0:00:00.913,0:00:04.016
Opgroeiend in centraal Wisconsin [br]bracht ik veel tijd buiten door.

0:00:04.040,0:00:07.087
In de lente rook ik [br]de bedwelmende geur van seringen.

0:00:07.276,0:00:10.331
In de zomer was ik weg [br]van de elektrische gloed van vuurvliegjes

0:00:10.355,0:00:12.529
die rondvlogen in de zwoele nachten.

0:00:12.553,0:00:16.029
In de herfst kleurden de moerassen [br]helder rood door de veenbessen.

0:00:16.776,0:00:18.553
Zelfs de winter had zijn charmes

0:00:18.577,0:00:21.149
door het Kerstmisboeket [br]van de dennenbomen.

0:00:21.173,0:00:24.649
Voor mij was de natuur altijd [br]een bron voor verwondering en inspiratie.

0:00:25.292,0:00:28.227
Later, toen ik chemie [br]studeerde aan de universiteit,

0:00:28.227,0:00:31.497
begon ik de natuur beter te begrijpen [br]tot in de moleculaire details.

0:00:31.521,0:00:33.291
Alles waarover ik zonet sprak,

0:00:33.315,0:00:35.204
van de geuren van de seringen en dennen

0:00:35.204,0:00:38.271
tot het heldere rood van de bessen [br]en de gloed van vuurvliegjes,

0:00:38.271,0:00:40.436
hebben ten minste één ding gemeen:

0:00:40.482,0:00:42.615
ze worden gemaakt door enzymen.

0:00:43.180,0:00:46.330
Zoals gezegd groeide ik op in Wisconsin, [br]dus houd ik van kaas

0:00:46.354,0:00:48.069
en de Green Bay Packers.

0:00:48.093,0:00:50.061
Maar laten we het even hebben over kaas.

0:00:50.085,0:00:51.712
Gedurende tenminste 7000 jaar

0:00:51.736,0:00:54.014
extraheren mensen[br]al een mengsel van enzymen

0:00:54.038,0:00:56.760
uit de magen van koeien, [br]schapen en geiten

0:00:56.760,0:00:57.998
en voegen ze toe aan melk.

0:00:58.022,0:01:01.451
Hierdoor stremt de melk -- [br]een onderdeel van het kaasmaken.

0:01:01.475,0:01:03.855
Het sleutel-enzym [br]in dit mengsel is chymosine.

0:01:03.879,0:01:05.704
Ik wil jullie tonen hoe dat gaat.

0:01:05.728,0:01:07.626
Hier heb ik twee buizen,

0:01:07.650,0:01:09.856
aan één ervan voeg ik chymosine toe.

0:01:09.880,0:01:11.147
Ogenblikje.

0:01:11.744,0:01:15.206
Nu was mijn zoon Anthony, 8 jaar oud,

0:01:15.230,0:01:18.508
zeer geïnteresseerd om me deze demo [br]voor TED te helpen maken,

0:01:18.532,0:01:22.652
en zo waren we in de keuken bezig [br]met ananas in schijven te snijden,

0:01:22.676,0:01:26.520
enzymen te halen uit rode aardappelen

0:01:26.520,0:01:28.713
en het doen van allerlei [br]demo's in de keuken.

0:01:28.737,0:01:29.896
Alles bij elkaar

0:01:29.920,0:01:32.086
vonden we de chymosinedemo erg geslaagd.

0:01:32.110,0:01:33.506
En zo zien jullie hier

0:01:33.530,0:01:37.529
het chymosine rondzwemmen in de melk

0:01:37.553,0:01:40.672
en zich aan het proteïne caseïne binden.

0:01:40.696,0:01:42.974
Dan gaat het het caseïne doorknippen --

0:01:42.998,0:01:44.860
een beetje als een moleculaire schaar.

0:01:45.102,0:01:49.141
Dat knippen veroorzaakt [br]het stremmen van de melk.

