WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:03.390 Burada etdiyim şey tariximizdəki hadisələri ifadə edən bir dəstə 00:00:03.390 --> 00:00:05.760 şəkli kopyalayıb yapışdırmaqdır, 00:00:05.760 --> 00:00:08.380 tarix haqqında daha geniş miqyasda düşündüyümüz zaman, 00:00:08.380 --> 00:00:12.290 çoxumuzun onunla hər hansısa bir əlaqəsinin olduğu 00:00:12.290 --> 00:00:14.890 və ya kiminsə tarix haqqında danışdığını eşitmişik. 00:00:14.890 --> 00:00:16.820 Və buradakı bütün mahiyyət, 00:00:16.820 --> 00:00:19.880 13,7 milyard ilin nə qədər uzun olduğunu anlamağa çalışmaq 00:00:19.880 --> 00:00:23.280 və ya bu müddətin uzunluğunu qavramağa başlamağa çalışmaqdır. 00:00:23.280 --> 00:00:26.090 Başlanğıc üçün, 00:00:26.090 --> 00:00:27.967 müəllif hüquqlarının olmadığı yerdə, 00:00:27.967 --> 00:00:30.050 bu, tapa bildiyim ən yaxşı təsvirdir. 00:00:30.050 --> 00:00:31.940 Bu, NASA-dan -- Böyük Partlayışdandır. 00:00:31.940 --> 00:00:33.890 Bu haqda bir neçə dəfə danışmışam. 00:00:33.890 --> 00:00:38.030 Böyük Partlayış, 13,7 milyard il əvvəl meydana gəlmişdir. 00:00:38.030 --> 00:00:40.640 Daha sonra əgər biz bir az irəli getsək 00:00:40.640 --> 00:00:42.780 və ya əslində daha çox irəli getsək 00:00:42.780 --> 00:00:46.355 o zaman faktiki olaraq günəş sistemimizin və Yer planetinin formalaşmasına çatmış olarıq. 00:00:46.355 --> 00:00:48.050 Bu, bir növ proto - planetar disk 00:00:48.050 --> 00:00:50.790 və ya gənc Günəşimizin ətrafında formalaşan 00:00:50.790 --> 00:00:52.460 proto - planetar diskin təsviridir. 00:00:52.580 --> 00:00:55.146 Və bu, 4,5 milyard il əvvələ aiddir. 00:00:57.986 --> 00:01:00.680 Bu hissədə bir daha qeyd edim ki, bunlar onların şəkilləri deyil. 00:01:00.680 --> 00:01:02.713 Bunlar sadəcə təsvirlərdir, 00:01:02.713 --> 00:01:04.710 çünki orada kamera ilə heç kim olmayıb. 00:01:04.710 --> 00:01:06.200 Dinozavrları öldürən asteroidin 00:01:06.230 --> 00:01:08.890 yerə çarpdığı zaman bu cür göründüyünü düşünürük. 00:01:08.890 --> 00:01:12.110 Və həmin asteroid 65 milyon il əvvəl dinozavrları öldürdü. 00:01:17.270 --> 00:01:21.100 Beləliklə, o vaxta qədər biz yer üzərində dinozavrlara sahib idik. 00:01:21.100 --> 00:01:23.920 Daha sonra bu mövcud nəzəriyyələrə əsasən 00:01:23.920 --> 00:01:25.650 Yer planeti onlardan xilas oldu. 00:01:25.650 --> 00:01:27.590 İndi biraz daha sürətlənəcəyik. 00:01:27.590 --> 00:01:32.520 Təxminən 3 milyon il əvvəl 00:01:32.520 --> 00:01:35.590 gəlin bunu görə biləcəyiniz rəngdə edim 00:01:35.590 --> 00:01:43.100 yəni üç milyon il əvvəl əcdadlarımız belə bir görnüşə sahib idi. 00:01:43.100 --> 00:01:45.956 Bu Avstrolopitek afarensisdir. 