0:00:00.000,0:00:05.000
Była sobie raz straszna choroba atakująca dzieci.

0:00:05.000,0:00:09.000
Ze wszystkich chorób dziecięcych w tym kraju

0:00:09.000,0:00:12.000
zabijała najwięcej dzieci.

0:00:12.000,0:00:15.000
Pojawił się genialny naukowiec

0:00:15.000,0:00:18.000
który wynalazł metodę częściowego leczenia.

0:00:18.000,0:00:22.000
Niestety, wiele dzieci nadal umierało,

0:00:22.000,0:00:25.000
ale sytuacja wyraźnie się polepszyła.

0:00:25.000,0:00:31.000
Lek szczęśliwie nic nie kosztował

0:00:31.000,0:00:33.000
i bardzo prosty w użyciu.

0:00:33.000,0:00:36.000
Niestety nie było można

0:00:36.000,0:00:40.000
stosować go u niemowląt i rocznych dzieci.

0:00:40.000,0:00:42.000
Dlatego też kilka lat później

0:00:42.000,0:00:44.000
inny naukowiec,

0:00:44.000,0:00:48.000
może nie tak genialny jak poprzedni,

0:00:48.000,0:00:50.000
stworzył nowy lek

0:00:50.000,0:00:53.000
w oparciu o istniejące lekarstwo.

0:00:53.000,0:00:56.000
Nowy lek można było podawać

0:00:56.000,0:01:00.000
niemowlętom i rocznym dzieciom.

0:01:00.000,0:01:05.000
Niestety był on nie tylko drogi,

0:01:05.000,0:01:06.000
ale też trudny w użyciu.

0:01:06.000,0:01:10.000
Choć rodzice próbowali używać go właściwie,

0:01:10.000,0:01:14.000
większości z nich się to nie udawało.

0:01:14.000,0:01:17.000
Ponieważ lek był drogi i trudny w użyciu

0:01:17.000,0:01:20.000
stosowali go tylko u niemowląt i rocznych dzieci.

0:01:20.000,0:01:23.000
W przypadku dwulatków i starszych dzieci

0:01:23.000,0:01:24.000
korzystali z pierwszego lekarstwa.

0:01:24.000,0:01:26.000
Dosyć długo ludzie byli zadowoleni z dwóch leków.

0:01:26.000,0:01:29.000
Pewnego razu

0:01:29.000,0:01:34.000
zmarło dwuletnie dziecko.

0:01:34.000,0:01:38.000
Jego matka zastanawiała się:

0:01:38.000,0:01:42.000
zanim dziecko skończyło dwa lata

0:01:42.000,0:01:47.000
zawsze stosowałam skomplikowany i droższy lek.

0:01:47.000,0:01:48.000
Dopiero po drugich urodzinach

0:01:48.000,0:01:51.000
zmieniłam go na lek tani i łatwy w użyciu".

0:01:51.000,0:01:53.000
Jak każdy rodzic, który stracił dziecko

0:01:53.000,0:01:55.000
zastanawiała się, czy mogła zapobiec tragedii,

0:01:55.000,0:01:59.000
np. nadal stosować drogi i skomplikowany lek.

0:01:59.000,0:02:02.000
Podzieliła się tą myślą z innymi.

0:02:02.000,0:02:04.000
"W jaki sposób coś taniego i prostego

0:02:04.000,0:02:07.000
może być tak samo skuteczne

0:02:07.000,0:02:09.000
jak coś drogiego i skomplikowanego?".

0:02:09.000,0:02:11.000
Ludzie przyznali jej rację

0:02:11.000,0:02:13.000
i uznali, że popełniają błąd

0:02:13.000,0:02:16.000
przerzucając się na prostsze i tańsze rozwiązanie.

0:02:16.000,0:02:19.000
O tej historii usłyszał rząd

0:02:19.000,0:02:22.000
i postanowił wprowadzić nowe prawo

0:02:22.000,0:02:24.000
zakazujące rodzicom

0:02:24.000,0:02:27.000
korzystania z taniego i prostego leku.

0:02:27.000,0:02:29.000
Ludzie byli zadowoleni z decyzji rządu.

0:02:29.000,0:02:32.000
Przez kilka następnych lat wszystko było w porządku.

0:02:32.000,0:02:37.000
Wtedy zjawił się ekonomista z własnymi dziećmi,

0:02:37.000,0:02:44.000
który stosował drogi i skomplikowany lek.