0:01:49.165,0:01:51.935
Hier zie je ons in de keuken eraan bezig.

0:01:52.332,0:01:53.506
OK.

0:01:53.530,0:01:55.664
Even omschudden.

0:01:56.180,0:01:59.657
En dan zetten we ze even opzij [br]om ze een minuut te laten sudderen.

0:01:59.681,0:02:00.831
OK.

0:02:03.256,0:02:05.109
Als DNA de blauwdruk van het leven is,

0:02:05.109,0:02:07.805
dan zijn enzymen arbeiders [br]die de instructies uitvoeren.

0:02:07.805,0:02:10.079
Een enzym is een proteïne als katalysator,

0:02:10.079,0:02:12.898
het versnelt een chemische reactie,

0:02:12.922,0:02:16.398
net zoals chymosine hier [br]het stremmen van de melk versnelt.

0:02:16.914,0:02:18.669
Maar het gaat niet alleen om kaas.

0:02:18.693,0:02:21.770
Enzymen spelen een belangrijke rol [br]in het voedsel dat we eten,

0:02:21.770,0:02:25.478
maar ze zijn ook betrokken in allerlei, [br]gaande van de gezondheid van een kind

0:02:25.478,0:02:28.792
tot het aanpakken van de grootste [br]milieuproblemen van vandaag.

0:02:29.720,0:02:33.093
De bouwstenen van de enzymen [br]zijn de aminozuren.

0:02:33.482,0:02:35.054
Er zijn 20 gewone aminozuren

0:02:35.078,0:02:38.435
en we geven ze weer [br]met een letter als afkorting,

0:02:38.459,0:02:40.887
een alfabet van aminozuren dus.

0:02:41.236,0:02:43.776
In een enzym zijn deze aminozuren [br]aan elkaar geregen

0:02:43.800,0:02:45.239
als parels aan een halssnoer.

0:02:45.263,0:02:47.815
En het is de identiteit [br]van de aminozuren,

0:02:47.839,0:02:49.455
welke letters in het snoer,

0:02:49.455,0:02:51.449
en in welke volgorde, [br]wat ze uitspellen,

0:02:51.449,0:02:53.592
dat het enzym [br]zijn unieke eigenschappen geeft

0:02:53.592,0:02:55.690
en het onderscheidt van de andere enzymen.

0:02:55.950,0:02:58.984
Nu gaat dit snoer[br]van aminozuren, dit halssnoer,

0:02:58.984,0:03:01.286
zich opvouwen tot [br]een structuur van hogere orde.

0:03:01.286,0:03:03.368
Als je zou inzoomen [br]naar moleculair niveau,

0:03:03.368,0:03:05.589
dan zou chymosine, [br]het enzym hier,

0:03:05.589,0:03:07.389
er zo uitzien.

0:03:07.389,0:03:11.220
Een hoop strengen, lussen, [br]spiralen, plooien en draaien,

0:03:11.220,0:03:14.269
en alles moet in de juiste vorm [br]om te kunnen werken.

0:03:15.038,0:03:17.768
Vandaag kunnen we [br]enzymen maken in microben,

0:03:17.792,0:03:20.627
zoals in een bacterie [br]of een gist, bij voorbeeld.

0:03:20.982,0:03:23.061
En we doen dat door een stuk DNA te nemen

0:03:23.061,0:03:25.894
dat codeert voor een enzym [br]waarin we geïnteresseerd zijn,

0:03:25.894,0:03:27.251
we steken dat in de microbe

0:03:27.251,0:03:30.871
en we laten de microbe haar eigen [br]machinerie, haar eigen middelen gebruiken

0:03:30.895,0:03:33.029
om dat enzym voor ons te produceren.

0:03:33.053,0:03:36.310
Je hebt dus voor chymosine [br]vandaag geen kalf meer nodig --

0:03:36.310,0:03:37.995
je kan het krijgen van een microbe.

