03:58.423 --> 00:04:01.216 အချက်အလက် ပိုနည်းနေလို့ပါ။ 00:04:01.240 --> 00:04:07.022 အမေရိကက လျှို့ဝှက်မှုဆိုတာမျိုးက ကျောင်းခရိုင်တွေက ဝန်ထမ်းတွေကနေ 00:04:07.046 --> 00:04:08.952 ကျောင်းသားများကို နှပ်ချခွင့်ပေးထားတာပါ။ 00:04:08.976 --> 00:04:13.872 ရိုက်စားတွေကနေ ပျော့ကွက်ရှိတဲ့ ရင်းနှီး မြှုပ်သူတွေကို နှပ်ချခွင့်ပေးထာတာပါ။ 00:04:14.452 --> 00:04:18.142 ဒါက ကျွန်တော်တို့ အားလုံးကို ထိခိုက်တဲ့ အပြုအမူမျိုးပါ။ NOTE Paragraph 00:04:18.166 --> 00:04:20.037 အခု Global Witness မှာက 00:04:20.061 --> 00:04:23.322 ဒါက တကယ်တမ်း လက်တွေ့မှာ ဘယ်ပုံ ပေါက်တယ်ဆိုတာကို မြင်ချင်တာပါ။ 00:04:23.346 --> 00:04:25.759 ဒါက တကယ်တမ်း ဘယ်လို လုပ်ဆောင်လဲ။ 00:04:25.783 --> 00:04:26.958 ဒါနဲ့ လုပ်ခဲ့ကြတာက 00:04:26.982 --> 00:04:33.219 အမှတ် ၁၃ Manhattan ဥပဒေ လုပ်ငန်းတွေကို သူလျှို စုံစမ်းသူ ပို့ခဲ့တာပါ။ 00:04:33.763 --> 00:04:37.537 ကျွန်တော်တို့ စုံစမ်းသူက သံသယရှိတဲ့ ဘဏ္ဍာ ငွေတွေကို အမေရိကကို ရွေ့ပြောင်းကာ 00:04:37.561 --> 00:04:41.688 အိမ်တစ်လုံး၊ ရွက်လှေတစ်စင်း၊ ဂျက်လေယာဉ်တစ်စင်း ဝယ်ချင်တဲ့ 00:04:41.712 --> 00:04:44.851 အာဖရိကမှ ဝန်ကြီးယောင်ဆောင်ခဲ့တယ်။ 00:04:45.288 --> 00:04:50.349 တကယ့်ကို လန့်စရာကောင်းတာက ရှေ့နေတွေထဲက တစ်ယောက်ကပဲ NOTE Paragraph 00:04:50.373 --> 00:04:54.966 ဒီ သံသယရှိတဲ့ ဘဏ္ဍာငွေတွေကို ရွေ့ပြောင်းပုံကို ကျွန်တော်တို့ရဲ့ 00:04:54.990 --> 00:04:56.954 စုံစမ်းသူကို အကြံဉာဏ်ပေးခဲ့တာပါ။ 00:04:56.978 --> 00:04:58.790 ဒါအားလုံးဟာ ပဏာမ အစည်းအဝေတွေဖြစ်ပြီး 00:04:58.814 --> 00:05:01.086 ဘယ်ရှေ့နေကမှ ကျွန်တော်တို့ကို ဖောက်သည်အဖြစ် 00:05:01.110 --> 00:05:03.399 လက်မခံပဲ တကယ်ကျတော့ ဘယ်ငွေမှ မရွေ့ပြောင်းခဲ့ဘူး။ 00:05:03.423 --> 00:05:06.881 စနစ်နဲ့ပဲ ပြဿနာကို ပြသခဲ့ပါတယ်။ NOTE Paragraph 00:05:06.905 --> 00:05:08.824 ဒါကို တစ်ဦးချင်း ကိစ္စတွေအဖြစ်ပဲ 00:05:08.848 --> 00:05:12.214 မတွေးကြပဲဖို့ကလည်း အရေးကြီးပါတယ်။ 00:05:12.238 --> 00:05:14.451 ဒါက ကျွန်တော်တို သူလျှိူစုံစမ်းသူကို 00:05:14.475 --> 00:05:18.329 စကားပြောပြီး အကြံဉာဏ်တွေပေးတဲ့ သီးခြားရှေ့နေတစ်ယောက်ပဲ မဟုတ်ပါဘူး။ NOTE Paragraph 00:05:18.353 --> 00:05:21.208 မကောင်းသတင်းမှာ အမိခံလိုက်ရတဲ့ အဆင့်မြင့် သီးခြား 00:05:21.232 --> 00:05:22.861 နိုင်ငံရေးသမားပဲ မဟုတ်ပါဘူး။ 00:05:22.885 --> 00:05:25.941 ဒါက ချစားခြင်း၊ အခွန်ရှောင်ခြင်း 00:05:25.965 --> 00:05:31.908 ဆင်းရဲမှုနဲ့ မတည်ငြိမ်မှု အမြစ်တွယ်နေတဲ့ စနစ်တစ်ခုရဲ့လုပ်ဆောင်ပုံပါ။ 00:05:31.932 --> 00:05:33.747 ဒါကို ဖြေရှင်းဖို့ 00:05:33.771 --> 00:05:35.442 ကစားပွဲကို ပြောင်းဖို့လိုပါတယ်။ 00:05:35.466 --> 00:05:37.988 ဒီလို အပြုအမူတွေကို ပိုခက်ခဲအောင်လုပ်ဖို့ ကစားပွဲ 00:05:38.012 --> 00:05:40.004 စည်းမျဉ်းတွေကို ပြောင်းဖို့လိုပါတယ်။ NOTE Paragraph 00:05:40.028 --> 00:05:42.972 ဒါဟာ စိတ်ကုန်စရာ၊ လက်မှိုင်ချစရာပုံပေါက်ပါတယ်၊ 00:05:42.996 --> 00:05:44.917 ကိုယ်ဘာမှကို မတတ်နိုင်တော့တာမျိုး၊ 00:05:44.941 --> 00:05:46.571 ဘာမှ မပြောင်းလဲနိုင်တော့တာမျိုး၊ 00:05:46.595 --> 00:05:49.931 အမြဲပဲ ချမ်းသာတဲ့ အာဏာရှိတဲ့ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ရှိလိမ့်မယ်ဆိုတာမျိုးပါ။ 00:05:49.955 --> 00:05:52.402 ဒါပေမဲ့ သဘာဝ အကောင်းမြင်တစ်ယောက် အနေနဲ့ 00:05:52.426 --> 00:05:55.904 အပြောင်းအလဲတစ်ချို့ ရဖို့ စနေတယ်လို့ မုချ မြင်ပါတယ်။ NOTE Paragraph 00:05:55.928 --> 00:05:57.803 လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်နှစ်၊ နှစ်နှစ်ကျော်က 00:05:57.827 --> 00:06:01.495 ကုမ္ပဏီပိုင်ဆိုင်မှုနဲ့ ပတ်သက်ရင် ပိုကြီးမားတဲ့ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုဆီကို 00:06:01.519 --> 00:06:03.353 တကယ် တွန်းပို့တာကို မြင်ထားကြတယ်။ 00:06:03.755 --> 00:06:06.092 ဒီပြဿနာက နိုင်ငံရေး အစီအစဉ်မှာ 00:06:06.116 --> 00:06:08.610 UK ဝန်ကြီးချုပ် David Cameron က ၂၀၁၃ ခုနှစ်က 00:06:08.634 --> 00:06:13.394 Nothern Ireland မှာကျင်းပတဲ့ G 8 ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ တင်သွင်းခဲ့တာပါ။ 00:06:13.872 --> 00:06:18.222 အဲဒီကတည်းက ဥရောပ သမဂ္ဂဟာ အမျိုးသား အဆင့်မှာ ဥရောပတစ်လွှားက NOTE Paragraph 00:06:18.246 --> 00:06:20.403 