0:02:44.000,0:02:46.000
Wiedział też o prostszym i tańszym.

0:02:46.000,0:02:48.000
Przemyślał sprawę i doszedł do wniosku,

0:02:48.000,0:02:51.000
że drogi i skomplikowany lek nie jest za dobry.

0:02:51.000,0:02:54.000
"Nie znam się na nauce, ale znam się na danych.

0:02:54.000,0:02:56.000
Może jeśli je przeanalizuję,

0:02:56.000,0:03:00.000
uda mi się stwierdzić, czy drogi i skomplikowany lek

0:03:00.000,0:03:03.000
jest naprawdę lepszy od prostszego i tańszego".

0:03:03.000,0:03:05.000
Po przeanalizowaniu danych okazało się,

0:03:05.000,0:03:08.000
że drogi i skomplikowany lek

0:03:08.000,0:03:11.000
nie był wcale lepszy od taniego i prostego,

0:03:11.000,0:03:13.000
przynajmniej dla dwulatków i starszych dzieci.

0:03:13.000,0:03:16.000
Tańszy i prostszy lek nie działał tylko u młodszych.

0:03:16.000,0:03:20.000
Ekonomista postanowił poinformować ludzi

0:03:20.000,0:03:22.000
o swoim odkryciu:

0:03:22.000,0:03:25.000
"Wystarczy stosować tanią i prostą metodę.

0:03:25.000,0:03:28.000
Zaoszczędzimy 300 mln dolarów rocznie

0:03:28.000,0:03:30.000
które mogą pokryć inne wydatki na dzieci".

0:03:30.000,0:03:34.000
Rodzicom nie spodobała się myśl, że tani i prosty lek

0:03:34.000,0:03:36.000
mógłby być lepszy od drogiego i skomplikowanego.

0:03:36.000,0:03:40.000
Rząd również się zdenerwował.

0:03:40.000,0:03:43.000
Najbardziej zdenerwowali się producenci drogiego leku,

0:03:43.000,0:03:45.000
bo jak mogli konkurować

0:03:45.000,0:03:48.000
z darmowym lekiem?

0:03:48.000,0:03:50.000
Bali się, że stracą wszystkich klientów.

0:03:50.000,0:03:53.000
Zdenerwowani ludzie atakowali ekonomistę.

0:03:53.000,0:03:56.000
Ten zdecydował się wyjechać z kraju na kilka dni,

0:03:56.000,0:04:00.000
by poszukać inteligentniejszych i otwartych ludzi

0:04:00.000,0:04:03.000
w mieście zwanym Oxfordem

0:04:03.000,0:04:06.000
i opowiedzieć im tę historię.

0:04:06.000,0:04:10.000
Oto jestem, a ta historia nie jest bajką.

0:04:10.000,0:04:12.000
To opowieść o współczesnym USA,

0:04:12.000,0:04:15.000
a choroba, o której mówię

0:04:15.000,0:04:18.000
to wypadki samochodowe z udziałem dzieci.

0:04:18.000,0:04:24.000
Darmowym lekiem są[br]pasy bezpieczeństwa dla dorosłych.

0:04:24.000,0:04:28.000
Lekiem za 300 mln dolarów rocznie[br]są samochodowe foteliki dla dzieci.

0:04:28.000,0:04:30.000
Chciałbym przedstawić dowody

0:04:30.000,0:04:33.000
potwierdzające moją opinię,

0:04:33.000,0:04:35.000
że w przypadku dwulatków i starszych dzieci

0:04:35.000,0:04:40.000
foteliki nie dają wymiernych korzyści,

0:04:40.000,0:04:45.000
wbrew niewiarogodnym wysiłkom

0:04:45.000,0:04:48.000
poświęconym rozszerzaniu prawa

0:04:48.000,0:04:50.000
i nastawiających opinię publiczną

0:04:50.000,0:04:55.000
przeciwko zapinania dzieci pasami.

0:04:55.000,0:04:56.000
Omówię dowody na to twierdzenie.

0:04:56.000,0:04:59.000
Omówię też trzeci sposób, czyli technologię,

0:04:59.000,0:05:02.000
która prawdopodobnie jest najlepsza ze wszystkiego.

0:05:02.000,0:05:05.000
Ludzie nie podchodzą do niej z entuzjazmem,

0:05:05.000,0:05:07.000
ponieważ są zachwyceni obecnym rozwiązaniem,

0:05:07.000,0:05:10.000
czyli korzystaniem z fotelików samochodowych.