0:03:37.995,0:03:38.991
En nog cooler is

0:03:38.991,0:03:42.175
dat we er vandaag volledig gewilde [br]DNA-sequenties kunnen indraaien

0:03:42.175,0:03:43.658
om enzymen naar keuze te maken,

0:03:43.658,0:03:45.432
zaken die je niet vindt in de natuur.

0:03:45.756,0:03:47.882
Helemaal leuk vind ik

0:03:47.882,0:03:50.283
een enzym ontwerpen [br]voor een nieuwe toepassing,

0:03:50.307,0:03:52.617
door de atomen zo te rangschikken.

0:03:53.450,0:03:57.570
De daad van een enzym uit de natuur [br]halen en spelen met de aminozuren,

0:03:57.594,0:03:58.926
knutselen met die letters,

0:03:58.926,0:04:01.371
nieuwe letters erin brengen [br]en andere eruit halen,

0:04:01.395,0:04:03.140
misschien ze wat herschikken,

0:04:03.164,0:04:04.855
is als een boek vinden

0:04:04.879,0:04:07.997
en wat hoofdstukken herschrijven [br]of het einde veranderen.

0:04:08.720,0:04:10.696
In 2018 werd de Nobelprijs voor chemie

0:04:10.720,0:04:13.141
toegekend aan de ontwikkeling [br]van deze benadering,

0:04:13.155,0:04:15.030
ook bekend als 'gerichte evolutie'.

0:04:15.966,0:04:19.419
Vandaag kunnen we de krachten [br]van gerichte evolutie aan het werk zetten

0:04:19.419,0:04:21.910
om enzymen met een bepaalde [br]bedoeling te ontwerpen

0:04:21.934,0:04:26.702
en een van deze is enzymen te ontwerpen [br]met toepassingen op nieuwe gebieden,

0:04:26.702,0:04:27.799
zoals de was doen.

0:04:27.799,0:04:29.592
Net zoals de enzymen in je lichaam

0:04:29.616,0:04:32.236
je helpen om je [br]opgegeten voedsel af te breken,

0:04:32.260,0:04:33.856
kunnen enzymen in je wasdetergent

0:04:33.880,0:04:37.109
helpen om de vlekken [br]op je kleren af te breken.

0:04:37.515,0:04:41.120
Het blijkt dat 90% [br]van de energie voor het wassen

0:04:41.120,0:04:43.150
gaat naar het verwarmen van het water.

0:04:43.165,0:04:44.591
Voor een goede reden --

0:04:44.615,0:04:46.947
warmer water wast beter je kleren.

0:04:46.971,0:04:49.998
Maar wat als je nu eens [br]in koud water kon wassen?

0:04:50.022,0:04:51.768
Je zou zeker wat geld besparen

0:04:51.792,0:04:52.967
en daarbij,

0:04:52.991,0:04:55.090
volgens berekeningen [br]van Procter and Gamble,

0:04:55.090,0:04:57.951
als alle huishoudens in de VS [br]de was koud zouden doen,

0:04:57.955,0:05:03.261
zou dat de uitstoot van 32 [miljoen] ton [br]CO2 per jaar vermijden.

0:05:03.669,0:05:04.567
Dat is veel,

0:05:04.567,0:05:06.417
ongeveer het equivalent

0:05:06.431,0:05:09.616
van de CO2-uitstoot [br]door 6,3 miljoen auto's.

0:05:09.640,0:05:11.506
Hoe zouden we het nu moeten aanpakken

0:05:11.510,0:05:13.338
om een enzym te ontwerpen dat dit kan?

0:05:13.362,0:05:16.123
Enzymen evolueerden niet [br]om de was schoon te krijgen

0:05:16.147,0:05:17.747
en zeker niet in koud water.

0:05:18.162,0:05:21.347
Maar we kunnen gaan kijken in de natuur [br]om een startpunt te vinden.

0:05:21.371,0:05:23.982
We kunnen een enzym zoeken [br]met enige startactiviteit,

0:05:24.006,0:05:25.687
een klei waarmee we kunnen werken.