00:01:45.956 --> 00:01:48.355 Fikrimcə bu onun təsviridir, bu, Lüsidir. 00:01:51.890 --> 00:01:56.860 İnanıram ki, nəzəriyyə əsasən hamımızda ondan bəzi DNT - lərin olmasıdır. 00:01:56.860 --> 00:01:59.402 Ancaq bu, 3 milyon il əvvəl idi. 00:01:59.402 --> 00:02:01.360 Və siz daha da sürətlənsəniz, 00:02:01.360 --> 00:02:05.280 planetdə ilk müasir insana yəni sizin kimi və ya mənim kimi görünən 00:02:05.280 --> 00:02:07.450 və düşünən insanlara gəlib çatmış olarsınız. 00:02:07.450 --> 00:02:12.790 Bu, 200.000 il əvvələ aiddir. 00:02:12.790 --> 00:02:14.000 Baxın tam burada. 00:02:14.000 --> 00:02:16.210 Aydındır ki, bu rəsm çox daha sonra çəkilib. 00:02:16.220 --> 00:02:19.080 Ancaq bu, 200.000 il əvvəlki müasir insanın təsviridir. 00:02:19.080 --> 00:02:20.641 Və sonra 00:02:20.641 --> 00:02:22.651 siz daha da sürətlənəcəksiniz. 00:02:22.651 --> 00:02:24.400 Mən isə İsa da qalmağa davam etmək istəmirəm. 00:02:24.420 --> 00:02:26.910 Mən bunu, onun reaktiv bir gəmiyə minməsi ilə etdim. 00:02:26.960 --> 00:02:29.300 Həqiqətən də heç kəsi incitmək fikrində deyiləm. 00:02:29.300 --> 00:02:33.930 Mən sadəcə İsanı seçməyə davam edirəm, 00:02:33.930 --> 00:02:38.410 çünki səmimi olarsaq, bu bizim təqvimimizdir 00:02:38.620 --> 00:02:40.860 o, 2000 il əvvəl bir çox insanın tanıdığı yaxşı bir insandır. 00:02:40.860 --> 00:02:43.390 Və beləliklə, bir çox müasir tarixi əlaqələndirdiyimiz zaman 00:02:43.390 --> 00:02:46.450 bir çox hadisələr onun doğumundan sonra baş verir. 00:02:46.450 --> 00:02:49.890 Yəni, buradakı açıq bir şəkildə 00:02:49.890 --> 00:02:51.220 İsanın doğumunun rəsmidir. 00:02:51.220 --> 00:02:56.250 Və bu, 2000 il əvvələ aiddir. 00:02:56.250 --> 00:03:00.950 Və sonra bu bir az Amerika mərkəzli ola bilər. 00:03:00.950 --> 00:03:02.960 Ancaq İstiqlal Bəyannaməsi 00:03:02.960 --> 00:03:03.790 böyük bir hadisə idi. 00:03:03.790 --> 00:03:05.570 Əslində, dünya miqyasında belə, 00:03:05.570 --> 00:03:08.780 bu, planetdə ortaya çıxan 00:03:08.780 --> 00:03:11.490 və bir növ konstitusiya demokratiyasına əsaslanan 00:03:11.490 --> 00:03:14.050 ilk dünyəvi demokratiya idi. 00:03:14.050 --> 00:03:16.460 Dedilər ki, biz artıq İngiltərə kralını istəmirik. 00:03:16.460 --> 00:03:21.170 Və bu, təxminən 234 il əvvəl baş vermişdir. 00:03:21.170 --> 00:03:23.680 Mən bunu hər zaman xatırladım çünki demək olar ki, 00:03:23.680 --> 00:03:25.010 200 illik yubileyində anadan olmuşam. 00:03:25.010 --> 00:03:26.760 Beləliklə, sadəcə siz mənim yaşımı 200-ə əlavə etməlisiniz. 