0:05:10.000,0:05:13.000
Analiza danych często pozwala na odkrycie

0:05:13.000,0:05:17.000
złożonych historii.

0:05:17.000,0:05:20.000
Nie jest tak w przypadku "pasy kontra foteliki".

0:05:20.000,0:05:22.000
Od 1975 roku w USA gromadzi się dane

0:05:22.000,0:05:25.000
nt. każdego śmiertelnego wypadku samochodowego.

0:05:25.000,0:05:28.000
Posiadamy informacje dotyczące każdego wypadku,

0:05:28.000,0:05:30.000
w którym zginęła przynajmniej jedna osoba.

0:05:30.000,0:05:33.000
Wystarczy wejść na stronę NHTSA,

0:05:33.000,0:05:35.000
na której dostępne są te dane.

0:05:35.000,0:05:37.000
Okazuje się, że nie ma wystarczających argumentów

0:05:37.000,0:05:41.000
przemawiających za przewagą fotelików

0:05:41.000,0:05:44.000
dla dwulatków i starszych dzieci.

0:05:44.000,0:05:48.000
Oto dane dotyczące dzieci od 2 do 6 lat.

0:05:48.000,0:05:50.000
Powyżej 6 lat właściwie nikt nie używa fotelików.

0:05:50.000,0:05:56.000
Z dzieci, które nie zapięte pasami

0:05:56.000,0:06:00.000
brały udział w wypadku - 29,3% zginęło.

0:06:00.000,0:06:05.000
W fotelikach zginęło 18,2%.

0:06:05.000,0:06:07.000
Przy trzy-punktowych pasach

0:06:07.000,0:06:12.000
zginęło 19,4% dzieci. Co ciekawe, 2-punktowe pasy

0:06:12.000,0:06:14.000
widzimy tylko w 16,7% wypadków śmiertelnych.

0:06:14.000,0:06:17.000
choć według teorii 2-punktowe pasy

0:06:17.000,0:06:18.000
są gorsze niż 3-punktowe.

0:06:18.000,0:06:20.000
Analiza nieprzetworzonych danych

0:06:20.000,0:06:23.000
daje setki problematycznych zmiennych.

0:06:23.000,0:06:28.000
W naszym badaniu przedstawiamy te same dane

0:06:28.000,0:06:31.000
w formie graficznej, dla ułatwienia.

0:06:31.000,0:06:34.000
Żółty słupek to foteliki samochodowe,

0:06:34.000,0:06:38.000
pomarańczowy: pasy 3-punktowe, czerwony: 2-punktowe.

0:06:38.000,0:06:40.000
Wszystkie opcje są względne do braku pasów,

0:06:40.000,0:06:41.000
Im wyższa kolumna, tym lepiej.

0:06:41.000,0:06:43.000
Tak właśnie wyglądają dane.

0:06:43.000,0:06:46.000
Najwyższa kolumna to nasz cel.

0:06:46.000,0:06:50.000
Jesteśmy w stanie kontrolować siłę uderzenia,

0:06:50.000,0:06:54.000
miejsce w którym siedzi dziecko, jego wiek itp.

0:06:54.000,0:06:56.000
To właśnie środkowy zestaw kolumn.

0:06:56.000,0:06:59.000
Pasy 2-punktowe

0:06:59.000,0:07:01.000
zaczynają wyglądać gorzej.

0:07:01.000,0:07:03.000
Ostatni zestaw kolumn

0:07:03.000,0:07:06.000
przedstawia wszystkie możliwe czynniki,

0:07:06.000,0:07:08.000
które mogą mieć wpływ na wypadek:

0:07:08.000,0:07:11.000
50, 75, 100 różnych czynników.

0:07:11.000,0:07:14.000
Otóż w przypadku fotelików i pasów 3-punktowych

0:07:14.000,0:07:18.000
liczba ofiar śmiertelnych jest identyczna.

0:07:18.000,0:07:22.000
Standardowe odchylenia są niewielkie.

0:07:22.000,0:07:25.000
To nie są szacunkowe dane. To wyraźny trend

0:07:25.000,0:07:27.000
w porównaniu z innymi ocenami.

0:07:27.000,0:07:30.000
Co ciekawe, foteliki spisują się nieco lepiej

0:07:30.000,0:07:33.000
w przypadku zderzeń czołowych.

