0:00:00.000,0:00:03.390 Burada etdiyim şey tariximizdəki [br]hadisələri ifadə edən bir dəstə 0:00:03.390,0:00:05.760 şəkli kopyalayıb yapışdırmaqdır, 0:00:05.760,0:00:08.380 tarix haqqında daha[br]geniş miqyasda düşündüyümüz zaman, 0:00:08.380,0:00:12.290 çoxumuzun onunla hər [br]hansısa bir əlaqəsinin olduğu 0:00:12.290,0:00:14.890 və ya kiminsə tarix haqqında danışdığını [br]eşitmişik. 0:00:14.890,0:00:16.820 Və buradakı bütün mahiyyət, 0:00:16.820,0:00:19.880 13,7 milyard ilin[br]nə qədər uzun olduğunu anlamağa çalışmaq 0:00:19.880,0:00:23.280 və ya bu müddətin uzunluğunu qavramağa[br]başlamağa çalışmaqdır. 0:00:23.280,0:00:26.090 Başlanğıc üçün, 0:00:26.090,0:00:27.967 müəllif hüquqlarının olmadığı yerdə, 0:00:27.967,0:00:30.050 bu, tapa bildiyim ən yaxşı təsvirdir. 0:00:30.050,0:00:31.940 Bu, NASA-dan -- Böyük Partlayışdandır. 0:00:31.940,0:00:33.890 Bu haqda bir neçə dəfə danışmışam. 0:00:33.890,0:00:38.030 Böyük Partlayış,[br]13,7 milyard il əvvəl meydana gəlmişdir. 0:00:38.030,0:00:40.640 Daha sonra əgər biz bir az irəli getsək 0:00:40.640,0:00:42.780 və ya əslində daha çox irəli getsək 0:00:42.780,0:00:46.355 o zaman faktiki olaraq günəş sistemimizin [br]və Yer planetinin formalaşmasına çatmış olarıq. 0:00:46.355,0:00:48.050 Bu, bir növ proto - planetar disk 0:00:48.050,0:00:50.790 və ya [br]gənc Günəşimizin ətrafında formalaşan 0:00:50.790,0:00:52.460 proto - planetar diskin təsviridir. 0:00:52.580,0:00:55.146 Və bu, 4,5 milyard il əvvələ aiddir. 0:00:57.986,0:01:00.680 Bu hissədə bir daha qeyd edim ki, bunlar onların[br]şəkilləri deyil. 0:01:00.680,0:01:02.713 Bunlar sadəcə təsvirlərdir, 0:01:02.713,0:01:04.710 çünki orada kamera ilə heç kim olmayıb. 0:01:04.710,0:01:06.200 Dinozavrları öldürən asteroidin 0:01:06.230,0:01:08.890 yerə çarpdığı zaman[br]bu cür göründüyünü düşünürük. 0:01:08.890,0:01:12.110 Və həmin asteroid [br]65 milyon il əvvəl dinozavrları öldürdü. 0:01:17.270,0:01:21.100 Beləliklə, o vaxta qədər biz yer üzərində[br]dinozavrlara sahib idik. 0:01:21.100,0:01:23.920 Daha sonra bu mövcud nəzəriyyələrə əsasən 0:01:23.920,0:01:25.650 Yer planeti onlardan xilas oldu. 0:01:25.650,0:01:27.590 İndi biraz daha sürətlənəcəyik. 0:01:27.590,0:01:32.520 Təxminən 3 milyon il əvvəl 0:01:32.520,0:01:35.590 gəlin bunu görə biləcəyiniz rəngdə edim 0:01:35.590,0:01:43.100 yəni üç milyon il əvvəl [br]əcdadlarımız belə bir görnüşə sahib idi. 0:01:43.100,0:01:45.956 Bu Avstrolopitek afarensisdir. 0:01:45.956,0:01:48.355 Fikrimcə bu onun təsviridir, [br]bu, Lüsidir. 0:01:51.890,0:01:56.860 İnanıram ki, nəzəriyyə əsasən[br]hamımızda ondan bəzi DNT - lərin olmasıdır. 0:01:56.860,0:01:59.402 Ancaq bu, 3 milyon il əvvəl idi. 0:01:59.402,0:02:01.360 Və siz daha da sürətlənsəniz, 0:02:01.360,0:02:05.280 planetdə ilk müasir insana yəni sizin [br]kimi və ya mənim kimi görünən 0:02:05.280,0:02:07.450 və düşünən insanlara[br]gəlib çatmış olarsınız. 0:02:07.450,0:02:12.790 Bu, 200.000 il əvvələ aiddir. 0:02:12.790,0:02:14.000 Baxın tam burada. 0:02:14.000,0:02:16.210 Aydındır ki, [br]bu rəsm çox daha sonra çəkilib. 0:02:16.220,0:02:19.080 Ancaq bu, 200.000 il əvvəlki[br]müasir insanın təsviridir. 0:02:19.080,0:02:20.641 Və sonra 0:02:20.641,0:02:22.651 siz daha da sürətlənəcəksiniz. 