00:03:26.760 --> 00:03:29.690 Bu, 234 il əvvəl idi. 00:03:29.690 --> 00:03:33.550 Bunların hamısı haqqında eşitdiyimiz və danışdığımız hadisələr 00:03:33.550 --> 00:03:35.470 və ya müəyyən zaman dövrləridir. 00:03:35.470 --> 00:03:37.950 Və insanlar bu cür illəri bir kənara atırlar. 00:03:37.950 --> 00:03:39.680 Amma bu videoda etmək istədiyim şey, 00:03:39.680 --> 00:03:43.140 bunu anlaya biləcəyimiz zaman miqyasları ilə əlaqələndirməkdir. 00:03:43.140 --> 00:03:45.820 Beləliklə, Böyük Partlayışın 13,7 milyard il əvvəl baş verməsinə əvəzinə, 00:03:47.660 --> 00:03:51.080 bu hadisənin 10 il əvvəl baş vermiş olduğunu düşünək. 00:03:51.080 --> 00:03:54.020 Çünki çoxumuz, xüsusən də əgər siz 10 yaşından yuxarısınızsa, 00:03:54.070 --> 00:03:55.780 10 ilin nə olduğunu bir şəkildə anlaya bilərik. 00:03:55.780 --> 00:03:58.000 Bu, çox, çox uzun bir müddətdir. 00:03:58.000 --> 00:04:00.190 Amma həyatlarımızda yaxşı olan bir şey, 00:04:00.190 --> 00:04:01.560 təcrübələrimizin içərisindədir. 00:04:01.560 --> 00:04:04.980 Böyük Partlayışın 13,7 milyard il əvvəl 00:04:04.980 --> 00:04:07.540 baş verməsi əvəzinə 00:04:07.540 --> 00:04:11.690 bu hadisənin 10 il əvvəl baş verdiyini düşünək. 00:04:11.690 --> 00:04:14.280 Və bu hadisənin 10 il əvvəl baş verdiyini iddia etsək, 00:04:14.280 --> 00:04:17.200 gəlin bu hadisələrin hər birinin neçə il, 00:04:17.200 --> 00:04:20.940 dəqiqə və ya saat əvvəl baş verəcəyini düşünək. 00:04:20.940 --> 00:04:24.380 Beləliklə, əgər həqiqətən 13,7 milyard il əvvəl baş vermiş Böyük Partlayış, 00:04:24.380 --> 00:04:26.890 10 il əvvəl baş vermiş olsaydı 00:04:26.890 --> 00:04:30.280 və biz hər şeyi kiçiltsəydik 00:04:30.280 --> 00:04:33.580 və ya hər şeyi azaltsaydıq, 00:04:33.580 --> 00:04:36.690 o zaman Yer təxminən 3,3 il əvvəl yaranmış olardı. 00:04:36.690 --> 00:04:41.300 Deməli, bu, 3,3 il əvvəl olardı. 00:04:41.300 --> 00:04:44.960 Yəni bunda heyrətamiz bir şey yoxdur. 00:04:44.960 --> 00:04:47.570 Bu, kainatın yaşının əhəmiyyətli bir hissəsidir. 00:04:47.570 --> 00:04:51.430 Yəni hələ ki bu , ağıla sığan bir fikir deyil. 00:04:51.430 --> 00:04:54.770 Ancaq biz dinozavrların nəsli kəsildiyi zamana qədər getsək, 00:04:54.770 --> 00:04:58.815 yer üzərində olan son dinozavrlar, 00:04:58.815 --> 00:05:01.440 indi 65 milyon il - və bu bizə milyonlarla milyard arasındakı fərqi başa düşməyə imkan verəcəkdir 00:05:01.440 --> 00:05:05.220 əgər kainat cəmi 10 yaşında olsaydı, 00:05:05.220 --> 00:05:09.450 o zaman dinozavrların nəsli 17 gün əvvəl yox olacaqdı. 00:05:09.450 --> 00:05:11.211 Bir ay əvvəl dinozavrların nəsli 00:05:11.211 --> 00:05:12.210 kəsilmiş olardı. 