0:07:33.000,0:07:37.000
w przypadku zderzeń czołowych.

0:07:37.000,0:07:39.000
Według mnie nie jest to przypadek.

0:07:39.000,0:07:40.000
Aby fotelik został dopuszczony do użytku,

0:07:40.000,0:07:43.000
musi spełniać pewne standardy.

0:07:43.000,0:07:48.000
Jeden z nich dotyczy zderzenia czołowego.

0:07:48.000,0:07:50.000
W innych rodzajach zderzeń, np. od tyłu,

0:07:50.000,0:07:53.000
foteliki nie wypadają już dobrze.

0:07:53.000,0:07:55.000
Sądzę, że producenci skupiają się na zdaniu testu,

0:07:55.000,0:07:57.000
jak można się spodziewać po ludziach.

0:07:57.000,0:07:59.000
Optymalizują jednoznacznie sformułowane reguły

0:07:59.000,0:08:03.000
określające siły działające na samochód.

0:08:03.000,0:08:04.000
Można też powiedzieć:

0:08:04.000,0:08:06.000
"Foteliki samochodowe są coraz lepsze

0:08:06.000,0:08:09.000
Ponieważ dane obejmują niemal 30 lat

0:08:09.000,0:08:11.000
nie widać ich w niedawnych wypadkach.

0:08:11.000,0:08:13.000
Nowe foteliki wypadają dużo lepiej".

0:08:13.000,0:08:17.000
Najświeższe dane pokazują,

0:08:17.000,0:08:20.000
że pasy 3-punktowe są jeszcze lepsze od fotelików.

0:08:20.000,0:08:23.000
Producenci powiedzą, że to niemożliwe.

0:08:23.000,0:08:25.000
Idąc tą linią rozumowania, rodzice stwierdzają:

0:08:25.000,0:08:28.000
"Foteliki są drogie, skomplikowane

0:08:28.000,0:08:31.000
i mają tyle zatrzasków.

0:08:31.000,0:08:34.000
Muszą być lepsze niż pasy,

0:08:34.000,0:08:36.000
bo są drogie i skomplikowane".

0:08:36.000,0:08:39.000
To ciekawa logika.

0:08:39.000,0:08:42.000
Drugi rodzaj logiki podsuwa:

0:08:42.000,0:08:44.000
"Rząd nie kazałby nam używać fotelików,

0:08:44.000,0:08:46.000
gdyby nie były o niebo lepsze od pasów".

0:08:46.000,0:08:48.000
Jednak decyzje rządu

0:08:48.000,0:08:50.000
nie są zbyt uzasadnione.

0:08:50.000,0:08:53.000
Opierają się na błaganiach rodziców

0:08:53.000,0:08:56.000
którzy stracili ponad-dwuletnie dzieci.

0:08:56.000,0:09:00.000
Na błaganiach, nie na danych.

0:09:00.000,0:09:04.000
Opierając się na tych danych

0:09:04.000,0:09:06.000
liczbowych nie możemy posunąć się dalej.

0:09:06.000,0:09:11.000
Zaprosiłem kiedyś przyjaciół na grilla

0:09:11.000,0:09:14.000
i poprosiłem o pomoc w udowodnieniu mojej tezy.

0:09:14.000,0:09:18.000
Powiedzieli, żebym przeprowadził testy zderzeniowe.

0:09:18.000,0:09:20.000
Pomysł ten bardzo mi się spodobał.

0:09:20.000,0:09:22.000
Próbowałem zlecić wykonanie testów

0:09:22.000,0:09:27.000
i okazało się, że żadna z niezależnych organizacji

0:09:27.000,0:09:30.000
przeprowadzających tego typu testy w USA

0:09:30.000,0:09:32.000
nie chciała go dla nas przeprowadzić.

0:09:32.000,0:09:36.000
Niektórzy wprost, niektórzy pokrętnie powiedzieli,

0:09:36.000,0:09:38.000
że zarabiają na producentach fotelików

0:09:38.000,0:09:42.000
Nie mogą ich zrazić porównując pasy z fotelikami.

0:09:42.000,0:09:46.000
W końcu jedna z firm zgodziła się

0:09:46.000,0:09:49.000
przeprowadzić ten test anonimowo

0:09:49.000,0:09:54.000
za opłatą 1500 dolarów za zniszczony fotelik.