0:05:25.711,0:05:28.807
Op het scherm zie je een voorbeeld [br]van een dergelijk enzym.

0:05:28.831,0:05:31.688
We kunnen nu gaan spelen [br]met de aminozuren, zoals ik zei,

0:05:31.712,0:05:34.149
wat letters toevoegen, [br]wat letters eruit halen.

0:05:34.173,0:05:35.340
ze herschikken.

0:05:35.364,0:05:38.434
En zodoende kunnen we [br]duizenden enzymen genereren.

0:05:38.458,0:05:40.966
En we kunnen die enzymen

0:05:40.990,0:05:43.566
uittesten op dit soort kleine plaatjes.

0:05:44.339,0:05:47.220
Dit plaatje hier

0:05:47.244,0:05:48.855
bevat 96 vakjes

0:05:48.879,0:05:52.966
en is elk vakje zit [br]een stukje stof met een vlek.

0:05:52.990,0:05:55.331
En we meten hoe goed elk van deze enzymen

0:05:55.355,0:05:58.014
de vlekken van de stof kunnen verwijderen

0:05:58.038,0:06:00.060
en zo kunnen we zien hoe goed ze werken.

0:06:00.084,0:06:01.807
We kunnen dat met behulp van robots

0:06:01.831,0:06:04.345
zoals jullie dadelijk [br]op het scherm gaan zien.

0:06:07.427,0:06:09.744
OK, we doen dat en het blijkt

0:06:09.768,0:06:12.220
dat sommige enzymen gelijkaardig werken

0:06:12.244,0:06:13.374
als het start-enzym.

0:06:13.374,0:06:15.149
Niets om over naar huis te schrijven.

0:06:15.173,0:06:17.561
Sommige doen het slechter. [br]Die gooien we weg.

0:06:17.585,0:06:18.910
En sommige zijn beter.

0:06:18.934,0:06:21.569
Die verbeterde worden onze versies 1.0's.

0:06:21.593,0:06:24.033
Met die enzymen gaan we verder

0:06:24.037,0:06:26.133
en dat kunnen we telkens opnieuw herhalen.

0:06:26.157,0:06:29.936
Door deze herhaling kunnen we [br]een nieuw enzym vinden,

0:06:29.960,0:06:31.782
eentje dat doet wat we willen.

0:06:31.806,0:06:33.394
En na een aantal herhalingen

0:06:33.418,0:06:35.068
kwamen we met iets nieuws.

0:06:35.092,0:06:38.632
Je kan nu naar de supermarkt [br]gaan en een detergent kopen

0:06:38.656,0:06:42.553
waarmee je de was koud kunt doen [br]door dergelijke enzymen.

0:06:42.577,0:06:45.037
Ik toon jullie ook hoe dit werkt.

0:06:45.061,0:06:47.554
Ik heb hier weer twee buizen,

0:06:47.554,0:06:50.518
weer allebei met melk.

0:06:50.518,0:06:51.669
Ik toon het even.

0:06:51.693,0:06:54.010
Aan een buis voeg ik wat enzym toe

0:06:54.034,0:06:56.343
en aan de ander wat water.

0:06:56.367,0:06:57.459
Dat is de controle.

0:06:57.459,0:06:59.371
In die buis zou er niets mogen gebeuren.

0:06:59.395,0:07:02.617
Misschien vinden jullie het eigenaardig [br]dat ik dit doe met melk.

0:07:02.641,0:07:07.143
Ik doe dit omdat melk[br]tjokvol proteïnen zit

0:07:07.143,0:07:10.939
en in een proteïne-oplossing kan je[br]de enzymwerking makkelijk waarnemen

0:07:10.963,0:07:13.601
omdat het een meester proteïne-hakker is,

0:07:13.625,0:07:14.775
dat is zijn taak.

0:07:15.133,0:07:16.933
Ik doe dit erin.