00:05:12.210 --> 00:05:15.680 Beləliklə, əgər kainat, mən yeni məzun olanda yaradılsaydı, 00:05:15.680 --> 00:05:18.570 hal hazırda 30 yaşındayam və yəni 24 yaşında olduğum zaman 00:05:18.570 --> 00:05:22.510 sadəcə keçən ay dinozavrların nəsli kəsilmiş olardı. 00:05:22.510 --> 00:05:24.620 Və bu daha da ağlasığmaz bir hala çevrilir. 00:05:24.620 --> 00:05:27.500 17 gün əvvəl dinozavrların nəsli kəsiləcəkdi. 00:05:27.500 --> 00:05:29.420 Avstrolopitek afarensis 19 saat əvvəl 00:05:29.420 --> 00:05:32.300 yəni dünən Yer kürəsində gəzmiş olardı. 00:05:35.940 --> 00:05:39.080 19 saat əvvəl o, 00:05:39.080 --> 00:05:39.900 planetdə gəzirdi. 00:05:39.900 --> 00:05:48.550 Müasir insanlar bir saatdan bir az daha uzun olan 00:05:48.550 --> 00:05:51.050 80 dəqiqə əvvəl meydana çıxa bilməyəcklərdi. 00:05:51.050 --> 00:05:52.430 Müasir insan belə yox idi. 00:05:52.430 --> 00:05:54.550 Kainat 10 yaşında olduğu zaman 00:05:54.550 --> 00:05:56.280 bizim kimi görünən, bizim kimi düşünən 00:05:56.280 --> 00:05:59.620 kimlərisə görməyimiz son bir saat qədər 00:05:59.620 --> 00:06:02.500 daha yaxın bir zamanda baş verərdi. 00:06:02.500 --> 00:06:05.430 Bir az daha da irəliyə doğru sürətlənək, 00:06:05.430 --> 00:06:09.620 əgər kainat 13,7 milyard yaşında deyildə 10 yaşında olsaydı 00:06:09.620 --> 00:06:12.540 və biz də hər şeyi kiçiltsəydik o zaman İsanın doğumu 00:06:12.540 --> 00:06:15.680 46 saniyə əvvəl baş vermiş olardı. 00:06:19.530 --> 00:06:21.250 Və daha sonra biz Müstəqillik Bəyannaməsinə qədər 00:06:21.250 --> 00:06:23.750 sürətli bir şəkildə irəliləsək bu hadisənin 00:06:23.750 --> 00:06:29.850 beş saniyə öncə baş vermiş olduğunu görərik. 00:06:29.850 --> 00:06:33.900 Ancaq bu kainatın miqyası qədər 00:06:33.900 --> 00:06:35.850 ağlasığmaz bir şey deyil. 00:06:35.850 --> 00:06:37.950 Ancaq mənim fikrimcə, bu hələ də olduqca heyrətamiz bir hadisədir. 00:06:37.950 --> 00:06:43.450 Demək istədiyim əgər kainat 10 yaşında olsaydı 00:06:43.450 --> 00:06:46.570 1776 - cı ildən bu yana qlobal miqyasda baş verənlərin hamısı 00:06:46.570 --> 00:06:49.570 beş saniyəlik bir zaman müddəti ilə əhatə oluna bilərdi. 00:06:49.570 --> 00:06:52.030 Ümid edirəm ki, bu sizə az da olsa bir perspektiv verir. 00:06:52.030 --> 00:06:56.180 Növbəti videoda hər şeyi zaman içərisində sıxlaşdırmaq əvəzinə 00:06:56.180 --> 00:06:58.740 bu şkalanı bir növ məsafə şkalası ilə əvəz edəcəm. 00:06:58.740 --> 00:07:01.570 Beləliklə belə bir şey deyə bilərik 00:07:01.570 --> 00:07:03.490 əgər kainat ekranımdakı piksellərin sayı olsaydı, 00:07:03.490 --> 00:07:06.890 bunların hər biri nə qədər böyük olardı?