0:09:54.000,0:09:56.000
Pojechaliśmy do Buffalo w stanie Nowy York.

0:09:56.000,0:09:58.000
Tak wygląda prototyp naszego testu.

0:09:58.000,0:10:00.000
Oto manekiny czekające na swoją kolej.

0:10:00.000,0:10:03.000
Oto manekiny czekające na swoją kolej.

0:10:03.000,0:10:05.000
A w taki sposób przeprowadza się test.

0:10:05.000,0:10:08.000
Nie wykorzystuje się w nim całego samochodu.

0:10:08.000,0:10:11.000
To nieopłacalne.

0:10:11.000,0:10:12.000
Manekiny przypina się pasami do foteli,

0:10:12.000,0:10:14.000
które z kolei są przypięte do całej konstrukcji.

0:10:14.000,0:10:16.000
Rzućcie okiem, żeby zrozumieć,

0:10:16.000,0:10:18.000
dlaczego rodzice uważają foteliki za wspaniałe.

0:10:18.000,0:10:20.000
Popatrzcie na dziecko w foteliku samochodowym.

0:10:20.000,0:10:23.000
Wygląda na zadowolone, gotowe i bezpieczne.

0:10:23.000,0:10:25.000
A co powiecie o dziecku siedzącym z tyłu?

0:10:25.000,0:10:28.000
Wygląda jakby miało się udusić [br]jeszcze przed wypadkiem.

0:10:28.000,0:10:31.000
Trudno uwierzyć, że dziecko siedzące z tyłu

0:10:31.000,0:10:33.000
ma takie same szanse na przeżycie wypadku.

0:10:33.000,0:10:35.000
W tym teście 'samochód'

0:10:35.000,0:10:38.000
uderzy w czołowo w ścianę

0:10:38.000,0:10:41.000
z prędkością 48 km/h.

0:10:41.000,0:10:43.000
Zobaczmy, co się stanie.

0:10:43.000,0:10:46.000
To manekiny trzylatków.

0:10:46.000,0:10:48.000
Skupcie się na foteliku.

0:10:48.000,0:10:50.000
Zauważcie, jak głowa pochyla się i uderza w kolana.

0:10:50.000,0:10:52.000
Cały czas mówimy o foteliku.

0:10:52.000,0:10:57.000
Przy odbiciu od ściany, fotelik wylatuje w powietrze.

0:10:57.000,0:10:59.000
Obija się po całym samochodzie.

0:10:59.000,0:11:01.000
Miejmy na uwadze dwie rzeczy.

0:11:01.000,0:11:04.000
Fotelik zainstalowała osoba z doświadczeniem,

0:11:04.000,0:11:07.000
która dobrze wie jak to zrobić.

0:11:07.000,0:11:08.000
Siedzenia zajmujące całą szerokość samochodu

0:11:08.000,0:11:11.000
to najlepsze miejsce do zamontowania fotelika,

0:11:11.000,0:11:14.000
bo płaskie oparcia ułatwiają montaż.

0:11:14.000,0:11:17.000
Czyli test mocno faworyzuje foteliki.

0:11:17.000,0:11:20.000
W wypadku tego rodzaju, dziecko ma się dobrze.

0:11:20.000,0:11:22.000
Zgodnie z federalnymi standardami

0:11:22.000,0:11:24.000
fotelik musi zdobyć mniej niż 1000 punktów

0:11:24.000,0:11:26.000
aby został dopuszczony do użycia w teście.

0:11:26.000,0:11:30.000
Jednostki pomiaru nie są tu istotne.

0:11:30.000,0:11:33.000
Tutaj wynik wynosił 450 punktów.

0:11:33.000,0:11:35.000
Ten fotelik jest lepszy, niż przeciętna

0:11:35.000,0:11:37.000
według Raportu Konsumenta.

0:11:37.000,0:11:40.000
Teraz ten sam manekin, takie samo uderzenie,

0:11:40.000,0:11:45.000
tyle że w pasach. W zasadzie wcale się nie porusza

0:11:45.000,0:11:48.000
w porównaniu z pierwszym dzieckiem.

0:11:48.000,0:11:51.000
Obraz z kamery jest okropny,

0:11:51.000,0:11:53.000
bo jest ustawiona na filmowanie fotelików

0:11:53.000,0:11:55.000
i nie da się skierować na dziecko w trakcie kolizji.