0:07:18.323,0:07:22.307
Zoals gezegd is dit [br]een meester proteïne-hakker

0:07:22.331,0:07:25.503
en je kan wat hij doet met melk

0:07:25.503,0:07:27.761
extrapoleren naar wat [br]hij zou doen met je was.

0:07:27.761,0:07:31.286
Dit laat dus een beetje zien [br]wat er zou gebeuren.

0:07:31.310,0:07:33.044
OK, ze zitten erin.

0:07:34.081,0:07:38.168
Even omschudden.

0:07:43.017,0:07:46.787
We laten ze nu even rusten [br]samen met het chymosinestaaltje.

0:07:46.811,0:07:49.192
Ik kom er straks op terug.

0:07:51.152,0:07:54.085
Waar kijken we naar uit [br]bij het enzymonderzoek?

0:07:54.109,0:07:55.489
Het zal zeker sneller gaan --

0:07:55.493,0:07:57.784
er zijn nu benaderingen [br]om enzymen te evolueren

0:07:57.784,0:08:00.784
die onderzoekers toelaten [br]om met veel meer staaltjes te werken

0:08:00.784,0:08:02.084
dan ik jullie net toonde.

0:08:02.108,0:08:04.414
En naast het sleutelen [br]aan natuurlijke enzymen,

0:08:04.414,0:08:05.950
zoals waar we net over spraken,

0:08:05.974,0:08:08.942
proberen wetenschappers nu [br]totaal nieuwe enzymen te ontwerpen,

0:08:08.942,0:08:12.682
met machinaal leren, een benadering [br]vanuit artificiële intelligentie,

0:08:12.706,0:08:14.664
om ze gerichter te ontwerpen.

0:08:14.688,0:08:18.721
Anderen voegen andere aminozuren toe [br]dan in de natuur voorkomen.

0:08:18.721,0:08:21.184
We spraken eerder [br]over 20 natuurlijke aminozuren --

0:08:21.184,0:08:22.357
de gewone aminozuren --

0:08:22.357,0:08:24.590
maar zij voegen [br]onnatuurlijke aminozuren toe

0:08:24.590,0:08:28.050
om enzymen te maken met andere [br]eigenschappen dan we vinden in de natuur.

0:08:28.074,0:08:29.728
Dat is een erg leuk idee.

0:08:30.211,0:08:34.848
Hoe zullen jullie in de komende jaren [br]te maken krijgen met enzymen?

0:08:34.872,0:08:36.872
Ik wil focussen op twee gebieden:

0:08:36.896,0:08:39.096
gezondheid en milieu.

0:08:40.062,0:08:41.563
Sommige farmaceutische firma's

0:08:41.587,0:08:44.933
leggen zich toe op het [br]ontwikkelen van enzymen

0:08:44.957,0:08:48.825
om geneesmiddelen efficiënter en met [br]minder toxische katalysatoren te maken.

0:08:48.849,0:08:52.568
Zo wordt bijvoorbeeld Januvia, [br]een medicijn voor type 2 diabetes,

0:08:52.568,0:08:54.262
gedeeltelijk met enzymen gemaakt.

0:08:54.286,0:08:56.447
Het aantal met enzymen [br]gemaakte medicijnen

0:08:56.447,0:08:58.085
zal in de toekomst zeker toenemen.

0:08:58.536,0:08:59.694
Op een ander gebied

0:08:59.718,0:09:00.934
zijn er bepaalde ziektes

0:09:00.934,0:09:04.147
waarbij een enkel enzym in iemands [br]lichaam niet naar behoren werkt.

0:09:04.171,0:09:06.393
Een voorbeeld hiervan is fenylketonurie,

0:09:06.417,0:09:07.631
of PKU afgekort.

0:09:08.180,0:09:12.303
Mensen met PKU kunnen fenylalanine [br]niet goed metaboliseren of verteren.