0:02:22.651,0:02:24.400 Mən isə İsa da qalmağa davam etmək istəmirəm. 0:02:24.420,0:02:26.910 Mən bunu, onun reaktiv [br]bir gəmiyə minməsi ilə etdim. 0:02:26.960,0:02:29.300 Həqiqətən də [br]heç kəsi incitmək fikrində deyiləm. 0:02:29.300,0:02:33.930 Mən sadəcə İsanı seçməyə davam edirəm, 0:02:33.930,0:02:38.410 çünki səmimi olarsaq, [br]bu bizim təqvimimizdir 0:02:38.620,0:02:40.860 o, 2000 il əvvəl bir çox insanın tanıdığı yaxşı bir insandır. 0:02:40.860,0:02:43.390 Və beləliklə, bir çox müasir tarixi əlaqələndirdiyimiz zaman 0:02:43.390,0:02:46.450 bir çox hadisələr onun doğumundan sonra baş verir. 0:02:46.450,0:02:49.890 Yəni, buradakı açıq bir şəkildə 0:02:49.890,0:02:51.220 İsanın doğumunun rəsmidir. 0:02:51.220,0:02:56.250 Və bu, 2000 il əvvələ aiddir. 0:02:56.250,0:03:00.950 Və sonra bu bir az Amerika mərkəzli ola bilər. 0:03:00.950,0:03:02.960 Ancaq İstiqlal Bəyannaməsi 0:03:02.960,0:03:03.790 böyük bir hadisə idi. 0:03:03.790,0:03:05.570 Əslində, dünya miqyasında belə, 0:03:05.570,0:03:08.780 bu, planetdə ortaya çıxan 0:03:08.780,0:03:11.490 və bir növ konstitusiya [br]demokratiyasına əsaslanan 0:03:11.490,0:03:14.050 ilk dünyəvi demokratiya idi. 0:03:14.050,0:03:16.460 Dedilər ki, [br]biz artıq İngiltərə kralını istəmirik. 0:03:16.460,0:03:21.170 Və bu, [br]təxminən 234 il əvvəl baş vermişdir. 0:03:21.170,0:03:23.680 Mən bunu hər zaman xatırladım [br]çünki demək olar ki, 0:03:23.680,0:03:25.010 200 illik yubileyində anadan olmuşam. 0:03:25.010,0:03:26.760 Beləliklə, sadəcə siz mənim [br]yaşımı 200-ə əlavə etməlisiniz. 0:03:26.760,0:03:29.690 Bu, 234 il əvvəl idi. 0:03:29.690,0:03:33.550 Bunların hamısı haqqında eşitdiyimiz və danışdığımız hadisələr 0:03:33.550,0:03:35.470 və ya müəyyən zaman dövrləridir. 0:03:35.470,0:03:37.950 Və insanlar[br]bu cür illəri bir kənara atırlar. 0:03:37.950,0:03:39.680 Amma bu videoda etmək istədiyim şey, 0:03:39.680,0:03:43.140 bunu anlaya biləcəyimiz zaman miqyasları ilə əlaqələndirməkdir. 0:03:43.140,0:03:45.820 Beləliklə, Böyük Partlayışın[br]13,7 milyard il əvvəl baş verməsinə əvəzinə, 0:03:47.660,0:03:51.080 bu hadisənin 10 il əvvəl baş vermiş olduğunu düşünək. 0:03:51.080,0:03:54.020 Çünki çoxumuz, xüsusən də əgər siz 10 yaşından [br]yuxarısınızsa, 0:03:54.070,0:03:55.780 10 ilin nə olduğunu bir şəkildə anlaya bilərik. 0:03:55.780,0:03:58.000 Bu, çox, çox uzun bir müddətdir. 0:03:58.000,0:04:00.190 Amma həyatlarımızda yaxşı olan bir şey, 0:04:00.190,0:04:01.560 təcrübələrimizin içərisindədir. 0:04:01.560,0:04:04.980 Böyük Partlayışın 13,7 milyard il əvvəl 0:04:04.980,0:04:07.540 baş verməsi əvəzinə 0:04:07.540,0:04:11.690 bu hadisənin [br]10 il əvvəl baş verdiyini düşünək. 0:04:11.690,0:04:14.280 Və bu hadisənin 10 il əvvəl baş verdiyini iddia etsək, 0:04:14.280,0:04:17.200 gəlin bu hadisələrin hər birinin neçə il, 0:04:17.200,0:04:20.940 dəqiqə[br]və ya saat əvvəl baş verəcəyini düşünək. 0:04:20.940,0:04:24.380 Beləliklə, əgər həqiqətən [br]13,7 milyard il əvvəl baş vermiş Böyük Partlayış, 0:04:24.380,0:04:26.890 10 il əvvəl baş vermiş olsaydı 0:04:26.890,0:04:30.280 və biz hər şeyi kiçiltsəydik 0:04:30.280,0:04:33.580 və ya hər şeyi azaltsaydıq, 0:04:33.580,0:04:36.690 o zaman [br]Yer təxminən 3,3 il əvvəl yaranmış olardı. 