0:11:55.000,0:11:59.000
Okazało się, że w obydwu wypadkach

0:11:59.000,0:12:03.000
trzylatkowi powiodło się gorzej; Dostał 500 punktów

0:12:03.000,0:12:07.000
w stosunku do poprzednich 400 punktów.

0:12:07.000,0:12:10.000
Gdybyśmy pokazali te dane komuś z rządu

0:12:10.000,0:12:13.000
i powiedzieli, że skonstruowaliśmy nowy fotelik

0:12:13.000,0:12:16.000
i chcemy, żeby został dopuszczony do sprzedaży,

0:12:16.000,0:12:19.000
odparłby: "To świetny fotelik. Działa bez zarzutu.

0:12:19.000,0:12:21.000
Dostał tylko 500 punktów a mógł dostać aż 1000".

0:12:21.000,0:12:24.000
Pas bezpieczeństwa, użyty zamiast fotelika,

0:12:24.000,0:12:26.000
zdałby ten egzamin celująco.

0:12:26.000,0:12:28.000
W pewnym sensie sugeruje to,

0:12:28.000,0:12:31.000
że to nie rodzice narażają dzieci na szwank

0:12:31.000,0:12:33.000
przez niewłaściwy montaż fotelików. Chodzi o to,

0:12:33.000,0:12:35.000
że foteliki nie na wiele się przydają.

0:12:35.000,0:12:37.000
Oto nasze wypadki.[br]Oglądając oba filmy jednocześnie widać,

0:12:37.000,0:12:39.000
że gdy samochód odbija się od ściany

0:12:39.000,0:12:41.000
w przypadku fotelika wszystko trwa dłużej.

0:12:41.000,0:12:45.000
Dziecko w pasach przemieszcza się o wiele mniej.

0:12:45.000,0:12:47.000
Rzućmy okiem na wypadki[br]z manekinem sześciolatka.

0:12:47.000,0:12:52.000
Wygląda to okropnie, ale o to chodzi.

0:12:52.000,0:12:57.000
Określiłbym to na jakieś 400 punktów.

0:12:57.000,0:12:58.000
Dzieciak nie odniósłby większych obrażeń.

0:12:58.000,0:13:02.000
Raczej nic by mu się nie stało.

0:13:02.000,0:13:05.000
Oto sześciolatek w pasach.

0:13:05.000,0:13:07.000
praktycznie z tym samym wynikiem.

0:13:07.000,0:13:11.000
W przypadku sześciolatków

0:13:11.000,0:13:15.000
fotelik samochodowy niczego nie wnosi.

0:13:15.000,0:13:18.000
Mogę to udowodnić.

0:13:18.000,0:13:22.000
Pewien naukowiec skrytykował mnie, że badania

0:13:22.000,0:13:24.000
nie można opierać na czterech przypadkach.

0:13:24.000,0:13:28.000
Zapytałem: a czy wystarczy 45,004 przypadki?

0:13:28.000,0:13:30.000
Bo mam dane z 45 tys. prawdziwych wypadków.

0:13:30.000,0:13:34.000
Interesujące, że pomysł wykorzystania

0:13:34.000,0:13:36.000
danych o prawdziwych wypadkach,

0:13:36.000,0:13:38.000
czyli coś, co ekonomiści uznaliby za słuszne,

0:13:38.000,0:13:40.000
nie podoba się naukowcom,

0:13:40.000,0:13:43.000
którzy wolą przeprowadzić badania w laboratorium

0:13:43.000,0:13:45.000
wierząc, że obserwowanie manekinów

0:13:45.000,0:13:49.000
jest lepszym źródłem informacji, niż 30 lat danych

0:13:49.000,0:13:52.000
o wypadkach dzieci przewożonych w fotelikach.

0:13:52.000,0:13:56.000
Sądzę, że wyjaśnieniem zagadki

0:13:56.000,0:13:59.000
jest dużo prostsze rozwiązanie,

0:13:59.000,0:14:02.000
które nikogo nie podnieca,

0:14:02.000,0:14:06.000
bo wszyscy zachwycają się fotelikami.

0:14:06.000,0:14:09.000
Jeśli spojrzymy na to z perspektywy projektanta,

0:14:09.000,0:14:11.000
startującego od zera:

0:14:11.000,0:14:13.000
"Chcę chronić dziecko na tylnym siedzeniu",

0:14:13.000,0:14:15.000
to chyba nikt na sali nie stwierdziłby,

0:14:15.000,0:14:16.000
że najpierw trzeba zrobić

0:14:16.000,0:14:19.000
świetny pas bezpieczeństwa dla dorosłych,

0:14:19.000,0:14:21.000
a potem dodać takie duże urządzenie,

0:14:21.000,0:14:24.000
które trzeba tam podpiąć.