0:09:12.327,0:09:15.961
Dat is een van de 20 aminozuren [br]waar we het over hadden.

0:09:15.985,0:09:19.802
Als mensen met PKU fenyalanine opnemen,

0:09:19.826,0:09:24.357
krijgen ze blijvende [br]intellectuele gebreken,

0:09:24.381,0:09:26.228
een vreselijk iets om te hebben.

0:09:26.252,0:09:28.046
Wie van jullie met kinderen --

0:09:28.070,0:09:30.617
Hebben jullie kinderen? [br]Wie heeft er kinderen?

0:09:30.641,0:09:31.799
Een hoop.

0:09:31.823,0:09:33.609
Misschien ken je PKU wel,

0:09:33.633,0:09:38.553
want alle baby's in de VS [br]moeten er op getest worden.

0:09:38.577,0:09:41.941
Ik herinner me dat Anthony, mijn zoon, [br]ervoor geprikt werd.

0:09:42.639,0:09:44.828
Het grote probleem is wat je eet.

0:09:44.828,0:09:46.923
Fenylalanine zit [br]in zoveel soorten voedsel,

0:09:46.923,0:09:48.963
het is ongelooflijk moeilijk te vermijden.

0:09:48.963,0:09:51.802
Anthony heeft wel een notenallergie, [br]en ik vond dat al erg,

0:09:51.802,0:09:54.172
maar PKU is van een ander niveau.

0:09:54.196,0:09:57.323
Maar nieuwe enzymen [br]kunnen binnenkort PKU-patiënten

0:09:57.347,0:09:59.141
laten eten wat ze willen.

0:09:59.165,0:10:01.013
Onlangs keurde het FDA een enzym goed

0:10:01.013,0:10:03.379
dat ontwikkeld werd om PKU te behandelen.

0:10:03.379,0:10:06.426
Dat is geweldig nieuws voor patiënten [br]en ook geweldig nieuws

0:10:06.426,0:10:09.363
op het gebied van enzym vervangende [br]therapie in het algemeen,

0:10:09.363,0:10:12.885
omdat er nog andere doelen zijn [br]waarvoor dit goed zou kunnen dienen.

0:10:14.726,0:10:16.544
Dat ging even over gezondheid.

0:10:16.568,0:10:18.446
Nu ga ik het hebben over milieu.

0:10:18.455,0:10:21.845
Als ik wat lees over de Plasticsoep [br]in de Noordelijke Grote Oceaan --

0:10:21.869,0:10:25.117
dat is dat enorme eiland van plastic

0:10:25.141,0:10:27.410
ergens tussen Californië en Hawaï --

0:10:27.434,0:10:30.682
en over die microplastics overal,

0:10:30.706,0:10:31.872
dan maak ik me zorgen.

0:10:31.896,0:10:33.918
Plastics zijn we [br]voorlopig nog niet kwijt.

0:10:33.942,0:10:36.474
Maar ook hier kunnen enzymen[br]ons misschien helpen.

0:10:36.498,0:10:40.253
Onlangs hebben we bacteriën ontdekt [br]die plastic afbrekende enzymen produceren.

0:10:40.253,0:10:41.915
Er worden al inspanningen gedaan

0:10:41.915,0:10:44.556
om verbeterde versies [br]van deze enzymen te ontwikkelen.

0:10:44.585,0:10:47.450
Ook werden er enzymen ontdekt

0:10:47.474,0:10:48.839
die geoptimaliseerd worden

0:10:48.863,0:10:52.168
om niet van petroleum afkomstige, [br]biodegadeerbare plastics te maken.

0:10:53.171,0:10:56.845
Enzymen kunnen ook helpen [br]bij het invangen van broeikasgassen

0:10:56.869,0:11:00.512
als kooldioxide, methaan en lachgas.

0:11:00.536,0:11:02.948
Nu zijn dat ongetwijfeld [br]enorme uitdagingen,

0:11:02.972,0:11:04.815
en geen ervan is makkelijk.

