Dünyada yaklaşık 7 milyon insan kalp krizinden ölüyor ve kalp krizi ya da felç gibi problemlere neden olan kardiyovasküler hastalık dünyadaki en önde gelen katillerden biri. Kalp krizine ne yol açar? Tüm kaslar gibi kalbin de oksijene ihtiyacı var ve bir kalp krizi esnasında kalbimiz yeterince oksijen alamaz. Yağ birikintileri ya da plakalar, kroner atardamarda bir duvar oluşturur. Bu damarlar, kalbimize gerekli kanı ileten damarlar. Plakalar biz yaşlandıkça büyür, bunlar bazen bodur, bazen katılaşmış, bazen de alevlenmiş olur. Sonunda bu plakalar tıkanıklığa dönüşür. Eğer bu plakalardan biri kırılır ya da çatlarsa birkaç dakika içinde etrafında kan pıhtıları oluşur ve zaten neredeyse kapalı olan damar tamamen kapanmış olur. Kalp kaslarına kan akışı durur ve birkaç dakika sonra oksijensiz kalan hücreler ölmeye başlar. Buna miyokart enfarktüsü ya da kalp krizi denir. Tedavi eksikliğinde işler kötüye gidebilir. Yaralı olan kas yeterince kan pompalayamayabilir ve nabız atışı düzensiz olabilir. En kötüsü ise kalp krizi ani ölümlere sebep olabilir. Birisinin kalp krizi geçirdiğini nasıl anlarsın? En yaygın belirtisi, oksijensiz kalan kalp kasının neden olduğu göğüs ağrısı. Hastalar bu ağrıyı ezilmeye ya da kıskaça benzetiyor. Bu ağrı, sol kola, çeneye, sırta ya da karına yayılabilir. Ama bu olay her zaman filmlerdeki gibi ani ve dramatik olmaz. Bazı insanlar bulantı ya da nefes darlığı yaşar. Kadınlarda ve yaşlılarda bu belirtiler daha az olur. Onlarda zayıflık ve yorgunluk en büyük belirtilerden biri. Ve şaşırtıcı bir biçimde özellikle ağrılı sinirleri etkileyen şeker hastalığı olan kişilerde kalp krizi sessiz gerçekleşir. Eğer birisinin kalp krizi geçirdiğini düşünüyorsan hızlı hareket etmen en önemli şey. Eğer acil servisi arayabiliyorsan hemen ara. Hastaneye hızla gitmenin en iyi yolu onlar. Kan incelten aspirin ve damarı açan nitrogliserin almak kalp krizinin kötüleşmesini engelleyebilir. Acil serviste doktorlar, kalp krizi teşhisi koyabilir. Kalbin elektriksel aktivitelerini ölçmek için yaygın olarak kullanılan elektrokardiyogramı ve kalp kasındaki hasarı belirlemek için kan testini uygularlar. Daha sonra hasta, tıkanıklıkların yerini belirlemek için yüksek teknolojili kalp cihazına götürülür. Kardiyologlar, tıkanmış arteri anjiyoplasti adı verilen bir işlemle balon şişirerek yeniden açılabilir. Genellikle, arteri açık tutmak için metal ya da polimer bir stent yerleştirirler. Daha büyük tıkanıklıklar kroner arter baypas ameliyatı gerektirebilir. Kalp cerrahları, vücudun başka bir yerinden bir damar ya da arter alarak, tıkanıklık etrafındaki kan akışını yeniden dengeleyebilir. Bu işlem kalpteki kan dolaşımını yeniden düzenler ve kalp fonksiyonlarını yeniler. Kalp krizi tedavisi gelişiyor ama bunu önlemek hayati önem taşıyor. Genetik durumun ve yaşam tarzın senin kriz riskini etkiler. İyi haber ise, hayat tarzını değiştirebilirsin. Egzersiz, sağlıklı bir diyet ve kilo vermek önceden geçirmiş olsan da olmasan da, kalp krizi riskini azaltır. Doktorlar haftada birkaç kez aerobik aktiviteleri ve güç arttırıcı antrenman yapılmasını öneriyor. Kalp hastalığına neden olan doymuş yağlar ve şekerin az olduğu bir diyet tam bir kalp dostu. Peki ne yemelisin? Sebzelerden gelen lifler, kırmızı et yerine balık ya da tavuk tüketimi, tüm tahıl ürünleri, ceviz badem gibi tüm çerezler faydalıdır. Ayrıca iyi bir diyet ve egzersiz planı kilonu sağlıklı aralıkta tutmanı sağlar ve bu durum kalp krizi riskini de azaltır. Ve elbette ki ilaçlar da kalp krizini önlemeye yardımcı olur. Örneğin doktorlar, daha önce kalp krizi geçiren ya da yüksek risk taşıyan hastalarına sıklıkla düşük dozlu aspirin yazar. İlaçlar yüksek tansiyon, kolestrol, diyabet gibi faktörleri düzenlerken ayrıca kalp krizi riskini de azaltır. Kalp krizi yaygın olarak görülebilir ama asla kaçınılmaz değil. Sağlıklı bir diyet, tütün kullanımından kaçınmak, zayıf kalmak, sağlıklı bir uyku ve bol miktarda kahkaha vücudun en önemli kasının uzun bir süre atmasını sağlar.