0:14:24.000,0:14:27.000
Kto prócz dzieci siedzi z tyłu?

0:14:27.000,0:14:30.000
Ja mam inny pomysł.

0:14:30.000,0:14:32.000
Nie wiem ile by to kosztowało,

0:14:32.000,0:14:33.000
ale nie wydaje mi się, by wypadło drożej

0:14:33.000,0:14:35.000
od fotelika samochodowego.

0:14:35.000,0:14:39.000
Jest to coś w rodzaju zakładki[br]umieszczonej w oparciu.

0:14:39.000,0:14:41.000
Mamy zwykłe siedzenie, ale po opuszczeniu zakładki

0:14:41.000,0:14:43.000
można przewozić na nim dziecko.

0:14:43.000,0:14:47.000
Moje rozwiązanie nie tylko nie jest drogie,

0:14:47.000,0:14:50.000
ale też sprawdzi się lepiej niż obecne.

0:14:50.000,0:14:55.000
Czy jest szansa na wykorzystanie tego rozwiązania,

0:14:55.000,0:14:57.000
które przypuszczalnie może życie wielu osobom?

0:14:57.000,0:15:01.000
Myślę, że odpowiedź znajduje się w pewnej historii.

0:15:01.000,0:15:05.000
Odpowiedź na pytanie o sukces fotelików

0:15:05.000,0:15:08.000
oraz o to, czy moje rozwiązanie wejdzie w życie,

0:15:08.000,0:15:12.000
znajduje w opowieści mojego ojca.

0:15:12.000,0:15:15.000
Był lekarzem sił powietrznych USA, [br]stacjonujących w Anglii.

0:15:15.000,0:15:17.000
Wtedy wolno było robić rzeczy, [br]które dziś są zabronione.

0:15:17.000,0:15:21.000
Czasem przychodzili do ojca pacjenci,

0:15:21.000,0:15:24.000
którzy, jego zdaniem, wcale nie byli chorzy.

0:15:24.000,0:15:28.000
Miał dla nich wielki słój z tabletkami placebo.

0:15:28.000,0:15:31.000
Dawał tabletkę i kazał przyjść za tydzień [br]w razie potrzeby.

0:15:31.000,0:15:32.000
Większość z nich nie wracała.

0:15:32.000,0:15:34.000
ale kilku wróciło.

0:15:34.000,0:15:38.000
Jeśli ojciec nadal nie wierzył w ich dolegliwość,

0:15:38.000,0:15:43.000
miał dla nich inny słój [br]z olbrzymimi tabletkami.

0:15:43.000,0:15:45.000
Prawie nie dało się ich przełknąć.

0:15:45.000,0:15:49.000
To, moim zdaniem, analogia do fotelików.

0:15:49.000,0:15:53.000
Na widok olbrzymiej tabletki pacjenci myśleli,

0:15:53.000,0:15:55.000
że jeśli to nie pomoże,

0:15:55.000,0:15:58.000
to chyba nic nie da rady.

0:15:58.000,0:16:00.000
Większość pacjentów nie wracała, uleczona.

0:16:00.000,0:16:03.000
Ale raz na jakiś czas

0:16:03.000,0:16:08.000
znów wracał pacjent przekonany o chorobie.

0:16:08.000,0:16:11.000
Ojciec miał dla nich trzeci słój.

0:16:11.000,0:16:13.000
Tabletki, które w nich trzymał

0:16:13.000,0:16:16.000
były najmniejsze, jak się dało.

0:16:16.000,0:16:18.000
Ledwo widoczne.

0:16:18.000,0:16:20.000
Ojciec mówił, że poprzednio dostali dużą

0:16:20.000,0:16:24.000
i trudną do przełknięcia tabletkę,

0:16:24.000,0:16:26.000
ale to właśnie ta maleńka tabletka

0:16:26.000,0:16:28.000
ma silniejsze działanie.

0:16:28.000,0:16:31.000
Podobnie jak tutaj, prawie nic nie widać.