0:11:04.839,0:11:07.174
Maar onze vaardigheid [br]om enzymen aan te passen

0:11:07.174,0:11:08.990
kan ons daarbij gaan helpen.

0:11:09.014,0:11:11.530
Daar mogen we dus ook naar uitkijken.

0:11:11.554,0:11:13.561
Nu keer ik even terug naar de demo --

0:11:13.585,0:11:14.799
het plezante deel.

0:11:14.823,0:11:18.236
We beginnen met de chymosine staaltjes.

0:11:19.863,0:11:21.593
Ik haal ze er even bij.

0:11:21.617,0:11:23.022
Zoals jullie kunnen zien,

0:11:23.046,0:11:24.841
is dit degene die er water bij kreeg.

0:11:24.845,0:11:26.935
Met deze melk zou er niets mogen gebeuren.

0:11:26.949,0:11:28.990
Deze kreeg het chymosine.

0:11:29.014,0:11:31.571
Jullie zien dat het van boven [br]helemaal opklaarde.

0:11:31.571,0:11:33.840
Daar zie je het gestremde [br]materiaal, da's kaas.

0:11:33.864,0:11:36.147
We hebben dus even kaas gemaakt.

0:11:36.171,0:11:39.644
Deze reactie voeren mensen [br]al duizenden jaren uit.

0:11:40.128,0:11:43.661
Ik denk eraan om dit te gaan doen [br]bij onze volgende Kids to Work Day demo,

0:11:43.661,0:11:45.967
maar het is soms [br]een harde bende -- we zien wel.

0:11:45.967,0:11:47.006
(Gelach)

0:11:47.030,0:11:50.339
De andere waar ik wil naar kijken is deze.

0:11:50.363,0:11:54.323
Dit is het enzym om de was te doen.

0:11:54.347,0:11:57.855
Je ziet dat het anders is [br]dan die waar we water bij deden.

0:11:57.879,0:11:59.095
Het is aan het opklaren,

0:11:59.119,0:12:01.934
en precies dat wil je [br]dat een enzym doet met je was,

0:12:01.958,0:12:04.141
want je wil een enzym hebben

0:12:04.165,0:12:07.037
dat een proteïne-knabbelaar is, ze opeet,

0:12:07.037,0:12:10.397
omdat je vlekken van verschillende [br]proteïnes op je kleren gaat hebben,

0:12:10.421,0:12:12.734
zoals van chocolademelk, [br]grasvlekken, enzovoort.

0:12:12.758,0:12:15.552
Met iets als dit ga je ze eruit krijgen.

0:12:15.576,0:12:16.675
Dit gaat je ook helpen

0:12:16.675,0:12:19.941
om de was in koud water te doen, [br]je koolstofvoetafdruk te verkleinen

0:12:19.941,0:12:21.334
en wat geld te besparen.

0:12:24.713,0:12:26.308
We komen van ver

0:12:26.332,0:12:31.078
van 7000 jaar lang kaas maken met enzymen

0:12:31.102,0:12:33.355
tot vandaag en enzymontwerp.

0:12:33.689,0:12:35.570
We zitten echt op een keerpunt.

0:12:35.594,0:12:39.856
We kunnen enzymen [br]uit de natuur herschrijven

0:12:39.880,0:12:42.413
of ons eigen verhaal [br]schrijven met aminozuren.

0:12:42.880,0:12:47.304
Als je op een broeierige nacht buiten [br]nog eens een vuurvliegje ziet,

0:12:47.304,0:12:48.886
hoop ik dat je aan enzymen denkt.

0:12:48.886,0:12:51.533
Ze doen vandaag al [br]verbazingwekkende dingen voor ons.

0:12:51.664,0:12:55.714
En door ontwerp kunnen ze morgen voor ons [br]nog verbazingwekkender dingen gaan doen.

0:12:55.738,0:12:56.889
Dank.

0:12:56.913,0:12:58.944
(Applaus)