0:04:36.690,0:04:41.300 Deməli, bu, 3,3 il əvvəl olardı. 0:04:41.300,0:04:44.960 Yəni bunda heyrətamiz bir şey yoxdur. 0:04:44.960,0:04:47.570 Bu, kainatın yaşının əhəmiyyətli bir hissəsidir. 0:04:47.570,0:04:51.430 Yəni hələ ki bu ,[br]ağıla sığan bir fikir deyil. 0:04:51.430,0:04:54.770 Ancaq biz dinozavrların nəsli kəsildiyi zamana qədər getsək, 0:04:54.770,0:04:58.815 yer üzərində olan son dinozavrlar, 0:04:58.815,0:05:01.440 indi 65 milyon il - və bu bizə milyonlarla milyard arasındakı fərqi başa düşməyə imkan verəcəkdir 0:05:01.440,0:05:05.220 əgər kainat cəmi 10 yaşında olsaydı, 0:05:05.220,0:05:09.450 o zaman dinozavrların nəsli 17 gün əvvəl yox olacaqdı. 0:05:09.450,0:05:11.211 Bir ay əvvəl dinozavrların nəsli 0:05:11.211,0:05:12.210 kəsilmiş olardı. 0:05:12.210,0:05:15.680 Beləliklə, əgər kainat, mən[br]yeni məzun olanda yaradılsaydı, 0:05:15.680,0:05:18.570 hal hazırda 30 yaşındayam və [br]yəni 24 yaşında olduğum zaman 0:05:18.570,0:05:22.510 sadəcə keçən ay [br]dinozavrların nəsli kəsilmiş olardı. 0:05:22.510,0:05:24.620 Və bu daha da ağlasığmaz bir hala çevrilir. 0:05:24.620,0:05:27.500 17 gün əvvəl [br]dinozavrların nəsli kəsiləcəkdi. 0:05:27.500,0:05:29.420 Avstrolopitek afarensis 19 saat əvvəl 0:05:29.420,0:05:32.300 yəni dünən Yer kürəsində gəzmiş olardı. 0:05:35.940,0:05:39.080 19 saat əvvəl o, 0:05:39.080,0:05:39.900 planetdə gəzirdi. 0:05:39.900,0:05:48.550 Müasir insanlar [br]bir saatdan bir az daha uzun olan 0:05:48.550,0:05:51.050 80 dəqiqə [br]əvvəl meydana çıxa bilməyəcklərdi. 0:05:51.050,0:05:52.430 Müasir insan belə yox idi. 0:05:52.430,0:05:54.550 Kainat 10 yaşında olduğu zaman 0:05:54.550,0:05:56.280 bizim kimi görünən, bizim kimi düşünən 0:05:56.280,0:05:59.620 kimlərisə görməyimiz son bir saat qədər 0:05:59.620,0:06:02.500 daha yaxın bir zamanda baş verərdi. 0:06:02.500,0:06:05.430 Bir az daha da irəliyə doğru sürətlənək, 0:06:05.430,0:06:09.620 əgər kainat 13,7 milyard yaşında deyildə [br]10 yaşında olsaydı 0:06:09.620,0:06:12.540 və biz də hər şeyi kiçiltsəydik[br]o zaman İsanın doğumu 0:06:12.540,0:06:15.680 46 saniyə əvvəl baş vermiş olardı. 0:06:19.530,0:06:21.250 Və daha sonra biz Müstəqillik Bəyannaməsinə qədər 0:06:21.250,0:06:23.750 sürətli bir şəkildə irəliləsək [br]bu hadisənin 0:06:23.750,0:06:29.850 beş saniyə öncə [br]baş vermiş olduğunu görərik. 0:06:29.850,0:06:33.900 Ancaq bu kainatın miqyası qədər 0:06:33.900,0:06:35.850 ağlasığmaz bir şey deyil. 0:06:35.850,0:06:37.950 Ancaq mənim fikrimcə, bu hələ də olduqca heyrətamiz [br]bir hadisədir. 0:06:37.950,0:06:43.450 Demək istədiyim [br]əgər kainat 10 yaşında olsaydı 0:06:43.450,0:06:46.570 1776 - cı ildən bu yana[br]qlobal miqyasda baş verənlərin hamısı 0:06:46.570,0:06:49.570 beş saniyəlik [br]bir zaman müddəti ilə əhatə oluna bilərdi. 0:06:49.570,0:06:52.030 Ümid edirəm ki, [br]bu sizə az da olsa bir perspektiv verir. 0:06:52.030,0:06:56.180 Növbəti videoda hər şeyi [br]zaman içərisində sıxlaşdırmaq əvəzinə 0:06:56.180,0:06:58.740 bu şkalanı [br]bir növ məsafə şkalası ilə əvəz edəcəm. 0:06:58.740,0:07:01.570 Beləliklə belə bir şey deyə bilərik 0:07:01.570,0:07:03.490 əgər kainat ekranımdakı piksellərin sayı olsaydı, 0:07:03.490,0:07:06.890 bunların hər biri nə qədər böyük olardı?