ကုမ္ပဏီတွေကို တကယ် ပိုင်ဆိုင်၊ 00:06:20.427 --> 00:06:23.834 ထိန်းချုပ်တဲ ဗဟို မှတ်ပုံတင်မှုကို ဖန်တီးဖို့ပါ။ NOTE Paragraph 00:06:23.858 --> 00:06:28.537 ပြောတာတွေထဲက တစ်ခုက တကယ်ကျတော့ US ဟာ နောက်ကောက်ကျနေတာပါ။ 00:06:28.958 --> 00:06:31.658 လွှတ်တော်နဲ့ ဆီးနိတ်မှာ တင်သွင်းခဲ့တဲ့ နှစ်ပါတီ 00:06:31.682 --> 00:06:33.585 ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းမှု ရှိခဲ့တယ်။ 00:06:33.609 --> 00:06:36.766 ဒါပေမဲ့ တိုးတက်မှုက ကျွန်တော်တို့ မြင်ချင်သလောက် မရှိပါဘူး။ 00:06:36.790 --> 00:06:39.877 ဒီတော့ ပနားမား ပေါက်ကြားမှုတွေမှာ တကယ်ကို မြင်ချင်ပါတယ်၊ 00:06:39.901 --> 00:06:43.695 ဒီ နိုင်ငံခြား မှတ်ပုံတင်မှုထဲကို ချောင်းကြည့်မှုကြီးကို 00:06:43.719 --> 00:06:48.771 US နဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ပွင့်လာတဲ့ နည်းတစ်နည်းအနေနဲ့ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ NOTE Paragraph 00:06:48.795 --> 00:06:53.585 Global Witness ထဲက ကျွန်တော်တို့ အနေနဲ့ အပြောင်းအလဲအတွက် အခါသမယတစ်ခုပါ။ 00:06:53.950 --> 00:06:57.698 လျှို့ဝှက်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေ နောက်ကွယ်က ကိုယ်ပိုင် လက္ခဏာကို 00:06:57.722 --> 00:07:00.975 ဖုံးကွယ်ခြင်းကို သာမန်လူတွေ 00:07:00.999 --> 00:07:02.912 စိတ်တို ဒေါသထွက်လာအောင် လုပ်ရပါမယ်။ 00:07:02.936 --> 00:07:06.523 စီးပွားရေး ခေါင်းဆောင်တွေ ထရပ်လျက် "ဒီလိုမျိုး လျှို့ဝှက်မှုဟာ NOTE Paragraph 00:07:06.547 --> 00:07:09.831 စီးပွားရေးအတွက် မကောင်းဘူး" လို့ ပြောစေလိုပါတယ်။ 00:07:09.855 --> 00:07:14.235 နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်တွေဟာ ပြဿနာကို အသိအမှတ်ပြုပြီး 00:07:14.259 --> 00:07:19.266 ဒီလို လျှို့ဝှက်မှုကို ဖွင့်ချဖို့ ဥပဒေ ပြောင်းလဲရန် နှစ်မြှပ်ဖို့ လိုပါတယ်။ NOTE Paragraph 00:07:19.639 --> 00:07:22.918 လက်တွဲ လုပ်ကြပါက လက်ရှိ အခွန်ရှောင်မှုကို ခွင့်ပြုတဲ့ 00:07:22.942 --> 00:07:25.999 လျှို့ဝှက်မှု၊ ချစားမှု၊ တိုးပွားဖို့ ငွေကြေးခဝါချမှုတွေကို 00:07:26.023 --> 00:07:29.214 အဆုံးသတ်နိုင်မှာပါ။