0:16:31.000,0:16:33.000
Otóż żaden z pacjentów,

0:16:33.000,0:16:36.000
którzy dostali maleńką tabletkę,

0:16:36.000,0:16:39.000
nigdy więcej nie wrócił z tą samą dolegliwością.

0:16:39.000,0:16:42.000
Mój ojciec uznał to za dowód na to,

0:16:42.000,0:16:46.000
że najmniejsza tabletka [br]wywoływała największy efekt placebo.

0:16:46.000,0:16:50.000
Jeśli ojciec miał rację, to wydaje mi się,

0:16:50.000,0:16:52.000
że wkrótce zintegrowane fotele samochodowe

0:16:52.000,0:16:56.000
będą powszechnie używane.

0:16:56.000,0:16:59.000
Oczywiście możliwe,[br]że po trzech wizytach u mojego ojca

0:16:59.000,0:17:01.000
pacjent naprawdę się rozchorował

0:17:01.000,0:17:03.000
i poszedł do innego lekarza.

0:17:03.000,0:17:05.000
W takim wypadku wydaje mi się,

0:17:05.000,0:17:08.000
że jeszcze długo będziemy zdani [br]na tradycyjne foteliki samochodowe.

0:17:08.000,0:17:09.000
Dziękuję bardzo.

0:17:09.000,0:17:13.000
(Brawa)

0:17:13.000,0:17:15.000
(Pytanie z widowni:[br]Pasy bezpieczeństwa

0:17:15.000,0:17:18.000
chronią nas nie tylko przed utratą życia,

0:17:18.000,0:17:20.000
ale też przed poważnymi urazami.

0:17:20.000,0:17:24.000
Pana dane dotyczą ofiar śmiertelnych,[br]a nie poważnych urazów.

0:17:24.000,0:17:26.000
Czy są dane, że przy poważnych urazach

0:17:26.000,0:17:29.000
foteliki są mniej lub równie skuteczne jak pasy?

0:17:29.000,0:17:31.000
Myślę, że to poparło by pańskie twierdzenie.)

0:17:31.000,0:17:34.000
Steven Levitt: Świetne pytanie.[br]W tym przypadku zarówno moje dane

0:17:34.000,0:17:37.000
jak i dane o wypadkach z New Jersey

0:17:37.000,0:17:41.000
pokazują niewielką różnicę pomiędzy[br]fotelikami i pasami bezpieczeństwa.

0:17:41.000,0:17:43.000
W przypadku moich danych [br]różnice te są tak małe,

0:17:43.000,0:17:47.000
że nie są statystycznie istotne.

0:17:47.000,0:17:48.000
W danych o wypadkach w New Jersey,

0:17:48.000,0:17:51.000
które obejmują nie tylko wypadki śmiertelne,

0:17:51.000,0:17:53.000
ale wszystkie wypadki w tym regionie,

0:17:53.000,0:17:56.000
różnica ta wynosi 10%.

0:17:56.000,0:17:58.000
Ale na ogół są to niewielkie urazy.

0:17:58.000,0:18:00.000
Co ciekawe, istnieje literatura medyczna,

0:18:00.000,0:18:05.000
którą trudno pogodzić[br]z drugim zestawem danych,

0:18:05.000,0:18:09.000
sugerujących wyższość fotelików.

0:18:09.000,0:18:11.000
Używają zupełnie innej metodologii:

0:18:11.000,0:18:14.000
po wypadku dostają od ubezpieczycieli

0:18:14.000,0:18:16.000
nazwiska ofiar wypadku,

0:18:16.000,0:18:17.000
po czym dzwonią do nich z pytaniem,

0:18:17.000,0:18:18.000
co się wydarzyło.

0:18:18.000,0:18:21.000
Nie umiem tego jeszcze rozwiązać

0:18:21.000,0:18:23.000
i chciałbym nawiązać pracę z tymi badaczami,

0:18:23.000,0:18:26.000
żeby zrozumieć źródło tych różnic,

0:18:26.000,0:18:29.000
które wzajemnie sobie zaprzeczają.

0:18:29.000,0:18:32.000
Jest to decydujące pytanie.

0:18:32.000,0:18:35.000
Czy urazy są na tyle poważne,

0:18:35.000,0:18:38.000
by usprawiedliwić koszty? Trochę to zawiłe.

0:18:38.000,0:18:40.000
Nawet jeśli mają rację, to nadal nie jestem przekonany,

0:18:40.000,0:18:41.000
że foteliki samochodowe są opłacalne.